ETIKA PROSEDUR MAHKAMAH PERANAN PEGAWAI PENDAKWA DAN SAKSI

ETIKA, PROSEDUR MAHKAMAH, PERANAN PEGAWAI PENDAKWA DAN SAKSI Kursus Pemahaman Penguatkuasaan Kepada Pegawai Baru JAS 2018 Mehrani Saharudin Institut Alam Sekitar Malaysia (Ei. MAS)

DEFINISI ETIKA system of rules behaviour ketertiban ETIK (ETHICS) GREEK WORDS ‘ethikos’ • Prinsip akhlak/moral yang menjadi pegangan individu/masyarakat • Kewajipan moral/nilai akhlak /tingkah laku profesional semasa menjalankan tugas di mahkamah

Etika Mahkamah • Pelbagai prinsip moral yang mengawal gerak laku (conduct) seseorang pegawai pendakwa, peguambela dan hakim ketika berurusan dengan undang-undang

Etika Mahkamah Ia juga merupakan peradapan yang betul semasa di mahkamah Individu Terlibat ü Hakim ü Pendakwa ü Orang Kena Tuduh/Saman ü Peguambela ü Polis ü Juru Bahasa ü Polis Pengiring ü Saksi ü Orang Awam

KETERTIBAN DALAM MAHKAMAH • Pakaian Click to add title in here • Tatacara masuk dalam mahkamah Click to dd title in here • Tatacara keluar bilik mahkamah Click to add title in here • Persediaan pegawai pendakwa sebelum ke • mahkamah • Saksi memberi keterangan

Ketertiban dalam mahkamah meliputi: § Penampilan diri dan perwatakan § Tutur kata § Pakaian Ianya melibatkan prinsip moral yang mengawal kelakuan dan perlakuan di mahkamah

Susun atur Dalam Mahkamah

Pelan Lakar Susunatur Mahkamah 1 2 6 3 7 6 A 5 4 7 8 8

Susun atur Dalam Mahkamah

Susun atur Dalam Mahkamah

Penampilan & Perwatakan • Meyakinkan • Senyum • Ada keterampilan • Tidak emosi • Berwatak baik • Berakhlak • Faham etika dan aturan mahkamah

Pakaian & Tatacaranya Saksi PO Pakaian Pejabat, Uniform Jabatan, Bertali Leher (L) Baju blazer (kot) dan pakaian berwarna hitam/putih/kelabu gelap

Etika Saksi § Seorang saksi hendaklah berpakaian kemas dan bersih serta membawa dokumen yang berkaitan dengan kes. § Dia hendaklah bercakap dengan munasabah dan jangan menjerit sewaktu memberi keterangan. § Semasa memberi keterangan hendaklah duduk dalam kandang saksi.

Etika Pemerhati/Orang Awam Orang awam boleh menghadiri mahkamah terbuka. Pakaian hendaklah kemas dan jangan bercakap, merokok semasa menghadiri mahkamah. Patuh pada arahan polis mahkamah yang betugas atau jurubahasa mahkamah. Jika gagal mengikuti arahan mahkamah atau biadap, boleh dipenjara kerana ingkar arahan mahkamah. . menghina mahkamah ('contempt of court').

TATACARA MASUK KE MAHKAMAH • Apabila hakim masuk, semua yang berada di mahkamah berdiri dan tunduk apabila hakim menunduk ke arah galeri • Apabila mahkamah sedang bersidang, masuk dan tunduk ke arah hakim apabila hendak duduk tunduk sekali lagi sebelum duduk

TATACARA KELUAR DARI MAHKAMAH • Apabila mahkamah sedang bersidang, Bangun dan tunduk ke arah hakim. Tunduk sekali lagi sebelum buka pintu dan keluar dari bilik mahkamah • Apabila mahkamah selesai bersidang, hakim akan bangun maka semua yang berada di mahkamah akan bangun dan tunduk ke arah hakim

PERSEDIAAN PO SEBELUM KE MAHKAMAH • Kertas pertuduhan • Fakta kes • Barang kes • Pastikan saksi-saksi hadir • Persediaan rayuan hukuman berat • Sediakan akta-akta yang terlibat

KUASA MENJALANKAN PENDAKWAAN • Surat kuasa yang dikeluarkan di bawah S 377 (b) KTJ • Surat kuasa mendakwa perlu dibawa oleh PO ke Mahkamah setiap kali mempunyai kes • Perlu dikemukakan selepas memperkenalkan diri sebagai PO

PENGGUNAAN BAHASA • Bersopan, baik dan lancar • Bahasa rasmi adalah Bahasa Malaysia • Nada yang sederhana • Bahasa yang terang dan jelas • Penggunaan Bahasa Inggeris perlu meminta izin dari mahkamah

TUGAS PEGAWAI PENDAKWA i. Mengetahui & memahami fakta kes yang dikendalikan ii. Mengetahui peruntukan undang-undang yang berkaitan dengan kes yang dikendalikan iii. Mendapatkan khidmat nasihat/berbicang dengan PUU/TPR dengan kadar segera jika ada masalah. iv. Mengenali Hakim yang akan mendengar kes.

CIRI-CIRI SEORANG PEGAWAI PENDAKWA • Mempunyai reputasi yang baik • Menghormati hakim • Membuat persiapan yang rapi sejurus menerima kertas sia • Menghormati Mahkamah • Menepati masa • Tidak menyembunyikan kelemahan kes • Tidak menganiaya pihak yang tidak bersalah

BARANG KES (EKSIBIT) § pastikan sebelum perbicaraan bermula § pastikan disusun/diatur mengikut panggilan saksi § dikemukakan melalui jurubahasa sama ada untuk pengecaman /ditanda

PERSEDIAAN SAKSI • Sapina (serah/tidak serah) • Tunggu di bilik saksi • Pakaian hendaklah sopan • Bawa kad kuasa atau pengenalan • Dengar soalan dari pegawai pendakwa/peguam • Fikirkan jawapan dahulu sebelum menjawab • Jawab soalan yang ditanya dan jawab dengan terang • Bila menjawab perlu menghadap kepada hakim

Saksi Dalam Kes JAS • Pegawai Penyiasat & Pembantu • Penyimpan rekod, penjaga stor • Pegawai Penyemak / Pengeluar surat/notis • Ahli kimia, pakar BT, • Orang ditemui /saksi kejadian • Lain-lain yang berkaitan kes

Saksi Pakar • Ahli kimia, pemeriksa dokumen, pakar BT, pakar cap jari & yang diwartakan • Jika tidak panggil, laporan mereka diserah 10 hari sebelum tarikh bicara • OKS beri notis 3 hari sebelum tarikh bicara, saksi pakar kena dipanggil

MEMBERI KETERANGAN DI MAHKAMAH Pakai pakaian seragam JAS dan bawa surat kuasa anda. Kemukakan bila diminta Bertenang dan jawab soalan dengan suara yang jelas, terang dan yakin Pastikan anda mengetahui tugas anda di dalam siasatan (sentiasa bawa diari siasatan).

MEMBERI KETERANGAN DI MAHKAMAH Ceritakan apa yang anda lihat, siasat dan lakukan (kawasan proses, SPEP) Pastikan anda mengetahui prosedur siasatan secara terperinci i. e teknik persampelan dan penyimpanan sampel Pengetahuan tentang APHA Method atau SOP yang ada ikuti dalam menjalankan tugasan amat penting. Memberi jawapan selamat ‘TIDAK TAHU’ dan ‘TIDAK INGAT’ tidak akan membantu kes

MEMBERI KETERANGAN DI MAHKAMAH Dengar dan fahami soalan terlebih dahulu sebelum menjawab. Ambil masa anda Jangan fikirkan kesan jawapan anda terhadap soalan seterusnya. Jawab dengan jujur dan tidak perlu BERBOHONG Bila anda dirujuk dengan dokumen, ambil masa untuk teliti dokumen tersebut sebelum menjawab soalan

Jika lewat mohon maaf kepada Pendakwa/Mahkamah dan nyatakan sebab kelewatan untuk hormati mahkamah Jika tidak dapat hadir maklumkan kepada Pegawai Pendakwa dengan alasan Contoh : Sekiranya saksi bersetuju dengan apa yang hakim katakan ‘(Saya setuju dengan mahkamah/tuan)

Contoh • Jika saksi ingin merujuk kepada sesuatu: (Dengan izin Mahkamah saya ingin merujuk kepada Diari Siasatan saya. . . ) • Tidak faham soalan dan hendak soalan diulang. (Dengan izin Mahkamah saya mohon diulang soalan diulang ) • Tidak faham istilah yang disoal. (Dengan izin Mahkamah saya mohon istilah diterjemahkan dalam bahasa …Inggeris, Urdu, Iban, Kadazan dll)

PROSIDING MAHKAMAH • Kes mengaku salah • Kes meminta dibicarakan Seksyen yang terlibat adalah seksyen 173 kanun prosedur Jenayah • 3 peringkat: i. Pemeriksaan Utama ii Pemeriksaan Balas iii. Pemeriksaan Semula • Peringkat kes pendakwaan • Peringkat kes pembelaan

Akhir Kes Pendakwaan “Pihak pendakwaan berhujah bahawa pihak pendakwaan telah berjaya membuktikan kes prima facie seperti yang digariskan di bawah 173(f) Kanun. Prosedur Jenayah. Oleh yang demikian pihak pendakwaan memohon agar mahkamah memanggil tertuduh untuk membela diri terhadap pertuduhan sepertimana yang dinyatakan dalam pertuduhan. ”

Akhir Kes Pendakwaan Jika pihak pendakwaan berjaya buktikan kes prima facie, mahkamah akan memerintahkan tertuduh untuk membela diri Jika pihak pendakwaan telah gagal membuktikan kes prima facie, maka mahkamah akan memerintahkan tertuduh dilepaskan dibebaskan (A&D)

Akhir Kes Pembelaan ‘Pihak pendakwaan berhujah bahawa pihak pendakwaan telah berjaya membuktikan suatu kes tanpa sebarang keraguan yang munasabah seperti yang digariskan di bawah seksyen 173(m) Kanun Prosedur Jenayah. Oleh yang demikian pihak pendakwaan memohon agar mahkamah mensabitkan tertuduh dengan kesalahan sepertimana pertuduhan. ’

Akhir Kes Pembelaan • Jika pihak pendakwaan telah berjaya membuktikan satu kes tanpa sebarang keraguan yang munasabah seperti yang digariskan di bawah seksyen 173 (m) Kanun Prosedur Jenayah maka Mahkamah akan mensabitkan tertuduh di atas kesalahan yang dipertuduhkan.

Akhir Kes Pembelaan • Jika pihak pendakwaan telah gagal membuktikan kes tanpa sebarang keraguan yang munasabah, mahkamah akan memerintahkan tertuduh dilepaskan dibebaskan (A&D). • Sekiranya mahkamah melepaskan dan membebaskan tertuduh, pegawai pendakwa mestilah membantu mahkamah berkenaan barang kes. (sekiranya barang kes tiada tuan punya ataupun bahan merbahaya kepada alam sekitar atau manusia)

Contoh-contoh penggunaan bahasa “Dengan izin, Tuan/Puan saya pohon untuk memanggil saksi pendakwaan pertama” “Saya tidak ada soalan lain. Terima kasih” sekiranya bersetuju dengan apa yang Mahkamah katakan ‘I am obliged to the Court’ / ‘Much obliged’

sekiranya tidak bersetuju dengan apa yang Mahkamah katakan ‘As the Court pleases’ sekiranya ingin merujuk Mahkamah kepada sesuatu undang-undang ‘As the Court well knows. . . ’ / ‘With the Court’s permission may I refer to Section. . . ’ ‘Dengan izin Mahkamah saya ingin merujuk kepada Seksyen. . . ’ ‘Saya tidak ada saksi lain. Pihak pendakwa ingin menutup kes dan menawarkan saksi-saksi. . kepada Tertuduh’

TERIMA KASIH mehrani@doe. gov. my