FEN BLMLER6 7 NTE ELEKTRN LETM 2 Elektriksel

FEN BİLİMLERİ-6 7. ÜNİTE ELEKTRİĞİN İLETİMİ 2. Elektriksel Direnç ve Bağlı Olduğu Faktörler HALİM GÜNEŞ 1

KAZANIMLAR F. 6. 7. 2. 1. Bir elektrik devresindeki ampulün parlaklığının bağlı olduğu değişkenleri tahmin eder ve tahminlerini deneyerek test eder. F. 6. 7. 2. 2. Elektriksel direnci tanımlar. F. 6. 7. 2. 3. Ampulün içindeki telin bir direncinin olduğunu fark eder. 2

ELEKTRİKSEL DİRENÇ BAĞLI OLDUĞU FAKTÖRLER Elektriksel direnç, Elektriksel direncin bağlı olduğu faktörler 3

Sizce lambaların farklı parlaklıklarda yanmalarını sağlayan özellik ne olabilir? 4

Pil yada ampul sayısını değiştirmeden ışık şiddetini değiştirebilir miyiz? Elektrik devrelerinde kullanılan tellerin boyu ve kalınlığı ve cinsi ampulün parlaklığını değiştirir mi? 5

Elektrik enerjisini iyi ileten iletkenlerin mi yoksa yalıtkanların mı elektriksel direnci daha büyüktür? Bir iletkenin direnci nelere bağlıdır? 6

Yalıtkanların direnci çok büyük olduğundan elektriği iletmezler. İletkenlerin ise dirençleri büyüdükçe elektriği iletmeleri zorlaşmaktadır. Maddelerin direnci iletken maddenin; 1. Uzunluğuna(boyu) 2. Dik kesiti alanına(kalınlığı) 3. Cinsine bağlıdır (bakır–demir) 7

Dik kesit alanları (kalınlık) ve cinsleri aynı olan iki iletkenden uzunluğu daha fazla olanın elektriksel direnci daha büyüktür. Çünkü elektrik enerjisi uzun olan iletkende daha fazla zorlukla karşılaşır. S iletkenin dik kesit alanını, L ise iletkenin uzunluğunu ifade etmektedir. 8

İletkenin uzunluğu azaldıkça elektriksel direnç azalır. Lamba parlaklığı artmaktadır. İletkenin uzunluğu arttıkça elektriksel direnci artar. Lamba parlaklığı azalır. 9

Eşit uzunlukta aynı cins iki iletkenden dik kesit alanı büyük olanın direnci daha az olur. Dik kesit alanı küçüldükçe direnç artar. İletkenin dik kesit alanı ile direnci arasında ters orantı 10

İletkenin dik kesit alanı (kalınlığı) arttırıldığında lamba parlaklığı artar. İletkenin dik kesit alanı (kalınlığı) azaltıldığında ise lamba parlaklığı azalmaktadır. 11

Dik kesit alanları ve uzunlukları eşit olan iletkenlerin direnci, iletkenlerin yapıldığı maddenin cinsine göre değişir. Uzunlukları ve dik kesit alanları (kalınlık) aynı olan bakır ve demir tellerden, demir telin elektriksel direnci bakır tele göre daha büyüktür. 12

Bir devrede uzunluk ve kalınlıkları aynı fakat farklı cins maddelerden yapılmış iletkenler kullanıldığında lamba parlaklığı değişmektedir. 13

İletkenlerin dirençlerinin farklı olması, onların farklı yerlerde kullanmasına neden olmuştur. Örneğin, elektrikli araçların bağlantı kablolarında direnci küçük olan iletkenler tercih edilirken ısıtma amacıyla kullanılan elektrikli araçların iç kısımlarında ise direnci yüksek iletkenler tercih edilir. İletkenlerde direnç ne kadar büyük olursa ısı enerjisine dönüşmesi de aynı oranda fazla 14

Hangi lamba en az parlak hangisi en parlak ve hangisi parlak yanar? 15

1. Ampul: En az parlak 2. Ampul: En parlak 3. Ampul: Parlak yanar. 16

Direnç nedir? Hangi birim ve sembolle gösterilir? 17

Maddelerin elektrik enerjisinin iletimine karşı gösterdiği zorluğa elekriksel direnç denir. Elektriksel direnç, iletken maddelerde az iken, yalıtkan maddelerde çok büyüktür. Elektriksel direnç “R” harfi ile gösterilir. Birimi Ohm’dur. Ohm birimi kısaca Ω (omega) ile 18

Dirençler, devreden geçen elektrik enerjisinin miktarını ayarlamak, ısı elde etmek ve bazı hassas devre elemanlarını elektrik enerjisinin zararlarından korumak gibi amaçlarla kullanılır. Elektriksel direnç, Dirençlerin de bir devre birimini, bir bilim insanı olan George sembolü vardır. Simon Ohm’un (Corç Saymın Om) soyadından 19

Değişken direnç (reosta) terimini duydunuz mu? Ne amaçla kullanıldığını biliyor musunuz? 20

Devredeki direnci artırıp azaltmaya yarayan araçlara reosta (değişken direnç) sistemi, denir. Reosta elektriksel direnci arttırmak ve azaltmak amacıyla kullanılır. İletken boyu değişince direnci de değişir. Reosta ile ısı, ışık ve sıcaklık ayarlanabilir. 21

Günlük hayatta kullanılan ütü, elektrik sobası gibi araçlarda, parlaklığı değiştirilebilen lambalarda, ayarlanabilen anahtarlarda, radyo ve hoparlördeki ses ayar düğmelerinde reosta sistemi bulunmaktadır. 22

Hangi lamba en parlak yanar? 23

İletkenlerin direnci nasıl ölçüldüğünü biliyor musunuz? 24

Elektriksel direncin büyüklüğü direnç ölçer (ohm-metre) adı verilen cihazlarla ölçülmektedir. 25

Yalıtkan maddelerin de direnç değerleri ölçülebilir. Ancak onların direnç değerleri son derece yüksek olduğundan daha büyük direnç değerlerini ölçebilen direnç ölçerlere ihtiyaç vardır. 26

İletkenin direnci nedir? En parlak hangi lamba yanar? 27

Ampulün de bir direnci vardır 28

Ampulün parlaklığı dirençle bir ilişkisi var mı? Filamanın çok ince ve uzun olmasının sebebi ne olabilir? Acaba elektrik enerjisi iletiminde karşılaştığı bazı engeller (direnç) bunu başka enerjiye çeviriyor olabilir 29

Ampul, elektrik enerjisini ısı ve ışık enerjisine dönüştüren bir devre elemanıdır. Ampulünde bir direnci vardır. Ampulün içinde tungsten (volfram) metalinden yapılmış flaman adı verilen bir tel bulunur. metalinin elektriksel Tungsten direnci çok büyüktür. Bu tel 3400 0 C sıcaklıkta erimeden akkor halinde ışık verir. 30

Ampullerde cam balonun içerisindeki hava boşaltılır. Boşaltılan havanın yerine Argon adı verilen bir gaz doldurulur. Eğer ampulün içerisinde hava olursa, bu hava tungsten metaliyle hemen etkileşime girer ve ampul ışık vermez. Ampulün içine Argon gazı yerine Neon gazı doldurulduğunda ise lamba renkli ışık verir. 31

Ampulün Yapısı 32

KONUMUZ BİTMİŞTİR. KONUYU EVDE TEKRAR ETMEYİ UNUTMAYIN. BİRSONRAKİ KONUYA HAZIRLANARA K GELİN. 33