Europejska Sie Innowacji na rzecz wydajnego i zrwnowaonego

Europejska Sieć Innowacji na rzecz wydajnego i zrównoważonego rolnictwa GTI 06. 02. 2018 Henryk Skórnicki

Schemat prezentacji 1. Wprowadzenie 2. Europejska Sieć Innowacji na rzecz wydajnego i zrównoważonego rolnictwa 3. Planowane działania EIP-Agri w 2018 roku 4. Grupy zadaniowe (tematyczne) - propozycja 5. Podsumowanie 2

Wprowadzenie W strategii „Europa 2020” Komisja podkreśla istotną rolę badań i innowacji jako kluczowych elementów przygotowania Unii Europejskiej na przyszłe wyzwania. W ramach kierunków rozwoju „WPR do 2020 r. ” zwraca się uwagę, że innowacje są niezbędne, aby rolnictwo UE przygotować na przyszłość. W ramach wspólnej polityki rolnej UE dąży do osiągnięcia trzech celów, są to: Ø zagwarantowanie rentownej produkcji żywności, Ø zapewnienie zrównoważonego zarządzania zasobami naturalnymi i działaniami w dziedzinie zmiany klimatu oraz Ø przyczynienie się do zrównoważonego rozwoju terytorialnego. Realizacja tych celów wymaga tworzenia, rozpowszechniania i stosowania w praktyce nowej wiedzy, nowych technologii, nowych produktów i nowych sposobów organizacji, uczenia się i współpracy. Istotne jest zapewnienie, aby działania badawcze odpowiadały ogólnym potrzebom, a stworzone rozwiązania były stosowane przez rolników i leśników. Aby wspierać te cele, stworzono Europejskie partnerstwo innowacyjne na rzecz wydajnego i zrównoważonego rolnictwa (EIP-AGRI). CENTRUM DORADZTWA ROLNICZEGO W BRWINOWIE 3

EIP- Agri Europejskie partnerstwo innowacyjne na rzecz wydajności i zrównoważonego rozwoju rolnictwa (EIP-AGRI) zostało ustanowione jako nowy sposób wspierania sektorów rolnictwa i leśnictwa w zwiększaniu produktywności, trwałości i zdolności do sprostania bieżącym wyzwaniom, takim jak ostrzejsza konkurencja, niestabilne ceny rynkowe, zmiany klimatyczne i surowsze przepisy dotyczące ochrony środowiska. EIP-AGRI koncentruje się na tworzeniu partnerstw i łączeniu osób z różnych środowisk zawodowych w sieci EIP-AGRI za pośrednictwem różnych rodzajów działalności, takich jak grupy operacyjne i grupy fokusowe EIP-AGRI. Różni aktorzy w dziedzinie innowacji i rolnictwa rolnicy, doradcy, badacze, przedsiębiorstwa rolne, organizacje pozarządowe i inne zainteresowane strony - mogą współpracować, dzielić się swoimi pomysłami i przekształcać istniejącą wiedzę w innowacyjne rozwiązania i wyniki badań, które można łatwiej EIP – Agri mawna celu stworzenie sprzężenia zwrotnego wprowadzić życie. pomiędzy rolnictwem, gospodarką rolną, nauką i innymi instytucjami, zarówno na szczeblu UE, jak i krajowym i regionalnym.

Europejska Sieć Innowacji na rzecz wydajnego i zrównoważonego rolnictwa (EIP Agri) Europejska Sieć Innowacji na rzecz wydajnego i zrównoważonego rolnictwa funkcjonuje w ramach Europejskiej Sieci Obszarów Wiejskich (podsieć) i ma charakter otwarty. Uczestnikami Sieci mogą być wszystkie podmioty zaangażowane w rozwój rolnictwa i obszarów wiejskich.

Sieć EIP OG – Grupy Operacyjne 6 NW - Krajowe Centra Innowacji w Rolnictwie

Sieć EIP OG – Grupy Operacyjne NW - Krajowe Centra Innowacji w Rolnictwie 7

EIP – Europejski Punkt Newsletter Helpdesk Grupy tematyczne (zadaniowe) Seminaria i warsztaty Łączenie rolników, Naukowców, doradców, różnych środowisk i grup zainteresowań, NGOs Sieć i publikacje w sieci Bazy danych Możliwości pozyskiwania funduszy; Oczekiwania nauki od praktyki; Eksperci; Studia przypadków/dobre praktyki; Wyszukiwanie partnerów; CENTRUM DORADZTWA ROLNICZEGO W Sieci tematyczne. BRWINOWIE Prasa Media społecznościowe Strona internetowa Events 8

Planowane działania sieci EIP- Agri w 2018 r PRIORYTETY 2018 Związane z Deklaracją Cork 2. 0 i strategicznym podejściem do unijnych badań i innowacji w dziedzinie rolnictwa A. Wspieranie dynamicznego rozwoju ekosystemu innowacji w rolnictwie. Maksymalne wykorzystanie cyfrowej transformacji B. Promowanie innowacji w: - zarządzaniu zasobami naturalnymi - usprawnieniu odporności gospodarstw rolnych C. Wzmacnianie gospodarki o obiegu zamkniętym (cicrural economy) oraz gospodarki niskoemisyjnej

Działania: 1. Wzmacnianie Grup Operacyjnych i uczenie się z wdrażania EIP-AGRI (seminarium) 2. Przekazywanie informacji na temat transformacji cyfrowej w rolnictwie (warsztaty, seminaria, możliwa współpraca z Europejską sieć na rzecz rozwoju obszarów wiejskich) 3. Innowacyjna gospodarka wodna w rolnictwie (warsztaty) 4. Nowe możliwości dywersyfikacji gospodarstw w gospodarce o obiegu zamkniętym (warsztaty) 5. Niechemiczne zwalczanie chwastów (Focus Group) 6. Ochrona produkcji rolnej przed uszkodzeniem przez mróz (Focus Group) 7. Nowe pasze dla zwierząt gospodarskich (Focus Group) 8. Szkodniki i choroby drzew oliwnych (Focus Group) 9. Ograniczenie utraty żywności w gospodarstwie (Focus Group) 10

A. Wspieranie dynamicznego rozwoju ekosystemu innowacji w rolnictwie Maksymalne wykorzystanie cyfrowej transformacji 1. Wzmacnianie Grup Operacyjnych i uczenie się z wdrażania EIP-AGRI Seminarium/Zakres: Przekazywanie informacji na temat transformacji cyfrowej w rolnictwie warsztaty, seminaria, możliwa współpraca z Europejską sieć na rzecz rozwoju obszarów wiejskich/ Zakres: Tematy związane z cyfryzacją w rolnictwie, objęte wcześniejszymi działaniami, takimi jak: - Jak można zachęcać do korzystania z technologii cyfrowych w rolnictwie? - W jaki sposób cyfryzacja zmienia sposób gospodarowania i zarządzania gospodarstwami rolnymi? - Jakie nowe modele biznesowe powstają w rolnictwie? - Możliwości finansowania w ramach PROW i Horyzont 2020 - W jaki sposób cyfryzacja wpływa na powiązania między rolnictwem a szeroko rozumianą gospodarką wiejską? 11 Cel: Wykorzystanie wyników prac Grup Operacyjnych i wnioski z wdrożenia EIP Wkład do dyskusji o nowej WPR 2. Cel: Przekazywanie dostępnych rozwiązań związanych z działaniami na rzecz cyfryzacji Określenie sposobu wykorzystania wyników Grup Operacyjnych. W jaki sposób można lepiej upowszechniać wyniki GO? Jakie są główne przeszkody dla projektów w ramach GO, aby osiągnąć oczekiwane wyniki i jak sobie z nimi poradzić? W jaki sposób można ulepszyć wdrażanie EIP, aby osiągnąć lepsze wyniki?

B. Promowanie innowacji w: - zarządzaniu zasobami naturalnymi - usprawnieniu odporności gospodarstw rolnych 1 Nie chemiczne zwalczanie chwastów 2 Innowacyjna gospodarka wodna warsztaty/ Zakres: - Zebranie GO pracujących nad projektami związanymi z wodą w rolnictwie. Cel: Połączenie aktualnych i bieżących działań związanych z innowacjami w gospodarce wodnej w rolnictwie, ze szczególnym uwzględnieniem jakości wody Grupa tematyczna/ Zakres: - Strategie dla nie chemicznego zwalczania chwastów w średnim / długim okresiew oparciu o diagnozę bieżących zagrożeń oraz biorąc pod uwagę zmianę klimatu - Koncentracja na systemach uprawnych i chwastach wieloletnich - Gospodarowanie uprawami, uprawa / system bezuprawowy a sekwestracja węgla w glebie i stosowanie herbicydów uzupełniające uprawy lub praktyki, które pomagają zmniejszyć zagrożenie chwastami, np. międzyplony, agroleśnictwo - Technologie, narzędzia i aspekty cyfrowe w zwalczaniu chwastów - Wymiana informacji z różnych grup zajmujących się tą tematyką (np. EIP water, grupa zadaniowa Komisji ds. Wody, grupa tematyczna Europejskiej sieci na rzecz rozwoju obszarów wiejskich, OECD) - Wypracowanie podejścia terytorialnego w gospodarowaniu wodą w rolnictwie i dot. jakości wody (np. przykłady współpracy rolników na poziomie zlewni ze wsparciem doradców) 12

B. Promowanie innowacji w: - zarządzaniu zasobami naturalnymi - usprawnieniu odporności gospodarstw rolnych 3 Ochrona produkcji rolnej przed uszkodzeniem przez mróz Grupa tematyczna/Zakres: 4 Szkodniki i choroby drzew oliwnych Grupa tematyczna /Zakres: - Nacisk na uprawy wieloletnie i nowe wzorce klimatyczne - Innowacyjne praktyki, które należy zidentyfikować w związku z konkretnymi uprawami (jabłonie, winnice, drzewa wiśniowe, itd. ) - Wykorzystanie nowych technologii cyfrowych w celu ochrony przed mrozem - Podejście regionalne uwzględniające zmiany klimatu - Inwentaryzacja głównych szkodników i chorób dotykających drzewa oliwne oraz oczekiwanego wpływu zmian klimatycznych na ich rozmieszczenie i występowanie - Określenie aktualnej sytuacji w zakresie praktyk prewencyjnych, wczesnego wykrywania, diagnostyki i monitorowania, jak również aktualnych metod kontroli - Inwentaryzacja strategii Integrowanej Ochrony Roślin (w tym kontroli biologicznej) w celu zwalczania szkodników i chorób związanych z produkcją oliwek. Porównanie różnych praktyki i strategii zarządzania, mając na uwadze praktyczne ich wykorzystanie oraz koszty - Analiza potencjalnych rozwiązań w zakresie zwalczania szkodników / chorób 13

C. Wzmacnianie gospodarki o obiegu zamkniętym (cicrural economy) oraz gospodarki niskoemisyjnej 1 Nowe możliwości dywersyfikacji gospodarstw w gospodarce o obiegu zamkniętym/ Cel: Grupa tematyczna / Zakres: Nowe pasze dla zwierząt gospodarskich Grupa tematyczna / Zakres: Identyfikacja i prezentacja nowych sposobów dywersyfikacji działalności gospodarstw rolnych i przepływów dochodów w kontekście gospodarki o obiegu zamkniętym. Warsztaty są kontynuacją warsztatów EIP w zakresie gospodarki o obiegu zamkniętym 2 - Dywersyfikacja jako sposób zarządzania ryzykiem - Strategie optymalizacji wykorzystania biomasy w gospodarstwie, zgodnie z rozmiarem i rodzajem gospodarstwa - Nowe zastosowania biomasy - Nowe produkty, nowe rynki - Zaangażowanie nowych podmiotów - Aspekty cyfrowe specyficzne dla tematu - Które nowe pasze dla zwierząt (np. oparte na pozostałościach z gospodarstw rolnych) mogą być skutecznie wykorzystywane przez rolników w UE? - Czy istnieją alternatywne białka, które można stosować zgodnie z podejściem gospodarki o obiegu zamkniętym? - Jak zwierzęta przystosowują się do nowych pasz? - Jakie są warunki konieczne do promowania stosowania nowego, bardziej zrównoważonego systemu karmienia? - Aspekty cyfrowe specyficzne dla tematu 14

C. Wzmacnianie gospodarki o obiegu zamkniętym (cicrural economy) oraz gospodarki niskoemisyjnej c. d. 3 Ograniczenie utraty żywności w gospodarstwie Grupa tematyczna/ Zakres: - Zwrócenie uwagi na łatwo psujące się produkty spożywcze (świeże owoce i warzywa) - Strategie zmniejszania strat żywności na poziomie gospodarstwa, od zbioru do dostawy produktu (zbiór, przeładunek, przechowywanie. . . ) - Jak zorganizować produkcję, aby zminimalizować straty? - Strategie wprowadzania na rynek produktów, które nie są "pierwszej jakości" i nie są akceptowane przez główne kanały rynkowe - W jaki sposób technologie cyfrowe mogą pomóc w zmniejszeniu strat żywności w gospodarstwie? 15

EIP-AGRI Focus Group Statut Grupy Zadaniowej Europejskiego partnerstwa innowacyjnego na rzecz wydajnego i zrównoważonego rolnictwa.

Grupy Zadaniowe EIP - Agri Co to jest grupa zadaniowa (tematyczna) EIP-Agri Tymczasowa grupa wybranych ekspertów skupiająca się na konkretnym temacie sformułowanym przez DG AGRI która tworzy forum w celu dzielenia się wiedzą i doświadczeniem na dany temat. Grupa omawia i dokumentuje najlepsze praktyki i rezultaty badań, poszukuje praktycznych innowacyjnych rozwiązań dotyczących określonych problemów. Grupy zadaniowe katalizują udział zainteresowanych aktorów (naukowcy, doradcy, rolnicy itp. ) i ich wymianę doświadczeń; Osiągnięte rezultaty grup zadaniowych powinny mieć wpływ na proces upowszechniania i dalsze kierunki badań mające pomóc rozwiązać praktyczne problemy w sektorze. Mogą być związane z produkcją, przetwórstwem, konsumpcją, transportem. Rezultaty działań każdej grupy zadaniowej publikowane są w formie raportu na dedykowanej stronie internetowej

Cele/zadania Grupy Zadaniowej EIP-AGRI • Identyfikacja i sporządzenie listy najważniejszych problemów i możliwości obszaru działania Grupy Zadaniowej; • Inwentaryzacja dobrych praktyk; • Inwentaryzacja najnowszych wyników badań dotyczących obszaru działania Grupy Zadaniowej. Podsumowanie możliwych rozwiązań dotyczących zestawionych problemów; • Identyfikacja potrzeb wynikających z praktyki oraz opracowanie rekomendacji kierunków dalszych działań w zakresie prac badawczych, rozwoju usług doradczych oraz tematyki projektów innowacyjnych w praktyce.

Organizacja pracy grupy zadaniowej 1. Grupa Zadaniowa EIP-AGRI spotyka się dwa razy w roku /dotyczy tylko jednego roku lub kilku kolejnych lat/ w zależności od zagadnienia i rezultatów; 2. Spotkania Grupy Zadaniowej mogą być połączone z wizytami i wyjazdami studyjnymi; 3. Uczestnicy spotkania mogą być poproszeni o przygotowanie dokumentu i uczestnictwo w konferencji on line w celu omówienia wyników prac i dokumentacji Grupy Zadaniowej;

Proponowane obszary działania Grup Zadaniowych: 1. Woda w rolnictwie - ochrona wód przed zanieczyszczeniami azotem pochodzenia rolniczego; 2. Rolnictwo precyzyjne – produkcja roślinna; 3. Krótkie łańcuchy dostaw żywności; 4. Uprawy białkowe; 5. Rolnictwo ekologiczne – ochrona upraw. 20

Woda w rolnictwie - ochrona wód przed zanieczyszczeniami azotem pochodzenia rolniczego • • Jak wykorzystać innowacyjne techniki nawożenia oraz nowej generacji nawozy, aby rozwiązać konflikt między potrzebą nawożenia roślin a wymaganiami prawnymi dotyczącymi jakości wody? Ustalenie, w jaki sposób na jakość i wydajność plonów wpływają wymogi prawne (wynikające z dyrektywy azotanowej i ramowej dyrektywy wodnej), a w szczególności elementy (normy stosowania, okresy zamknięte, obliczanie masy organicznej). Identyfikacja i porównywanie systemów w celu zmniejszenia zużycia nawozów bez wpływu na wydajność i jakość przy uwzględnieniu opłacalności i innych czynników, takich jak temperatura, wilgotność, gleba itp. Przegląd innowacyjnych rozwiązań, aby zaradzić występującym problemom oraz propozycje kierunków przyszłych prac badawczych 21

Rolnictwo precyzyjne – produkcja roślinna • Jak wykorzystać rozwiązania (techniki) rolnictwa precyzyjnego na szeroką skalę w rolnictwie w celu optymalizacji nakładów i plonów? • Zbieranie istniejących lub potencjalnych rozwiązań w celu włączenia systemów rolnictwa precyzyjnego do małych i średnich gospodarstw. • Wymienić czynniki negatywne, które ograniczają wykorzystanie zidentyfikowanych technik / systemów przez rolników i podsumować, jak rozwiązać te czynniki, a także zbadać rolę transferu innowacji i wiedzy w radzeniu sobie z tymi wadliwymi czynnikami. 22

Krótkie łańcuchy dostaw żywności • Jak pobudzić rozwój krótkich łańcuchów dostaw żywności w Polsce, zarówno pod względem liczby zaangażowanych producentów, jak i wielkości obrotu, w celu zwiększenia dochodów gospodarstw rolnych? • Zidentyfikować i przeanalizować różne alternatywne modele łańcucha dostaw żywności istniejące w Polsce i Europie. • Zidentyfikowanie tych modeli, które znacznie poprawiają dochody rolników i mają potencjał zwiększenia skali pod względem liczby zaangażowanych producentów i handlu. • Określenie głównych potrzeb oraz instrumentów wymagane do wdrożenia tych modeli oraz czynników, które obecnie utrudniają zwiększenie skali. 23

Uprawy białkowe • • • Czego potrzebuje sektor paszowy pod względem białka? Dlaczego rolnictwo w Polsce nie jest w stanie dostarczyć? Dlaczego rolnictwo w Polsce w uprawach białkowych nie jest konkurencyjne? Jak można temu zaradzić? Analiza zapotrzebowania na rośliny wysokobiałkowe w Polsce: Jakie są wymagania dla sektora paszowego (jakość, cena)? Jakie są kluczowe ustalenia (np. Analiza porównawcza kosztów / korzyści roślin wysokobiałkowych w Polsce)? Jakie strategie można rozwinąć, aby zwiększyć konkurencyjność upraw białka w Polsce? Ocena potencjału odpowiednich upraw i pasz bogatych w białko. Analiza wartości roślin wysokobiałkowych w płodozmianie (np. wpływ na żyzność gleby, zmniejszone zużycie składników odżywczych, zmniejszone zachwaszczenie, mikroelementy, zmniejszone zagęszczenie itp. ). Sugestie, jak zwiększyć produktywność i zawartość białka w soi uprawianej w Polsce i innych bobowatych. 24

Rolnictwo ekologiczne – ochrona upraw Jak poprawić dostępność środków ochrony roślin stosowanych w rolnictwie ekologicznym? • Ocenić ilość dostępnych środków dla poszczególnych upraw ekologicznych w Polsce i w EU; • Identyfikacja głównych problemów formalno-prawnych i merytorycznych w zakresie dostępności środków ochrony; • Możliwości nie chemicznego zwalczania agrofagów, dobre praktyki w ochronie roślin; • Działania mające na celu zwiększenie zainteresowania rynkiem polskim firm dostarczających środki ochrony dla rolnictwa ekologicznego 25

Proponowany skład grupy zadaniowej: 1. W skład grup zadaniowych wchodzić będą: pracownicy merytoryczni(specjaliści branżowi) jednostek doradztwa rolniczego stosownie do obszaru tematycznego; 2. przedstawiciele nauki - naukowcy (eksperci) z jednostek naukowo-badawczych (instytuty, uczelnie wyższe); 3. przedstawiciele organizacji branżowych rolników o 4. biznesu rolnego. Łącznie więcej niż 15 osób. 26

Wypowiedź Komisarza Phila Hogana 05. 09. 2016 • Innowacje w sektorze rolnym są kluczem do zrównoważenia priorytetów w rozwoju; • Innowacje muszą przede wszystkim służyć, aby pomóc rolnikom w ich trudnej pracy; • Nowe badania i aplikacje muszą pomóc, aby praca rolnika była bardziej wydajna, trwała, opłacalna i dająca większą satysfakcję! CENTRUM DORADZTWA ROLNICZEGO W BRWINOWIE 27

Nauka i umiejętności dopiero stają się użytecznymi, gdy są w praktyce do użytku publicznego zastosowane” “Wartość pomysłu znajduje się w jego użyciu. ” Stanisław Staszic Ród ludzki, 1820 Thomas Alva Edison (wynalazca żarówki) 28

Ważne adresy: http: //www. cdr. gov. pl/sir servicepoint@eip-agri. eu +32 2 543 73 48 EIP-AGRI Service Point. Avenue de la Toisond’Or 721060 Brussel Belgium http: //ec. europa. eu/agriculture/eip/ http: //ec. europa. eu/research/horizon 2020/index_en. cfm ? pg=h 2020 -documents 29