ETMDE ETKN RENME PLATON ANIMSAMA KURAMI 2 Platonun

  • Slides: 25
Download presentation
EĞİTİMDE ETKİN ÖĞRENME PLATON: ANIMSAMA KURAMI

EĞİTİMDE ETKİN ÖĞRENME PLATON: ANIMSAMA KURAMI

2 Platon’un Öğrenme Kuramı Bilgi doğuştandır, doğan kişinin zihninde bir yerdedir. Eğitim ‘anımsama’ sürecine

2 Platon’un Öğrenme Kuramı Bilgi doğuştandır, doğan kişinin zihninde bir yerdedir. Eğitim ‘anımsama’ sürecine yardım etmektir. Platon’a göre öğrenme süreci, ruhun zaten gördüğü ve elde ettiği gerçekliğin anımsanmasına bağlıdır. Platon ‘Devlet’ ‘Er’ miti Platon ‘Menon Diyalogu’ ‘Mağara metaforu’ Öğr. Gör. Dr. Pınar Kızılhan 28. 11. 2020

3 Platon’un Öğrenme Kuramı Platon Devlet Er miti Savaşta ölen ruhuna neler olduğunu anlatmak

3 Platon’un Öğrenme Kuramı Platon Devlet Er miti Savaşta ölen ruhuna neler olduğunu anlatmak için iki hafta sonra dirilen genç asker Er’in maceralarının anlatıldığı mitolojik öyküde; Er, gerçekten ölenlerin ruhları ile birlikte sonsuz gerçeklik ülkesini temaşa etmiş, bu temaşa vasıtasıyla hakikate ulaşmıştır. Ruhların yeniden doğmadan önce unutkanlık nehrinden içmeye zorlananlardan bazıları kendilerine düşen paydan fazlasını içerek, cennette gördüklerini unutmuş, dünyadaki yeni hayatlarında gerçeklikle ilgili hiç bir şey hatırlayamamıştır. Az miktarda içenler (öğrenenler) kendi ruhlarının elde ettiği gerçeklik kavrayışını kazanabilmiştir. Öğr. Gör. Dr. Pınar Kızılhan 28. 11. 2020

4 Platon’un Öğrenme Kuramı Platon Menon Diyalogu Daha önce hiç geometri dersi görmemiş köle

4 Platon’un Öğrenme Kuramı Platon Menon Diyalogu Daha önce hiç geometri dersi görmemiş köle bir çocuğa, Pisagor teoremine (üçgenin iki kenarının karelerinin toplamı, hipotenüsün karesine eşittir) benzer bir teoremi kendisinin bulabilmesi için çeşitli sorular sorduğu yer alır. Öğr. Gör. Dr. Pınar Kızılhan 28. 11. 2020

5 Platon’un Öğrenme Kuramı Mağara metaforu Bu metafora göre öğretme, insanları cehaletin zincirlerinden kurtarma

5 Platon’un Öğrenme Kuramı Mağara metaforu Bu metafora göre öğretme, insanları cehaletin zincirlerinden kurtarma sürecidir. Mantıksal ve matematiksel olarak soyut akıl yürütmeye değer verir. Mantık kurmak üzerine eğitilmiş bir kişi cehalet mağarasından kaçabilir, zihnini kullanarak, hakikati görebilir. Öğr. Gör. Dr. Pınar Kızılhan 28. 11. 2020

PLATON KİMDİR? Ø Atina’da İ. Ö. 420’de doğan Platon, siyaset üzerinde sistematik olarak eğilen

PLATON KİMDİR? Ø Atina’da İ. Ö. 420’de doğan Platon, siyaset üzerinde sistematik olarak eğilen ilk antik düşünürdür” (akt. Senemoğlu, 2016). Ø İdealist felsefenin öncüsüdür. Ø İdealar ve duyalar dünyasından bahseder. 6

PLATON KİMDİR? 7 Ø “İdealar dünyası, asıl gerçek olan bu dünya, tek nesnelerin özünü

PLATON KİMDİR? 7 Ø “İdealar dünyası, asıl gerçek olan bu dünya, tek nesnelerin özünü barındırır. İdealar dünyası hep aynıdır, değişim ve devinim yoktur. Var olmak için başka bir şeye ihtiyaç duymazlar. Çünkü varoluşları kendilerindendir. Felsefenin görevi bunun böyle olduğunu ispatlamak veya onu anlamaktır. Duyu dünyası ise sürekli değişim içinde olan nesnelerin var olduğu ve meydana gelip yok olan şeylere tanık olunan dünyadır” (Senemoğlu, 2016). Ø Atina Akademi’nin kurucusudur. Ø M. Ö 347 yılında ölmüştür.

İDEALAR KURAMI 8 Platon bu mağara söylencesiyle “idealar” ve “görünenler” dünyasından bahsetmektedir. “İdealar dünyası,

İDEALAR KURAMI 8 Platon bu mağara söylencesiyle “idealar” ve “görünenler” dünyasından bahsetmektedir. “İdealar dünyası, asıl gerçek olan bu dünya, tek nesnelerin özünü barındırır. İdealar dünyası hep aynıdır, değişim ve devinim yoktur. Var olmak için başka bir şeye ihtiyaç duymazlar. Çünkü varoluşları kendilerindendir. Felsefenin görevi bunun böyle olduğunu ispatlamak veya onu anlamaktır. Duyu dünyası ise sürekli değişim içinde olan nesnelerin var olduğu ve meydana gelip yok olan şeylere tanık olunan dünyadır” (Senemoğlu, 2016).

PLATON’UN BİLGİ KURAMI 9 “Platon’un devlet anlayışı, onun bilgi kuramının bir sonucudur” (Demirci, 2008).

PLATON’UN BİLGİ KURAMI 9 “Platon’un devlet anlayışı, onun bilgi kuramının bir sonucudur” (Demirci, 2008). “Platon’a göre bilme yeteneğimizin hiçbir sınırı yoktur” (Demirci, 2008). “Sokrates’ten nesnel ve evrensel olarak geçerli bilgi anlamında bilginin olabileceği anlayışını alan Platon, bunu teorik olarak da kanıtlamaya çalışmıştır”(Demirci, 2008).

PLATON’UN BİLGİ KURAMI 10 “Platon’a göre bilgi, duyulara bağlı olarak elde edilemez, çünkü bilgi,

PLATON’UN BİLGİ KURAMI 10 “Platon’a göre bilgi, duyulara bağlı olarak elde edilemez, çünkü bilgi, hem var olana ilişkin olmalıdır hem de yanılmaz olmalıdır”(Demirci, 2008). “Oysa, duyu algısının bu iki özelliği taşıdığı söylenemez ”(akt. Demirci, 2008). “Sokrates, deyim yerindeyse dinamik bir bilgi anlayışına sahipken, Platon bilgiyi statikleştirir ve aşkın bir konuma yerleştirir ”(Demirci, 2008).

PLATON’UN BİLGİ KURAMI 11 “Platon’da, Sokrates’teki gibi hayatı daha fazla yaşanmaya değer kılan şey,

PLATON’UN BİLGİ KURAMI 11 “Platon’da, Sokrates’teki gibi hayatı daha fazla yaşanmaya değer kılan şey, kendini mümkün olduğunca gerçekleştirme olmayıp, daha çok, bu türden hareketlerin sonunda varılan statik bir yetkinlik hâlidir. Örneğin, bir insan, güzelin bilgisine ulaşınca, hayatı onun için gerçekten de yaşanmaya değer bir hayat olur”(Demirci, 2008). “Bu durum bir kez kazanılınca, yeryüzünün tüm haz ve sevinçleri çok gerilerde kalacaktır” (akt. Demirci, 2008)

PLATON’UN BİLGİ KURAMI 12 “Sokrates, bilgiye karşı sürekli şüpheli yaklaşmayı öğütleyip bilgiye sürekli şüpheyle

PLATON’UN BİLGİ KURAMI 12 “Sokrates, bilgiye karşı sürekli şüpheli yaklaşmayı öğütleyip bilgiye sürekli şüpheyle yaklaştığı hâlde insana, tek her bir insana güven duyarken, Platon, bilgiye yönelik şüpheyi ortadan kaldırıp onu mutlaklaştırdığı hâlde insana, bireye şüpheyle yaklaşır” (Demirci, 2008). “Bu durum, Platon’un idealar felsefesine dayandırdığı bilgi kuramının bir sonucudur” (Demirci, 2008). “Platon, şeylerin neden değiştiğinin bir açıklamasının formlar ya da idealar öğretisiyle açıklar” (Demirci, 2008).

PLATON’UN BİLGİ KURAMI 13 “Bu öğretiye göre, her madde, değişmez bir şekilde değişmeye ve

PLATON’UN BİLGİ KURAMI 13 “Bu öğretiye göre, her madde, değişmez bir şekilde değişmeye ve çürümeye maruz kalır. Bununla birlikte, değişen maddi nesnelerin ve onlara dayalı kurumlar ve kanaatlerin arkasında değişmeyen bir gerçeklik vardır” (Demirci, 2008). “Bu gerçeklik, hiç değişmeyen ve sonsuza kadar bozulmadan kalacak olan çok sayıda formlardan oluşur” (Demirci, 2008) “Bu görülmeyen formlar, duyuların maddi formlarından bağımsız olarak göklerde var olur” (Demirci, 2008).

PLATON’UN BİLGİ KURAMI 14 “Her bir form, yalnız akıl tarafından bilinebilen kutsal bir değer

PLATON’UN BİLGİ KURAMI 14 “Her bir form, yalnız akıl tarafından bilinebilen kutsal bir değer ve her dünyevî, maddî ya da geleneksel bir amaçtan daha üstün evrensel bir ideadır” (Demirci, 2008).

PLATON’UN BİLGİ KURAMI 15 “Bu öğretiye göre, örneğin, biz belli bir nesneyi “masa” olarak

PLATON’UN BİLGİ KURAMI 15 “Bu öğretiye göre, örneğin, biz belli bir nesneyi “masa” olarak adlandırdığımızda, onun gerekli “masalık” vasıflarına sahip olduğunu söylemekteyiz. Platon’a göre formlar, hakikaten gerçek olanlardır, bütün fiziksel nesneler, sadece formların yaydıkları görünümlerdir” (Demirci, 2008).

PLATON DEVLET’TE EĞİTİM 16 “Siyaset üzerine sistematik olarak eğilen ilk filozof olan Platon, Devlet’te,

PLATON DEVLET’TE EĞİTİM 16 “Siyaset üzerine sistematik olarak eğilen ilk filozof olan Platon, Devlet’te, üç tabakalı bir yapı öngörürse de, aslında iki tabakalı bir yapı söz konusudur” (akt. Demirci, 2008). “Platon’un Devlet’inde yurttaşlar iki sınıfa bölünecek, bunlardan daha üst olanı da yine ikiye bölünecek, böylece toplam üç sınıf olacaktır. Bu sınıflar, aynı zamanda zihnin üç bölümüne, akıl, ruh ve şehvete denk düşerler” (Demirci, 2008). “Her sınıfa girecek insanlar, bu zihinsel vasıflardan ağırlıklı olarak sahip olduğu hangisiyse ona bağlı olarak belirlenir” (akt. Demirci, 2008).

PLATON DEVLET’TE EĞİTİM 17 “Platon’a göre insanlar, yaradılıştan farklı işlere eğilimlidir ve toplumda her

PLATON DEVLET’TE EĞİTİM 17 “Platon’a göre insanlar, yaradılıştan farklı işlere eğilimlidir ve toplumda her insanın birçok işi değil, doğuştan eğilimli olduğu tek bir işi görmesi ve aynı zamanda o iş ile sürekli uğraşarak o işte ustalaşması gerekir” (Demirci, 2008). “Bu çerçevede, Platon’un devletinde kafaları işlemeyip, yalnızca bedenleriyle çalışmasını bilenlerin üreticiler sınıfını, yani işçiler, çiftçiler zanaatçıları oluşturacağını, bu kişilerin, bu işlerin dışındaki askerlik ve yöneticilik gibi beceremeyeceği işlerle uğraşamayacağını belirtir” (Demirci, 2008).

PLATON DEVLET’TE EĞİTİM 18 “Doğuştan yürekli ve cesur olanlar ise, askerlikle uğraşan koruyucular sınıfını

PLATON DEVLET’TE EĞİTİM 18 “Doğuştan yürekli ve cesur olanlar ise, askerlikle uğraşan koruyucular sınıfını oluşturacaklardır” (akt. Demirci, 2008). “Devlet’teki diyalogların başlangıcında adaleti tartışan ve sonunda adaleti kişinin kendi doğasına uygun işi yapması ve başkasının işine karışmaması olarak tanımlayan Platon, eğitimin amacını da, kişinin kendine uygun toplumsal bir konumda bulunmasını sağlamak olarak nitelemiştir” (akt. Demirci, 2008). “İdeal devleti adaletli hâle getiren şey de budur”(Demirci, 2008).

PLATON DEVLET’TE EĞİTİM 19 “Sokrates’ten farklı olarak, devleti bir amaç, bireyi ise bir araç

PLATON DEVLET’TE EĞİTİM 19 “Sokrates’ten farklı olarak, devleti bir amaç, bireyi ise bir araç olarak gören Platon, doğaları itibariyle farklı niteliklere sahip olan üç sınıfını birbirine karışmasının, devlete en çok zarar veren şey olduğunu belirtir” (akt. Demirci, 2008). “Bu düzeni sağlamanın aracı ise, eğitimdir” (Demirci, 2008). “Bu durumda, her sınıfa farklı bir eğitim verilecek, hatta yöneticilik becerisi olmayan aşağı sınıftakilerin eğitiminde yalana bile başvurulacaktır” (Demirci, 2008). “Ancak bu yalan, basit maddi çıkarlar için söylenmediği için, soylu yalan olarak nitelendirilecektir” (akt. Demirci, 2008).

PLATON DEVLET’TE EĞİTİM 20 “Fakat daha önemlisi, her insanın doğuştan iyi olduğuna inandığı için

PLATON DEVLET’TE EĞİTİM 20 “Fakat daha önemlisi, her insanın doğuştan iyi olduğuna inandığı için ayrım yapmadan herkesle diyalog kuran, yani eğiten Sokrates’ten farklı olarak Platon, ruhları bakımından iyi doğmuş olanlarla kötü doğmuş olanlar arasında ayrım yapar ve bedenen kusurlu ve hastalıklı olanların ölmesine göz yumulmasını ve ruhları yaratılıştan kötü olanların ise öldürülmesini salık verir” (akt. Demirci, 2008). “Platon’da böylece, Sokrates’te herkesin sahip olduğu eğitim alma hakkı, sadece bir kısım elemelerden geçenlerin sahip olduğu bir ayrıcalık hâline gelmektedir” (Demirci, 2008).

PLATON DEVLET’TE EĞİTİM 21 “Platon’un eğitim anlayışı, Sokrates’inki gibi kişisel kapasiteleri keşfetme ve geliştirme

PLATON DEVLET’TE EĞİTİM 21 “Platon’un eğitim anlayışı, Sokrates’inki gibi kişisel kapasiteleri keşfetme ve geliştirme de değildir. Eğitim, Sokrates’inkinden farklı olarak, dinamik değil statik bir mahiyettedir Platon’da” (Demirci, 2008). “Bu durumda eğitimin amacı, mevcudu korumak olmakta ve mevcudu korumak için de sorgulayıcı değil, endoktrine edici bir eğitim öngörülmektedir” (Demirci, 2008). “Platon’un devletinde eğitimin niteliğine bakıldığı zaman bu açıkça görülür. Bir kere, doğuştan belli niteliklere sahip olanların oluşturduğu koruyucular sınıfına otoriter ve totaliter nitelikli bir eğitim verilir” (Demirci, 2008).

PLATON DEVLET’TE EĞİTİM 22 “Devlet tarafından verilen ve tek tip olan bu eğitim, müzikten

PLATON DEVLET’TE EĞİTİM 22 “Devlet tarafından verilen ve tek tip olan bu eğitim, müzikten sanata kadar her öğretilecek şeyi denetim altına alır ve gerektiğinde sansürler” (Demirci, 2008). “Müzik ve beden eğitimi dengeli bir şekilde verilen koruyucular, zaman savaşa da götürülürler” (Demirci, 2008). “Platon’un devletteki temel kaygısı olan hakiki bilgiye sahip olan bilge filozofun devleti yönetmesinin sağlanması, doğal olarak yöneticilerin seçilip eğitilmesi sorununu ortaya çıkarır” (Demirci, 2008).

PLATON DEVLET’TE EĞİTİM 23 “Bu sorunun çözümü ise, geleceğin planlanması anlamına gelir ki, bu

PLATON DEVLET’TE EĞİTİM 23 “Bu sorunun çözümü ise, geleceğin planlanması anlamına gelir ki, bu da kurumsalcılığa yol açar” (Demirci, 2008). “Platon’un devleti, geleceğin yöneticileriyle ilgili kurumu, bir tür eğitim bakanlığı işlevi görür ve toplumdaki en önemli kurum da budur. Çünkü, iktidarın anahtarlarını o elinde tutar” (Demirci, 2008).

PLATON DEVLET’TE EĞİTİM 24 “Ayrıca, Platon’un devletinde doğaldır ki, devletin en önemli görevi, en

PLATON DEVLET’TE EĞİTİM 24 “Ayrıca, Platon’un devletinde doğaldır ki, devletin en önemli görevi, en iyileri, en yeteneklileri seçme işini başarıyla yerine getirmektir. Sokrates’te eğitimde her birey, öğrenmek için öğrenmeye teşvik edilirken, Platon’da eğitim, yükselmek ve iktidar sahibi olmak için bir araç hâline gelir” (Demirci, 2008). “Kısaca, Platon’un eğitim sistemi, bireysel olmaktan çok kurumsaldır” (akt. Demirci, 2008).

KAYNAKÇA 25 Ø Demirci, F. (2008). İki Siyasal Eğitim Modeli: Sokrates ve Platon’un Eğitim

KAYNAKÇA 25 Ø Demirci, F. (2008). İki Siyasal Eğitim Modeli: Sokrates ve Platon’un Eğitim ve İnsan Anlayışları (Sokratik ve Platonik Eğitim). 38. ICANAS Uluslararası Asya ve K. Afrika Çalışmaları Kongresi Bildiriler Kitabı-Felsefe 10 -15 Eylül 2007, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Yayınları, Ankara. Ø Senemoğlu, O ( Güz 2016). Antik Yunan Siyasal Düşünde İnsan Doğası ve Toplum Anlayışı: Platon ve Aristoteles. İnsan ve İnsan Bilim Kültür Sanat ve Düşünce Dergisi, sayı: 10, s. 42 -63