Filozofia gjat Mesjets Prsritje 4 Kompetencat e t

Filozofia gjatë Mesjetës Përsëritje 4

Kompetencat e të nxënit • Nxënësi/ja: • Komunikon në mënyrë aktive dhe të përgjegjshme gjatë veprimtarive në grup. • Respekton idetë dhe mendimet e të tjerëve, pa i paragjykuar ato. • Gjykon në mënyrë kritike rolin e filozofisë, gjatë periudhës së Mesjetës. • Vlerëson kontributin e figurave të Rilindjes, në zhvillimin e shkencës, filozofisë dhe artit. • Mban qëndrim kritik ndaj rolit të shtetit social, për mbrojtjen e të drejtave dhe interesave të qytetarëve. • Zhvillon aftësitë krijuese dhe të pavarura, përmes përdorimit të teknologjisë. 10/28/2020 2

Filozofia gjatë Mesjetës • Mesjeta, është quajtur ndryshe epoka e obskurantizmit, sepse gjatë kësaj periudhe, në Europë, do të zhdukej çdo arritje e kulturës së lashtë greke dhe romake. • Filozofia u ndërthurr me teologjinë dhe shumë dijetarë u përpoqën të integronin besimin me arsyen. Të tillë ishin: Shën Agustini, Shën Thoma Akuini etj. • Pjesa më e madhe e filozofëve ishin shkolluar në shkolla fetare dhe ishin në shërbim të kishës. Disa prej tyre, shpalleshin shenjtorë, pas vdekjes. 10/28/2020 3

Filozofia gjatë Mesjetës • Mesjeta u kthye në pengesë për mendimin e lirë dhe të pavarur, por megjithatë filozofët arritën ta gjejnë rrugën e tyre. • Disa prej tyre kanë dhënë kontribut me vlerë, duke krijuar vazhdimin e ideve nga epoka e lashtësisë në kohët moderne. • Shën Akuini është një nga figurat më të rëndësishme të Mesjetës. Ai u mundua të kapërcente kundërshtinë mes besimit të tij fetar dhe dijes filozofike. • Ekzistencën e Zotit, u përpoq ta argumentonte në të dyja rrugët, filozofike dhe teologjike. 10/28/2020 4

Epoka e Rilindjes Europiane • Rilindja Europiane ishte lëvizje gjithëpërfshirëse, që nisi në Firence të Italisë, më pas në Francë dhe në të gjithë Europën. Ajo u ndihmua nga shpikja e shtypshkronjës së parë nga Gutenberg (1450) dhe zbulimi i Amerikës nga Kristofor Kolombi (1492). • Rilindja përfshiu shumë fusha të krijimtarisë njerëzore, si: letërsinë, artet, arkitekturën, filozofinë, politikën, shkencën dhe teknologjinë. • Disa nga emrat e shquar të saj janë: në shkencë: Koperniku, Kepleri, Galileo Galilei, Xhordano Bruno, etj. Në arte: Mikelanxhelo, Leonardo da Vinci, etj. 10/28/2020 5

Dallimet mes dy epokave Mesjeta Rilindja Shek. I-XIV: Shek. XV: • Në qendër autoriteti i kishës dhe • Në qendër, autoriteti i njeriut dhe adhurimi ndaj Zotit. besimi në arsyen e tij. • Shkenca e mbështetur në dogmat • Zhvillimi i shkencës moderne me fetare. metoda empirike. • Filozofia në shërbim në teologjisë. • Kozmosi perceptohej i pafund, me Diellin në qendër. • Universi i kufizuar, i krijuar nga Zoti, me në qendër Tokën. • Arti, filozofia, kultura humaniste, kultivuan optimizmin dhe • Arti dhe kultura në shërbim të individualizmin. fesë, në qendër Zoti dhe shenjtorët. • Zbulimet gjeografike, i hapën rrugë komunikimit global të shoqërisë. 10/28/2020 6

• Në Mesjetë, autoriteti i kishë së krishterë ishte i padiskutueshëm. Ajo u kthye në pengesë për mendimin e lirë dhe dijen e vërtetë shkencore. • Filozofia u vu në shërbim të teologjisë, ndërsa mendimtarët e kohës u përpoqën të integronin besimin me arsyen. Por, roli i tyre ishte i rëndësishën në kushtet e errësirës së përgjithshme. • Gjatë Rilindjes, dija racionale do të çlirohej nga dogmat e kishës. • Me. Rilindjen, do të shënohej kthesa e madhe drejt lirisë dhe arsyes. 10/28/2020 7

Punoi: Dr. Aida Zhupa JU FALEMINDERIT!! 8