ETM BLMNE GR RETMEN OLMAK RETMEN OLMAK retmenlik
EĞİTİM BİLİMİNE GİRİŞ ÖĞRETMEN OLMAK
ÖĞRETMEN OLMAK • Öğretmenlik, insanlığın en kadim ve en vazgeçilemez meslekleri arasında ve ilk sırada yer almaktadır. • Toplumun ve kültürün devamı için oynadığı rol, onu diğer meslekler içinde alternatifsiz kılmaktadır. • NİÇİN? 2
ÖĞRETMEN OLMAK • İnsanlara bilgi ve tecrübe aktaran her insan fiilen bir öğretmendir. Ancak kültür ve uygarlık tarihi boyunca biriktirilen bilgi ve tecrübenin sistematik bir şekilde, belli yöntem ve tekniklerle verimli bir şekilde aktarımı, bu işin profesyonel bir bağlamda sürdürülmesi ihtiyacını ortaya koymuştur. İşte bu profesyonel bağlamın ürettiği mesleğe öğretmenlik denilmektedir. 3
ÖĞRETMEN OLMAK • Modernleşme tarihimiz, öğretmenlik mesleğinin hayli tahrip edildiği, sorunlu bir öğretmen yetiştirme düzeni ve eğitim sistemi üzerinden bir yapı ile karşıya kalındığı örnekleriyle doludur. 4
ÖĞRETMEN OLMAK • Esnek çalışma sisteminin yanlış yorumlanması sonucu; fazlaca yorulmadan ücret alan, zamanının çoğu boş geçen, yaz boyu tatil yapan meslek grubu olarak etiketlenen ve ortaya koyduğu bütün talepler, söz konusu negatif algı üzerinden endişeyle karşılanan öğretmenler, maalesef bugün Türkiye’de bu algıya kilitlenmiş durumdadır. 5
BİR MESLEK OLARAK ÖĞRETMENLİK • Öğretmenlik, birçok ülkede 19. yüzyıldan itibaren bir meslek olarak nitelenmeye başlanmıştır. Bunun en temel sebebi genel olarak, zorunlu eğitimin yaygınlaşması ve buna bağlı olarak öğretmen ihtiyacının ortaya çıkmasıdır. 6
BİR MESLEK OLARAK ÖĞRETMENLİK • 1848 yılında Darülmuallimin adıyla bugünkü manada öğretmen yetiştiren ilk meslek okulu kurulmuştur. 1850 yılında Darülmuallimin başına getirilen Ahmet Cevdet Efendi, Darülmuallimin için bir nizamname kaleme almıştır. 7
BİR MESLEK OLARAK ÖĞRETMENLİK • Öğretmenliği meslek olarak değerlendiren Darülmuallimin Nizamnamesi kadar önemli bir diğer yasal düzenleme 1869 yılında çıkarılan Maarif-i Umumi Nizamnamesidir. Bu nizamnamede umumi mekteplere öğretmen olmada öncelik hakkının Darülmuallimin’de eğitim görmüş muallimlere ait olduğu belirtilmiştir. Nizamnamedeki bu madde öğretmenliği meslekleştirme adına önemli bir diğer adımdır. 8
BİR MESLEK OLARAK ÖĞRETMENLİK • Eğitimciler 20. yüzyıl boyunca, öğretmenliğin oldukça yüksek beceri ve bilgi gerektiren bir iş olduğunu ve dolayısıyla hukuk ve tıp gibi diğer mesleklerle aynı statüyü hak ettiğini iddia etmişlerdir. 9
BİR MESLEK OLARAK ÖĞRETMENLİK • Türkiye Cumhuriyeti, kuruluşundan itibaren öğretmenlere önemli bir rol biçmiştir. Hem yeni Cumhuriyetin ideolojisinin aktarılması hem de modern toplumun inşası için öğretmenler önemli bir değişim aktörü olarak görülmüştür. 10
HESAP VEREBİLİRLİK VE KONTROL • Eğitimi iyileştirme konusunda atılan adımlarda ve eğitim sistemine ilişkin eleştirilerde, öğretmenlerin niteliği meselesi ön plana çıkmaktadır. Bir görüşe göre okullar kötü yönetilmekte, öğretmenlere yetersiz rehberlik yapılmakta ve öğretmenlerin çalışmaları denetlenmemektedir. 11
HESAP VEREBİLİRLİK VE KONTROL • Bazı araştırmalardan elde edilen verilere göre eğitim sisteminin iyi çalışmamasındaki temel neden, okullarda öğretmenlerin serbest olması değil, tam tersine bütün hareketlerinin denetlenmesi/kontrol edilmesidir (Ingersoll, 2012). Gerçekten de eğitime ilişkin en fazla sorumluluğu olan öğretmenlerin eğitime ilişkin en temel konularda bile karar yetkisi oldukça sınırlıdır. 12
ÖĞRETMENLİĞİN DÖNÜŞÜMÜ • UNESCO’nun bir raporunda ifade edildiği üzere öğretmenlerden gittikçe daha fazla şey beklenmektedir; öğretmenler “genç insanların geleceği güvenle karşılaması ve geleceği amaç ve sorumluluk ile inşa etmesi açısından hayati rollere sahiptir” (UNESCO, 1998, 16). Bu değişim ve dönüşüm; demoralizasyon, vasıfsızlaştırma, iş yoğunlaşması, işgücü devri ve mesleği terk ile cinsiyet başlıkları etrafında tartışılmıştır. 13
NİTELİKLİ ÖĞRETMEN VE KALİTELİ EĞİTİM 14
NİTELİKLİ ÖĞRETMEN VE KALİTELİ EĞİTİM • TALIS araştırmasında müdürlerin kaliteli öğretmen ihtiyacına ilişkin soruya verdikleri yanıtlardan ortaya çıkan bir diğer önemli bulgu ise PISA ve TIMSS gibi uluslararası araştırmalarda öğrenci başarısının en yüksek olduğu ülkeler arasında bulunan Güney Kore’de bu oranın %18, 6 gibi nispeten çok düşük olmasıdır. 15
NİTELİKLİ ÖĞRETMEN VE KALİTELİ EĞİTİM • Bir başka yönüyle bakıldığında öğretmen adaylarının çoğuna göre eğitim fakülteleri, öğretmenlerin gerçek sınıf ortamında karşılaştıkları durumla baş edebilmeleri için gerekli donanımı sağlayamamaktadır. Üniversite eğitiminin tamamlanması bir öğretmenin eğitiminin bittiği anlamına gelmemektedir. Bununla birlikte öğretmenlere sunulan mesleki eğitim imkânları oldukça sınırlıdır. 16
ÖĞRETMEN YETİŞTİRME Öğretim elemanlarının nicelik ve nitelik sorunu • Fiziksel Koşullar Sınıfların kalabalık olması • Uygulama Okulu-Üniversitesi İşbirliği Sorunu Öğrenci başına düşen öğretim elemanı sayısı • Gelen Öğrenci Kalitesi İhtiyaç Fazlası Öğretmen Yetiştirme 17
ÖĞRETMEN YETİŞTİRME 18
ÖĞRETMENLİK MESLEĞİNİN STATÜSÜ • Öğretmenlik mesleğinin toplumsal statüsü, hem ülkemizde hem de uluslararası düzeyde öğretmen niteliği bağlamında tartışılan en önemli konulardan birisidir. 19
ÖĞRETMENLİK MESLEĞİNİN STATÜSÜ Gelir Durumu Hizmetin Toplumsal Değeri ve Önemi Meslek Öncesi Eğitim Süresi Çalışma Koşulları Medya Etkisi Kültürel Özellikler 20
ÖĞRETMENLERİN GÖZÜNDE MESLEĞİN SAYGINLIĞI • Bir meslek mensubunun mesleği ve kendisi hakkındaki düşünceleri o kişinin davranışlarını şekillendirmekte ve mesleği icra etme başarısını etkileyebilmektedir (Akyüz, 1997). 21
ÖĞRETMENLERİN GÖZÜNDE MESLEĞİN SAYGINLIĞI 22
MESLEĞE GİRİŞ VE MESLEKİ GELİŞİM • Diğer birçok meslek grubunda olduğu gibi öğretmenlikte de mesleğe ilişkin pratiklerde değişim ve dönüşüm yaşanmaktadır. Dolayısıyla nitelikli öğretmenler yetiştirmek ve sisteme kazandırmak kadar, bu öğretmenlerin sistem içerisinde kalmasını ve sürekli mesleki bilgilerini güncel tutmalarını sağlamak da büyük önem arz etmektedir. 23
ULUSLARARASI KIYASLAMALAR 24
ÖĞRETİM SAATİ 25
ÖĞRETMEN BAŞINA DÜŞEN ORTALAMA ÖĞRENCİ SAYISI 26
- Slides: 26