ETMDE TOPLAM KALTE YNETM MEKB 1 ETMDE TOPLAM

EĞİTİMDE TOPLAM KALİTE YÖNETİMİ MEKB 1

EĞİTİMDE TOPLAM KALİTE NEDİR? MEKB 2

SÖZLÜK KARŞILIKLARI; Eğitim : 1. Bireyin geliştirdiği yetenekler ve tutumlar içinde yaşadığı toplumdaki olumlu değerler ve diğer davranış biçimlerinin etkisiyle oluşan süreçlerin tümü. 2. Bireyde istenen olumlu davranış değişikliği. Toplam : 1. Toplamak işi. 2. Sayıları ve nicelikleri birbirine ekleyip toplamını bulma işlemi. MEKB 3

Kalite : Bir şeyin iyi veya kötü olma özelliği, nitelik. Yönetim : Çekip çevirmek, idare etmek, düzene sokmak yada bir işi yürütmek. Yukarıdaki sözcüklerin sözlük anlamlarını yana getirip bir ortak anlam kazandırdığımızda; MEKB 4

Eğitimde Toplam Kalite Yönetimi : Bireylerin istenilen nitelikte davranış değişikliğini yaratabilmelerini sağlama, ortaya çıkarma ve onları istenilen yönde düzene sokma, yönlendirme sistemi diyebiliriz. MEKB 5

§ ilk kalite uzmanları, Deming, Juran ve Feigenbaum tarafından ortaya atılmıştır. Bu uzmanlar, aralarında yer farklı yaklaşımlar olmasına rağmen, temelde aynı fikir ve ilkeleri ileri sürmektedirler. Kalite ilgili söylemleri dikkate almalıyız. MEKB 6

Eğitimde Kalite nedir? § Kalite, koşullara uygunluktur. § Kalite, öğrencilerin ihtiyaçlarıdır. § Kalite, amaçlara uygunluktur. § Kalite, sürekli başarı demektir. § Kalite, geliştirilen bir programın eksikliğini bulmak değil, onu eksiksiz oluşturmaktır. § Kalite ölçülebilir. § Kalite, kullanıma uygunluktur. MEKB 7

§ Kalite Önemlidir : Sorunlar ortaya çıkmadan önce çözümlerini oluşturur, hizmetlerin yapısına tasarım yoluyla üstünlük ve kusursuzluk katar. § Kalite, Öğrencinin, Öğretmenin, Yöneticinin ve hizmetlinin Tatminidir : Eğitim hizmetinin ne kadar iyi olduğu konusundaki son kararın verdiği memnunluktur. MEKB 8

§ Kalite Verimliliktir : İşlerini iyi yapabilmek için gerekli eğitimden geçen, ihtiyaç duyduğu araç gereç ve talimatlarla desteklenen personelden elde edilir. § Kalite Etkili Olmaktır : İşleri en kısa sürede ve doğru yapmaktır. § Kalite Bir Programa Uymaktır : İşleri zamanında yapmaktır. MEKB 9

§ Kalite Bir Süreçtir : Süregelen bir gelişmeyi kapsar. § Kalite Bir Yatırımdır : Uzun dönemde bir işi ilk defada doğru olarak yapmak, hatayı sonradan düzeltmekten daha ucuzdur. MEKB 10

Hedeflenen Kalite Güvencesi ile sağlanan faydalar: § § § § Eğitim seviyesinin kalitesi artar. Kalitede süreklilik sağlanır. Okulların verimliliği artar. Daha iyi rekabet olanağı Etkinlik artar. Malzeme tasarrufu sağlanır. Uygunsuzluk maliyeti iyileştirilir. MEKB 11

§ § § § Maliyetlerde azalma görülür. Başarı artar. Öğrenci ve öğretmen memnun edilir. Öğrenci, öğretmen ve yan tedarikçiler ile sıkı bir işbirliği sağlanır. Hizmet alanların güven kaybı azalır. Hizmet alanların kaybı azalır. Rekabet gücü artar. MEKB 12

§ Okullar, öğretmenler ve hizmetliler arasında insan ilişkileri geliştirilerek, iletişimin artması sağlanır. § Bölümler arası koordinasyon güçlenir. § Takım ruhu ile çalışmaları geliştirilir. § İstatistiksel tekniklerin kullanımı ile ürün ve proseslerin güvenliği sağlanır. § Uygulanan eğitimler sonucu nitelikli personel gücü artar. § Sorular zamanında ve oluşmadan önlenir. MEKB 13

§ Motivasyon artar, çalışanların moralleri yükselir ve böylece huzurlu bir okul ortamı sağlanır. § Eğitim politikası olumlu yönde gelişir ve herkes aynı lisanı konuşur. § Kaliteye bağlılık ve sahiplenme artar. § Eğitim Bakanlığı kaynakları en iyi şekilde kullanılır. § Hedef ve Amaç birliği sağlanır. § Yerinde zamanında karar alma mekanizması işletilir. § Etkin bir yöntem sağlanır. MEKB 14

§ Toplam Kalite Yönetimi, çevre iletişim ve etkileşim içerisinde, çevrenin ihtiyaçlarını takip eden, okulu etkileyen unsurları dengede tutan, değişime açık, okul içerisinde öğretmen, öğrenci ve personel arasında ahengi sağlayan, iyi ilişkiler kuran, demokratik, hoşgörülü, anlayışlı, geniş görüş açısına sahip, eldeki kaynakları rasyonel kullanan bir yönetim felsefesidir. MEKB 15

TKY’nin temeli § “sürekli geliştirme”ye dayalıdır. Sürekli geliştirme=KAIZEN § Japonların KAIZEN kelimesi ile ifade etmek istedikleri sürekli geliştirmede amaç, belli bir standartı tutturmak değil seviyeyi -o seviye ne olursa olsun- sürekli ve hızlı bir tempoda geliştirmektir. § KAI = Değişim §MEKBZEN = Daha iyi anlamındadır. 16

TKY anlayışı ile gelişmeler: § Çağın getirdiği değişim ve gelişmeleri doğru algılayıp değerlendirmek, § Eğitim çalışanlarının sürekli eğitimi ile niteliklerini yükseltmek, § Eğitim hizmetinden yararlananların memnuniyetini sağlamak, § Problemlerin çözümünde ve eğitim yönetiminde karar alma süreçlerine ilgililerin katılımını gerçekleştirmek, § Aynı zamanda karar almada veri kullanmayı yaygın hale getirerek verilerle yönetim anlayışını hakim kılmak. MEKB 17

TKY’nin eğitime uygulanması sonucu; öğretmen üzerindeki değişimi, Okul yöneticisinin TKY kavramını benimsemesiyle mümkün olabilir. Ø sınıf ortamında da belirli oranda değişmeler yaşanacaktır. ü öğrenci ile öğretmen arasındaki resmi ilişki yerine üöğrenci ile diyalog kuran, üöğrenci üzerine odaklaşan, üona rehberlik eden, MEKB 18

ü eleştiren değil yol gösteren, ü öğrenci ile koordineli çalışan, ü bilgi vermekten çok bilgiyi paylaşan, ü bilgiyi sınıf içerisinde değil, dış ortamlarda da arayan, ü bilim ve teknolojideki değişmeleri takip eden, ü öğrencileri araştırmaya iten, ü öğrencinin her türlü ihtiyacını bilen, MEKB 19

ü başarısızlığı yargılayan değil, nedenini araştırıcı bir öğretmen profili çizilir, ü Öğrencinin ilgi alanı, becerisi ve yeteneği doğrultusunda eğitim alma ortamı hazırlanır. MEKB 20

TKY’nin eğitime uygulanması sonucu; öğrenci üzerindeki değişimi, ü öğrenci artık derslerde sıkılmayacaktır, düşüncelerini sınıf ortamında rahatça ifade edebilecek. ü araştırma ve incelemeye yönelecektir. ü Eğitim olgusunu sadece okulda değil, okul dışı yapılacak aktivitelerle kendini sürekli geliştirebilecek. MEKB 21

Eğitimde Toplam Kalite Yönetimi ilkelerini aşağıdaki gibi sıralanabilir. 1. Toplumun beklentilerine uygun hedeflerin belirlenmesi, 2. Belirlenen hedefe ilk seferde ulaşılması, 3. Hedeflere ulaşma düzeyinin ölçülmesi, 4. Gelişmeleri takip etmenin ilke edinilmesi, 5. Nitelikli eğitime önem verilmesi, 6. Etkin bir iletişim ağının kurulması, 7. Yönetimde takım çalışmasına önem verilmesi, 8. Yönetimde motivasyonun sağlanması, 9. Demokratik bir yönetim sisteminin kurulması. MEKB 22

Toplam Kalite Yönetimi (Özellikleri) § Temel ilgi alanı niteliktir. § Bir rehberlik sistemi yada yasalarla düzenlenen bir genel bir düşünce vardır. § Kalite ölçülendirilir. § Kalite ödüllendirilir. § Kaliteyi yakalamak için eğitimin tüm çalışanları eğitilir. § En önce, en iyisine ulaşmaya çalışılır. § Daha küçük birimler halinde çalışan okul daha iyidir. § Sürekli teşvik vardır. § Herkesin bu konuda bir rolü vardır. § Kalite arttıkça maliyet düşer. MEKB 23

Bir Yaklaşım Olarak Kalite Yönetimi § § § Sistematik, Sürekli, devirsel, Okulun güvenliği ve iyileştirilmesine yönelik, Öğrenci merkezli, Emek örgütü olarak okul merkezli. MEKB 24

Yönetim Yaklaşımları Klasik Kalite § Hata bulmaya dayalı anlayış § Problem olunca çözüm geliştirme § Statükoyu korumak ve gerekli oldukça iyileştirmek § Sonuç odaklı MEKB KALİTE YENİLİK GELİŞME DÜŞÜNÜŞ § Önlemeye dayalı anlayış § Olası sorunlar yönünden çözüm ve yenilik § Sürekli iyileştirme ve gelişme § Yapı-süreç-sonuç olarak sistem odaklı 25

§ Bireye dayalı ÇALIŞMA ŞEKLİ § Takım çalışması § Cezalandırma ile MOTİVASYON § Ödüllendirmeye dayalı § Otokrat patron yönetici YÖNETİCİ § Lider, yönlendiren yönetici EĞİTİM § Sürekli § Gözlem ve tecrübeye dayalı KARAR ALMA § Veri-bilgi-öneri ile karar alma § Kar odaklı ODAK § Mali kaynak KAYNAK § Gerekli oldukça MEKB § Öğrenci § Bilgi-İnsan 26

§ Maliyet avantajı REKABET § Teknolojik buluşlar GELİŞME § Tamimat, onay ve denetim § Dikey, hiyerarşik MEKB § Zaman, kalite ve yenilik § Süreklilik YÖNETİM § Yetkilendirme ORGANİZASYON § Yatay Zaman 27

TKY’nin bir örgütte başarılı bir şekilde uygulanabilmesi için gereken temel ilkeler şu şekilde sıralanabilir 1. Öğrenci odaklılık, 2. Önleyici Yaklaşım>etkin PDR eğitimi, 3. Grup Çalışması >öğr. , öğrt. , idareci sınıf içi -dışı etkinlikleri, 4. İstatistik ve Analizden Yararlanma>ölçme ve değerlendirme birimi, mevcut durum ve hedef belirleme, MEKB 28

5. Çalışanların Eğitimi >hizmet içi eğitim, 6. Üst Yönetimin Liderliği >eğitim bakanlığının yeniden yapılanması sonucu, 7. Tedarikçilerle İşbirliği >dıştan destek ve gönüllü kayılıkcılık, 8. Sürekli Gelişme >iyinin daha iyisi için çalışma. MEKB 29

TKY bünyesinde tüm çalışanların yukarıda belirtilen çalışmalara katılımını sağlamak için kullanılan en önemli araç “Kalite Çemberleri” dir. § KÇ, Örgütlerde aynı sahada çalışan, benzer işleri yapan, düzenli aralıklarla toplanan, kendi işleri ile ilgili sorunları saptayan, inceleyen, çözen ve gönüllü katılımın esas olduğu, üye sayısının 5 -9 kişi arasında değiştiği gruptur, MEKB 30

§ Literatürde KÇ’lere ilişkin çeşitli isimlerle karşılaşmak mümkündür, Bunlara örnek olarak, Kalite Kontrol Çemberleri Kalite İyileştirme Çemberleri Geliştirme Grupları Kalite Geliştirme Ekipleri MEKB 31

Kalite Çemberleri düşüncesinin özü; 1. Örgütün iyiye gitme ve gelişmesine katkıda bulunmak, 2. İnsana saygı duymak ve içinde yaşanmaya değer mutlu ve aydınlık bir çalışma ortamı yaratmak, 3. İnsan yeteneklerini tamamen harekete geçirmek ve farklı çözüm önerileri ve fikirler oluşturmak, MEKB 32

4. Bireylerin kendi işleriyle ilgili kararlara katılımını sağlamak, işle ilgili problemlerin çözümünde bilgi ve yeteneklerinden faydalanmak, 5. İş ve iş süreçlerine ilişkin çalışma temposu ve zaman yönetimi, 6. Verimliliği yükseltmek, 7. Çalışanların karara katılımını sağlamak, 8. İletişimi (özellikle alt kademe ile yönetim arasında) sağlamak, MEKB 33

9. Bireylerin sorun belirleme ve problem çözme yeteneklerini geliştirmek, 10. Çalışanların motivasyonlarını artırarak, işe ve iş yerlerine ilişkin tatmin düzeylerini yükseltmek, 11. Oluşabilecek hataları önleyerek daha kaliteli eğitim ile daha başarılı bireyler, 12. Eğitim alanında hizmet alan kişilerin beklentilerine en üst düzeyde karşılamak ve şikayetleri en aza indirmektir. MEKB 34

Kalite Çemberi >Kalite Kültürü Sürekli Geliştirme Örgütün yaptığı her şeyi iyileştirmesidir. Araştırma, yapılandırma ve sonuçların etkileşiminin bir uyarlanmış hali PUKÖ döngüsüdür. Tüm yönetim faaliyetlerinin, Planla, Uygula (yap), Kontrol et (gözden geçir), Önlem al (düzelt) sistemi ile sürekli iyileştirilebileceğini öngörür. MEKB 35

Sürekli gelişmenin yararlarını şöyle sıralayabiliriz: 1. Örgütün tüm faaliyetlerinde bir canlılık meydana gelir. 2. Topluluğun aynı amaç ve hedef doğrultusunda çalışması sağlanır. 3. Okullardaki idari kadro, okul denetleme jurulları ve ders zümreleri kendi işlerini daha etkin ve verimli biçimde yürütür. 4. Etkileşim içindeki birimlerin ortak sorunları, en kısa yoldan ve kalıcı bir şekilde çözülür. 5. Üretim ve diğer rekabet unsurları, daha hızlı bir gelişme gösterir. MEKB 36

Toplam Kalite Yönetiminin uygulamak aşağıdaki hedefler belirlenmeli Ø Örgütler belirli bir seviyeyi tutturmak için değil, seviye ne olursa olsun, sürekli ve hızlı bir şekilde daha iyisini gerçekleştirilebilmelidirler. Sürekli gelişme ve iyileştirme esas alınmalıdır. Ø İhtiyaç ve beklentileri tam olarak belirlenmeli ve karşılanmalıdır. MEKB 37

Ø Bütün çalışanların en üst yöneticiden, en alttakine kadar, geleceğe dönük olarak yeni paylaşılan hedefleri ve vizyonu olmalıdır. Ø Bütün çalışanların toplam kaliteyi sağlama ve örgütün geleceğe dönük hedefleri gerçekleştirme konusunda, problem çözme, öneri geliştirme ve karar almada tam katılımı sağlanmalıdır. MEKB 38

Ø Üst yönetimin liderliğinde takım ruhu oluşturmalı ve işler takım halinde yapılmalıdır. Ø Toplam kaliteyi gerçekleştirebilmek için önce insan, yani bireyin kalitesinin yükseltilmesi gerekir. Toplam kalite yönetiminde “işin ilk seferinde doğru yapılması ve hata ortaya çıkmadan önlenmesi” çok önemlidir. Bunun için kişilere motivasyonlarını, bilgi ve becerilerini yükseltici eğitim verilmelidir. MEKB 39

Ø Sıfır hataya ulaşmanın hedeflenmesi, maliyetlerin azaltılması, ürün veya hizmet kalitesi yükseltilmelidir. Ø Toplam Kalite Yönetimini gerçekleştirecek ve yaşatacak organizasyon bilgi temelli bir organizasyondur. Bilgi organizasyonlarında kararlar ve faaliyetler somut bulgulara dayandırılmalıdır. MEKB 40

EĞİTİMDE TOPLAM KALİTE YÖNETİMİ ANLAYIŞINI BENİMSEYEREK, BUNU BİR YAŞAM BİÇİMİNE DÖNÜŞTÜREBİLİRİZ. DAHA MUTLU VE BAŞARILI YARINLAR İÇİN…. MEKB 41

KAYNAKÇA § Şimşek, Muhittin. (2000). Sorularla Toplam Kalite Yönetimi ve Kalite Güvence Sistemleri. İstanbul: Alfa Yayınları. Ünal, Semra. (1999). “Eğitim Örgütlerinde Toplam Kalite Yönetimi Öğeleri ve Uygulamalarda Karşılan Engeller”. Eğitim Yönetimi. Ankara: Pegem Yayınları. Yıl 5, Sayı. 19 (Yaz). Ss. 341 -351. § Cafoğlu, Zuhal. (1996). Eğitimde Toplam Kalite Yönetimi. İstanbul: Avni Akyol Kültür ve Eğitim Vakfı Yayınları. MEKB 42