FELSEFE TEZM MONOTEZM POLTEZM DEZM TEZM NEDR Dilimizde

FELSEFE -TEİZM -MONOTEİZM -POLİTEİZM -DEİZM

TEİZM NEDİR ? Dilimizde Tanrıcılık anlamına gelmektedir. Teizm alt yapısında tanrının varlığına inanma fikri yatmaktadır. Bu inancın akabinde var olan tanrının insanlar için bir din gönderdiği ilkesi mevcuttur. Teizm, var olan her şeyin tanrı tarafından yaratıldığını söylemektedir. Teizmi savunan kisilere ise Teist denmektedir. Bir felsefi görüş olarak varlığını sürdüren teizmde tanrının insanlara çeşitli dinler ve nebiler/peygamberler gönderdiği fikri mevcuttur. Tanrı tarafından indirilen dinler ve gönderilen peygamberler, Teizmde belirili bir şekilde kabul görülen ve isimle ya da inanç ile adlandırılmamıştır. Yani Teizm, herhangi bir din ya da peygamber belirlememiştir. Bunun yanı sıra bir felsefi görüş olan Teizm/Tanrıcılık, bir yaratıcının, tanrının varlığına inananları bu iki ayrı kategoriye göre sınıflandırılmıştır.

MONOTEİZM NEDİR? Yunancada tek manasına gelen mono ve theoi yani tanrı anlamına gelen kelimelerin birleşimi ile oluşan Monoteizm , dilimizde tektanrıcılık olarak adlandırılmaktadır. Söz konusu inanca göre var olan her şeyin tek bir yaratıcısı vardır. Geçmişten günümüze varlığını koruyan birçok din bu inanç sistemine girmektedir.

Bu şekilde her açıdan bir yaratıcı olduğunu kabul eden Teizm, tanrıyı bazı özellikleri ile açıklamaktadır. Teistler birçok açıdan tanrı ile ilgili kuramlar belirlemişlerdir. Bunlardan birincisi tanrının yaratıcı olmasıdır. Söz konusu kuram Teizmin ilk kuramı ve temel kuramı olarak açıklanmaktadır. İkinci kuram ise, yaratıcının kusursuz olmasıdır. Teistlere göre tanrı her açıdan mutlak bir mükemellik ile donanmıştır. Bu kuram ile ilintili olarak üçüncü ise yaratıcının her şeyi bilmesidir. Bilginin kaynağı olarak Teistler tanrıyı göstermektedir. Yine bu kuram ile ilintili olarak dördüncü kuram ise tanrının evren gibi sonsuz, bir güce sahip olmasıdır. Beşinci kuram ise yaratıcının kendine yeterli olmasıdır. Son kuram ise yaratıcının mekan ve zaman kavramlarından bağımsız olmasıdır.

POLİTEİZM NEDİR ? Çok tanrıcılık anlamına gelen Politeizm, Yunancada çok anlamına gelen poly ve yine Yunancada tanrı manasına gelen theoi kelimelerinin bir araya gelmesi ile oluşmuştur. Politeizmde tanrılar çeşitli özelliklere göre ayrılmaktadır ve hepsi bir kavramın simgesi olarak var olmaktadır. Çoktanrıcılık inancı daha çok eski toplumlarda görülmektedir. Giderek bir figür halini alan tanrılar bu inanca göre doğaüstü yetenekleri ile donanmışlardır.

DEİZM NEDİR ? Tüm dinleri reddeden ancak tanrının varlığına inanan inanç şeklidir. Dinler reddedildiği için peygamberler , kutsal kitaplar, cennet ve cehennem, melek, şeytan gibi kavramların hiçbirinin deizm inancında yeri yoktur. Sadece evreni ve doğa kanunlarını koyan, bunun ardından evrene ve insanlığa hiçbir müdahalesi olmayan tanrıya inanılır. Bu tek inancın kaynağı, dolaysız yoldan algılarımızla doğaya ve insanın yapısına duyulan hayranlık ve bunları bir yaratan (tanrı)

Deizmde ibadetlerin ve dinsel ritüellerin olmamasından dolayı ateistler ile deistler arasında günlük hayatta, pratik anlamda bir farklılık yoktur.

Deizm, evrim teorisine karşı değildir. Deizme göre insan, tanrının oluşturduğu kurallar çerçevesinde, daha ilkel canlıların evrimleşmesi sonucu oluşmuş olabilir. Bir tanrıya inanmak, o tanrının, insanı aşama geçirmeksizin bir anda yarattığı fikrine de inanmayı gerektirmez. Semavi dinlerde yani Musevilik, Hristiyanlık, İslam gibi dinlerde insanın, önceden evrim geçirmeksizin yaratıldığına inanılır. Bu inanış deizmde yoktur.

DEİZMİN SORULARI -Deizm neye dayanır ? -Deizm ateizmin bir çesiti midir ? -Deistler tanrının evreni yaratıp geri çekildiğine mi inanıyorlar ? -Deistler dua ederler mi ? -Deistler tanrıyı nasıl görürler ? -Deizm bir mezhep midir ?