Financat vendore n draftligjin Pr organizimin dhe funksionimin

Financat vendore në draft-ligjin: “Për organizimin dhe funksionimin e qeverisjes vendore” Fran BRAHIMI

Përmbajtja • Parimet e financimit të qeverisjes vendore • Të ardhurat nga burimet vendore/ burimet kombëtare • Burimet e financimit të qarkut • Huamarrja vendore • Shpenzimet • Buxheti i NJQV-ve • Auditimi i Brendshëm dhe i Jashtëm financiar

Parimet e financimit të qeverisjes vendore • Parimi i diversifikimit të burimeve të të ardhurave. • NJQV-të financohen nga: të ardhurat nga taksat, tarifat, fondet e transferuara nga buxheti qendror, ndarja e taksave/tatimeve, huamarrja, donacione etj. • E drejta e njqv-ve për të krijuar të ardhura në mënyrë të pavarur. • Miratimi, zbatimi, administrimi i buxhetit , pa deficit, në përputhje me legjislacionin në fuqi.

Të ardhurat nga burimet vendore • Taksat/tarifat vendore. • Të ardhurat nga dhënia me qera e tokës/ndërtesave. • Titujt dhe të drejtat e tjera të blera nga bashkia. • Investimet mbi kapitalet. • Shitja e pronave, dhuratat, interesat, gjobat, ndihmat, donacionet.

Taksat vendore te bashkive • Mbi pasuritë e luajtshme dhe të paluajtshme, si dhe mbi transaksionet e kryera me to; • Mbi veprimtarinë ekonomike të biznesit të vogël; • Mbi veprimtarinë e shërbimit hotelier; • Mbi të ardhurat vetjake të krijuara nga dhuratat, trashëgimi, • Testament ose llotari vendore; • Të ardhura nga donacionet, dhuratat dhe filantropitë; • bashkia mund të vendosë taksa tarifa të tjera vendore; • taksa të tjera të përcaktuara me ligj.

Taksat vendore te bashkive • Bashkitë ushtrojnë të drejtën e vendosjes së nivelit të taksës, mënyrën e llogaritës së saj, si dhe mbledhjen dhe administrimin e tyre brenda kufijve dhe sipas kritereve të përcaktuara në ligjin përkatës. • Bashkitë kanë të drejtë të përjashtojnë nga pagimi i taksës kategori të caktuara apo grupe në nevojë në përputhje me ligjin përkatës.

Tarifat vendore të bashkive • Bashkitë krijojnë të ardhura nga tarifat vendore për: – shërbimet publike që ato ofrojnë; – të drejtën e përdorimit të pronave publike vendore; – dhënien e licencave, të lejeve, autorizimeve dhe për lëshimin e dokumenteve të tjera, për të cilat ato kanë autoritet të plotë, me përjashtim të rasteve kur përcaktohet ndryshe me ligj; – çdo tarifë tjetër të tjera të përkohshme në përputhje me rrethana të përcaktuara me ligj; • Bashkitë vendosin vetë për nivelin, mënyrën e mbledhjes dhe të administrimit të tarifave vendore, në përputhje me politikat dhe parimet e përgjithshme kombëtare të përcaktuara në ligjet në fuqi.

Të ardhurat nga burimet kombëtare • Taksat dhe tatimet e ndara (u jepen bashkive në jo më pak se 4 transferta në vit). • Transferta e pakushtëzuar: -caktohet si përqindje fikse kundrejt të ardhurave publike në ligjin që rregullon financat vendore. • Transferta e kushtëzuar (kritere objektive, kushtet ekonomike, nevojat e njqv-së, strategjitë e zhvillimit në nivel kombëtar).

Burimet e financimit të qarkut • Burime të veta vendore/ndarja e të ardhurave kombëtare • Transferta e pakushtëzuar • Transferta e kushtëzuar (për kryerjen e funksioneve dhe kompetencave të deleguara) • Taksa në nivel qarku • Tarifat për shërbimet publike • Kuotat e anëtarësisë së bashkive përbërëse

Huamarrja vendore • • • Marrja e huasë në përputhje me kriteret, kufizimet, ligjin për menaxhimin e sistemit buxhetor, huamarrjen dhe financat vendore Në kufirin vjetor të huamarrjes, një përqindje e caktuar i rezervohet njësive të qeverisjes vendore. Hua afatshkurtër, për të financuar mungesën e përkohshme të likuiditeteve. Huaja afatgjate, për të financuar shpenzime kapitale, financimin e huasë ekzistuese. Shuma e përgjithshme e borxhit afatshkurtër maksimumi 10% e të ardhurave faktike gjithsej të taksave dhe tarifave vendore dhe taksat e tatimet e ndara të vitit fiskal paraardhës. Shërbimi i borxhit, që duhet të paguhet çdo vit për borxhin afatgjatë, nuk mund të tejkalojë 20% të buxhetit total të të ardhurave nga transferta e pakushtëzuar, taksat dhe tatimet e ndara dhe taksat e tarifat vendore të tri viteve fiskale paraardhëse të njësisë së qeverisjes vendore.

Shpenzimet • Njqv-të kryejnë shpenzime në përputhje me parimet e disiplinës fiskale, menaxhimit financiar dhe kontrollit, përdorimit me efiçencë, efektivitet të burimeve financiare. • Në kushtet e mungesës së buxhetit të miratuar nga këshilli, kryetari i njësisë së qeverisjes vendore merr përkohësisht kompetencat e këshillit dhe autorizon kryerjen e shpenzimeve deri në 1/12 e shpenzimeve faktike të buxhetit vendor të vitit të mëparshëm. • Transferimi i fondeve nga një zë shpenzimesh në një tjetër, brenda dhe midis programeve të ndryshme buxhetore do të realizohet sipas akteve ligjore dhe nënligjore në fuqi që rregullojnë menaxhimin e sistemit buxhetor dhe financat vendore. • Asnjë grant apo transfertë e kushtëzuar, e dhënë nga pushteti qendror, nuk mund të përdoret për qëllime të tjera përveç atyre të përcaktuara në grantin apo transfertën përkatëse.

Buxheti i NJQV-ve Buxheti duhet të përmbajë: • Parashikimin e të ardhurave dhe shpenzimeve, përfshirë shlyerjen e borxhit të qeverisë vendore. • Transfertën e pakushtëzuar • Transfertat kushtëzuara të cilat do të përdoren vetëm për qëllimin për të cilin janë dhënë përdorimin e tyre. • Parashikimin e të ardhurave dhe shpenzimeve për dy vitet buxhetore pasardhëse • Parashikimin e shpenzimeve për investimet. • Objektivat kryesore të buxhetit për vitin pasardhës dhe rezultatet e pritshme, përfshirë treguesit e performancës.

Buxheti i NJQV-ve § Buxhetimi me programe ka lehtësuar përgatitjen e një sistemi të raportimit më të mirë në zbatimin e buxhetit, ka përmirësuar cilësinë e menaxhimit financiar në sektorë të caktuar, vendimmarrje më e lehtë. § Lidhen të ardhurat dhe shpenzimet me programe shumëvjeçare që plotësojnë qëllimet, objektivat dhe strategjitë e njësisë vendore. § Një program i klasifikon të gjitha aktivitetet e qeverisë vendore në një nga politikat e tyre të mëdha duke kontribuar në qëllimet dhe objektivat e përgjithshme të komunitetit.

Hapat e përgatitjes së buxhetit me programe • Qëllimet (rezultatet finale që bashkia dëshiron të arrijë). • Objektivat (rezultatet specifike/të dëshiruara brenda një periudhe të caktuar kohe - pershembull zgjerimi i numrit të binzeseve në qendër të qytetit me 15 %). • Përgatitja e kalendarit të Buxhetit (përcaktimi i periudhës kohore për çdo proces të hartimit të buxhetit). • Shqyrtimi i kërkesave buxhetore (kryetari dhe këshilli). • Roli i qytetarit (mendimi i tyre në lidhje me politikat dhe shërbimet e ofruara). • Miratimi i buxhetit (një dokument i kuptueshëm për qytetarët për shërbimet e ofruara, koston e këtyre shërbimeve, përfitimet që ata do të marrin nga këto shërbime). • Ekzekutimi dhe monitorimi (raporte analizash të shpenzimeve dhe produkteve faktike kundrejt planeve buxhetore).

Projekt Buxheti Afatmesëm Aktivitete të cilat kryhen për PBA janë: 1. Përcaktimi i Grupi për Strategji dhe Buxhet/Drejtuesit e Ekipeve të Menaxhimit të Programit) 2. Rishikimi i politikave të programit 3. Planifikimi i shpenzimeve të programit 4. Menaxhimi i investimeve publike 5. Tavanet e PBA-së 6. Analiza dhe vlerësimi i kërkesave buxhetore 7. Monitorimi dhe vlerësimi i PBA-ve

Auditimi i Brendshëm dhe i Jashtëm financiar • Krijimi i Komisionit të Financave i cili do të veprojë gjatë kohëzgjatjes së mandatit të këshillit. • Komisioni i Financave kontrollon të ardhurat dhe shpenzimet e bëra nga organi ekzekutiv, në përputhje me buxhetin e miratuar nga këshilli. • Komisioni i Financave mund të kërkojë auditim të jashtëm të financave dhe buxhetit. • Çdo raport lidhur me aktivitetet që lidhen me kontrollet e brendshme financiare do të bëhen publike. • Çdo njësi e qeverisjes vendore i nënshtrohet kontrollit të jashtëm nga ana e Kontrollit të Lartë të Shtetit. • Çdo raport i një auditi të jashtëm mbi funksionimin e njësive të qeverisjes vendore duhet të vihet në dispozicion të publikut.

Raporti vjetor • Kryetari njësisë së qeverisjes vendore paraqet çdo vit një raport me shkrim në këshill mbi: – veprimtarinë financiare dhe zbatimin e buxhetit të njësisë së qeverisjes vendore, – veprimtarinë financiare dhe zbatimin e buxhetiit për institucionet e varësisë, • Raporti i paraqitet këshillit jo më vonë se 1 marsi i vitit në pasardhës.

Disa çështje per diskutim • A është i plote kapitulli per financat vendore ne ketë ligj? • Programit buxhetor afatmesëm? • Si gjejnë pasqyrim planet strategjike te zhvillimi te njësive vendore te pjesa e buxhetit? • Transferta e kushtëzuar a mos duhet trajtuar me gjere? • Fondi i Zhvillimit te rajoneve? • Tarifat vendore?

Faleminderit