ETMN HUKUK TEMELLER HKZ HUKUK Hukuk toplumsal yaam

■ EĞİTİMİN HUKUKİ TEMELLERİ HKZ

HUKUK Hukuk, toplumsal yaşamı düzenleyen, uyulması devletin zorlayıcı gücü ile güvence altına alınan sosyal kurallar sistemidir. Hak sözcüğünün çoğuludur. Hukuk kuralları normatif, genel ve soyut kurallardır. Tümdengelim yöntemiyle özel durumlara indirgenerek uygulanır. Hukukun evrimi 3 aşamada görülür: 1. Hukuk öç alıcı nitelikten düzeltici niteliğe doğru bir gelişim kaydetmiştir. 2. Toplumsal sorumluluktan bireysel sorumluluğa geçmiştir. 3. Hukukta sorumluluğun kapsamı zamanla daralmıştır. HKZ

Eğitim hukuk ilişkisi ■ Sofistler, kölelik rejimine karşı çıkmışlardır. Egemenlik güce dayanır. Zayıflar adalet kavramını uydurarak, güçlüleri güç kullanmaktan alıkoymaya çalışırlar. ■ Platon, totaliter bir devlet görüşünü benimsemiş, özel mülkiyet ve aileyi dışlayan hiyerarşik bir toplum düzeni üzerinde durmuştur. ■ Aristo, Platon’un toplumcu görüşlerinin yerine aile ve özel mülkiyeti benimseyen bireysel ve kısmen realist bir görüş benimsemiş ■ Ortaçağ, skolastik felsefe hakim ve din kitaplarından her şey çıkartılmıştır. ■ Yeniçağda Rönesans ve reform hareketleri ile akılcı ve deneyci sistemlere yer verilmiştir. ■ Aydınlanma devrinde egemenlik ilahi iradeye değil yasa koyucunun belirlediği sözleşmeye göre belirlenmiştir. ■ 1789 Fransız ihtilali ile demokratik rejimlere geçilmiştir. Laik, zorunlu ve parasız eğitim olanakları çıkmıştır. Eğitim özel olmaktan çıkmış kamu hizmeti halini almıştır. ■ Türkiye’de 1909 anayasası oluşturulmuş ve sonrasında 1924 de kuvvetler ayrılığını gösteren anayasa yapılmıştır. HKZ

Hukukun bölümleri- kamu hukuku ■ 1. Anayasa hukuku: Devletin yapısını, kurumlarını ve bunların ilişkilerini temel hak ve özgürlükleri belirleyen yasadır. ■ 2. Yönetim hukuku: Hukukun yönetim alanında uygulanmasıdır. Kamu kuruluşlarının yapı ve işlevlerini, kişilerle olan ilişki ve sorumlulukları düzenler. ■ 2. 1. düzenleyici işlemler: a. Tüzük: Bakanlar kurulu tarafından çıkarılan ve danıştayın incelemesinden geçen, yasaların uygulanmasını kolaylaştıran düzenleyici işlemlerdir. ■ b. Yönetmelikler: Başbakanlık, bakanlıklar ve kamu tüzel kişilerinin yasa ve tüzüklerinin uygulamasının kolaylaştırmak amacıyla çıkardıkları düzenleyici işlemlerdir. ■ C. Gelenek hukuku , içtihatlar: Mahkeme kararları ve hukukla uğraşan uzmanların görüşleri ■ 2. 2. yönetsel kuruluşlar : Genel yönetim ve yerinden yönetim örgütleri ■ Genel yönetim: Merkez, taşra örgütü ■ Yerinden yönetim örgütleri: yerel kuruluşlar, hizmetsel kuruluşlar, meslek kuruluşları HKZ

Hukukun bölümleri- kamu hukuku ■ 2. 2. Yönetsel kuruluşlar: ■ Cumhurbaşkanı, ■ Danıştay (yönetsel ve yargısal görevi vardır. Yürütme organı ve yönetimin hukuki sorunlarını çözümler) ■ Sayıştay (genel ve katma bütçeli kuruluşların gelir ve giderleri ile mallarını, TBMM adına denetleyen bir kuruluştur. ) ■ 2. 3 yönetsel yargı kuruluşları: Bölge idare mahkemeleri, askeri yüksek idare mahkemeleri, sayıştay vb. ■ 3. ceza hukuku: Hukuk yaptırımlarının devletin zorlayıcı gücü ile güvence altına alınmasıdır. Hapis, para cezası vb. HKZ

Hukukun bölümleri- kamu hukuku ■ 4. Yargılama hukuku: ■ Görevli mahkeme: Bir davaya sulh, asliye ve ağır ceza mahkemelerinden hangisinin bakacağı yasada belirtilmiştir. ■ Yetkili mahkeme: Suçun işlendiği yer mahkemesi, suçun işlendiği yer belli değilse sanığın yakalandığı yer ve yakalanmamışsa sanığın ikametgahı mahkemesi yetkili mahkemedir. ■ 5. Devletler hukuku: Devletin kuruluşu, devlet otoritesinin kökeni ve buna bağlı olarak özgürlükleri inceler. Devlet; halk, ülke ve egemenlik olmak üzere 3 unsurdan oluşur. ■ Devletin yönetim biçimleri; otoriter, demokratik ve karma olmak üzere 3 türdür. HKZ

Hukukun bölümleri- kamu hukuku ■ Özel hukuk: Kişiler ve örgütler arasındaki eşitlik esasına dayalı ilişkileri düzenleyen bir hukuk dalıdır. ■ Medeni hukuk (kişiler hukuku, aile hukuku, eşya hukuku, borçlar hukuku gibi dallara ayrılır) ■ Ticaret hukuku ( ticari işletme, ticari şirketler, kıymetli evrak, deniz ticareti, sigorta hukuku gibi dallara ayrılır) HKZ

Kaynak Ed. Leyla Küçükahmet, Eğitim Bilimine Giriş, 11. Basım, Nobel yay. , Ankara 2016. Abidin Dağlı, «Eğitimin Hukuksal Temelleri» , Eğitime Giriş, 14. Baskı, Ankara 2018, ss. 201 -228. HKZ