Eus eige leedsjes Deil 15 Augustus 2012 Klikke

  • Slides: 16
Download presentation
Eus eige leedsjes Deil 15 Augustus 2012 Klikke um wijer te goon

Eus eige leedsjes Deil 15 Augustus 2012 Klikke um wijer te goon

‘t Löstig buurke Dao waor ins eine löstige boer, vaan dee boer gaon iech

‘t Löstig buurke Dao waor ins eine löstige boer, vaan dee boer gaon iech ins zinge. En 'r had ziene wagel mèt hout gelaoje, nao de merret góng 'r 't bringe. Meh wie heer halverwege waor, kaom 'm ei sjoen meidske tege. "Och mien leeste juffrouw fien, kós iech toch 'n eurke bij diech zien. En daan kraogste hout en wagel!" Meh die juffrouw had 't good verstaande, en die zag: ”Komp geer mer binne. Dat späölselke watstiech vaan zinnes bis, konne veer wel dadelek goon beginne". Toen 't späölselke halverwege waor, dao begós dee boer te klaoge: "Had iech dat toch mer vaan teveure gewis, tot de ein wie de aander is. Daan had iech nog hout en wagel!" door Hendrik

door Hendrik Spilman Noe mer gespaord en neet mie gedroonke. Daan höbbe veer 't

door Hendrik Spilman Noe mer gespaord en neet mie gedroonke. Daan höbbe veer 't koumend jaor 'nen ossekop bijein. Daan op 't fies, ins lekker gedroonke, mosselepertije en die zien zoe algemein. En daan zètte v'r d'n ossekop, d'n hoed vaan d'n awwe Mozes op. Treh-leh-leh-leh En de oostervijg is zoe zaat wie 'n bom, en ze goeje häör in de regeton. Treh-leh-leh-leh Es 't kejzjem is bij miene maan, daan haol iech miech nog 'n oons devaan. Treh-leh-leh-leh En Smölders mèt z’ne krollekop, dao geit heer mèt de lochbal op. Treh-leh-leh-leh

Mastric ou Maëstricht gravure oet ’nen atlas, oetgegeve door Aveline in 1692 Sjroomp, sjroomp,

Mastric ou Maëstricht gravure oet ’nen atlas, oetgegeve door Aveline in 1692 Sjroomp, sjroomp, 't waor e meidske. Sjroomp, sjroomp, 't waor 'ne jong. En mie vaajer zag iech zouw 't laote. En mie moojer zag iech zouw 't doen! En daan löp heer door de Staat En daan tik heer ziech 'n plaat Tiralala, tiralala. (‘n plaat tikke is get stoms doen)

Vrunde komp huurt ins nao 'n grap 't Sjoenste vaan alles vergeet iech neet

Vrunde komp huurt ins nao 'n grap 't Sjoenste vaan alles vergeet iech neet Gebäörd in Wiek, kort bij de stad; Dat zij zoe gaw nao häör kamer leep. 't Waos op eine kèrmesdaag, Ze naom de lamp en bezaog ziech ins good Dat me ziech ins ammesere maag. En voont 'n plak zoe roed es blood. Euveral boe veer koume spreke ze daovaan Gelökkeg tot 't grepke neet gevierlek waor, Dat veer zoe good teikene mèt de kokepan! Aanders zaot me lielek mèt de han in 't haor! Lala-lala-lalalala. Hierkes die iech neet neume maag 's Mörges zachte veer: Wat noe gedoon Die hadde e stökske in de kraag. 't Meidske wèlt nao hoes touw goon. D'n eine leep hei en d'n aandere dao Allemaol woorde veer bleik vaan kleur En volgde de maog in de keuke nao. En zagte: Dat grepke kump us deur. Komp allemaol ins hei en luustert nao mien wäörd, Komt laote veer häör geve eder eine frang Iech zal uuch goon vertèlle wat dao is gebäörd! Umtot ze zoe gebrand is mèt de kokepan! Lala-lala-lalalala. Wiek Wie die zalf waos in de keuke gebrach Toen dat grepke wat had gedoord Vraogde eine vaan us 't woord Toen waos die pijn al gaw verzach. En zag : Iech weit 'n aordege zaak 'ne Nuie rok woort häör drum gedoon Es me ein kokepan had heit gemaak. Dat die plaoster mer neet aof zouw goon. En eder stumde touw en zag: Ze is 't weerd V'r zachte: Es dat grepke noe mer good marsjeert, Dat veer vaan häör goon make e seldaotepeerd! Daan höbbe v'r de maan mer eine frang verteerd! Lala-lala-lalalala. Toen heel me de pan kort bove de lamp Huurt ins wat euzen hospes zeet: Tot ze waos heit en zwart vaan damp. In de keuke is eur plaots jao neet! Jonges zag me, numt häör good in ach Gein maog die iech mie hawwe kaan Tot me de pan heet op häör bats gebrach. Es ze mer hure vaan die kokepan. De pan had häör gekieteld dat ze springe mós Ze höbbe ouch geliek dat liet ziech good verstoon, En geine vaan eus vijve dee häör hawwe kós! Ze wèlle neet geteikend nao hun hoes touw goon! Lala-lala-lalalala

Oetlègk bij ’t veurege leedsje: ”De kokepan” In "De opregte Maastrichter Almanak" vaan 1859

Oetlègk bij ’t veurege leedsje: ”De kokepan” In "De opregte Maastrichter Almanak" vaan 1859 stoont dit leedsje aofgedrök. Es titel woort geneump: "Veritabel historie van het Wieker Reform-peerd". Volges broeder Ananias de Vries gief ’t woord "reform" aon tot me ’t woord "peerd" dat denao kump neet lètterlek moot opvatte. In dit geval beteikent ’t: de deensmaog, die es e seldaotepeerd gebrandmerk weurt. Es wijs steit aongegeve: " ’t Aards Paradijs" of "De reis naar Munsterbilsen”. ’t Leedsje woort, nao ‘t sjijnt, in zienen tied hiel väöl gezoonge! Olterdissen heet de milledie ouch gebruuk in zien "Trijn de begijn”. Wat iech zing is ‘n aofgeleide versie vaan Olterdissen. E paar wäörd bij ’t volgend leedsje: “Sjotelsplakke en plakplaosters” Wee ’t gesjreve heet is neet bekind. Iech höb ’t gevoonde in ’nen awwe, mèt de hand gesjreve leedsjeskajee. Oonder aon de bladzij, behurende bij dit leedsje stoont ’n opmerking: “Zier sjoen milledie. Jaomer, d’n teks is zier sarkasties en spottend euver de vrouwluij”. Es ‘vraaknumming’ zing iech daorum mer ei couplètsje!�� In ’t twiede couplètsje weurt gesproke euver “ziech eine drinke op Sint Pieter of in Biesland”. Väöl lui gónge nao Sint Pieter um ins lekker te kinne doordrinke! Dao waor e dröpke of e gleeske beer naomelek goojekouper es in Mestreech! Sint Pieter waor ’n zelfstandege gemeinte en de accijnze op alkohol laoge lieger, vendao. ’t Heet mer gedoord tot 1920 want toen woort Sint Pieter door Mestreech geannexeerd en hoofde me um die reie neet mie denao touw te goon! Ouch Biesland, deil vaan Wolder en behurend tot de gemeinte Aajd Vroenhoven, woort in dat jaor bij Mestreech geveug.

Kloester Slavante in 1740 door Hendrik Spilman Joonkmans laot uuch neet joonk trouwe, al

Kloester Slavante in 1740 door Hendrik Spilman Joonkmans laot uuch neet joonk trouwe, al eur plezeer is daan eweg. Geer zalt ’t uuch altied berouwe, in plaots vaan good geit alles slech. Want die vrouwlui, dat zien ratte, slange zelfs vol venijn. Zie zien zoe vals wie katte, want dat zeen iech aon de mijn! Sjotelsplakke en plakplaosters, zien de vrouwlui in 't hoes! En daobij ouch nog langslaopsters, ze dene tot chagrijn in de plaots vaan troes. Och, ze kinne gaar neet zwiege, este hun get touwvertrouws! En dee zoe ein zal kriege, dee wèt drommels good boeveur Wèlt geer zoondags ins goon drinke, nao Sint Pieter of nao Biesland. En geer höb aon niks te dinke, trèk geer oet nao d’n aandere kant. Modepóppe op de straote, kanarieveugel in d’n ougesjien. En ze huppele op de maote, ze keke luid en rope fien. Och, ze kinne gaaroet neet zwiege, eeksters zien ’t aon de deur. Meh dee zoe-ein zal kriege, dee wèt drommels good boeveur! In d’n trouw moot geer ’t laote, leve wie in d’n awwen tied. Wèlt liever ’t trouwe laote, roop: "Vivat de liberteit!"

D’n Hertog vaan Parma verovert Mestreech op 20 julie 1579 door Jan Luyken En

D’n Hertog vaan Parma verovert Mestreech op 20 julie 1579 door Jan Luyken En Driekske span d'nen os mer aon mörge goon v’r vare.

Vreuger bestoont ’n aajd gebruuk. Eigelek waor ’t miejer e soort vaan volksgeriech: (’ne

Vreuger bestoont ’n aajd gebruuk. Eigelek waor ’t miejer e soort vaan volksgeriech: (’ne charivari) want de gemeinsjap naom de plaots vaan de rechter in. Wat doog me? Bij de lui, die op de ein of aander meneer ergernis gaove aon de aander inwoeners, woort in ’t gunstigste geval, ketelemeziek gemaak. Ketelemeziek waor neet aongenaom veur de oere, die doge d’ch pijn nao zoe konzèr. Miestal woort ’t touwgepas bij houwelekskwesties. Hei in Zuid-Limburg hètde dat gebruuk in ’t ein dörp toete, in de aander plaots spraok me vaan vare, rammele of hule. In Belsj kós me dat versjijnsel ouch en dao spraok me miejer vaan “d’n os rije”. Es beveurbeeld ’ne wedemaan of ’n wedevrouw góng trouwe mèt iemes dee noets getrouwd gewees waor, daan hadste de póppe aon ’t danse. Want daan woort in de ouge vaan de aander inwoeners iemes oonttrokke aon d’n houweleksmèrret door lui die al ins ’n vrouw of ’ne maan gehad hadde. Daodoor bleef veur de jäög minder käös euver. Vaanaof d’n ierste roop in de kèrk, zoe woort ’t veurgenome houwelek bekind gemaak, woort gevare, getoet, gerammeld of gehuuld dus. . . ketelemeziek gemaak. Dat woort ederen daag veur hun deur gedoon door de (jong) naobers vaan beveurbeeld zoe’ne wedemaan of zoe’n wedevrouw. Daan woort gehouwd op alles wat mer hel geluid gaof. De trouwlöstege kóste die ’sernaad’ aofkoupe mèt beer, sterkendraank of cent um draank te koupe. Väöl broedspare gaove touw, allein al um vaan ’t lewej aof te zien. Zoe konzèr haolde dèks de gezètte umtot ziech daobij oongeregeldhede veurdege! In "De Nieuwsbode" vaan 2 mei 1886 steit beveurbeeld ’n artikel euver ’t verkriege vaan "huulbeer” in ’t pläötske Euverum bijj Gölpe. In euzen tied kump ’t haos neet mie veur tot ketelemeziek gemaak weurt. In Mheer waor Hub vaan Proemeren in 1987 ein vaan de lèste slachoffers vaan ’t “hule”. Heer heet ’t euveregens mèt plezeer aofgekoch ! Geer vraog uuch mesjiens aof boe dat gebruuk vaandan kump! Nao ’t sjijnt zouw ’t iewe geleie in Tirol en Stiermarken oontstande zien. ’t Waos e soort aofweer tege demone, opgerope door de geis vaan de gestorve maan. Dee wouw veurkoume tot zien vrouw veur d’n twiede kier zouw trouwe. ’t Is nao Nederland euvergewejd, boe ’t gebruuk flink veraanderd woort en neet altied fiengeveuleg woort touwgepas. Es geer nao d’n teks vaan ’t leedsje kiek zeet geer stoon: Driekske span d’nen os mer aon, mörge goon v’r vare. Deen teks bevat ’n waarsjouwing tot mèt ketelemeziek begós zouw weure ! Umstreeks 1910 wouw Johannes Hendricus (Driekske) Habets veur d’n twiede kier goon trouwe. Heer waor wedemaan en woende op Aajd Caberg. Dit leedsje is toen op häöm gemaak en gezoonge. Of heer e tönneke beer aon de naobers gesjoonke heet weit iech neet, heer sjeen nogal nej te zien! Bronne: Proefschrift H. Thewissen uit 2005 Jos Schrijnen “Nederlandsche Volkskunde” deel 1 hoofdstuk 4

Daank uuch, daank uuch, zèt uuch mer neer. Wat geer zag dat klop oongeveer.

Daank uuch, daank uuch, zèt uuch mer neer. Wat geer zag dat klop oongeveer. ’t Is perceis wat ’n ederein wèt, dee ’t geleze heet in de gezèt! Pila, pila, pilalala ’t Is perceis wat ’n ederein wèt, dee ’t geleze heet in de gezèt Kroettore vaan Wiek door Alexander Schaepkens litho 1854/1855 .

Nao Meersse, nao Meersse. En die verdomde prij, die stik miech in m’n zij!

Nao Meersse, nao Meersse. En die verdomde prij, die stik miech in m’n zij! Bladzij aofkomstig oet Polemographia auraico-belgica vaan Willem Baudartius 1622

Alva verdedeg in 1568 Mestreech tege Willem vaan Oranje op d’n Dousberg Jongens, jongens

Alva verdedeg in 1568 Mestreech tege Willem vaan Oranje op d’n Dousberg Jongens, jongens trouwt tog neet, want in den trouw stik veul verdreet. Daan moot geer veur alles zeurge, veur vandaog en oug veur meurge. Veur de kost en veur de heur, want geer wet, ‘t is blixems deur. Ierste couplètsje vaan ‘t leedsje vaan pestoer Delruelle in de oersprunkeleke (? ) spelling.

Oetlègk ”Jongens jongens trouwt tog neet" op de wijs vaan "Staat op herder Coridon”.

Oetlègk ”Jongens jongens trouwt tog neet" op de wijs vaan "Staat op herder Coridon”. D’n teks vaan dit leedsje is gemaak door pestoer Delruelle (1735 -1807). Veer kinne deen teks umtot heer euvergelieverd is via ’n aofsjrif oet ± 1900. ’t Orzjineel is verlore gegaange. Pestoer Delruelle waor pestoer vaan de Sint Martinuskèrk in Wiek. De gewoene maan in Wiek zag sjijns in deen tied neet ”pestoer” meh ”oggestoer” en de naom Delruellewoort verbasterd tot ”Delderwel”. Of. . . ‘t waor allein zien wasvrouw die “oggestoer” zag want zoe weite veer dat! Es gebore Mestreechteneer, meh vaan Waolse aofkoms, heet heer väöl gediechte in ‘t dialek gemaak. Dit leedsje kin me geine lofzaank op de veurdeile vaan ’t houwelek neume zouw iech zègke! Meh iech moot opmerke tot in 1809, zjus nao d’n doed vaan pestoer Delruelle, miejer es 20% vaan de maander en vrouwe in d’n trouwleeftied neet getrojd waor. Doedinvoudeg umtot ze gein vrouw en kinder kóste oonderhawwe! Tösse 1818 en 1829 woort eine op de drei inwoeners vaan Mestreech door de chariteit oondersteund. Nog get boevaan me kin sjrikke: de gemiddelde leeftied tot me storf laog in deen tied örges in de daartig, de mieste haolde de veertig jaor neet! 't Leedsje heet mer leefs 12 couplètte! Iech zing mer eint. Iech höb d’n teks laote stoon zoewie iech ‘m gekrege höb. Meh ‘t is neet zeker of pestoer Delruelle die spelling ouch gebruuk heet. Bronne: -Artikel vaan Lou Spronck ”De Maastrichtse dialektliteratuur voor 1840” in ”Miscellanea Trajectensia” oetgegeve in 1962 -Aonteikeninge vaan Broeder Ananias de Vries euver de herkoms vaan de wijs vaan dit leedsje -”Gedinksjrifte”, herinneringe vaan Henri Schuhmacher euver de jaore 1850 -1880 1 Jongens jongens trouwt tog neet Want in den trouw stik veul verdreet Dan moot geer veur alles zeurge Veur vandaog en oug veur meurge Veur de kost en veur de heur Want geer wet het is blixems deur. 4 Zeen ig dan mien kinders kriete Dan ding ig aon miete En verleer soms de courage Es ig ding aon de menage En out mie lief bespaor ig het Um het te geve aon mien Bet. 7 Heub ig dee dan goot voldoon En ig mein get oet te goon Dan kump Kristiaan of Nol Peer ig heub gei kamizol En gein brook veuraon mien vot Want mien beste is kapot. 10 Dan kump miene Bertus of Pie Peer ig heub gein kousse mie En gein scheun veur op te louppe Peer geer moot mig nieuje kouppe En zoe kaan ig neet es peer Ins goon drinke ei glaas beer. Ig kom dageliks neet touw Met drij gulden veur mien vrouw Zoe dat ig nog geine liter Kaan goon drinke op Sint Piter Bij Hameleers of bij Prik Van bang tot ig mig ins verslik. Is mien Bet krank of in de kraom Dan moot ig antstonds in den haom En stook het vuur in de keuke Kook de pot en was de deuke En daorum hub ig noets gedoon Het zouw mig in mien hersens sloon. Laot in Godsnaom mig ein make Van manchester of van lake Es ze mer wat proper is Want mien ziel ig bin neet fris Dao geer mig zoe louppe laot Wie eine erme jong op straot. Daobij moot ig mig oug meije Um mig ins wat goot te kleije Want bezeen ig ins mien mite Dan begin ig weer te krite Dat ig niks bespaore kaan Um te blive ein ierlik maan. Dat waos allemaol nog niks Waos mien vrouw neet zoe gewiks Dat ze snagts zeuk in mien tes En steult mie geld met de res Trum getrouwde, zwijgt mer stil Want niemand heet ziene wil. Mein ig dan niks mie te kouppe Dan kump miene Klaos gelouppe Peer ig heub zoe deks gekreete Dat geer mig neet laot aonmeete Eine gooije winter jas Want dee kaom mig goot van pas. Heub ig dan veur die goon zeurge Met het laake nog te beurge Dan kump An met heur jekske Peer kop mig tog ei nieu pekske Want noe kump het goot saisoen Um mig wat fris aon te doen. Trum jongens wagt ug veur den trouw Numt eur leeuve daog gein vrouw Al waos ze oug schoen vaan weeze Knap vaan lief met dobbel peeze Zoe blijft tog liver wie geer zeet Jongens jongens trouwt tog neet.

En daan goon veer um nao tante Nelleke. Dao drinke veer e pötsje beer.

En daan goon veer um nao tante Nelleke. Dao drinke veer e pötsje beer. Dao höbbe veer al väöl plezeer. En die deit dao sókker in, die deit dao sókker in. Al in 't beer, al in 't beer. En deit dao sókker in 't beer. Willem Baudartius 1622

Belegering en innaome vaan Mestreech door Frederik Hendrik vaan 9 junie tot 21 aug.

Belegering en innaome vaan Mestreech door Frederik Hendrik vaan 9 junie tot 21 aug. 1632 ‘n flemp is ‘n dwaas vrouw En laot häör mer loupe en laot häör mer goon. Die flemp is bezope die kin neet mie stoon.

Oonderaon de bladzij steit ’t addres vaan mien websaajd. Es geer miejer informasie wèlt

Oonderaon de bladzij steit ’t addres vaan mien websaajd. Es geer miejer informasie wèlt höbbe euver d’n achtergroond vaan leedsjes kint geer dao ins op kieke. Mie mailaddres kint geer gebruke es geer soms informatie veur miech höb ! www. xs 4 all. nl/~hfeij tinyoetmestreech@xs 4 all. nl