Excretie of uitscheiding Bij de mens Excretie Excretie
Excretie of uitscheiding Bij de mens
Excretie • Excretie = – afgeven “uit het bloed” van AFVALSTOFFEN = UITSCHEIDINGSPRODUCTEN 1. 2. Nutteloze stoffen die ons lichaam niet meer nodig heeft zoals: – Kleur-, smaak-, bewaarstoffen – Afvalzouten – Teveel aan water – Koolstofdioxidegas Dit gebeurt in de vorm van – Urine – Zweet – Koolstofdioxidegas – Bilirubine (kleurstof dode rode bloedcellen)
Excretie • Excretie-organen – Afgifte Kleur-, smaak-, bewaarstoffen • Nieren – Afgifte afvalzouten • Huid, nieren – Afgifte teveel aan water • Huid, longen, nieren – Afgifte urine • Nieren – Afgifte koolstofdioxidegas • Longen
Uitscheiding via de longen 1) 2) 3) 4) 5) 6) Zuurstofrijke lucht Zuurstofopname in bloed Zuurstofarm bloed Koolstofdioxideafgifte uit bloed Zuurstofrijk bloed Lucht met koolstofdioxide en waterdamp
Uitscheiding via de longen • Via de longen: – Dankzij: • Dunne wand tussen longblaasjes en haarvaten (twee dekcellagen) • Groot longoppervlak (+/- 100 m²)
Uitscheiding via de huid • Via de huid: – Water: proef met kobaltdichloridepapier • Kleurt van blauw naar roze => water – Zout: proef aan de huid • Zoutsmaak vooral na inspanningen => Mengsel water + zout = ZWEET
Excretie bij de mens 1: opperhuid 2: lederhuid 3: bindweefsel 4: hoornlaag 5: kiemlaag 6: zweetkliertje 7: haarzakje 8: talgkliertje 9: bloedvaten 10: zenuwuiteinde 11: vetweefsel 12: haarspiertje
Excretie bij de mens • Nut van het zweten: – Afgifte van afvalzouten opgelost in water – Water op de huid verdampt: dit ontrekt warmte aan ons lichaam = koeling • Koeling is nodig als de temperatuur boven 36, 9°C stijgt: – Inspanningen – Koorts – Hoge buitentemperatuur
Uitscheiding via lever en galblaas 1: onderste holle ader 2: linker leverader 3: rechterleverader 4: leverslagader 5: poortader 6: galblaas 7: galblaaskanaal
Uitscheiding via lever en galblaas • De lever haalt ijzer en rode kleurstof (bilirubine) uit de dode rode bloedcellen. – Het ijzer wordt behouden voor de aanmaak van nieuwe rode bloedcellen – De kleurstof “bilirubine” wordt naar de galblaas afgevoerd zodat deze later in de 12 vingerige darm komt.
Uitscheiding via lever en galblaas
Uitscheiding via nieren
Ligging van de nieren - Bovenaan in de buikholte - Tegen de rugwand - Links en rechts van wervelkolom - Linkernier hoger dan rechternier
Uitscheiding via nieren • Samenstelling van urine: – Water • indicator: kobaltdichloridepapier kleurt roze – Zouten • indicator: zilvernitraat geeft witte neerslag van zilverchloride – Geen eiwitten • albustix blijven geel – Geen glucose (suiker) • clinistix blijven roze
Excretie
Uitscheiding via nieren 1: rechterbijnier 2: linkererbijnier 3: rechternier 4: linkernier 5: urineleider 6: urineblaas 7: urinebuis 8: nierslagader 9: nierader 10: onderste holle ader 11: aorta
Dissectie van de nier dissectie
Dissectie van de nier 1: nierschors 2: niermerg 3: nierbekken 4: urineleider 5: nierbloedvaten
Uitscheiding via nieren • Plassen = – gelijktijdig ONTSPANNEN van de sluitspier van de urineblaas en het SPANNEN van de urineblaaswand. • Nierstenen = – zoutkristallen in de nieren die ontstaan bij gebrek aan water => veel water drinken: +/1, 5 liter per dag!!
Uitscheiding via nieren Nierstenen
Uitscheiding (bloeddialyse)
- Slides: 21