FEN EDEBYAT FAKLTES PSKOLOJ BLM PS 442 Bilisel
FEN EDEBİYAT FAKÜLTESİ PSİKOLOJİ BÖLÜMÜ PSİ 442 - Bilişsel Davranışçı Terapiler Öğr. Gör. Filiz KOÇOĞLU
Temel İnançları Belirleme ve Değiştirme-1 PSİ 442 - Bilişsel Davranışçı Terapiler Hafta-13
ü Temel inançlar benlik hakkında en önemli ve merkezi fikirleri ifade eder. ü Temel inançlar şema olarak da belirtilir. Beck olumsuz temel inançların, özünde iki geniş kategoriye ayrıldığı teorisini ortaya koymuştur: J. Beck ise buna bir kategori daha eklemiştir. Bunlar; 1) Çaresizlik 2) Sevimsizlik 3) Değersizlik (Beck, 1999; Beck, 2005). ü Bazı hastaların bir kategoride temel inançları vardır: diğerlerinin ise iki ya da üç kategoride inançları vardır.
ü İnsanlar bu temel inançları bazı genetik yatkınlıklarla, belirli kişilik özelliklerine doğru, diğer insanlarla etkileşim içinde yaşadıkları bir dizi olay sonucunda erken yaşlardan itibaren gelişirler. ü İnsanlarının çoğunun, yaşamlarının çoğu için, nispeten olumlu ve gerçekçi temel inançları vardır. Örneğin; o ‘Ben önemli ölçüde kontrollüyüm. ’ o ‘Çoğu şeyi yeterlilikle yapabilirim. ’ o ‘Ben işlevsel bir insanım. ’ o ‘Ben hoş biriyim. ’ o ‘Ben değerliyim. ’ gibi… ü Olumsuz temel inançlar yalnız psikolojik stresin olduğu durumlarda su yüzüne çıkar. ü Buna karşı kişilik bozukluğu olan hastalarda, çoğunlukla ve sürekli olarak negatif temel inançlar aktiftir. ü Sıklıkla, temel inançlar, otomatik düşüncelere benzemez, danışanların düşüncelerinin altında yatan anlamları sorularla ortaya çıkarana dek bunun farkında değillerdir.
ü Danışanlar, diğerleri ve dünya hakkında olumsuz temel inançlara sahip olabilirler: o o ‘Diğer insanlara güvenilmez’ ‘Diğerleri beni incitebilirler’ ‘Dünya çürümüş bir yer’ ‘Dünya tehlikeli bir yer’ gibi… ü Sıklıkla saplantılı, aşırı genelleştirilmiş bu fikirlerin, ek olarak temel inançların ve benliğin değerlendirilmesine ve değiştirilmesine gereksinim duyurulur .
ü Tedavi için mümkün olduğunca erken bir zamanda, inanç değişikliği üzerinde doğrudan çalışmaya başlayacaksınız. ü Temel inançlar değişirse olumsuz veri işlemleri azalacaktır. ü Aşağıdaki özgül durumlar varsa, danışanın inançlarını erken değiştirmede başarılı olmayabilirsiniz. ü Temel inançlarında katılık ve aşırı genelleme varsa, ü Henüz bilişsel olarak fikirlere ve mutlak gerçeklere inanmıyorsa, ü İnançlarının yaşantısında etki düzeyi fazla olduğu ortaya çıkmamış veya araştırılmamışsa ü Sizinle bağlılığı (ittifakı) yeterince güçlü değilse (onlar size yeterince güvenmeyecektir: sizin onların gerçekten anladığınızı algılayamayacaklardır) inançları değerlendirme işlemini geçersiz hissedeceklerdir. ü Bu nedenle, temel inançları değerlendirmeden önce otomatik düşüncelere ve ara inançlara uyumlu/işlevsel cevapları hastalara öğretmelisiniz.
ü Temel inançlarının tanımlanmasının ve değiştirilmesinin zorluğunun derecesi danışandan danışana farklılık gösterir. ü Genellikle, hastalar belirgin bir duygusal sıkıntı içinde olduklarında inançları aktif hale geldiği için daha kolay bir şekilde temel inançlarını ifade ederler. ü Genellikle, yaşamlarının büyük bölümünde olumlu temel inançlarını dengelemiş olan Eksen I hastalarının olumsuz temel inançlarını değiştirmek kolaydır. ü Kişilik bozukluğu olan hastaların olumsuz temel inançlarını değiştirmek genellikle çok zordur. (J. S. Beck, 2005: Beck ve ark. , 2004: Young, 1999) çünkü onların olumlu inançları zayıflatmıştır ve onların birbiri ile ağ gibi ilişkili ve birbirini destekleyen çok sayıda güçlü olumsuz temel inançları vardır.
ü Temel inançları tanımlarken ve değiştirirken, tedavi sürecinde aşağıda belirtilenleri yapın: 1. Zihinsel hipotez, temel inancın sınıflandırılmasından (‘çaresizlik’ veya ‘sevimsizlik’ veya ‘değersizlik’) belirli otomatik düşüncenin ortaya çıktığı görülür (bk. Şekil 14. 1) 2. Kendinizde belirli temel inancı belirlemek için kullandığınız tekniği, hastanızın ara inançlarını tanımlamak için kullanabilirsiniz. 3. Hastanın temel inançları hakkında bir hipotez oluşturun, hipotezin doğru olduğunu veya olmadığını hastaya sorun: onun son zamanlardaki ve çocukluğundaki durumlar ve onlara tepkileri ile ilgili hastadan edindiğiniz ek bilgilerle hipotezinizi düzeltin. 4. Hastayı genel temel inançlar ve kendilerinin özgül temel inançları hakkında eğitin ve mevcut temel inançların işleyişini görebilmesi için hastaya rehberlik edin. 5. Hastanın yeni ve daha uyumlu temel inançlarını belirginleştirmek ve güçlendirmek için hastaya yardımcı olun. 6. Hasta ile birlikte olumsuz temel inançları değerlendirmeye ve değiştirmeye başlayın. Eğer varsa temel inançların çocukluktaki kökenini, yıllar içinde varlığını nasıl sürdürdüğünü, hastanın şu an var olan güçlüklere etkisini izleyin. Mevcut temel inancın etkisini incelemeye devam edin: eski temel inancın ‘düşünsel’ , ‘duygusal’ veya ‘yaşantısal’ yöntemlerle gücünü azaltın ve yeni temel inancın gücünü artırın.
Temel İnançları Sınıflandırmak ü Daha önce belirtildiği gibi, hastaların temel inançları çaresizlik, sevimsizlik ve/veya değersizlik alanında sınıflandırabilir. o Hastaların mevcut verilerini (problemlerini, otomatik düşüncelerini, duygularını, tarihsel süreçlerini) temel inançlarını sınıflandırmak ve onların nasıl ortaya çıktığını görmek için dinleyin. o Örneğin Sally, işinin ne kadar zor olduğu hakkında düşüncelerini açıklarken, yetersizliklerine ve başarısızlık korkularına odaklanırken, ben temel inancını çaresizlik kategorisine yerleştiririm. ü Sally’nin otomatik düşüncelerine göre, o depresyonda olduğu için arkadaşları onunla vakit geçirmek istemezler. ü Ben aşağı doğru ok tekniğini kullanırken bunun ne anlama geldiğini ona soruyorum fakat Sally’de sevimsizlikle ilgili belirgin bir temel inanç görülmüyor.
ü Başka bir hasta sürekli olarak kendisi ile diğerlerinin ilgilenmediğini ve başkaları ile ‘ilişkileri sürdürme korkularına’ ilişkin düşüncelerini açıklar. Bu hastanın, sevimsizlik alanında sınıflandırılabilen bir temel inancı vardır. ü Üçüncü bir hasta başkalarına kendini dinletme konusunda yetersiz olduğu için engellenmektedir. O yalnız kişisel ilişkileri ile ilgili durumlarda sıkıntı yaşamasına karşın o sevilmediğine inanmaz. Onun çaresizlik temel inancı aktive olmuştur. ü Son olarak, dördüncü hasta değersiz bir insan olduğunu hisseder çünkü o başaramaz (bir çaresizlik inancı) ve onun ilişkisi yoktur ( muhtemelen onda sevimsizlik inancı vardır). O ahlaken kötü insan olduğuna inanır (değersizlik inancı).
ü Bazen temel inancın hangi kategoriye gireceği çok nettir, özellikle hasta ‘Ben çaresizim’ veya ‘Ben sevilmez biriyim. ’ gibi cümleler kullandığında. ü Diğer zamanlarda hangi temel inancın ortaya çıktığını bilemeyeceksiniz. Örneğin depresif bir hasta ‘Ben yeterince iyi değilim. ’ Acaba başarı için mi ya da saygı kazanmak için mi (çaresizlik kategorisinde mi ) ya da diğerleri tarafından sevilmek için mi (sevimsizlik kategorisinde ) yeterince iyi değilim: bunların bilişsel anlamlarını belirlemeniz gerekmektedir. ü Otomatik düşünce formunda verileri (ve bağlantılı anlamlar) ve tepkileri (duygu ve davranışlar) ortaya çıktığında hastanın temel inançları hakkında hipotezleri zihinsel olarak formüle etmeye başlamalısınız.
ü o o o Temel İnançların Tanımlanması Hastanın özgül inançlarını tanımlamak için Ara inançları tanımlarken kullandığınız aynı teknikleri (bk. Bölüm 13 ) kullanabilirsiniz Aşağı doğru ok tekniği Otomatik düşüncelerin merkezi temalarına bakılabilir Otomatik düşünce olarak ifade edilebilir Doğrudan temel inançlar belirtilebilir. ü Sıklıkla hastalara temel inançları, kavramsallaştırma ve tedavi planı için terapinin erken dönemlerinde tanımlayacaksınız.
Temel İnançları Sunma 1. Siz temel inançlar hakkındaki hipoteziniz için yeterince veri topladığınızda ve hastanın yeterince almaya açık olduğuna inandığınızda geçici kavramsallaştırmalarınızı (hipotezlerinizi) test edin ve onlara sorular sorun. Terapist: Sally ne zaman senin düşüncelerini incelesek ve sana onların ne kast ettiğini sorsam, sen sürekli olarak onların senin yetersizliğini gösterdiğini söyledin. Bu doğru mu? Danışan: Evet. Hala ben yetersiz olduğumu düşünüyorum. 2. Bir dizi otomatik düşüncelerdeki ortak temaya incelenir. Terapist: Sally bu otomatik düşüncelerdeki ortak temayı görüyor musun? 3. Elle çizilmiş bir basitleştirilmiş Bilişsel Diyagram kullanılabilir. 4. Hipoteziniz olduğunda siz daha sonra tarihsel veriyi kullanabilirsiniz; hastalara bir temel inanca inanmanın nasıl ve nereden geldiğini, temel inançların doğru olmadığını ya da çoğunlukla doğru olmamasına rağmen ona son zamanlarda güçlü bir şekilde nasıl inandıklarını açıklayabilirsiniz. Terapist: Sally hayatının başka bir döneminde de böyle yetersizlik hissettiğini hatırlıyor musun? Çocukken?
Hastaları Temel İnançlar Hakkında Eğitmek ve Onların Çalışmalarını Gözlemlemek ü Temel inancın hastalar için önemini anlayabilmek amacı ile aşağıdaki hususlara bakmak gerekir. v O bir fikir, mutlak bir gerçek değil. v Onlar ona oldukça güçlü bir şekilde inanırlar ve hatta onun doğru olduğunu hissederler ama o, çoğunlukla ya da tamamen yanlıştır. v O bir fikir gibi test edilmelidir. v O çocukluk olaylarından köklerini alabilir ve o olay ilk olduğu zaman ona inanmak doğru da yanlış da olabilir. v Onların, şemasal işlemi boyunca sürekliliği korunur ve onlar orada yok sayılırken ya da problem küçültülürken, temel inançları destekleyen veriler kolayca tanınır. v Siz ve hastalar birlikte çalışırsınız bu fikirleri değiştirmek için zaman içinde çeşitli stratejiler kullanırsınız, onlar böylece kendilerini daha gerçekçi bir şekilde görebilirler.
ü Aşağıdaki görüşmede, ben Sally’i temel inançları hakkında eğitiyorum (O, benim ona sunduğum kavramsallaştırmayı öncelikle doğruluyor). Terapist: Ben yetersizim fikrini, temel inanç olarak adlandırıyoruz. Sana temel inançlar hakkında bilgi vereceğim ve böylece onları değerlendirmenin ve yanıtlamanın neden daha zor olduğunu anlayacaksın. Temel inanç bir fikirdir. Ona depresyonda olmadığında güçlü bir şekilde inanmayabilirsin ama depresyonda olduğunda aksi bir kanıt olsa bile ona neredeyse tamamen inanırsın. Depresyonda olduğunda bu fikir aktif olur.
ü Alternatif olarak, 34. Sayfadaki gibi bir şema diyagram (bilgi işleme modeli) çizebilirim ve aynı örneklerin olumlu ve olumsuz verileri ortaya çıkartırım. ü ‘Çizdiğim diyagramın, onun bilgileri işleme şeklini doğru olarak gösterip göstermediğini ‘Sally’e sorarım: ‘Sally, senin olumsuz veriler üzerine aşırı vurgu yaptığın, olumlu verileri görmezden geldiğin ve indirim yaptığın doğru mu? ’ ü Bu fikrin doğru olmama olasılığına ya da tamamen doğru olmamasına karşın, senin yetersizliğini her geçen saat, gün, hafta ve ay nasıl güçlendiğini görebiliyor musun ?
Yeni Bir İnanç Geliştirmek ü Birçok depresif hastanın Eksen I bozukluğu başlamadan önce farklı bir temel inancı kendileri hakkında gerçekçi, olumlu ve işlevsel bir fikri olabilir. Kolayca bu inanç tespit edilebilir. Terapist: Sally depresyondan önce, bir yıl öncesini söyle; kendini nasıl görürdün? Sevimsiz biri olduğunu düşünür müydün? Danışan: Hayır, herkesin beni sevdiğini kast etmiyorum ama temelde iyi bir insan olduğumu düşünürdüm. Terapist: Senin inancın ben hoş bir kişiyim miydi? ü Hastalarınız eski fikirlerini açıklayamadıkları zaman yeni, daha gerçekçi, işlevsel inanç bulmalısınız ve hastaları bu yeni inanca doğru yöneltmek için rehberlik etmelisiniz. ü Hastalar için nispeten olumlu bir inanç, genellikle aşırı bir inançtan daha kolay kabul edilir
Eski Temel İnanç ‘Ben (tamamen) sevimsizim. ’ ‘Ben kötüyüm. ’ ‘Ben güçsüzüm. ’ ‘Ben kusurluyum. ’ Yeni Temel İnanç ‘Ben genellikle hoş biriyim. ’ ‘Ben Okeyim. ’ ‘Pek çok şey üzerinde kontrolüm var. ’ ‘Güçlü ve zayıf yanlarımla ben normalim. ’ Terapist: Sally ‘Ben Yetersizim’ temel inancı hakkında konuştuk, düşünsel olarak düşündüğümüzde daha doğru bir inanç ne olmalı? Danışan: Ben yeterliyim? ü Var olan olumsuz bir düşünceyi tanımlayarak ve olumlu bir düşünceyi bularak, önce zayıflık üzerinde ve daha sonra güçlülük üzerinde çalışırsınız
Yeni Temel İnançları Güçlendirmek ü Siz, öncelikle yeni temel inancı iki yolla güçlendireceksiniz. 1) Birincisi, tedavinin başlangıcında 26 -27. Sayfalarda tanımlandığı gibi hastaların olumlu verilerini sorgulayarak ortaya çıkarmalısınız ve onları olumlu veri olarak belirlemelisiniz---- özellikle eski veri, negatif temel inançla çelişir ama daha gerçekçi tabanı olan yeni inancı destekler. 2) İkinci olarak, özellikle yeni temel inançlarını güçlendirmek için çalıştığınızda, onların yeni yollarla edindikleri deneyimleri: olumlu verileri kendilerine tanıma yeteneklerini incelemek için hastalara sorular sorun.
1) o Değerlendirmede, Sally’e güçlü yanlarının ne olduğunu sordum. o Seni son gördüğümden beri hangi olumlu şeyler oldu? ve olumlu vurgular yapılır o Sally’e bir kredi tutmasını önerdim (sayfa 275). o Geri dönüşüm projesini başlatanlardan biri olduğun için senin hakkında ne söylenebilir? o Yurt için organizasyonda büyük iş yaptığın görülüyor. 2) o Sally bu hafta bu yolu izlemeye devam edersen ‘senin yeterli olduğunu’ gösteren bir şey olacak mı? o Sally bu hafta sürekli senin yanında olduğumu düşünebilir misin? O zamanlarda benim sana ‘O senin yeterli olduğunu gösterir. ’ diyebileceğim durumları düşün o Oda arkadaşın bir şey yaptığında ‘O yeterlidir. ’ İnancına dikkat edebilir misin? Ve sonra bak, acaba kendin içinde aynı şeyi yapabilecek misin?
Olumsuz Temel İnançları Değiştirme ü Hastaların olumsuz temel inançların değiştirmek için önceki bölümde tanımlanmış olan ve aşağıda en az diğerleri kadar iyi tanımlanmış olan pek çok teknik kullanabilirsiniz. Önce Tanımlananlar Sokratik sorgulama tekniği İncelemenin avantaj ve dezavantajları Düşünsel-duygusal rol oyunları “Mış gibi” yapma Davranışsal deneyimler yapılandırılması Bilişsel süreklilik Kendi açma Yeni Teknikler Temel İnanç Çalışma Sayfası Aşırı kıyaslamalar Hikayeler ve metaforlar Tarihsel testler Erken belleğin yeniden Baş etme kartları ŞEKİL 14. 2 Temel inançları değiştirme teknikleri. üÖzellikle düşünsel düzeyde teknikleri uyguladığınız zaman; genellikle ilk olarak temel inançlar düşünsel düzeyde değişir. ü Hastalar, temel inançlarını duygusal düzeyde değiştirmek için duygusal düzeyde tekniklere gereksinim duyarlar.
Temel İnanç Çalışma Sayfası (Tiçs) ü Var olan eski temel inancı ve geliştirilen yeni temel inancı tanımlayın. ü Temel İnanç Çalışma Sayfasını tanıtın (TİÇS Şekil 14. 3) ya da bir değişim kartı çizin. ü Hastalar inançları ile ilgili işlemleri gözlemlemek ve kanıtları yeni bir çerçeveye oturtmak için seanslarda ve ödevlerde eski inançlarını destekleyen TİÇS’ini doldururlar. • Terapist: Sally sana ‘Temel İnanç Çalışma Sayfası’ göstereceğim. Tartıştığımız konuların yetkinlikle ilgili olup olmadığını değerlendirmek için önümüzde dursun. Sağ tarafta senin yetkinliğinle ilgili kanıtlarla başlayacağız. • Danışan: Tamam
‘Ben yeterliyim ama insanım’ yeni temel inancı destekleyen kanıtlar Eski temel inancı destekleyen kanıtların ‘ Ben yeterliyim” çerçevesinin yeniden düzenlenmesi’ Edebiyat ödevini iyi yaptım. İstatistikte bir soru sordum. Bu çalışma sayfasını anladım. Gelecek yılla ilgili kararlar verdim. Telefonu kullanıma açtırdım, banka hesabı açtım, sigorta yaptırdım vb. Ekonomi ödevi için gereksinim duyduğum bütün kaynakları buldum. Aşağıda oturan arkadaşıma istatistikle ilgili açıklamalar yaptım. Ekonomi dersini sınıfta anlamadım AMA onu henüz okumadım, muhtemelen onu daha sonra anlayacağım. En kötü ihtimalle bu bir yetersizlik değil, belki de hocanın kabahati hoca yeterince iyi açıklayamadı. Yardım istemek için araştırma görevlisine gidemedim AMA bu benim yetersiz olduğumu göstermez. Gitme konusunda gergindim. Çünkü bu tür şeyleri kendime çözmem gerektiğini ve onun benim yeterince hazırlanmadığımı düşüneceğini düşümdüm. Ben edebiyat ödevinden “B” aldım, ANCAK o iyi bir derece. Eğer ben gerçekten yetersiz. Olsaydım burada olmazdım. Şekil 14. 3. Sally’nin Temel İnanç Çalışma Sayfası
Terapist: Bugün ne yaptığın üzerine düşün yetersiz olduğuna dair kanıtın var mı? Danışan: Bugün sınıfta anlatılan bazı konuları anlamadım. Terapist: Onu sağ tarafa yaz, sonra yanına büyük bir AMA ekle. Eğer varsa senin yetersizliğinden çok bu konuyu neden anlamadığına ilişkin başka bir açıklama olmalı. Danışan: Hoca o konuyu ilk kez anlattı ve daha önce bu konuyu hiç bilmiyorduk. ………. Terapist: Şimdi sol tarafa geçelim, bugün pek çok şeyde yeterli olduğuna dair hangi kanıtların var? Danışan: Edebiyat projem üzerinde çalıştım ve istatistik dersinde bir soru sordum. ü Sally, bu süre boyunca olumlu verileri tanımlamakta güçlük çekerse, bu ödevi iptal edip seansta farklı bir teknik kullanarak, önce ona soldaki ögeleri başarılı bir şekilde ortaya çıkarma konusunda yardım edeceğim.
1. Hastanın başka bir insanın verisi üzerinde düşünmesi: Onlar verilerin üzerinde düşünerek diğer insanlar için olumlu kanıtlarını söyleyebilirler: ‘’Sally, üzerinde etraflıca düşündüğünde pek çok işte yeterli olan başka birini düşünebilir misin? Bu kim olmalı? O, bugün yeterli olduğunu gösteren ne yaptı? 2. Başka birinin, hastanın verisi üzerinde düşünmesi: O hastanın belirlediği biri olmalı ve hastanın olumlu olan kanıtlarını hastaya söylemeli: ‘’Sally, düşün, seni oldukça iyi tanıyan, yargılarına güvendiğin kim var? O yaptıklarınla ilgili kanıtlarına bakarak senin yeterli olduğuna ilgi ne söyleyebilir? ’’ ya da ‘’Bugün sen ne yaptın/senin yeterli olduğuna ilişkin muhtemel göstergeleri düşün. ’’ 3. Karşılaştırırsak, acaba onlar belirgin kanıtlarda indirim yaparak düşünsel olumsuz modelle ilgili ne yaptılar: ‘’Sally, bu kısa ödevi bitirmenin bir yeterlilik işareti olduğuna inanmıyorsun. Ama gerçekten yetersiz kişiler bu ödevi yazmayı başarabilir miydi? Gerçek yetersiz kişiler şu anda bulunduğun duruma gelmek için ne yaparlardı? ’’ 4. Her seansın başında yeni gündeme geçmeden önce: onların, düşünsel ve duygusal düzeylerinin gücü ölçülmeli. O zaman siz aşağıdaki soruları sormalısınız: ‘’ Sen yetersiz olduğunu az ya da çok güçlü bir şekilde inanıyordun ya da çok güçlü bir şekilde yeterli olduğuna inanıyordun, bu inancın şu an nasıl gidiyor? Bu konuda gündeme bir şey koymak ister misin? ’’ Bu durumları çok pozitif bir şekilde tartışın ve onlara topladıkları ve pekiştirdikleri bu kanıtları sol tarafa yazma konusunda seçenek sağlayın.
Temel İnançları Değiştirmek İçin Aşırı Uçları Kullanmak ü Böyle zamanlarda onların kendilerini, hayali ya da gerçek birisinin aşırı negatif uçla ilişkili temel inancı ile karşılaştırması hastaya yardımcı olur. ü Hastanın hayalindeki birisinin referans çerçevesini ortaya çıkarmaya çalıştığını varsayın. Terapist: Sally okulda gerçekten yetersiz ya da en azından çok yetersiz birini tanıyor musun? Danışan: Bizim yurtta bir çocuk vardı, derslere hiç katılmazdı. O yetersiz biri. Terapist: Onunla karşılaştırdığımızda sen yetersiz misin? Danışan: Çok değil. Terapist: Sen gerçekten tepeden tırnağa yetersiz bir kişi olsaydın neleri farklı yapıyor olurdun? Danışan: ……. Terapist: Bu anlattıkların sana ne kadar uygun?
Öyküleri, Filmleri ve Metaforları Kullanma ü Siz hastaların kendileri hakkında farklı fikir geliştirmelerine, karakterlerine uygun görüşlerini yansıtmaları konusunda cesaretlendirilmelerine ya da aynı olumsuz temel inancı paylaşan insanların görüşlerini paylaşmalarına yardımcı olabilirsiniz. ü Hastalar diğer insanların çok güçlü şekilde devam eden temel inançlarının geçersizliğini canlı örneklerle deneyimledikleri zaman çok güçlü temel inançlarının da doğru olmadığına inanmaya başlarlar. o Bir hastanın çocuk olarak, daha sonra bir yetişkin olarak kötü olduğundan emindim çünkü annesi onu fiziksel ve duygusal olarak istismar etmişti. Ona sık ne kadar kötü olduğunu söylemişti. o Hastaya Sindirella’nın öyküsünü yansıtmak yardımcı oldu: öykü Sindirella’nın bir cadı olan üvey annesini, hiç suçu olmadığı halde ona oldukça kötü davranmıştı.
Temel İnançların Tarihsel Olarak İncelenmesi ü Hastanın temel inançlarının kökleri onun erken çocukluk deneyimlerinden gelmektedir: genellikle onların sahip olduğu orijinal inançlarının nasıl olduğu ve yıllar boyu nasıl korunduğu incelenmelidir (Young, 1999). ü Siz hastanın referans kanıtlarını ortaya çıkarma ve yeniden oluşturma konusunda hastaya yardımcı olmalısınız. ü Bu kanıtların erken yaşlardan itibaren temel inançları desteklediği ve aynı zamanda çelişkili olduğuna dair kanıtlar görülmüştür (Verileri toplamak için TİÇS’ni kullanabilirsiniz. ). ü Genellikle, bu süreçte hasta mevcut temel inancının nasıl çalıştığını görür. ü Hasta şimdi ki zamanda kendi temel inanç çalışmasını gözlemledikten sonra değişim süreci başlar.
Terapist: Sally seni yetersiz olduğun fikrinin başladığı yere götürmek istiyorum. İlk okuldan önce seni yetersiz olduğuna inandıran herhangi bir şey hatırlıyor musun? Danışan: ……………. ü Bellek kayıtları temel inancın yerleşmesi ve sürdürülmesine katkıda bulunmuş olabilir. ü Onlar okul öncesini, ilkokulu, liseyi, üniversiteyi, 20’li yaşları ve izleyen on yılları yansıtabilir. ü Kişinin tarihsel sürecinin ikinci basamağını araştırırken yeni olumlu inancı destekleyen her dönemin kanıtları da incelemeye dahil edilmelidir.
Erken Dönem Belleğinin Yeniden Yapılandırılması Terapist: Annie bugün oldukça çökkün görünüyorsun. Danışan: Evet, öğleden sonra patronum beni odasına çağırdı ve maillerimde yazım hatası olduğunu düzeltmem gerektiğini söyledi. Terapist: O an aklından ne geçti? Nasıl hissediyordun? Danışan: Üzgün. Ben berbat bir sekreterim ve yetersizim. Terapist: Bazı mailler için mi yoksa genel olarak mı yetersizsin? Danışan: Her şeyde yetersizim. ü Tartışmamızın sonraki değişim odağı, hastanın yaşantısal öğrenme sürecine dahil olmasıdır. Terapist: Çocukken ilk kez bu şekilde hissettiğin zamanı hatırlıyor musun? Danışan: ……………. Terapist: Rol oynayalım mı? Ben senin 6 yaşındaki halin olacağım, sen anneni oynayacaksın. Olayları olabildiğince onun açısından görmeye çalış. Ben başlayacağım, anne bu benim karnem. Danışan: ……………. Terapist: Bu kez rolleri değişelim. ü İzleyen ikinci rol oyunundan sonra , Annie , ne öğrendiğini; öğrendiklerini bu haftaki üzüntüsüne nasıl uygulayacağını sordum (o patronu tarafından eleştirilmişti).
- Slides: 31