FEN EDEBYAT FAKLTES PSKOLOJ BLM PS 209 Aratrma

FEN EDEBİYAT FAKÜLTESİ PSİKOLOJİ BÖLÜMÜ PSİ 209 - Araştırma Yöntemleri I Öğr. Gör. Filiz KOÇOĞLU

Bilim ve Bilimsel Yöntem PSİ 209 - Araştırma Yöntemleri I Hafta-1

1. Bölüm: Bilim ve Bilimsel Yöntem Bilgi Kaynakları q Bilgi ‘bilme edimi, bilinen şey, bilme edimi sonunda ulaşılan şey’. Bilginin birinden ayrılmayan iki öğesi ‘bilen (insan) ve bilinen-araştırılan (varolan şey)’dır. q Bilgi algı, düşünme, anlama ve açıklamayı içinde barındırır.

1. Bölüm: Bilim ve Bilimsel Yöntem Çeşitli bilgi kaynakları şöyledir; Gelenekler: Bu bilgiler alışkanlıklar halinde ailede ya da bir kültürde kuşaktan kuşağa aktarılarak elde edilir. Örn. Batıl inançlar Otoriteler: Sosyal ya da politik yolla yeterli bilgi üreticisi olarak kabul edilmiş kişi ya da kurumların ürettiği bilgiler. Bireysel Deneyimler: Bireyin kendi yaşantıları aracılığıyla bilgi edinmesidir. Örn. Çiftcinin hava tahmini yapması Doğaüstü Güçler: Falcılık, ruhbanlık, büyücülük bu tür bilgileri sağlar. Çaresizlik dönemlerinde başvurulur.

1. Bölüm: Bilim ve Bilimsel Yöntem Bilgiye Ulaşmanın Yolları Rasyonel Yaklaşım: Bilginin akıl yürütme yoluyla elde edilebileceği öne sürülür. Gözlem ve deneye yer yoktur. Görgül (Empirik) Yaklaşım: Bilgiye ancak gözlem ve deney yoluyla ulaşılabileceği savunulur. Bilimsel Yaklaşım: Bilgiye ulaşmada hem rasyonel geçerliliğin hem de görgül doğrulamanın birlikte bulunmasını zorunlu kılar.

1. Bölüm: Bilim ve Bilimsel Yöntem Bilim Nedir?

q q Ø Ø 1. Bölüm: Bilim ve Bilimsel Yöntem Bilim Nedir? Bilim, bilimsel bilgiyi üretme yolu, etkinliğidir. Bilim tanımlarında ya ürün ya süreç ya da hem ürün hem de süreci ele alan tanımlar söz konusudur. Birkaç örnek; Geçerliliği kabul edilmiş sistemli bilgiler bütünü Nesnel sağlamlığı olan bilgiler bütünü Bilimsel yöntemle toplanmış tüm bilgiler Belli yöntemlerle elde edilmiş, kendini düzelten, organize bilgiler bütünü q Bilimin temel nitelikleri; nesnel, olgusal, mantıksal, eleştirel, genelleyici, seçici ve ilerlemeci

1. Bölüm: Bilim ve Bilimsel Yöntem Bilimin Ölçütleri 1) Gözlenebilirlik: Bilimsel bilgi görgüldür, gözlenemeyen hiçbir olgu bilimin konusu olamaz. Fakat bazı olgular doğrudan gözlenemez, organizmanın tepkilerinden dolaylı olarak anlaşılır. Örn. Zeka, kişilik, benlik saygısı… 2) Ölçülebilirlik: Gözlenebilen bir şeyin niceliği söz konusudur ve gözlenebilen olgular sayılarla ifade edilebilir. Standart birimlerle ifade edip ölçmek bu olguları karşılaştırma olanağı ve araştırmacılar arası iletişimi sağlar. 3) İletilebilirlik: Bilginin iletilmesinde herkesin aynı anlamı vereceği ifade ve sembollerin kullanılması, somut işlemsel tanımlama (işevuruk tanım) yapılması ortak bir bilimsel dil için önemlidir.

1. Bölüm: Bilim ve Bilimsel Yöntem Bilimin Ölçütleri 4) Tekrarlanabilirlik: Gözlenebilen, ölçülebilen ve ortak bir bilimsel dille iletilebilen bir bilgi, diğer araştırmacılar tarafından tekrarlanabilir olmalıdır. Aynı yöntem ve araç-gereçlerle, aynı koşullarda başkalarınca tekrarlanarak doğruluğu ve yanlışlığı test edilebilir. 5) Sağdanabilirlik: Doğruluğu (yanlışlığı) test edilerek elde edilen bilgi, doğruluğu kanıtlanmış, göreli kesinliği olan, giderek bilimsel yasa durumunda bilgi niteliği kazanır.

Erkuş, A. (2017). Davranış bilimleri için bilimsel araştırma süreci. (5. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık. Shaughnessy, J. J. , Zechmeister, E. B. , Zechmeister, J. S. (2016). Psikolojide araştırma yöntemleri. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.