ETM BLMNE GR TRKYE ETM SSTEMNN YAPISI RENME
EĞİTİM BİLİMİNE GİRİŞ TÜRKİYE EĞİTİM SİSTEMİNİN YAPISI
ÖĞRENME HEDEFLERİ Türkiye eğitim sisteminin yapısını ana çizgileriyle tanımak. Türkiye’de okul kademlerini ve okul türlerini tanımak. Eğitim sistemiyle ilgili sorunların farkında olmak. Eğitim sistemiyle ilgili sorunları çözmeye dönük öneriler geliştirmek.
TÜRKIYE EĞITIM SISTEMININ YAPISI Ülkelere göre eğitim sistemleri farklı biçimlerde örgütlenmiştir. Türkiye eğitim sistemi ise merkeziyetçi bir örgütlenme ve yönetim yapısına sahiptir. Yani eğitimle ilgili planlama ve düzenlenmeler, genelde Milli Eğitim Bakanlığı merkez örgütünce gerçekleştirilir. Türkiye eğitim sisteminin oluşturulmasında başlıca belirleyicileri şöyledir: Tevhid-i Tedrisat Kanunu Milli Eğitim Temel Kanunu Milli Eğitim Bakanlığı Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname Anayasa Hükümet Programları Kalkınma Planları Milli Eğitim Şuaraları Kararları
TÜRKIYE EĞITIM SISTEMININ YAPISI MEB’in temel görevi, Bakanlığa bağlı her kademe ve türdeki eğitim-öğretim kurumlarının çalışanlarına ve öğrencilerine ilişkin hizmetleri planlamak, uygulamak, denetlemek ve değerlendirmektir. MEB örgütlenme yönünden üç boyuttan oluşmaktadır: Merkez Teşkilatı Taşra Teşkilatı Yurt Dışı Teşkilatı
HIZMET BIRIMLERI Avrupa Birliği ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü Basın ve Halkla İlişkiler Müşavirliği Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığı Destek Hizmetleri Genel Müdürlüğü Hukuk Hizmetleri Genel Müdürlüğü İç Denetim Birimi Başkanlığı İnşaat ve Emlak Dairesi Başkanlığı Mesleki ve Teknik Eğitim Genel Müdürlüğü Ölçme, Değerlendirme ve Sınav Hizmetleri Gn. Md. Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri Genel Müdürlüğü Özel Kalem Müdürlüğü Özel Öğretim Kurumları Genel Müdürlüğü Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı Teftiş Kurulu Başkanlığı Temel Eğitim Genel Müdürlüğü Din Öğretimi Genel Müdürlüğü Hayat Boyu Öğrenme Genel Müdürlüğü Ortaöğretim Genel Müdürlüğü Öğretmen Yetiştirme ve Geliştirme Genel Müdürlüğü Personel Genel Müdürlüğü Strateji Geliştirme Başkanlığı Yenilik ve Eğitim Teknolojileri Genel Müdürlüğü Yükseköğretim ve Yurtdışı Eğitim Genel Müdürlüğü
BAKAN Bakan, bakanlık kuruluşunun en üst amiri olarak, bakanlık icraatından ve emri altındaki faaliyet ve işlemlerden sorumlu, bakanlık merkez, taşra ve yurtdışı teşkilatı ile bağlı, ilgili ve ilişkili kuruluşların faaliyetlerini, işlemlerini ve hesaplarını denetlemekle görevli ve yetkilidir.
BAKAN YARDIMCILARI Bakanın emrinde ve onun yardımcısı olup bakanlık hizmetlerini bakan adına ve onun direktif ve emirleri yönünde, bakanlığın amaç ve politikalarına, kalkınma planlarına ve yıllık programlarına, stratejik plan ve performans hedefleri ile hizmet gereklerine, mevzuat hükümlerine uygun olarak düzenler ve yürütür.
TALIM VE TERBIYE KURULU BAŞKANLIĞI Talim ve Terbiye Kurulu, evrensel değer ve standartları göz önünde bulundurarak, kalite, eşitlik ve etkililik ilkeleri ile milli ve toplumsal değerlere dayalı bir eğitim sistemi oluşturmak amacıyla aşağıdaki görevleri yerine getirir: Eğitim sistemini, eğitim ve öğretim plan ve programlarını, ders kitaplarını hazırlatmak, hazırlananları incelemek veya inceletmek, araştırmak, geliştirmek ve uygulamaya ilişkin görüşlerini Bakana sunmak, Bakanlık birimlerince hazırlanan eğitim-öğretim programları, ders kitapları, yardımcı kitaplar ile öğretmen kılavuz kitaplarını incelemek, inceletmek ve bunun sonucunu Bakana sunmak, Yurtdışı eğitim ve öğretim kurumlarından alınmış ilköğretim ve ortaöğretim diploma ve belgelerinin derece ve denkliklerine ilişkin ilke kararlarını bakanın onayına sunmak, Eğitim ve öğretimle ilgili konularda bakanlığın diğer birimleriyle işbirliği yapmak.
MEB TAŞRA ÖRGÜTÜ MEB İl Örgütü MEB ilçe Örgütü
TÜRK EĞITIM SISTEMINDE ÖRGÜN EĞITIM KADEMELERI Örgün eğitim, belirli yaş grubundaki bireylere, önceden belirlenmiş amaç ve programlara bağlı olarak belirli sürelerde ‘okul’ adı verilen mekanlarda yürütülen düzenli eğitime denir. Bu eğitim, üç kademeden oluşur: • Temel (Okul Öncesi Eğitim, İlkokul ve Ortaokul) • Ortaöğretim • Yükseköğretim
TEMEL EĞITIM- Okul Öncesi Eğitim Okulöncesi eğitim; 0 -72 ay grubundaki çocukların gelişim düzeylerine ve bireysel özelliklerine uygun, zengin ve uyarıcı çevre olanakları sağlayan; onların bedensel, zihinsel, duygusal ve sosyal yönlerden gelişimlerini destekleyen; toplumun kültürel değerleri doğrultusunda en iyi biçimde yönlendirenve onları ilköğretime hazırlayan; temel eğitim bütünlüğü içinde yer alan eğitimdir.
TEMEL EĞITIM- Okul Öncesi Eğitim Günümüzde okul öncesi eğitim kurumlarının önemi hemen herkes tarafından kabul edilmektedir. Ancak, okul öncesi eğitim kurumlarının işlevini, çalışan annelerin çocuklarını bıraktıkları bir çeşit bakım kurumu gibi değerlendirerek açıklamak doğru değildir. Anneler çalışsın ya da çalışmasın, okul öncesi dönemdeki çocukların tümü, gelecekteki eğitim yaşantılarının ilk basamağında okul öncesi eğitim kurumlarından geçmelidirler.
TEMEL EĞITIM- Okul Öncesi Eğitim Türkiye’de okullaşma oranı açısından en az gelişmiş eğitim kademesidir. Osmanlı İmparatorluğu döneminde eğitim alanında batıdaki gelişmelerden etkilenerek okul öncesi eğitim gündeme gelmiş ve her yerde açılması kabul edilmiştir. 1915 de ise Ana Mektepleri Nizamnamesi yayınlanmıştır. Bunların sonucunda özellikle büyük kentlerde okul öncesi eğitim kurumları çoğalmaya başlamıştır. Ancak cumhuriyetin eğitim kurumları sınırlı sayıda kalmıştır. Bu kurumların açılması Milli Eğitim Bakanlığı dışındaki diğer kamu kurumlarından ve özel sektörden beklenmiştir.
TEMEL EĞITIM- Okul Öncesi Eğitim Özellikle gelişmekte olan ülkelerde olduğu gibi Türkiye’de de okul öncesi eğitim kurumları, olumsuz çevresel koşullarda yaşayan dezavantajlı bölgelerdeki çocukların diğer çocuklara göre eksik yöndeki eğitim ihtiyaçlarını karşılamaktadır. Böylelikle onların ilköğretime mümkün olduğunca eşit koşullarda başlamalarını sağlamak konusunda önemli rol oynamaktadır. Okul öncesi eğitim kurumları çocukların bedensel, psiko-motor, sosyal, duygusal, zihinsel ve dil gelişimlerine yardımcı olan, onları ilkokula ve gelecekteki toplumsal yaşama hazırlayan bunu da anne-babaların desteğiyle ve gerektiğinde onları da eğiterek yapan, eğitim kurumları olarak işlevlerini yerine getirmektedirler.
TEMEL EĞITIM- Okul Öncesi Eğitim’in Amaçları Çocukların bedensel, zihinsel ve duygusal gelişmesine ve iyi alışkanlıklar geliştirmesine yardımcı olmak, Çocukları temel eğitime hazırlamak, Koşulları elverişsiz çevrelerden ve ailelerden gelen çocuklar için ortak bir yetişme ortamı yaratmak, Çocukların Türkçe’yi doğru ve güzel konuşmalarını sağlamaktır.
TEMEL EĞITIM- Okul Öncesi Eğitim Çocuk eğitiminin gitgide daha erken yaşlarda başladığı günümüzde, okul öncesi eğitim, çocukların gelecekteki başarılarını arttırmak açısından önemlidir. Okul Öncesi Eğitim yoluyla çocuk aileden bağımsız yaşamayı, zamanı planlı kullanmayı, grup içinde yaşamayı, toplum içinde konuşmayı, konuşulanları dinlemeyi ve kalem tutma, resim yapma gibi birçok fiziksel beceriyi öğrenir. Kazanılan bu davranışlar farklı sosyal ve ekonomik şartlarda yetişen çocukların ilköğretime eşit şartlarda başlaması açısından önemlidir. Ekonomik şartlara bağlı olarak kadınlarında iş hayatında aktif hale gelmesi de okul öncesi eğitimin yaygınlaşmasını zorunlu kılmaktadır.
TEMEL EĞITIM- Okul Öncesi Eğitim, diğer öğretim kademelerine hazırlık olması yönüyle önem taşımakta, çocuğun sonraki okul başarısını etkilemektedir. Türkiye’de giderek köyden kente göç ve şehirleşmeyle birlikte, çekirdek ailelerin yaygınlaşması, kadınların ekonomik yaşamda artan biçimde rol oynamaya başlamaları, bu kademe eğitimin yaygınlaştırılmasını zorunlu kılmaktadır. Okul Öncesi Eğitim kurumları denilince akla ilk gelen bağımsız anaokulları, çocuk yuvaları, kreşler ve ilköğretim okulları içindeki anasınıfları gelmektedir. Bunlar içinde en yaygını sonuncusudur. Milli Eğitim Temel Kanunu’na göre, okul öncesi eğitim kurumları, bağımsız anaokulları olarak kurulabileceği gibi , gerekli görülen yerlerde ilköğretime bağlı anasınıfları halinde veya ilgili diğer öğretim kurumlarına bağlı uygulama sınıfları olarak da açılabilmektedir.
TEMEL EĞITIM- İlkokul ve Ortaokul Milli Eğitim Temel Kanunu’na göre ilkokul ve ortaokul, 6 -14 yaşları arasındaki çocukların okuma-yazma öğrenmelerini ve ulusal amaçlara uygun olarak zihinsel ve fiziksel gelişmelerini sağlayan, 4+4 yıl süreli eğitim ve öğretimdir. Bütün vatandaşlar için zorunludur ve devlet okullarında parasızdır.
TEMEL EĞITIM- İlkokul ve Ortaokul Amaçları Her Türk çocuğuna iyi bir vatandaş olmak için gerekli temel bilgi, beceri, davranış ve alışkanlıkları kazandırmak, onu milli ahlak anlayışına uygun olarak yetiştirmek, Her Türk çocuğunu ilgi, yetenek ve kabiliyetleri yönünde geliştirerek hayata ve üst öğretime hazırlamaktır.
ORTAÖĞRETIM Milli Eğitim Temel Kanunu’na göre ortaöğretim, ilköğretimden sonra en az 3 yıl eğitim veren genel, mesleki ve teknik eğitim kurumlarını kapsar. İlköğretimi bitiren her öğrenci ortaöğretime devam etme hakkına sahiptir. Ortaöğretim kurumları, öğrencileri ilgi ve yetenekleri çerçevesinde mesleğe yada yükseköğretime hazırlar.
ORTAÖĞRETIM- Amaçları Bütün öğrencilere ortaöğretim seviyesinde asgari ortak bir genel bir kültür vermek suretiyle onlara kişi ve toplum sorunlarını tanıtmak, çözüm yolları aramak ve yurdun iktisadi, sosyal ve kültürel kalkınmasına katkıda bulunmak bilincini ve gücünü kazandırmak. Öğrencileri çeşitli program ve okullarla ilgi, istidat ve kabiliyetleri ölçüsünde ve doğrultusunda yükseköğretime veya hem mesleğe hem de hayata ve iş alanlarına hazırlamaktır.
ORTAÖĞRETIM Yasaya göre ortaöğretim çeşitli programlar uygulayan liselerden meydana gelmekte olup belli bir programa ağırlık veren okullara lise, teknik lise ve tarım meslek lisesi gibi eğitim dallarını belirleyen adlar verilmektedir. Nüfusu az ve dağınık olduğu yerlerde ortaöğretimin genel mesleki ve teknik öğretim programlarını bir yönetim altında uygulayan çok programlı liseler kurulabilmektedir.
ÖZEL EĞITIM Özel eğitim, Türk Milli eğitiminin genel amaçları ve temel ilkeleri doğrultusunda özel eğitim gerektiren bireylerin, toplum içindeki rollerini gerçekleştiren ve başkaları ile iyi ilişkiler kuran, iş birliği içinde çalışabilen, çevresine uyum sağlayan, üretici ve mutlu bir vatandaş olarak yetişmelerini, kendilerine yeterli bir duruma gelmeleri için temel yaşam becerilerini geliştirmeye dönük olarak verilen eğitimi ifade etmektedir.
ÖZEL EĞITIM Özel eğitim gerektiren bireylerin eğitim ve sosyal ihtiyaçlarını karşılamak için özel olarak yetiştirilmiş personel, geliştirilmiş eğitim programları, uygun yöntem ve tekniklerle bireysel yeterliliklerine dayalı gelişim özelliklerine uygun ortamlarda sürdürülen eğitimdir. Özel eğitimden yararlanmak isteyen bireylerin, yasalarla da desteklenerek önü açılmıştır. Çocukları topluma kazandırmak, kendine yaşamını sürdürebilecek kapasiteyi kazandırmak eğitimin amacıdır. Özel eğitim bireyin gelişimi, var olan yetenek ve gizil güçlerin ortaya çıkması, yetersizlik durumlarında ihtiyaçlarını karşılayabilecek şekilde yeterlilik kazandırılması, bireyi başkalarına bağımlı hayat sürdürmesini önlemek, bağımsız birey olarak yaşamını sürdürebilmesi için kişinin amacına ulaşıp mutlu olması, ailenin ve toplumun refahı açısından çok önemlidir.
ÖZEL EĞITIM- Amaç Toplum içindeki rollerini gerçekleştiren, başkaları ile iyi ilişkiler kuran, iş birliği içinde çalışabilen, çevresine uyum sağlayabilen, üretici ve mutlu bir vatandaş olarak yetişmelerini sağlamaya çalışmak, kendilerine yeteli bir duruma gelmeleri için temel yaşam becerilerini geliştirmelerine yardımcı olmak. Uygun eğitim programları ile özel yöntem, personel ve araç gereç kullanarak ilgileri, ihtiyaçları, yetenekleri ve yeterlilikleri doğrultusunda üst öğrenime, iş ve meslek alanlarına ve hayata hazırlanmalarına yardımcı olmak amaçlanmıştır.
ÖZEL EĞITIM- İlkeler Türk milli eğitimini düzenleyen genel esaslar doğrultusunda özel eğitimle ilgili temel ilkeler 573 sayılı özel eğitim hakkında kanun hükmünde kararname (KHK)’de şu şekilde yer almaktadır: Özel eğitimi gerektiren tüm bireyler ilgi, istek, yeterlilik ve yetenekleri doğrultusunda ve ölçüsünde özel eğitim hizmetlerinden yararlandırılır. Özel eğitime erken başlamak esastır. Özel eğitim hizmetleri özel eğitim gerektiren bireyleri sosyal ve fiziksel çevrelerinden mümkün olduğu kadar ayırmadan planlanır ve yürütülür. Özel eğitim gerektiren bireylerin eğitsel performansları dikkate alınarak amaç, muhteva ve öğretim süreçlerinde uyarlamalar yapılarak diğer bireylerle birlikte eğitilmelerine öncelik verilir. Özel eğitim gerektiren bireylerin her tür ve kademedeki eğitimlerinin kesintisiz sürdürülebilmesi için her türlü rehabilitasyonlarını sağlayarak kurum ve kuruluşlarla iş birliği yapılır.
ÖZEL EĞITIM- İlkeler Ailelerin özel eğitim sürecinin her boyutuna aktif katılımlarının sağlanması esastır. Bu ilke, özel eğitim gerektiren bireylerin eğitimlerinde ailelerin rolünü vurgulamakta ve onların aktif katılımının sağlanmasını gerekli görmektedir. Bu çerçevede aileler tanılama dahil, eğitimin her aşamasına katılacak ve söz sahibi olacaktır. Özel eğitim politikalarının geliştirilmesinde özel eğitim gerektiren bireylerin örgütlerinin görüşlerine önem verilir. Çağdaş ülkelerde gönüllü kuruluşların eğitimdeki rollerinin giderek artma eğilimi göstermesinin bir yansıması olarak özel eğitim politikalarının geliştirilmesinde ilgili gönüllü kuruluşların katılımı sağlanmaktadır. Özel eğitim hizmetleri, özel eğitim gerektiren bireyleri toplumla etkileşim ve karşılıklı uyum sağlama sürecini kapsayacak şekle planlanır. Bu ilke, özel eğitim gerektiren bireylerin okul ve okul dışı eğitimlerinin bir bütünlük içerisinde planlanmasını öngörmekte, ayrıca söz konusu bireylerin topluma uyumları ile toplumun onlarla birlikte yaşama becerilerini geliştirme (karşılıklı uyum) yaklaşımı benimsenmektedir.
YÜKSEKÖĞRETIM Yükseköğretim ortaöğretimden sonra en az iki yıl eğitim veren eğitim kurumlarının tümünü kapsar. Yükseköğretim kurumları bireylerin bir alanda uzmanlaşmasını sağlayan, bilimsel araştırmalarla bilgi üreten ve toplumun gelişmesine yardım eden kurumlardır. Ülkemizde yükseköğretim, devlet ve vakıf üniversiteleri tarafından ortaöğretimi bitiren öğrencilere ön lisans, lisans ve lisansüstü seviyelerinde verilir.
YÜKSEKÖĞRETIM-Amaçlar Ülkenin bilim politikasına toplumun yüksek düzeyde ve çeşitli kademelerde insan gücü ihtiyacına göre öğrencileri ilgi ve yeteneklerine göre yetiştirmek, Bilimsel araştırma yapmak ve araştırma sonuçlarını yayınlamak, İstenildiğinde yapılacak araştırma sonuçlarını hükümete bildirmek, Türk toplumunun genel seviyesini yükseltici, kamuoyunu aydınlatıcı bilimsel verileri söz ve yazı ile halka yaymak ve yaygın eğitim hizmetinde bulunmaktır.
YÜKSEKÖĞRETIM- Kurumlar Fakülteler Enstitüler Konservatuarlar Yüksek Okullar Uygulama ve Araştırma Merkezleri Meslek Yüksek Okulları Yüksek Teknoloji Enstitüleri
YAYGIN EĞITIM Yaygın eğitim, örgün eğitim ile birlikte veya örgün eğitimin dışında düzenlenen eğitim faaliyetlerinin tümünü kapsar. Örgün eğitim kademesinde öğrenim gören örgün eğitime hiç katılmamış ya da örgün eğitim kademelerini bitirmiş bütün vatandaşlar yaygın eğitim kurumlarından faydalanabilirler.
YAYGIN EĞITIM- Amaçlar Yetişkinlere okuma-yazma öğretmek ve eksik eğitimlerini tamamlamaları için sürekli eğitim olanağı hazırlamak, Bilimsel, teknolojik, ekonomik, sosyal ve kültürel gelişmelere uyumlarını kolaylaştırıcı eğitim olanağı sağlamak, Milli kültür değerlerimizi koruyucu, geliştirici, tanıtıcı ve benimsetici nitelikte eğitim yapmak, Toplu yaşam, dayanışma, yardımlaşma, birlikte çalışma ve örgütlenme anlayış ve alışkanlıkları kazandırmak, Ekonominin gelişimi doğrultusunda ve istihdam politikasına uygun meslek edinmelerini sağlayıcı olanaklar hazırlamak, Beslenme ve sağlıklı yaşam tarzını benimsetmek, Çeşitli mesleklerde çalışanlara gelişmeleri için gerekli bilgi ve becerileri kazandırmak, Boş zamanlarını yararlı bir biçimde değerlendirme ve kullanma alışkanlıkları kazandırmaktır.
YAYGIN EĞITIM-Kurumlar Halk Eğitim Merkezleri Özel Öğretim Kurumları Uzaktan Öğretim Kurumları Mesleki Eğitim Merkezleri
- Slides: 34