Exameneenheid Consumptie PSB Exameneenheid Consumptie 2016 2017 4

Exameneenheid: Consumptie PSB Exameneenheid: Consumptie 2016 -2017 4 -vmbo-tl

PTA Economie 2016 -2017

Wat heb je nodig? Pincode 5 e editie vmbo-gt 4 Multomap 4 -rings inclusief lijntjes papier Rekenmachine met basisfuncties Schrijfgerei

Hoofdstuk 2 Kom je ermee uit? § 2. 1 Hoe betaal jij? PSB Economie Hoofdstuk 2 2016 -2017 4 -vmbo-tl

§ 2. 1 Hoe betaal jij? Begrippen • Directe/Indirecte ruil • Geldfuncties • Bankensysteem Wat moet je kunnen? • Een saldo berekenen • De verschillende geldfuncties kennen en de soorten geld • De rol van een bank uitleggen Opgaven • Verplicht • Extra : 1, 4 t/m 8, 14 en 15 (pagina 40 t/m 43) : H 1 t/m H 4 (pagina 60)

Ruil Indirecte ruil Giraal Directe ruil Chartaal

Geldfuncties Geld kun je gebruiken al: Ruilmiddel Je ruilt goederen of diensten voor geld Rekenmiddel Je geeft aan hoeveel iets waard is Spaarmiddel of Oppotmiddel Je geeft een deel van je inkomen niet uit

Spaargeld Lening Spaarders Spaarrente Leners kredietrente De kredietrente is altijd hoger dan de spaarrente; zo maakt een bank winst.

§ 2. 1 Hoe betaal jij? Begrippen • Directe/Indirecte ruil • Geldfuncties • Bankensysteem Wat moet je kunnen? • Een saldo berekenen • De verschillende geldfuncties kennen en de soorten geld • De rol van een bank uitleggen Opgaven • Verplicht • Extra : 1, 4 t/m 8, 14 en 15 (pagina 40 t/m 43) : H 1 t/m H 4 (pagina 60)

Hoofdstuk 2 Kom je ermee uit? § 2. 2 Heb jij overzicht? PSB Economie Hoofdstuk 2 2016 -2017 4 -vmbo-tl

§ 2. 2 Heb jij overzicht? Begrippen • Inkomensvormen • Begroting • Uitgaven • Vaste lasten • Dagelijkse uitgaven • Incidentele uitgaven • Reserveren Wat moet je kunnen? • Je kent de inkomens- en uitgavenvormen • Je kunt een begroting maken • Je kunt reserveringen berekenen Opgaven • Verplicht • Extra : 16 t/m 23 : H 5 t/m H 11 (pagina 44 t/m 47) (pagina 60)

SOORTEN INKOMEN Inkomen uit arbeid • Loon • Natura Inkomen uit bezit • Huur • Rente Overdrachtsinkomen • Uitkering • Zakgeld

SOORTEN UITGAVEN DAGELIJKSE UITGAVEN • Huishoudelijke uitgaven • Zakgelduitgaven VASTE LASTEN • Huur • Verzekeringen INCIDENTELE UITGAVEN • Kleding • Vakantie RESE ! N E R RVE

Nieuwe i. Phone! • MODEL: i. Phone 7, 32 Gb • KOSTEN: € 900, - • RELEASEDATUM: over 1 jaar Hoeveel moet ik reserveren om over een jaar precies genoeg geld te hebben? Berekening Reservering per maand = benodigd bedrag : aantal maanden Voorbeeld Reservering per maand = € 900, 00 : 12 = € 75, 00 (C) Ik moet € 75, - per maand reserveren om de nieuwe i. Phone te kopen

§ 2. 2 Heb jij overzicht? Begrippen • Inkomensvormen • Begroting • Uitgaven • Vaste lasten • Dagelijkse uitgaven • Incidentele uitgaven • Reserveren Inkomen uit arbeid DAGELIJKSE UITGAVEN • Loon • Natura • Huishoudelijke uitgaven • Zakgelduitgaven Inkomen uit bezit VASTE LASTEN • Huur • Rente • Huur • Verzekeringen Overdrachtsinkomen INCIDENTELE UITGAVEN • Uitkering • Zakgeld • Kleding • Vakantie Wat moet je kunnen? • Je kent de inkomens- en uitgavenvormen • Je kunt een begroting maken • Je kunt reserveringen berekenen Opgaven • Verplicht • Extra : 16 t/m 23 : H 5 t/m H 11 (pagina 44 t/m 47) (pagina 60)

Hoofdstuk 2 Kom je ermee uit? Lesbrief: Enkelvoudige en samengestelde rente PSB Economie Hoofdstuk 2 2016 -2017 4 -vmbo-tl

Lesbrief: Enkelvoudige en samengestelde rente? Begrippen • • Sparen Rente of interest (samengesteld en enkelvoudig) Spaardeposito Beleggen Wat moet je kunnen? • Je kent spaarmotieven • Je kent verschillende spaarvormen • Je begrijpt de mogelijkheden en risico’s van beleggen Opgaven • Verplicht • Extra : 1 t/m 11 (lesbrief) : 24, 25, 26, 27, 32, 33 (pagina 48 t/m 51) : H 12 t/m H 17 (pagina 61)

Spaarmotieven Verschillende redenen om te sparen Doel Voorzorg Rente

Lesbrief: Enkelvoudige en samengestelde rente? Begrippen • • Sparen Rente of interest (samengesteld en enkelvoudig) Spaardeposito Beleggen Wat moet je kunnen? • Je kent spaarmotieven • Je kent verschillende spaarvormen • Je begrijpt de mogelijkheden en risico’s van beleggen Opgaven • Verplicht • Extra : 1 t/m 11 (lesbrief) : H 12 t/m H 17 (pagina 61)

Hoofdstuk 2 Kom je ermee uit? § 2. 4 Geld lenen kost geld! PSB Economie Hoofdstuk 2 2016 -2017 4 -vmbo-tl

§ 2. 4 Geld lenen kost geld! Begrippen • Lenen • Leenmotieven • Hypothecaire lening (hypotheek) Wat moet je kunnen? • Je kent leenmotieven • Je kent verschillende leenvormen • Je kunt uitrekenen hoe duur een lening is. Opgaven • Verplicht • Extra : 34 t/m 45 (pagina 52 t/m 55) : H 15 t/m H 17 (pagina 62)

Leenmotieven Verschillende redenen om te lenen Tijdelijk geldtekort Aankoop niet uitstellen Calamiteiten

(Consumptief) Krediet Salariskrediet • Rood staan • Afhankelijk van salaris Bank Persoonlijke lening • Een vast bedrag • Terugbetaling in termijnen Bank Doorlopend krediet • Een kredietlimiet • Opnieuw opnemen en aflossen Bank

(Consumptief) Krediet Koop op afbetaling • Je betaald de aankoopprijs in termijnen • Je bent meteen eigenaar Winkels Huurkoop • Je krijgt je aankoop meteen en betaald in termijnen • Je bent pas eigenaar als alle termijnen zijn betaald Winkels Hypothecaire lening • Alleen voor de aankoop van een huis • Zeer lange looptijd, vaak 30 jaar Bank

Bestel nu de i. Phone 5 s ter waarde van € 699 en betaal slechts € 39 in 24 maandelijkse termijnen Formule kredietkosten = (aantal termijnen x termijnbedrag) - lening Berekening kredietkosten = (24 x € 39) - € 699 = € 237

§ 2. 4 Geld lenen kost geld! Begrippen • Lenen • Leenmotieven • Hypothecaire lening (hypotheek) Wat moet je kunnen? • Je kent leenmotieven • Je kent verschillende leenvormen • Je kunt uitrekenen hoe duur een lening is. Opgaven • Verplicht • Extra : 34 t/m 45 (pagina 52 t/m 55) : H 15 t/m H 17 (pagina 62)

Hoofdstuk 2 Kom je ermee uit? Examentraining Actualiteiten Toetsing PSB Economie Hoofdstuk 2 2016 -2017 4 -vmbo-tl

1 Examentraining Elke hoofdstuk bevat een onderdeel examens. Hier krijg je echte vragen uit echte examens van de afgelopen jaren. Bij het maken van deze opgaven houd je rekening met ‘Perfecte Antwoorden’ • Is het antwoord ook echt een antwoord op de vraag? • Is het antwoord volledig? • Staat er niet teveel informatie in het antwoord? Dingen die niet gevraagd zijn. • Is het antwoord een goede Nederlandse zin? • Staat de volledige berekening er bij? • Staan overal de goede tekentjes (denk hierbij aan het euroteken, €, of procentteken)? • Meerkeuzevragen beantwoord je met een HOOFDLETTER Opgaven Examenopgaven: E 1 t/m E 18 (Pagina 63 t/m 65)

2 Portfolio Voor je mapcontrole moet je de volgende opgaven in je map hebben. § 2. 1: Vraag 1, 4 t/m 8, 14 en 15 § 2. 2: Vraag 16 t/m 19 en 21 t/m 23 Lesbrief: Vraag 1 t/m 11 (Enkelvoudige en samengestelde rente) § 2. 3: Vraag 24 t/m 27, 32, 33 § 2. 4: Vraag 34 t/m 45 Examenoefening: ‘De goedkoopste auto van Nederland’

2 Actualiteiten

3 Toetsing 27 Openboektoets September Weging: Diagnostisch 21 Portfolio Oktober 28 November Weging: Handelingsdeel PTA-Toets Weging: 20% Voorbereiding: • De openboektoets is diagnostisch, je hoeft hier niets bij voor te bereiden. Er wordt een toets gesimuleerd. Het is belangrijk dat je antwoord zoals je op een toets doet. Je krijgt hier wel een punt voor maar dat punt telt niet mee. • Het portfolio dient op orde te zijn. Alle opgaven moeten gemaakt zijn en alle onderdelen zoals aangegeven in je portfolio aanwezig zijn. • De PTA-toets over exameneenheid consumptie vindt plaats in de eerste toetsweek