EYLEM ARATIRMASI zlem ELKKOL EYLEM ARATIRMASI NEDR Eylem

EYLEM ARAŞTIRMASI Özlem ÇELİKKOL

EYLEM ARAŞTIRMASI NEDİR? • Eylem araştırması bir sosyal durumun içindeki eylemin niteliğini artırmaya yönelik yapılan sosyal durum çalışmaları olarak tanımlanmıştır (Eliot, 1991, s. 63’ ten aktaran Aksoy, 2003). • Yine Frost’ tan (2002, s. 35) aktaran Costello (2003) eylem araştırmasını bireylerin mesleki uygulamaları ile ilgili sistematik geri dönüt, sorgulama ve uygulama eylemlerini içeren bir süreç olarak tanımlamıştır.

• Eylem araştırması bize işbirlikli problem analizi ve problem çözme ile daha iyi, özgür ve adil bir dünya kurmamızda yardımcı olmaktadır (Greenwood ve Levin, s. 17). Çünkü eylem araştırması bir sosyal durumun içindeki eylemlerin niteliğini geliştirmeyi hedefler (Büyüköztürk, Çakmak, Akgün, Karadeniz ve Demirel, 2013).

Şekil 1. Costello, 2003.

Şekil 2. Costello, 2003.

EYLEM ARAŞTIRMASININ ÖZELLİKLERİ Büyüköztürk ve arkadaşları (2013) eylem araştırmasını diğer araştırma yöntemlerinden farklı kılan özelliklerini şu şekilde tablolaştırmışlardır;

Eylem Araştırması Diğer Araştırma Yöntemleri Yerel sorunları çözmeye odaklı. Kuramları sınama, genelleştirilebilir bilimsel bilgiler üretmeye odaklı. Araştırmanın yürütülebilmesi için çok fazla eğitim gerektirmez. Araştırmanın yürütülebilmesi için gerekli ve yeterli düzeyde eğitim alınması zorunludur. Araştırmacı sorun bağlamının içinden bir kişidir. Araştırmacı genellikle sorun bağlamının doğrudan içinde değildir. Genellikle sorun durumuna özgü yeterlikte araştırmacının geliştirdiği Genellikle uzmanlar tarafından geliştirilmiş ya da denetlenmiş veri toplama araçları kullanılır. Araştırmanın planlanması ve yürütülmesi süreçleri daha esnektir. Araştırmanın planlanması ve yürütülmesi süreçleri daha tutucudur. Araştırmanın bulguları ve sonuçları araştırma bağlamının özelliklerine, değerlerine göre yorumlanır. Araştırmanın bulguları ve sonuçları evrensel özellikler ve değerlere göre yorumlanır. Kasıtlı (amaçlı) örneklem üzerinde çalışılır. Örneklemin seçkisiz olması tercih edilir. Araştırmacının, araştırmayla ilgili bireysel deneyim ve görüşleri veri olarak dikkate alınır. Araştırmacının öznel deneyim ve görüşleri nesnel veri olarak dikkate alınmaz. Araştırmanın sonuçları çok az genellenebilir. Araştırma sonuçları genellenebilir. Fraenkel ve Wallen (2006, s. 574) ‘ ten aktaran Büyüköztürk ve arkadaşları (2013)

Köklü’ nün (1993) Cohan ve Manion (1989, S. 231 -232) den alıntıladığı eylem araştırmasının aşamaları şu şekildedir;

1 2 3 • Var olan öğretim durumunda kritik bir problemin tanımlanması. • İkinci aşamada problemin çözümü için öğretmen, araştırmacı ve danışmanların arasında müzakere ve tartışmaları gerektirir. Bazı cevaplandırılacak sorular içerir. Problem danışman kapasitesine sahip araştırmacılar tarafından odak noktası haline getirilmeye , geçici faktörler tayin edilmeye ve ya mevcut olanlar yerine alternatif getirilmesine çalışılır. • Karşılaştırılabilir çalışmalardan , amaçlardan , yöntemlerden ve karşılan problemlerden faydalanabilmek amacıyla literatür taramasını gerektirir.

4 • Birinci aşamadaki problem cümlesinin tekrar tanımlanması ve değiştirilmesini gerektirir. Burada test edilebilir hipotezi ve ya amaçlar seti ortaya çıkabilir. Burada proje ilgili belli varsayımlar yapılır. 5 • Araştırmada yöntemin seçilmesi ile ilgili olan aşamadır. Örneklem, uygulamalar, öğrenme ve öğretmen materyallerinin, metotlarının seçimi kaynakların tahsisi gibi konular ele alınır 6 • Kullanılacak değerlendirme yönteminin seçilmesi ile ilgili olan aşamadır.

7 8 • Projenin yerine getirilmesidir. Veri toplama metotları ve durumlarının verilerin sınıflandırılması ve analizi içermektedir. • Son aşamada ise verilerin yorumlanması ve sonuç çıkarma ile projenin değerlendirilmesini içerir. Daha önceki değerlendirme kriterleri ve bulgular tartışılarak çıktılar gözden geçirilir ve tavsiyelerde bulunulur.

• Alınyazında eylem araştırması daha çok nitel araştırma olarak görülmektedir. Ancak eylem araştırmasında seçilecek yöntemler araştırmacıya bağlı olduğu için hem nicel hem de nitel yöntemler kullanılabilmektedir (Aksoy, 2003).

VERİ TOPLAMA YÖNTEMLERİ Eylem araştırmasında ; v Günlük tutma v Gözlem v Görüşme v Belgesel tarama v Anket ve örnek olaylar kullanılabilmektedir (Borgia ve Schuler, 1996; Bogdan ve Biklen, 1992; Elliot, 1991; Q'Brien, 2003’ ten aktaran Aksoy, 2003).

Yazma Güçlüğü (Disgrafi) Olan Bir İlkokul 2. Sınıf Öğrencisinin El Yazısı Okunaklılığının Geliştirilmesi: Eylem Araştırması Mehmet Yıldız, 2013

• Araştırmanın modeli uygulamalı eylem araştırmasıdır. • Araştırmanın katılımcısı 1 kişidir.

Veri toplama araçları; ØKopyalama ve Dikte Metinleri ØÇok Boyutlu Okunaklılık Ölçeği ØAraştırma Günlüğü ØGörüşme

Şekil 3. Araştırmada uygulanan eylem planlarından biri

KAYNAKLAR • Aksoy, N. (2003). Eylem araştırması: Eğitimsel uygulamaları iyileştirme ve değiştirmede kullanılacak bir yöntem. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 9(4), 474 -489. • Büyüköztürk, Ş. , Çakmak, E. K. , Akgün, Ö. E. , Karadeniz, Ş. , & Demirel, F. (2013). Bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem. • Costello, P. J. (2003). Action research. A&C Black. • Greenwood, D. J. , & Levin, M. (2006). Introduction to action research: Social research for social change. SAGE publications. • Köklü, N. (1993). Eylem araştırması. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 26 (2), 357, 366. • Yıldız, M. (2013). Yazma güçlüğü (disgrafi) olan bir ilkokul 2. sınıf öğrencisinin el yazısı okunaklılığının geliştirilmesi: Eylem araştırması. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2013(16).

Dinlediğiniz için teşekkürler…