Filozofia umysu Percepcja Adriana Schetz Instytut Filozofii Uniwersytet

Filozofia umysłu Percepcja Adriana Schetz Instytut Filozofii Uniwersytet Szczeciński aschetz@univ. szczecin. pl

Plan wykładu 1. Charakterystyka głównych pojęć 2. Percepcja wzrokowa według Davida Marra 3. Zastosowania teorii percepcji: model subiektywności oparty na kategorii ideomotorycznej kontroli działania

Podstawowe pojęcia związane ze zjawiskiem percepcji � Percepcja – proces pozyskiwania za pomocą zmysłów informacji na temat otoczenia oraz własnego ciała (eksterocepcja i interocepcja). � Na czym polega ten proces? � Co oznacza pozyskiwanie informacji?

Podstawowe pojęcia związane ze zjawiskiem percepcji � Percepcja – proces pozyskiwania za pomocą zmysłów informacji na temat otoczenia (eksterocepcja) oraz własnego ciała (interocepcja). � Na czym polega ten proces? David Marr i teoria przetwarzania informacji na trzech poziomach reprezentowania

Podstawowe pojęcia związane ze zjawiskiem percepcji � Co oznacza pozyskiwać informacje? Przez percepcyjne pozyskiwanie informacji rozumie się tworzenie umysłowego odpowiednika spostrzeganego obiektu. percepcja = reprezentacja

Podstawowe pojęcia związane ze zjawiskiem percepcji percepcja = reprezentacja Jak rozumiana jest tu reprezentacja? � Zazwyczaj jako umysłowy obraz (treść analogowa) � I/albo jako treść cyfrowa � Ewentualnie jako tzw. treść propozycjonalna, czyli przekonania percepcyjne

Podstawowe pojęcia związane ze zjawiskiem percepcji � Treść analogowa i cyfrowa słuchowej reprezentacji percepcyjnej (np. Fred Dretske) � Treść analogowa wzrokowej reprezentacji percepcyjnej (np. Stephen Pinker)

Podstawowe pojęcia związane ze zjawiskiem percepcji percepcja = reprezentacja � Treść propozycjonalna (przekonania percepcyjne)

Podstawowe pojęcia związane ze zjawiskiem percepcji � Typy 1. 2. 3. 4. 5. 6. percepcji obiektów zewnętrznych: Percepcja obiektów nieruchomych Percepcja obiektów ruchomych Percepcja całości Percepcja cech Percepcja twarzy (tu uwaga: prozopagnozja) Percepcja odległości (głębi), itp.

Podstawowe pojęcia związane ze zjawiskiem percepcji � Typy percepcji wewnętrznej: 1. Eksterocepcja – czucie powierzchni skóry 2. Interocepcja – pozyskiwanie informacji z narządów wewnętrznych np. żołądka, nerek, naczyń krwionośnych, itd. – tu uwaga: niezbędne nerwy czuciowe) 3. Propriocepcja – pozyskiwanie informacji z mięśni szkieletowych i stawów (zmysł kinestetyczny)

Na czym polega proces percepcji? Pandemonium – abstrakcyjny model procesu percepcji autorstwa Olivera Selfridge’a (1959: Pandemonium: A paradigm for learning)

Na czym polega proces percepcji? Oliver Selfridge – teoria detektorów cech. Na wczesnym (sensorycznym) etapie przetwarzania informacji aktywacji ulegają wyspecjalizowane neurony systemu percepcyjnego, tj. neurony wybiórczo reagujące na linie o określonej orientacji przestrzennej. Proces ten określany jest mianem biernej rejestracji cech bodźca.

Na czym polega proces percepcji? David H. Hubel i Torsten Wiesel Nobel za niechlubną przeszłość Druga połowa XX w. – Badali zorganizowanie kory wzrokowej kota, a dokładnie kory pierwszorzędowej (V 1), która inicjuje przetwarzanie informacji wzrokowych. .

Na czym polega proces percepcji? David Marr o percepcji wzrokowej Davida Marra teoria trzech poziomów przetwarzania informacji wzrokowej Reprezentacja 2 D (szkic pierwotny) Efekt przejścia przez zero, krawędzie, zakończenia, grupy, linie Płaszczyzny i krawędzie Reprezentacja 2, 5 D Orientacja powierzchni, Głębia odległość od obserwatora, nieciągłości Reprezentacja 3 D Obiekt jako całość (także z niewidoczną, tylną częścią) Całość

Zastosowania teorii percepcji „Dziś modne jest ciało” Percepcja jest procesem, który ma charakter ucieleśniony, co oznacza, że: - Świadomość jako element procesu percepcji jest zależna od rodzaju ciała (układu nerwowego), który ją realizuje.

Auto-modelowa teoria świadomości Thomas Metzinger, Being No One: The Self. Model Theory of Subjectivity, MIT Press, 2003.

Kartezjusz � Ja stanowi punktowy „moment zaczepienia” myśli, pragnień czy emocji. � Ja jest zatem „centrum dowodzenia” umysłu.

David Hume � Wiązkowa teoria podmiotu: Jaźń nie istnieje jako „centrum dowodzenia” dla stanów mentalnych. Podmiot to wiązka przekonań, pragnień, emocji itp. Ja to złudzenie powstałe z nadinterpretacji doświadczenia wewnętrznego aktu reprezentowania własnych stanów.

Thomas Metzinger � Jest wiele idei tego, jak rozumieć świadomość � Propozycja Metzingera: self-model theory

Zastosowania teorii percepcji Automodelowa teoria subiektywności wedle Thomasa Metzingera (self-model theory of subjectivity) Świadomość elementarna to fenomenalne auto -modele (self-models). Podlegają one ciągłym i nieustannym aktualizacjom w oparciu o reprezentacje stanów podmiotu (self-reprezentations).

Self-model theory of consciousness � Auto-model (self-model) ma charakter symulacyjny � Por. teoria symulacyjna a teorii

Test fałszywego przekonania

The Self-Model Theory of Subjectivity: A Brief Summary with Examples, 2010

Jak się widzisz, tak się piszesz Dziękuję za uwagę