FEN BLMLER8 2 NTE DNA VE GENETK KOD

FEN BİLİMLERİ-8 2. ÜNİTE DNA VE GENETİK KOD 4. Adaptasyon HALİM GÜNEŞ 1

KAZANIMLAR F. 8. 2. 4. 1. Canlıların yaşadıkları çevreye uyumlarını gözlem yaparak açıklar. Adaptasyonların kalıtsal olduğu vurgulanır. 2

ADAPTASYON ANAHTAR KAVRAMLAR • Adaptasyon, • Doğal seçilim, • Varyasyon 3

Aşağıdaki canlıları görebildiniz mi? Bu canlılar neden gizlenmektedir? Bu özelliklerini yavrularına aktarabilirler mi? 4

Buzullar arasında bir kaktüs yetiştirilebilir misiniz? Bir kaktüsün kutuplarda yaşaması neden mümkün değildir? Bir penguen neden çölde yaşayamaz

Deve, kaktüs, keseli çöl faresi gibi canlılar çöllerde yaşarken fok, kutup ayısı, penguen gibi canlılar kutup bölgelerinde yaşar. Canlıların yaşama şanslarını arttırabilmek amacıyla çevreye uygun genetik özellikleri 6

Canlıların çevrelerine uyum sağlamaları onların yaşadıkları çevrede hayatlarını devam ettirme şanslarını arttırır. Canlıların yaşamaları ve üremeleri için, canlıların yaşadıkları ortama uyum sağlamalarına adaptasyon adı 7

Adaptasyonlar yıllar içinde geliştirilen ve kalıtsal olan özelliklerdir. Çöle özgü bir bitki olan kaktüsün yapraklarının diken şeklinde, kıvrık ve tüylü olması, gövdesinde su depo etmesi bitkinin su kaybını azaltır 8

Canlılar soğuk iklimlerde yaşayabilmesi için post renginin beyaz olması, vücudunda yağ depo etmesi, geniş ve büyük ayaklarının olması gerekir. Foklar ve mors ayıları, kutuplardaki yaşam koşullarına uyum sağlamak için bir adaptasyon geliştirerek derilerinin altında 9

Sıcak iklimlerde yaşayan memeli ve kuşlar, soğuk iklimlerde yaşayan türlere vücut yüzeyleri daha geniştir. Bu özellikleri onların vücutlarındaki ısı kaybını artırarak vücut sıcaklıklarını korumalarını sağlar. yasayan Çölde tilki, fare ve tavşanın kulakları ve kuyrukları uzun, vücut yüzeyleri geniştir. 10

Bazı canlılar, derilerinin rengini değiştirerek bulundukları ortama uyum sağlar. Böylece düşmanlarından korunabilir. Bukalemun, bu şekilde adaptasyon geliştiren canlılardan biridir. Bukalemun bu özelliğini yavrularına 11

Devenin çöl koşullarına uyum sağlayabilmesi için uzun kirpiklerinin olması, hörgücünde yağ depolaması, kulaklarının kıllı olması gerekir. Nemli bölgede yaşayan bitkilerin yapraklarının geniş yüzeyli olması gibi özellikler canlıların yaşadıkları ortama uyum sağlamasını 12

Bir yaşam alanında farklı türlerde pek çok canlı bulunur. Buradaki farklı organizmalar, yaşanılan ortamın koşulları aynı olduğu için birbiriyle benzer adaptasyonlar geliştirir. 13

Filmlerde ya da belgesellerde askerlerin giydikleri kıyafetler hiç dikkatinizi çekti mi? Ormanlık alanda görev yapan bir asker, kahverengi ve yeşil tonlarda bir kıyafet giyerken karlı bir alandaki asker neden 14

Canlılar bulunduğu ortama uygun özellikler kazanırlar. Bu sayede bulunduğu ortama uyum sağlar, düşmanları tarafından fark edilmez ve kendini korur. Canlılar da adaptasyon sayesinde hayatta kalma şanslarını arttırır. Canlılar hayatta kalabilmek için çevreleriyle ve birbirleriyle 15

Yaşadığı ortama uyum sağlayabilen canlılar yaşamlarını sürdürürken uyum sağlayamayanlar yaşamını devam ettiremez. Buna doğal seçilim adı verilir. Doğal seçilim kendiliğinden ve yavaş gerçekleşir. Böylece yeni nesiller, uyum yeteneği gelişmiş daha güçlü

Hızlı koşan tavşan veya geyikler avcı hayvanlardan kurtulurken, daha yavaş koşanlar av olur. Benzer şekilde nemli bir çevre gittikçe kuraklaştığında bu çevrede su ihtiyacı fazla olan bitkiler yaşamını yitirirken daha az su kullanan bitkiler yaşamını 17

Doğal seçilim sonucu hayatta kalan bireyler, taşıdıkları özellikleri gelecek nesillere aktarmışlardır. Bu nedenle günümüze kadar gelebilen canlılar, atalarından farklı bazı özellikler taşırlar. Böylece tür içinde çeşitlilik yani varyasyon oluşur. Aynı tür içerisinde görülen genetik çeşitliliğe varyasyon 18

Soğuk bölgelerde yaşayanın tilkinin kulakları kısa ve burnu küçük; sıcak bölgelerde yaşayanın ise kulakları daha uzun ve burnu daha büyüktür. Benzer şekilde kutupta yaşayan ayılar beyaz, ormanda yaşayan boz ayılar ise kahverengi kıl rengine sahiptir.

KONUMUZ BİTMİŞTİR. ÖZET ÇIKARMAYI, KONUYU EVDE TEKRAR ETMEYİ UNUTMAYIN. BİR SONRAKİ KONUYA HAZIRLANARAK GELİN. 20