EYYBYE REHBERLK VE ARATIRMA MERKEZ BREYSELLETRLM ETM PROGRAMIBEP

EYYÜBİYE REHBERLİK VE ARAŞTIRMA MERKEZİ BİREYSELLEŞTİRİLMİŞ EĞİTİM PROGRAMI(BEP)

• • • YASALARDA BEP NEDİR? BEP NEYİ AMAÇLAR? BEP NASIL HAZIRLANIR? BÖP NASIL HAZIRLANIR?

YASALARDA BEP • 573 SAYILI K. H. K 4. Madde (f) bendinde “özel eğitim gerektiren bireyler için bireyselleştirilmiş eğitim planı geliştirilmesi ve eğitim programlarının bireyselleştirerek uygulanması esastır” diyerek BEP yasal olarak zorunlu hale getirilmiştir.

Ö. E. H. Yönetmeliğinin 69 -(1 -2) (1)“Bireyselleştirilmiş eğitim programı, özel eğitime ihtiyacı olan bireylerin gelişim özellikleri, eğitim performansları ve ihtiyaçları doğrultusunda hedeflenen amaçlara yönelik hazırlanan ve bu bireylere verilecek destek eğitim hizmetlerini de içeren özel eğitim programıdır. ” (2) Bireyselleştirilmiş eğitim programı, a) Eğitim planında yer alan yıllık amaçlar ve öğrencinin takip ettiği eğitim programı/programları temel alınarak belirlenen kısa dönemli amaçlarını, b) Öğrencinin alacağı destek eğitim hizmetinin türü, süresi, sıklığı ve bu hizmetin kimler tarafından nasıl sağlanacağını, c) Öğretim ve değerlendirmede kullanılacak yöntem ve teknik, araçgereç ve eğitim materyallerini, ç) Eğitim ortamına ilişkin düzenlemeleri, d) Davranış problemlerini önlemeye ya da azaltmaya yönelik tedbirler ile uygulanacak yöntem ve teknikleri, e) Öğrencinin kişisel bilgilerini içerir.

BEP NEDİR? Özel eğitime ihtiyacı olan bireylerin gelişim özellikleri, performansları ve ihtiyaçları doğrultusunda hazırlanan amaçlara yönelik destek eğitim hizmetlerini içeren özel eğitim programıdır… Bu program; Aile , öğretmen ve ilgili uzmanların işbirliği ile planlanır ve bireyin ailesinin onayı ile uygulanır.

• Öğrencinin kişisel, sosyal, işlevsel ve akademik becerilerde eğitim ihtiyaçlarını karşılamak üzere performans düzeyini temel alarak uzun ve kısa dönemli amaçların, alacağı destek hizmetlerin, kullanılacak yöntem ve tekniklerin, öğrenci için yapılması uygun görülen uyarlama ve düzenlemelerin belirlendiği öğrencinin devam ettiği programdan en üst düzeyde yararlanmasını sağlayan bir programdır.

NEDEN BEP • Özel gereksinimli öğrencilerin son derece yoğun hazırlanan normal eğitim programlarına uymaları çoğu zaman imkansızdır. • Engel türü ve derecesi ne olursa olsun tüm bireyler öğrenebilir. • Çocuklarda, dil, problem çözme, zihinsel süreçler, davranışsal özellikler ve öğrenme özellikleri birbirinden farklılık gösterebilir. • Aynı ortamda yaşayan çocuklar bile farklıdır. Örneğin, aynı yaş grubunda olup aynı sınıfta eğitim gören çocukların bedensel gelişimleri ve davranışsal özellikleri farklılıklar gösterebilir. • Ayrıca, belirtilen bu özellikler her kişide aynı şekilde gelişmez ve bu gelişme de diğer kişilerden farklılık gösterir. • Bireylerin zayıf ve güçlü yönleri kendi içinde farklı ilerler.

BEP YARARLARI • Bireye uygun eğitim hizmetlerinin sunulması, • Bireye uygun ve gerçekçi amaçların belirlenmesi, • Bu amaçlarının karşılanıp karşılanmadığını ortaya koymak olarak sıralanabilir. • Ayrıca, BEP’ in yararları, ebeveyn, çocuk, öğretmen ve toplum açısından da sıralanabilir

BEP NEYİ AMAÇLAR? Özel eğitime gereksinimi olan bireyin eğitsel ihtiyaçlarını karşılamak üzere Öz bakım Disiplin Alanları İletişim Eğitim. Akademik Motor toplumsal uyum vb. Kaynaştırma Eğitim Ortamları Özel eğitim sınıfı Özel eğitim okulu Mesleki eğitim merkezi Destek Kaynak oda Aile eğitimi Ulaşım Fizyoterapi vb. hizmetlerinden en üst seviyede yararlanmalarını sağlamak.

BEP NASIL HAZIRLANIR? BEP HAZIRLAMA SÜRECİ 7 AŞAMADA GERÇEKLEŞTİRİLİR. • 1. Bireyselleştirilmiş eğitim programını hazırlayacak ekibin oluşturulması, • 2. Çocuğun eğitsel performans düzeyinin belirlenmesi • 3. Uygun eğitim ortamları ve bu ortamlarda sunulacak destek hizmetlerin belirlenmesi • 4. Uzun ve kısa dönemli amaçların belirlenmesi • 5. Bireyselleştirilmiş öğretim programının hazırlanması (BÖP) • 6. Uygun öğretim materyalleri ve öğretim yöntemlerinin belirlenmesi • 7. BEP’in uygulanması, izlenmesi ve değerlendirilmesi için sorumluların belirlenerek zaman çizelgesinin hazırlanması ve değerlendirme biçimine karar verilmesi.

BEP GELİŞTİRME BİRİMİ Madde 72 Özel eğitime ihtiyacı olan öğrencilerin eğitimlerini sürdürdükleri okul ve kurumlarda eğitim performansları ve ihtiyaçları doğrultusunda BEP’ lerini hazırlamak amacıyla bireyselleştirilmiş eğitim programı geliştirme birimi oluşturulur.

BEP GELİŞTİRME BİRİMİNİ OLUŞTURALIM

Başkan (okul md – yrd) Gezerek özel eğitim görevi yapan öğrt. Öğrencinin Velisi BEP Geliştirme Birimi Öğrencinin dersine giren alan öğrt. Rehber Öğretmen Eğitim programı hazırlamakla görevli öğrt. sınıf öğretmeni

BEP Geliştirme Birimi Başkanı ve Görevleri Birim başkanının görevleri şunlardır: • a) BEP geliştirme birimini oluşturmak. • b) Birimde görev alacak üyelerin katılımını sağlamak. • c) Öğrencinin ihtiyaçları doğrultusunda BEP ile ilgili her aşamada kurum içi yapılacak düzenlemelere ilişkin tedbir almak. • ç) BEP ile ilgili her aşamada ihtiyaç duyulan araç-gereç ve eğitim materyallerinin geliştirilmesi veya sağlanması için özel eğitim hizmetleri kurulu ile eş güdümlü çalışmak.

BEP Birimi Görev ve Sorumlulukları Bu birimde görev alan ; �Özel Eğitim Değerlendirme Kurulu Üyesi; öğrenci için belirlenen destek eğitim hizmetlerinin uygulanmasında rehberlik etme ve öğrencinin bireysel gelişiminin izlenmesinden sorumludur. �Veli; öğrencinin eğitim ihtiyaçlarına ilişkin görüş bildirmek ve gerektiğinde araç-gereç ile eğitim materyali desteği sağlamaktan sorumludur. �Öğrenci; Eğitim ihtiyaçlarını belirtmek ve eğitimine ilişkin alınacak kararlarda görüş bildirmekten sorumludur.

BEP geliştirme birimi üyelerinin bu sorumluluklarının yanı sıra diğer görevleri şunlardır: • a) Özel eğitime ihtiyacı olan öğrenciler için bireyselleştirilmiş eğitim programlarının hazırlanması, uygulanması, izlenmesi ve değerlendirilmesi ile ilgili çalışmaların koordinasyonunu sağlamak. • b) Eğitimde etkililiği sağlamak amacıyla araç-gereç ve eğitim materyali geliştirilmesinde, sağlanmasında, kullanımında özel eğitim hizmetleri kurulu ve özel eğitim değerlendirme kurulu ile iş birliği yapmak. • c) Öğrencinin tüm gelişim alanındaki özellikleri ile akademik disiplin alanlarındaki yeterlilikleri ve eğitim ihtiyaçları doğrultusunda gerektiğinde BEP'inde değişiklik ve düzenlemeler yapılmasını ya da yeniden BEP hazırlanmasını sağlamak.

• ç) Öğrenciler için hazırlanan eğitim planlarını değerlendirerek her yıl yenilemek. • d)Eğitim ortamlarının düzenlenmesi konusunda yönetimine ve öğretmenlere önerilerde bulunmak. okul/kurum • e) Öğrencilerin eğitimi konusunda yapılacak düzenleme ve alınacak tedbirlerle ilgili olarak rehberlik ve psikolojik danışma hizmetleri yürütme komisyonuyla iş birliği yapmak. • f)Eğitim ve uygulama okulu ile otistik çocuklar eğitim merkezlerinde öğrencilerin grup eğitimine hazırlanması amacıyla bire bir eğitim alacak öğrencileri belirlemek. • g) Hazırlık sınıflarına devam edecek öğrencileri belirlemek. • ğ)Özel eğitim okul veya kurumlarında öğrenimlerini sürdüren öğrencilerden kaynaştırma yoluyla eğitim alması uygun olanları belirleyerek rehberlik ve psikolojik danışma hizmetleri yürütme komisyonunu bilgilendirmek.

BEP DOSYASI HAZIRLAMA TÜM HİZMET PLANLARI Tüm hizmet planı: BEP‘in, bireysel öğretim planlarını (BÖP) da kapsayacak şekilde hazırlanmasıdır. Tüm hizmet planlarının : • - Birinci bölümünü BEP, • - İkinci bölümünü ise programın öğretime uyarlanması oluşturur (BÖP). Tüm hizmet planı; özel eğitime ihtiyacı olan öğrenci için hazırlanan bireyselleştirilmiş eğitim programının yer verildiği bir formdur. Bu amaç için farklı şekillerde hazırlanmış formlar kullanılmaktadır.

• Birinci bölüm: BİREYSELLEŞTİRİLMİŞ EĞİTİM PLANI (BEP); - Öğrencinin kimlik bilgileri • - Tıbbi bilgiler • - Sunulacak eğitim ve özel eğitim hizmetleri • - Amaçların başarım tarihleri - Performans düzeyi • - Uzun dönemli amaçlar • - Kısa dönemli amaçlar • - Program sorumluları • - BEP geliştirme ekibinin adı soyadı ve imzalarına ilişkin bilgileri kapsar. • - Aile onayı

• ÖĞRENCİNİN KİMLİK BİLGİLERİ: Bu bölümde öğrencinin: Adı soyadı, doğum tarihi, yaşı, cinsiyeti, bulunduğu okulun adı, sınıfı, ev adresi , telefonu gibi bilgiler yer alır. • TIBBİ BİLGİLER: Bu bölümde öğrencinin: Sağlık durumu, varsa kullandığı ilaçlar , ortez ve protez gibi, kullandığı destek araçlara ilişkin bilgiler yer alır. • DESTEK HİZMETLER VE EĞİTİM ORTAMLARININ BELİRLENMESİ: BEP hazırlanırken öğrenci için destek hizmetler belirlenir. Burada öğrencinin öncelikli ihtiyaçları dikkate alınmalıdır. Gereken destek hizmetler belirlendikten sonra bunlardan nasıl ve ne şekilde yararlanılacağı da belirlenmelidir.

• Sunulacak eğitim hizmetleri: Bu bölümde öğrencinin ne tür hizmetler alacağını gösterir. • 1 -Eğitim ortamı: Normal Sınıf , Özel Sınıf , Gündüzlü Öz. Eğit. Okulu, Rehabilitasyon Merkezi , Ev/Hastane Okul • 2 -Destek hizmetler: Kaynak Oda, Gezici Öğretmenlik, Sınıf-içi Yardım, Özel Eğitim Danışmanlı , Diğer • 3 -Ek hizmetler : Ulaşım, Konuşma Terapisi, Psikolojik Hizmetler , Fizyoterapi, İş ve Uğraş Terapisi, Aileye Danışmanlık, Sağlık Hizmetleri, Diğer gibi alt bölümler eğitim hizmetlerinin daha belirgin olmasına hizmet edecektir.

Öğrenciye sunulacak eğitsel ve destek hizmetlerin süresi ve sorumluları: • BEP'nda öğrenciye sunulacak hizmetlerin ekip toplantılarında karar verildiği şekilde, • Başlama-bitiş tarihleri , Haftanın hangi günleri, Hangi saatlerde, Nerede, Kimin sorumluluğunda • gerçekleşeceğinin belirtilmesi gerekir. • - Bu bilgiler, programın sağlıklı işlemesi ve sorumluların görevlerini yerine getirmesi için önemlidir. • - Bu bilgiler programın aksayan yönlerini ve bunların sorumlularını belirlemede de işe yarayacaktır.

ÖĞRENCİNİN PERFORMANS DÜZEYİNE İLİŞKİN BİLGİLER : Öğrencinin tüm program alanlarına ilişkin çok kısa biçimde performans düzeyinin açıklandığı bölümdür. • Performans Düzeyi: Ayrıntılı değerlendirme sonuçlarına dayalı olarak hazırlanan, öğrencinin yapabildikleri ve yapamadıklarının betimlenmesidir.

Performans Düzeyi Belirlemede Uygulanan Değerlendirme Araç ve Yöntemleri: • Ölçüt bağımlı testler • Gözlem • Görüşmeler • Çalışma örnekleri • Danışma • Aile görüşmeleri • Ölçüt bağımlı değerlendirme sonuçları • Doktor raporları • Sınıf/ev/çevre gözlemleri • Hazırladığı ödevler • Öğretmen raporları ve görüşmeleri • Standart test sonuçları • Okul personelinin veya ailenin yaptığı gözlemler • Öğrencinin kendisinden alınan bilgiler

AKADEMİK PERFORMANS *Kaba Değerlendirme Formu *Kontrol Listeleri *Norm bağımlı testler *Öğretmen raporu *Olay kaydı *Sınıf içi çalışma örnekleri *Anne –baba görüşmeleri *Öğretmen Görüşmeleri *Gözlem SOSYAL DUYGUSAL DURUM *Anne –baba görüşmeleri *Öğretmen görüşmeleri *Gözlem *Öğrencilerle görüşme İLETİŞİM DURUMU *Standartlaştırılmış alıcı/ifade edici dil testi *Yapılandırılmamış karşılıklı konuşma *İşaret/sözel becerilerin gözlemi *İşitsel süreç(gelişimseltıbbi geçmiş) *Odyometrik değerlendirme GÖRME *Optometrik inceleme *Snellen tarama testi *Klinik gözlem *Öğretmen görüşmesi *Aile görüşmesi FİZİKSEL *Fiziksel muayene *Tıbbi geçmiş

PERFORMANS RAPORU YAZIMI Elde edilen bütün bilgilerden sonra, çocuğun düzeyini özetlemek gerekir. Bu özet, çocuğun yapabildiklerine ilişkin eğitsel bildirimleri oluşturur. • - Öğrenciye ilişkin güncel bilgileri içermelidir. • - Çocuğun yaptıkları açık ve belirgin bir şekilde, hangi sıklıkta ve ne kadar doğru yaptığı belirtilmelidir. • - Öğrencinin yaptıkları özetlenirken; kazanmış olduğu davranışlar ve kazanması gereken davranışlar, gereksinimler, yazılmalıdır.

• - Öğrencinin zayıf olduğu alanlar belirtildiği gibi güçlü olduğu alanlarda belirtilmelidir • - Çocuğu ve yaptıklarını betimlemek için hiçbir zaman etiketler kullanılmamalıdır. • - Örneğin “hiperaktif”, “hafif öğrenme güçlüğü”, “pasif saldırgan”, “kişilik bozukluğu”, “zihin engelli”, “az gören”…Bunlar standartlaştırılmış testlerin sonuçlarıdır. Bu ifadeler dosyada yer alabilir ama eğitsel performansın özetlendiği bölümde olmamalıdır. • - Çocuğun yetersizliğinden hangi eğitim alanlarının etkilendiği açıkça belirtilmelidir

Performans Düzeyi Örneği • Öğrencinin şu anki performans düzeyi : H. Yusuf, 12 yaşında bir erkek öğrencidir. Kişisel bakım ve temizlik becerilerine, giyinmesoyunma becerilerine sahiptir. Kendini, yakın çevresini tanıtabilmektedir. Hava sıcaklığına uygun giyinebilmektedir. Havada -karada olan doğa olaylarını ayıt edebilmektedir. Yusuf renk, şekil, zıtlık, yer, yön ve konum bildiren kavramları ayırt edebilmektedir. Rakamları ayırt edebilmekte ve tek basamaklı bir sayı ile tek basamaklı bir sayıyı doğru olarak toplayabilmektedir. Yazı araçgereçlerini kullanabilmektedir. Çizgi çalışmaları yapma, sözcük yazma becerilerine sahiptir. Kendinin ve yakın çevresindeki kişilerin adlarını yazabilmektedir. Renkleri ayırt etmektedir. Boyama yapma, kağıt katlama, malzeme yapıştırma ve kağıt kesme becerilerine sahiptir.

AMAÇLAR • 1. Uzun Dönemli Amaçlar • 2. Kısa Dönemli Amaçlar • Uzun dönemli amaçlar: Öğrencinin performans düzeyi dikkate alarak bir öğretim yılı sonunda başaracağı becerilere ilişkin bildirimlerdir. BEP‘in önemli ikinci öğesidir. Kısa dönemli amaçlar: Uzun dönemli amaca ulaşmayı sağlayacak olan bildirimlerdir. Bir anlamda uzun dönemli amacın belli bir mantık çerçevesinde basamaklandırılmış şeklidir. Gerçekleştirilen her kısa dönemli amaç, uzun dönemli amaca bir adım daha yaklaştığımızın bir göstergesidir. Kısa dönemli amaçlar, ölçülebilir, gözlenebilir olarak yazılmalı ve mutlaka kabul edilebilir bir ölçüt içermelidir.

KISA DÖNEMLİ VE UZUN DÖNEMLİ AMAÇ ÖRNEĞİ • U. D. A: Emre yıl sonunda iki basamaklı doğal sayıları ayırt eder. • KDA 1: Doğal sayı kartları içinden gösterilen doğal sayının aynısını gösterir. (45) • KDA 2: Doğal sayı kartları içinden söylenen doğal sayının aynısını gösterir. (45) • KDA 3: Gösterilen iki basamaklı doğal sayısının kaç olduğunu söyler. (45)

DEĞERLENDİRME Bireyselleştirilmiş eğitim programının en önemli öğesidir. Uzun ve kısa dönemli amaçlara ulaşılıp ulaşılmadığını belirlenmesi gerekir. Öğretimin etkili olup olmadığına ilişkin yorum yapabilme ve etkili değilse çocuğun yerleştirilmesinden, öğretim tekniklerine değin alınan kararların hatalı ve eksik uygulamaların belirlenmesi değerlendirmeden elde edilen sonuçlara bağlıdır. Bu bölümde, değerlendirmenin yanı sıra değerlendirme zamanları (hangi aralıklarla yapılacaktır, ne kadar süre ile değerlendirilecek v. b. ) değerlendirme teknikleri ve değerlendirmeden sorumlu olan kişiler belirtilmelidir.

BEP geliştirme ekibi ve anne-baba onayı BEP ekibinde bulunanların ve anne-babanın alınan kararların uygulanmasını onayladıklarına ilişkin bölümdür. Bu bölüm BEP geliştirme ekibi kadar anne babaya da sorumluluk yükleyecektir. Ek olarak sorumluluğun paylaşılmasını sağlayacaktır.

İkinci bölüm: Bireyselleştirilmiş Öğretim Uyarlamaları (BÖP) Bireyselleştirilmiş öğretim uyarlamaları özel gereksinimli öğrenciler için bireyselleştirilmiş eğitim programında yer alan kısa dönemli amaçların nasıl gerçekleştirileceğinin uygulamaya aktarılmasıdır. Bu bir anlamda özel gereksinimli öğrenci için günlük planda uyarlamalar yapılması anlamına da gelmektedir. Her sınıfın günlük planı, bir gün içerisinde okulda gerçekleştirilecek etkinlik dizisinden oluşur.

Öğretim uyarlamaları, çocuğun öğretiminden sorumlu öğretmen tarafından yapılır. Bu uyarlamalar öğrencinin: • BEP'nda belirlenen kısa dönemli amaçların günlük plana yerleştirilmesi, • Günlük rutinlerin özel gereksinimli çocuğa daha fazla öğretim zamanı kazandıracak şekilde planlanması, • Fiziksel çevrenin düzenlenmesi, • İletişim fırsatlarının yaratılması ve kullanılması, • Öğretim tekniklerinin nasıl kullanılacağının açıkça yazılması, • Sonuçlarının kaydedilmesi ve değerlendirilmesini içerir.

BİREYSELLEŞMİŞ ÖĞRETİM PLANI BÖP: BEP’ te , öğrencinin gereken davranışları kazanması için, öğrencinin ve çalışanların yapması gerekenleri ayrıntılı, belirgin ve açıkça ifade eden plandır. Günlük, haftalık veya aylık olarak geliştirilebilir. BÖP’ te işlenen amaçlar BEP’ teki kısa dönemli amaçlarımızdır. BEP’ te yer alan uzun dönemli amaçlara ulaşmak için kısa dönemli amaçlarımızı nasıl öğreteceğimiz konusunda bize yol gösterecek planlardır.

BÖP ÖRNEĞİ