ETKL VE YETKN ANNEBABALIK EMEK ORTAOKULU TLAY DLEKBA

ETKİLİ VE YETKİN ANNE-BABALIK EMEK ORTAOKULU TÜLAY DÖLEKBAŞ PSİKOLOJİK DANIŞMAN

KONU BAŞLIKLARI q 7 - 15 YAŞ GELİŞİM DÖNEMİ ÖZELLİKLERİ q ERGENLİK DÖNEMİ q RİSKİ YÖNETMEK q ANNE BABA TUTUMLARI q SINAV KAYGISI

ÇOCUK KUŞ GİBİDİR, ÇOK SIKARSAN ÖLDÜRÜRSÜN AMA ÇOK SERBEST BIRAKIRSAN ELİNDEN UÇAR GİDER…

GELİŞİM DÖNEMİ ÖZELLİKLERİ

ERGENLİK DÖNEMİ (10 -20 Yaş) ERGENLİK, çocukluktan çıkıp gençliğe adım atma dönemidir. • Ergenliği, zamanı biraz farklı olsa da herkes yaşar. • Ergenlik büyümenin doğal bir parçasıdır.

GELİŞİM ALANLARI DUYGUSAL GELİŞİM ZİHİNSEL GELİŞİM BEDENSEL GELİŞİM SOSYAL GELİŞİM

FARKLILIKLAR n n n Bu dönem bazı çocuklarda erken bazılarında ise geç başlayabilir veya bitebilir. Beden yapıları birbirlerine göre farklı büyüme gösterir. Bireysel farklılıklar görülür. Kızlar ergenliğe erkeklere oranla 12 yıl daha erken girer. Ergenlik dönemindeki hızlı değişimlere ayak uydurmada çocuklar birbirlerine göre farklılık gösterebilirler.

ERGENLİKTE SOSYAL GELİŞİM Arkadaşlarla İlişki Ø Arkadaş grupları değişebilir. Ø Sosyal becerileri geliştirmeye devam ederler. Ø Arkadaş grupları yetişkinlerden daha önemlidir ve onların eleştirilmesine dayanamazlar. Ø Arkadaşları ile konuşmak için fırsatlar yaratmayı isterler

Biz onlara, ne veriyoruz?

ERGENLİK DÖNEMİNDE DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR Çocuğunuzla Kesinlikle Ağız Dalaşına, Kavgaya Girmeyin İşbirliği ve Ortak Kararlar Almaya Özen Gösterin Asla O’na Vurmaya Kalkışmayın İletişim Konusundaki Bilgi Ve Becerilerinizi Geliştirin Herhangi Bir Şeyi Yapmadan Önce İki Kere Düşünün Arkadaşlık İlişkilerine Önem Verin, Eleştirmek Yerine Yol Gösterin Çocuğunuzun Büyüdüğünü ve İhtiyaçlarının Farklılaştığını Kabul Edin Ergenlik Dönemi Gelişim Görevleri ve Özellikleri Hakkında Bilgi Edinin Eski Kurallarınızı Gözden Geçirerek Esnek Düzenlemelere Gidin Ergenlik Döneminin Bir Geçiş Dönemi Olduğunu Unutmayın

ERGENLİKTE GÖRÜLEN RİSK DAVRANIŞLARI Bıçak taşıma, kavgaya karışma, saldırganca davranma, intihar düşüncesi ve girişimi, uzun süreli gürültülü müzik dinlemek, uzun süreli televizyon izlemek, video oyunlarını oynamak ve okula devamsızlık davranışları…

RİSK ALMA DAVRANIŞLARININ GELİŞİMSEL NEDENLERİ � Kendi hayatlarını kontrol etme arzusu � Yetişkin otoritesine ve geleneksel topluma direnmenin ifadesi � Kaygıyla, gerilimle, yetersizlikle ve başarısızlıkla baş etme yolu � Akran gruplarına daha çok kabul edilme � Kendi kimliğini doğrulama � Kendini kanıtlama

RİSKLERİ FARKEDİN VE DERS ALMASINI SAĞLAYIN İLETİŞİME ÖNEM VERİN SEVGİNİZİ GÖSTERİN KURALLAR OLUŞTURUN LAFLA OLMAZ MODEL OLUN EĞLENCEYE VAKİT AYIRIN ROLÜNÜZDEN VAZGEÇMEYİN MEDYA MESAJLARINI BİRLİKTE OKUYUN ARKADAŞLARINI VE AİLELERİNİ İZLEYİN TANIYIN

*TANIYIN KENDİNİZİ ÇOCUĞUNUZU ÇEVRESİNİ ARKADAŞLARINI VE AİLELERİNİ

İZLEYİN BOŞ VAKİTLER AKADEMİK BAŞARI/BAŞARISIZLIK DEVAM/DEVAMSIZLIK ARKADAŞLARI GİTTİĞİ YERLER ANİ DEĞİŞİKLİKLERİ PROBLEM ÇÖZME YOLLARI

ANNE-BABA TUTUMLARI

SORUMLULUKLAR ANA-BABALIK KİŞİYE AŞAĞIDAKİ SORUMLULUKLARI YÜKLER: v Çocuğun Bakımı v Çocuğun Korunması v Çocuğun Eğitimi v Çocuğun Ruh Sağlığının Zedelenmemesi v Çocukla Kaliteli Zaman Geçirme v Çocuğun Hayatı ve Geleceği Hakkında Doğru Kararlar Alma v Çocukla Sağlıklı Bir İletişim Kurma v Çocuğa Duygusal Anlamda Destek Verebilme v Çocuğun Masraflarını Karşılayabilme

ETKİLİ ANA-BABALIK NEDİR? HER KOŞULDA SEVGİ, SAYGI, ANLAYIŞ, HOŞGÖRÜ VE ŞEFKAT EŞLER ARASI UYUM VE İŞBİRLİĞİ ÇOCUK YETİŞTİRME HAKKINDA BİLGİ SAHİBİ OLMA AİLE İÇİ SAĞLIKLI İLETİŞİMİ SAĞLAMA

NASIL BİR ANNE- BABAYIZ?

TUTUM VE YAŞAM POZİSYONU TUTUM TANIM +, - BASKICI Anne baba çocuk üzerinde güç kullanır ve istediğini zorla yaptırır. -, + TAVİZKAR Çocuk anne baba üzerinde güç kullanır ve istediğini zorla yaptırır. _, _ İLGİSİZ Anne baba çocuğun istek ve ihtiyaçlarıyla yeterince ilgilenmez, yok sayar. +, + YETKİN Anne baba çocuğu olumlu/uygun iletişim ve disiplin yöntemlerini kullanarak yetiştirir.

BASKICI AİLE • • Kararı hep aile verir. Çocuk itaat eder. Çocuğa söz hakkı verilmez, Bu aileler özellikle mükemmeliyetçidirler. Kendi isteklerini çocuklarında uygularlar. Hatayı kabul etmezler. BU AİLEDEKİ ÇOCUKLAR; BAĞIMLI, KENDİ SEÇİMLERİ OLMAYAN, BAŞKALARININ YÖNLENDİRMESİNE MUHTAÇ OLAN PASİF ZAYIF KİŞİLİKLİ ÇOCUK OLURLAR.

Baskıcı tutum yöntemleri Kontrol etme Sürekli akıl verme Bağırma Tehdit etme Sevgiyi esirgeme Ceza

BASKICI AİLE PSİKOLOJİK VE FİZİKSEL ŞİDDET GÖRÜLÜR. ÇOCUK İÇİNE KAPANIK ; BAZEN SALDIRGAN PASİF GÜVEN DUYGUSUNDAN YOKSUN UYUM GÜÇLÜĞÜ YAŞAYAN SAĞLIKSIZ BİREY OLARAK ORTAYA ÇIKAR. SONUÇTA; ANNE BABA KENDİ YARATTIĞI SORUNLARLA YINE KENDİ UĞRAŞMAK ZORUNDA KALIR.

TAVİZKAR AİLE HEMEN HER ŞEY ÇOCUĞUN İSTEDİĞİ GİBİ OLUR. KARAR MERKEZİ ADETA ÇOCUK OLMUŞTUR. SORUN ÇÖZME , MÜCADELE ETME, VE SORUMLULUK ANLAYIŞI VERİLMEMİŞTİR. AİLENIN AŞIRI DÜŞKÜNLÜĞÜ ÇOCUĞU BENCİL, SORUMSUZ YAPAR. ÇOCUK; ÖZGÜVENSİZ , ŞIMARIK, UYUM GÜÇLÜĞÜ ÇEKEN BİREY OLUR.

Tavizkâr tutum yöntemleri Çocukların kullandığı yöntemler: sızlanma tutturma duygu sömürüsü şantaj Anne-baba çaresiz kalıp çocuğun isteklerine boyun eğer.

TUTARSIZ AİLE • ANNE BABA; • BAZEN KATI, BAZEN HOŞGÖRÜLÜ, • BAZEN KURALCI, BAZEN VURDUM DUYMAZ OLURLAR. • ANNE BABA AYNI OLAYA FARKLI ZAMANLARDA FARKLI TEPKI VERİR. • TUTARSIZLIK ÇOCUĞU DA TUTARSIZ YAPAR. • BU TÜR ÇOCUKLAR; KARAR VERMEYİ BECEREMEYEN, TUTARSIZ, NE YAPACAĞINI BİLMEYEN SÜREKLI ÇELİŞKİ YAŞAYAN, NE DOĞRU NE YANLIŞ AYIRT EDEMEYEN, GÜVEN DUYGUSUNDAN YOKSUN BİREYLER HALİNE GELİRLER.

İLGİSİZ AİLE l l l Çocuk vakitsiz, ailenin başına gelmiştir. Anne anneliğe hazır değildir, çocuğa alışamamıştır. Çocuğa ilgi ve sevgi azdır. ”Saldım çayıra Mevla kayıra. . . ” Anne-baba çocukla yeterli ve kaliteli iletişim kurmaz. Çocuğu yetiştirirken neredeyse hiç yöntem kullanmaz.

AŞIRI KORUYUCU ANNE-BABALAR Çocuklarına Hayat Tecrübesi Yaşama Fırsatı Tanımazlar Çocuklarını Hiç Büyütmezler, Hep Bebekmiş Gibi Davranırlar Çocuklarına Hiçbir İş veya Görev Vermezler, Herşeyi Kendileri Yapmaya Çalışırlar

SONUÇ ÖZGÜVEN DUYGUSU GELİŞMEZ HUZURSUZLUK VE KAYGI OLUŞUR ANA-BABAYA BAĞIMLI OLUR SORUMLULUK DUYGUSU GELİŞMEZ İÇEDÖNÜK VEYA SALDIRGAN OLUR DAVRANIŞ VEYA UYUM SORUNLARI GÖRÜLÜR

HOŞGÖRÜLÜ VE DEMOKRATİK AİLE § KARŞILIKLI SAYGI , SEVGİ VE HOŞGÖRÜ TEMELLİDİR. § § § SORUMLULUKLAR PAYLAŞILMAKTADIR. İLETİŞİM AÇIK VE NETTİR. YAPTIRIM CEZAYA DEĞİL İKNAYA DAYALIDIR. AİLE YAKLAŞIMI DESTEKLEYİCİ VE GÜVEN VERİCİDİR. ÇOCUĞA YAŞINA UYGUN SORUMLULUK VERİLİR. § BU AİLEDE YETİŞEN ÇOCUK; DEMOKRATİK, KENDİNİ İFADE EDEN GÜVEN DUYGUSU GELİŞMİŞ, SORUMLULUKLARINI BİLEN, UYUM SAĞLAYABİLEN, GİRİŞİMCİ SOSYALLEŞMİŞ BİREYLER OLACAKLARDIR.

Sağlıklı Tutum YETERLİ SEVGİ BİRAZ OLUMSUZLUK Gevşek Yetersiz Sevgi Eğitim Aşırı Sevgi SAĞLIKLI TUTUM YETERLİ HOŞGÖRÜ YETERLİ DİSİPLİN Sıkı Eğitim

**Çocuğunuzu, başkalarının ne yaptığı ile değil onun ne yapabildiği ile değerlendirin. **Çocuklarınızla aranıza duvar örmeyin aksine köprü kurun ki……… “Onlara yardımcı olabilesiniz”.

AİLE BİR TAKIMDIR BAŞARIYI KAZANMADA HER ZAMAN TAKIMRUHU ESASTIR

BENİ DUYAN VAR MIIIII? ÇOCUĞU DİNLEMEK!!!

KAYGI NEDİR? Kaynağı ya da sonuçları belli olmayan, şiddeti ve süresi kişiden kişiye farklılaşan, bir huzursuzluk halidir. n n n 42 Sağlıkla ilgili kaygılar Kişilik ile ilgili kaygılar Aile ve ev yaşamına ilişkin kaygılar Sosyal ilişkilerine yönelik kaygılar Meslek seçimi ile ilgili kaygılar vb. .

SINAV KAYGISI Bir sınav öncesinde, sınav sırasında veya sonrasında duyulan endişe ve rahatsızlık hissidir. Sınav öncesinde öğrenilen bilgilerin sınav sırasında açığa çıkarılmasına engel olan ve öğrencinin sınav anında potansiyelini tam olarak kullanmasını engelleyip başarıyı düşüren yoğun kaygı durumudur.

SINAV KAYGISI GEREKLİ MİDİR? Sınav kaygısı gerekli ve faydalı olabilir. Öğrenciyi motive edebilir. Öğrenmeye teşvik edebilir. Yüksek ve aşırı kaygı sınavda başarısızlığa neden olabilir.

KAYGI DÜZEYİ GRAFİGİ İSTENİLEN KAYGI ORTA DÜZEY KAYGIDIR. -1 Düşük kaygı 0 Orta düzey kaygı +1 Yüksek kaygı

HİSSEDİLEN FİZYOLOJİK BELİRTİLER NELERDİR • Kalp atışlarının düzensizleşmesi ve çarpıntılar, • Solunum düzensizlikleri, • Ellerde titreme, vücutta ateş basması, • Baş dönmesi, bayılma beynin boşalmış gibi hissedilmesi, • Vücutta yorgunluk hissi, uyuşma ve titremeler vb…

EBEVEYNLERİN YAŞADIĞI KAYGI Ya başaramazsa… Az kaldı…. Daha eksikleri var. . İyice de sıkıldı artık…. Ondan daha iyi çalışanlar da vardır…. Zaten tüm aksilikler bu çocuğun başına gelir…. . Sınav günü bir aksilik olursa…. . Ya istediği yer olmazsa… Bu kadar emek boşa mı gidecek…

FEN LİSESİNİ KAZANMALISIN. ÇOCUĞUMUN KAYGISINDA BENİM PAYIM NE? İyi niyetle yaptığımız yanlışlar � Kıyaslamalar, � Yüksek beklentiler, � Mükemmeliyetçi yaklaşımlar, � Başarı yerine başarısızlığa odaklanma, � Sınavı kazanmanın tek alternatif olarak sunulması, � Sınav dışında başka yaşantı yokmuş gibi davranılması, � Aşırı güven mesajı aktarma, � Olumsuz mesaj verme

Baba ALTERNATİFLERİNİZ VAR MI? Mesle ği Ticaret Tarı A Planı= Sınavı kazanmak m Meslek i TIP 49 Eğitim B Planı= ? C Planı= ?

KAYNAK: AİLE YAŞAM BECERİLERİ AZİZE NİLGÜN CANEL AİLE EĞİTİM PROGRAMI T. C. AİLE VE SOSYAL POLİTİKALAR BAKANLIĞI AİLE VE TOPLUM HİZMETLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ