ETM FAKLTES MATEMATK VE FEN BLMLER ETM BLM
EĞİTİM FAKÜLTESİ MATEMATİK VE FEN BİLİMLERİ EĞİTİMİ BÖLÜMÜ FEN BİLGİSİ EĞİTİMİ ABD FBÖ 314 -Özel Öğretim Yöntemleri I PROF. DR. SÜLEYMAN YAMAN
Yöntemler 2 FBÖ 314 -Özel Öğretim Yöntemleri I Hafta-11
GÖSTERİ (DEMONSTRASYON) YÖNTEMİ Gösteri, öğretmenin veya öğrenci gruplarının herhangi bir konuyu laboratuvarlarda veya sınıfta diğer öğrencilerin önünde deneyerek, araçgereçler kullanarak açıklamaları ve sunmalarıdır.
Öğretmeni demonstrasyona zorlayan sebepler şunlardır: • Öğrenci deneyleri için okullarda uygun bir ortamın olmaması, • Bazı deneylerin tehlike oluşturabilecek yapıda olması, • Zamanın kısıtlı ve yetersiz olması, • Deney düzeneğinin öğrenciler tarafından kolaylıkla kurulamaması, • Deneylerin çok hassas olması ve yapılabilmesi için pratik bilgi ve beceri gerektirmesi.
Rehber İlkeler • Gösteri için gerekli hazırlıklar yapılmalı, planlama ve uygulama için temel kavram, kural ve ilkeler hakkında yeterli bilgi edinilmeli ve hazırlıklar küçük bir grubun önünde denenmelidir. • Gösteri masası bütün öğrencilerin görebileceği yere konmalı, gerekirse sıralar yeniden düzenlenmelidir. • Gösteri sırasında öğrencilerin not tutmaları, şema ve çizimler yapmaları istenmelidir.
• Deney öncesinde ve deney sırasında kısa sorularla, deneyden sonra değerlendirme sorularıyla öğrencilerin deneyi anlayarak izleyip izlemedikleri yoklanmalıdır. • Gösteri birkaç öğrenciye tekrarlatılmalıdır. • Gösteri sırasında veya sonunda istenilen sonuç çıkmayabilir. Bunun nedeni üzerinde öğrencilerle birlikte tartışılarak ulaşılan sonuçlar ulaşılmalıdır.
• Tehlike yaratabilecek gösterilerde gerekli önlemler alınmalıdır. • Sonuçlar belirtilmeli, eksiklikler ve aksamalar tartışılmalı, yapılan işin başarı düzeyi saptanmalıdır. • Gösteride kullanılan araç-gereçler gösteriden sonra temizlenerek önceki yerlerine konulmalıdır.
Yararlı Yönleri • İyi hazırlanmış bir gösteri öğrencilerin ilgi ve dikkatlerini çekerek öğrenmeyi kolaylaştırır. • Birden çok duyu organı yoluyla öğrenmeyi sağladığı için, anlatıma dayanan yöntemlerden daha etkilidir. • Öğrencilerin karşılaşabilecekleri bazı tehlikelerin önlenmesini sağlar. • Öğrencilere yerinde ve zamanında sorularak öğrenme ortamına aktif katılımları sağlanabilir.
• Diğer yöntemlerde ortaya çıkabilecek veya yapılabilecek hataları en asgari düzeye indirir ve düzeltme imkanı sağlar. • Deneyi yalnızca öğretmen yaptığından, çok az araç-gerece gereksinim vardır. Bu durum maliyetin düşmesine neden olur. • Sözcüklerle ifade edilemeyen kavramlar, gösterilerek öğretilebilir. Kelimelerin yetersiz kaldığı fikirleri daha kolay anlaşılır kılar.
Sınırlı Yönleri • Gösterinin başarılı olabilmesi için gerekli olan zamanın ayarlanması her zaman kolay değildir. • Öğretmen sadece gösteri konusuyla ilgilenip öğrencilerin tepkilerini dikkate almazsa, beklenen etki sağlanamayabilir. • Bu yöntemde öğretmen çok aktif, öğrenci seyirci durumundadır. Bu durum öğrenmenin temel ilkelerine aykırıdır.
• Çok kalabalık sınıflarda öğrencinin dikkatini çekmek güç olur. • Gösteriler ile açıklamalar birbirine bağlantılı ve tutarlı olmazsa öğrenciler algılama güçlüğü çekebilirler. • Çok karmaşık ve konuya uygun olmayan araçları kullanmak veya seviye üstü gösteriler yapmak, öğrencilerde yılgınlık meydana getirir.
PROBLEM ÇÖZME YÖNTEMİ Problem; o an için cevabı mevcut olmayan, araştırılıp incelendiğinde cevabı mümkün olan bir çeşit sorundur. • İyi yapılandırılmış (rutin-tek çözümlü) problemler: Bu tür problemler, daha çok okulda ve ders kitaplarında yer alan, matematiksel çözümler içeren ve tek doğru cevabı olan problemlerdir. • İyi yapılandırılmamış (rutin olmayan-çok çözümlü) problemler: Tek bir doğru cevabı olmayan ve günlük yaşamda karşılan problemlerdir.
Problem Çözme Yönteminin Basamakları • Problemin belirlenmesi • Problemin tanımlanması ve sınırlandırılması • Problemle ilgili bilgilerin toplanması • Problemin çözümüyle ilgili hipotezler ileri sürme • Belirlenen çözüm yollarının uygulanması • Problemin çözülmesi ve sonuca varılması
Rehber İlkeler • Öğrencileri benzer birkaç problemle karşıya bırakmak gerekir. • Problemleri öğrencilerin olgunluk ve beceri düzeylerine uygun bir biçimde sunmak gerekir. • Problemin önemini öğrencilerin kavraması için çaba gösterilmelidir.
• Problemi tanımlamada ve sınıflamada öğrencilere yardım edilmelidir. • Öğrencilerin kullanacağı uygun araç ve gereçler sağlamalıdır. • Öğrencilere rehberlik yapılmalı ve yönlendirilmelidir. • Öğrencilerin değerlendirme yapabilmeleri için ölçüt geliştirmelerine yardım edilmelidir.
Yararı Yönleri • Bu yöntem bireye, gerçek yaşama uyumu sağlaması için zihinsel alışkanlıklar kazandırır. • Öğrencilere belge ve delillere dayanarak yargıda bulunma alışkanlığı kazandırır. • Öğrenciler ders kitabının dışındaki kaynak ve materyallerden de yararlanır. • Bu yöntemde algılama ve akılda tutma daha uzun süreli olur. • Bilişsel, duyuşsal ve psiko-motor becerileri öğrenmede etkilidir.
• Öğrencilerin sorumluluk duygularını geliştirir. • Öğrenciler sonuçlara ulaşmak için bağımsız düşünmeleri gerektiğini öğrenirler ve birbirlerinin fikirlerinden yararlanırlar. • Öğrenciler başarısız oldukları durumları, problemlerin çözülemeyeceği durum ve özellikleri öğrenme imkânına sahip olurlar. • Problem çözme yöntemi, ünite ve konuları ilgi çekici hale getirir. Öğrencilerin konuya yönelik merak ve ilgi düzeylerini artırır.
Sınırlılıkları • En önemli sınırlılığı fazla zaman alıcı olmasıdır. • Her konuda uygulamaya elverişli değildir. • Her zaman ve her konuda iyi sonuç vermez. • Problemi çözmek için gerekli materyal ve kaynaklar yeterli düzeyde olmadığında arzulanan sonuçlara ulaşmak güçleşir. • Sürekli problemli konular üzerinde çalışmaktan dolayı öğrenci olumsuz tutum ve tavır geliştirebilir.
• Bazı durumlarda ulaşılan çözüm ve ürünler harcanan zaman ve enerjiye değmeyebilir. • Bu yöntemle ortaya çıkan öğrenme ürünlerinin değerlendirilmesi güçtür. • Problem çözme yöntemi uygulanırken, basamakları karıştırmamak gerekir. Fakat her konuda bu basamakların uygulanması sıkıcı olabilir. Bu durum öğrencilerde bıkkınlık yaratabilir. • Problemleri anlayacak olgunluğa erişmemiş öğrencilerle bu yöntemi uygulamak güçtür.
ROL OYNAMA (DRAMATİZASYON) YÖNTEMİ Dramatizasyon yöntemi, çeşitli öğretim ve öğrenim amaçları için kendiliğinden meydana gelen, hazırlıksız, gerçek yaşam tecrübelerinin aslına uygun, canlı sunuşlar gerçekleştirme işlemidir. Bir hikayeyi, bir yaşam durumunu, bir şiir veya birbirine bağlı olaylar dizisini, bir grup öğrencinin konuya sıkıya bağlı kalmadan kendi hayal güçlerine göre canlandırması rol oynamanın temel özelliğidir.
Türleri • Bağımsız dramatizasyon: Bir hikâyeyi, bir yaşam durumunu, bir şiiri veya birbirine bağlı olaylar dizisini, bir grup öğrencinin konuya sıkıya bağlı kalmadan kendi hayal güçlerine göre canlandırmasıdır. • Bağımlı dramatizasyon: Yazılı metinlere aynen bağlı kalınarak konu veya durumun canlandırılmasıdır. Çocuk piyesleri, bu dramatizasyon türüne girer. Daha çok ilköğretimin ikinci kademesine uygundur.
• Parmak oyunu: Öğretmen metinde geçen duruma uygun olarak yapılacak hareketleri gösterir ve öğrencilerden hareketleri parmaklarıyla yapmalarını ister. • Sözsüz oyun (Pantomim): Bu düşünce, duygu ve fikirlerin konuşmaksızın el, kol, yüz hareketleriyle anlatılmasıdır. • Taklit: Çocukların doğumlarıyla başlayan bir öğrenme alışkanlığıdır. • Kukla ve bebekler: Bir masa ve üzerine konacak basit bir perde bu işi için gerekli ilk aşamadır.
Rehber İlkeler • İlk olarak rol oynama yönteminin öğrenci grubuna uygun olup olmadığına karar verilmelidir. • Sınıftaki öğrenciler işlenecek konuya karşı ortak ve içten ilgi duymalıdırlar. • Oyunu oynayacak öğrenciler rollerini ve konuyu iyi anlamış olmalıdır. • Roller öğrencilerin karakterleri göz önüne alınarak belirlenmelidir. • Drama esnasında öğrencilerin görebileceği ve işitebileceği biçimde oturma düzeni kurulmalıdır.
• İzleyenlerin not almaları sağlanmalıdır. • Oyunun eğlenmenin yanında bir şeyler öğrenmek için yapıldığı öğrencilere anlatılmalıdır. • Her sahne 5 -10 dakikadan fazla sürmemelidir. • Yapılanların doğruluğu üzerinde sınıfça tartışılmalar yapılmalıdır.
Yararlı Yönleri • Öğrencilerin anlama yeteneğini ve yaratıcılığını geliştirir. • Öğrencilerin kendilerine olan güvenini geliştirir. • Öğrenciler duygularını ve tutumlarını açıklama olanağına sahip olurlar. • İlgi uyandırır, güdüleyicidir ve unutmayı azaltır. • Öğrencilerin iletişim becerilerini geliştirir. • Öğrencilerin etkili ve dikkatli dinleme yeteneğini geliştirir.
• Çocukların sıkılganlığını gidererek, arkadaşları ve topluluk karşısında serbest konuşma ve hareket etme alışkanlığı ve cesareti kazandırır. • Öğrencilerin sanat duygularını ve sözlü anlatım becerilerini geliştirir. • Öğrencileri yazmaya ve yazılmış eserleri ifade etmeye hazırlar.
Sınırlı Yönleri • Öğrenci sayısı fazla olduğunda uygulanması güçtür. • Yarışma söz konusu olduğunda kendini daha iyi ifade eden öğrenciler diğer öğrencilere göre üstünlük sağlarlar. • Hazırlanmak için zamana ihtiyaç vardır. • Sıkılgan ve kendini sözlü olarak ifade etme sorunu olan öğrenciler, hareketleri veya olayları anlatmakta güçlük çekebilir. • Zamanı ayarlamak güç olduğundan bu teknikte konular sistemli ve düzenli olarak işlenemez.
PROJE YÖNTEMİ Proje yöntemi, önceden düşünülmüş ve bütün etkinliklerin şekilleri belirlenmiş, belirli zamanda bitirilmesi gereken bütün halinde bir iş birimi veya iş ünitesidir.
Rehber İlkeler • Öğrenciler proje yönteminde ilk olarak amaçlarını belirlemelidirler • Öğrencilerin seçtiği projeler, öğretmen tarafından onaylanmalıdır. • Proje konusu öğrencinin bilgi seviyesinin çok altında veya üstünde olmamalıdır. • Onaylanan projelerin çalışma planı ayrıntılı olarak hazırlanmalıdır.
• Proje konusu öğrencinin ilgi ve yeteneklerini ortaya çıkarmaya ve becerilerini geliştirmeye yönelik olmalıdır. • Proje için gerekli olan araç-gereçler ve kaynaklar ulaşılabilir olmalıdır. • Grup olarak yapılan çalışmalarda grupta bulunan her üyenin görevi açık olmalıdır. Grupta yer alan bütün üyelerin görevlerinin önem ve ağırlıklarının denk olmasına özen gösterilmelidir. • Projesini tamamlayan öğrenciye başardığı hissi verilmeli, sonraki çalışmaları için dönüt sağlanmalıdır.
Yararlı Yönleri • Öğrencilerin okul veya farklı kaynaklardan öğrendikleri bilgileri gerçek yaşam koşullarında denemelerine fırsat sağlar. • Projeler, öğrencilerin kendi yetenek ve ilgilerini geliştirmelerine katkıda bulunur. • Öğrenciler, gerçek yaşamdaki becerileri yaparak-yaşayarak ve inceleyerek öğrenirler. • Öğrenciler kendi başlarına bağımsız düşünme, çalışma, sorumluluk alma ve başarma duygularını kazanırlar.
• Öğrencilerin birlikte iş yapma ve iş bitirme alışkanlığı kazanmalarını sağlar. • Bu yöntemde öğrencilerin problem çözme, sentez yapma ve eleştirel düşünme yetenekleri gelişir. • Öğrencilerin yeni ilgi alanlarının doğmasına ve kendi yeteneklerinin farkına varmalarına yardımcı olur. • İlköğretimden üniversite düzeyine kadar her eğitim aşamasındaki öğrenciler için uygundur.
Sınırlı Yönleri • Ele alınan projenin kapsamı çok geniş olduğunda tamamlamak uzun zaman alabilir. • Proje, öğretmenin gözetimi dışında yapıldığında istenmeyen problemler ortaya çıkabilir. • Grup sayısı çok olduğunda öğretmenin gruplardan her birinin çalışmasını ayrıntılı olarak izlemesi zor olur.
• Öğrencilerin hepsinin kazanacakları bilgi ve beceriler yönünden aynı düzeyde tutulması zordur ve kontrol edilemez. • Öğrenciler her zaman istenilen düzeyde bir ürün ortaya koyamazlar. • Öğrenci tüm zamanını projenin fiziksel boyutuna harcayabilir. Bu durum eğitsel boyutunun eksik olmasına neden olur. • Bazı konularda her bir öğrencinin ilgisini çeken proje konusu bulmak mümkün olmayabilir.
ÖRNEK OLAY İNCELEME YÖNTEMİ Örnek olay yöntemi, gerçek hayatta öğrencinin karşılaştığı veya karşılaşabileceği problemlerin sınıf ortamına getirilerek çözülmesi yoluyla öğrenmenin sağlanmasıdır. Bu yöntemin amacı, sınıfta ve toplumda karşılan problemlere çözümler üretmek ve gelecekte karşılabilecek durumlara öğrencileri hazırlamaktır.
Rehber İlkeler • Örnek olay öğrencilerin bilişsel ve gelişim özelliklerine uygun olmalıdır. • Örnek olaylar; hedef, ilişkiler ve değerler açısından incelenip, değerlendirildikten sonra öğrencilere sunulmalıdır. • Örnek olayda önemli ayrıntılar iyi belirlenmiş olmalıdır. • Örnek olay, temel bir sorun ve alt sorunlar olarak sınıflandırılabilmelidir. • Örnek olay gerçek durum ise, öğrencilere aktarılırken yer, zaman ve insan isimleri değiştirilmelidir.
• Öğretmen tarafından öğrencilerin kavramalarını kolaylaştıracak anahtar sorular hazırlanmalıdır. • Örnek olaya ilişkin olarak yazılı bir materyal verilmeli veya video gösterimi yapılmalıdır. • Öğrencilerin istenen sonuca ulaşmalarını sağlamak için öğretmen iyi rehberlik yapmalıdır. • Örnek olay sonunda ortaya çıkan kararlar ve sonuçlar öğrenciler tarafından not edilmelidir. • Olay sınıfın tamamınca bilinen bir durum olmalıdır. • Örnek olay öğrencileri düşündürücü, hayata hazırlayıcı ve bilgi sağlayıcı olmalıdır
Yararlı Yönleri • Örnek olaylar çoğunlukla gerçek yaşamla ilgili olduğundan öğrencileri hayata hazırlar • Öğrencilerin öğrenme sürecinde aktif olmasını sağlar • Öğrenciler, okulda öğrendiği bilgileri gerçek bir duruma uyarlama şansına sahip olurlar. • Öğrenciler problemi çözmeyi ve analiz edip sonuca ulaşmayı öğrenirler. • Öğrenciler olayların farklı yönlerini görerek öğrenirler. • Öğrenciler diğer arkadaşlarının fikirlerini tartışma içinde öğrenirler
Sınırlı Yönleri • Her konuda ele alınacak bir örnek olay bulmak mümkün olmaz. • Seçilen örnek olayların ele alınacağı boyutları önceden belirlenmez ise istenmeyen sonuçlar ortaya çıkabilir. • Öğretmenlerin uygun örnek olaylar bulması ve hazırlaması uzun zaman alır. • Kalabalık sınıflarda uygulanmasında güçlükler vardır. • Olumsuz örnek olaylar ele alındığında öğrencilerin psikolojileri etkilenebilir.
- Slides: 39