Eskiehir Salih Zeki Anadolu Lisesi Nurdan Gl KKTEN

Eskişehir Salih Zeki Anadolu Lisesi Nurdan Gül KÖKTEN

FİSKALİZM İAŞECİLİK, GİRİŞMCİLİK Tarihî süreç içinde Osmanlı ekonomisinde Bu ilkelerin ne anlama geldiğini klasik dönemde üç ana ilke etkili olmuştur. öğrenelim Bunlar; Nurdan Gül KÖKTEN

1 - İaşecilik prensibi (Provizyonizm): yani ihtiyaçlarını karşılamak için fiyatların kontrol edilmesi (narh), aşırı kârın yasaklanması, halkı ezecek feodaliteye ve aşırı sermaye birikimine izin verilmemesi. . . Mal darlığı olmasın diye ithalatın kolaylaştırılıp ihracatın zorlaştırılması. Nurdan Gül KÖKTEN

Gelenekçilik: Sosyal ve iktisadi ilişkilerde zamanla oluşan dengeleri, eğilimleri mümkün olduğu ölçüde muhafaza etmek, değişimi zorlayan âmilleri baskı altına almak ve bir bunalım anında ilk fırsatta eski dengelere dönmek. Hukuki ve sosyal adaleti saglayan müdahaleci devlet, siyasi ve toplumsal degisime olumsuz bakmistir. . Nurdan Gül KÖKTEN

Fiskalizm: Devlet gelirlerini artırmak, vergi kaçağını önlemek için ekonomi üzerinde çok sıkı bir devlet denetimi vardır. Fetihlerde halk bu eşitlikçi ve korumacı düzeni Batı feodalitesine tercih etmiş, 1930'larda Balkanlar'daki eşitlikçi toprak düzeni Osmanlı'dan miras kalmıştı. (Güneydoğu'daki feodalitenin sebebi, Osmanlı 'tımar' sisteminin coğrafi sebeplerle uygulanamamış olmasıydı. ). Nurdan Gül KÖKTEN

Tarım 2 - Esnaf ve Zanaatkarlar Hayvancılık 3 - sanayii Osmanlı Ekonomisi Ticaret Osmanlı Devletinde Ekonomik faaliyetler nelerdir Nurdan Gül KÖKTEN

Klasik Dönemde Ekonomik Yapı Merkez Maliyesi Vakıf Sistemleri Tımar Sistemleri Nurdan Gül KÖKTEN

z Aşağıda Tanımları verilen vergilerin isimlerini söyleyiniz e k r Şeri Vergiler Me. Ağıl, ağnamvergisi Ağıl, sipahinin arazisine yaptığı ağıl için. Ağnam ise koyun v e keçi üzerinden alınırdı Geçit vergisi İstanbul dışındaki yerlerde sürülerin geçitlerden geçişi veya İstanbul'a şevki nedeniyle sürü sahibinden, hayvan başına alınırdı. Miktarı bölgeye göre değişirdi Otlak, yaylak vergileri Dışarıdan gelip dirlik topraklarında koyun ve diğer hayvanların otlatılması üzerine alınırdı Öşür Vergisi ………………………………………………. . Dönüm vergisi Ekip biçtikleri yerlerindönümüne göre yıllık olarak alınan vergilerdi Çift hane vergisi Müslüman reayadan, bir çift öküzün işleyebileceği büyüklükteki çiftlik karşılığında alınıyordu. Çift bozan vergisi ……………………………………………………… Tapu vergisi Üzerine bina, harman vb. yapılan mirî arazinin ziraattan alıkoyulması nedeniyle alınırdı İhtisab vergisi Şehir v e kasabaların pazar ve panayır yerlerinden alınırdı Cizye vergisi………………………………………………………. . Devlete ait bazı gelirleri tahsil etme yetkisinin verilmesi karşılığında alınan bedeldi. Maden, gümrük vergileri…………………………………………. . Haraç vergisi……………………………………………………. İltizam Vergisi

Örfi Vergiler imdadiyye- i seferiyye vergisi Hane reislerinden savaş harcamalarını karşılamak için tahsil edilirdi imdadiyye-i hazariyye vergisi Hane reislerinden savaş olmayan zamanlarda ihtiyaç doğması hâlinde personel ücretleri vb. için alınırdı Hâne-i cihâdiyye vergisi Hane reislerinden savaşa yardım için alınırdı Derbend resmi vergisi Tüccarlardan geçtiği kapılarda, geçitlerde vb. yerlerde bulundurulan bekçilerin ücretleriyle, han ve köprülerin yaptırılması, korunması masraflarına karşılık alınırdı. Kürekçi bedeli vergisi Hane reislerinden gemilerde kürek çeken ve yelken açıp toplayanların ücretlerinin ödenmesi için tahsil edilirdi. Izn-i sefine vergisi Yabancı tüccarlardan Karadeniz ve Akdeniz boğazlarından geçen tüccar gemilerine verilen izinlere karşılık alınırdı. Avarız vergisi İlk önce savaş daha sonra sel, yangın gibi devletin paraya ihtiyaç duyduğu durumlarda sıkça toplandı. . Nurdan Gül KÖKTEN

Osmanlı Devletinde ki Ekonomik Faaliyetleri söyleyiniz Nurdan Gül KÖKTEN

Zirai Üretim Sanai Üretim Ticaret ve Ulaşım Esnaf Birlikleri Nurdan Gül KÖKTEN

ESNAF VE ZANAATKARLAR LONCA TEŞKILATI: LONCA Osmanlı toplumunda esnaflar …………adı verilen teşkilatlara sahiptiler. Her …………………. muhakkak bir ESNAF loncaya kayıtlı olur, loncasının koruması ve denetimi altında bulunurdu. Loncalar bugünkü TİCARET …………………odası, ……………. cemiyeti gibi kuruluşlardı. Dükkan MİMARLAR ŞÖFÖRLER açma hakkına …………… denilirdi. GEDİKLİ GEDİK’E …………… sahip olmak için KALFALIK önce…………. sonra………………. . yapıp, ÇIRAKLIK ………………. belgesini almak gerekirdi. USTALIK Lonca Teşkilatı ile ilgili boşlukları dolduralım Nurdan Gül KÖKTEN

1 - Üye sayısını, üretilen malların kalitesini, fiyatını belirlemek 2 - Esnaf arasındaki haksız rekabeti önlemek, 3 - Esnaf ile devlet arasındaki ilişkileri düzenlemek, 4 - Üyelerine kredi vermek. Her loncada yaşlılardan meydana gelen 6 kişilik bir "ustalar kurulu" vardı. Bunların en yaşlısı başkan olur ve ŞEYH adını alırdı. Loncaların başlıca görevleri nelerdir Nurdan Gül KÖKTEN

Şeyh, Kadı, Nakip, Kethüda, Yiğitbaşı, Muhtesip, Ehl-i. Hibre, Seyh Çıraklık ve ustalık törenlerini yönetir ve cezaların uygulanmasını sağlardı. : Kethüda: . Loncayı dışarda temsil eder, hükümetle ilişkileri düzenlerdi Nakib Yiğitbaşı Şeyhi temsil eder, esnafla şeyh arasında aracılık yapardı. Disiplin isleri ve esnafa hammadde dağıtımını yapardı Ehl-i Hibre : İki kişiydiler. Mesleğin sırlarını bilen, malların kalitesi bildiren, fiyat belirleyen uzman. (Bilirkişi) Muhtesib: Çarsı ve pazar denetlemesi yapardı. Satılan mal ve fiatları kontrol ederlerdi. (zabıta) Kadı Lonca Teşkilatı ile ilgili verilen Esnaf arasındaki anlasmazlıkları çözümler ve yukarıda belirtilen altı kişilik kurulun seçilmesini onaylar veya görevden alırdı. görevlerin başına yukarıdaki görevlileri getiriniz

Esnaflar Hammaddeyi isleyerek, islenmis madde haline getiren esnaflardır. Örneğin: Bakırcı, kılıççı, fırıncı, demirci gibi. . . Üreticiler Toplum için gerekli bir hizmeti yapan esnaftır. Örneğin: Berberler, hammallar gibi. . . Hizmet Erbabı Üretici ve hizmet grubuna hangi meslekler girer yabancı tüccarlar, seyyahlar, yabancı ülke temsilcileri, köyden kente göç etmis issizler, seyyar satıcılardır Diğer gruplar Nurdan Gül KÖKTEN

Köyde yaşayanlar 1)- Çiftçiler Bunlar dirlik sahiplerinden veya devletten aldıkları 50 -150 dönüm arasında çiftlik denilen toprakları islerlerdi. Ürün vergisi olarak "Öşür" veya "haraç" vergisini öder, toprak vergisi olarak da çift resmi'ni verirlerdi. Üç yıl toprağını ekmeyen veya terk eden çiftçinin toprağı başkasına verilirdi. Bu takdirde bu kişiden çift bozan akçesi adıyla bir vergi alınırdı. 2)- Tımar Beyleri Köylerde yasayan beyler, çiftçinin denetimini yapar, güvenliği sağlarlardı. 3)- Muaflar Köylüler arasında hiç vergi vermeyen veya çok az verenlere " MUAF " denirdi. Derbentçiler, emekli sipahiler, kalelerde görev yapanlar, din görevlileri, ilim adamları muaflar içinde yer alıyordu. Nurdan Gül KÖKTEN

Göçebeler (Konargöçerler): BEY Türk oymaklarının başındakilere …………. , Arap ŞEYH aşiretlerinin basındakilere ………adı veriliyordu. Bunların devletle. KETHÜDA ilgili işlerini ……………. denilen yardımcıları yürütürdü. Hayvancılıkla uğraşan konargöçerler, devlete hayvan. AĞIL veya sürü başına ……………. . denilen RESMÎ bir vergi öderlerdi. ) Nurdan Gül KÖKTEN

Nurdan Gül KÖKTEN

Geliri Hayır Kurumlarına ayrılan. Topraklardır Vakıf Arazi Gelirleri kisiler ya da devlet tarafından hayır kurumlarına bırakılan topraklardı. Has Zeamet Tımar Kaça ayrılır Dirlik (Tımar)Toprakları Mülkiyeti Devlete ait Topraklardır Mülkiyeti Kişilere ait Topraklardır Miri Arazi Mülk Arazi Gelirleri doğrudan doğruya devlet hazinesine giren topraklar olup, mukataa ve iltizam yoluyla yönetilirdi. Havass-ı Hümayun Toprakları Gelirleri padişah kızlarına ve ailelerin bırakılan topraklardı. Paşmaklık topraklar Haraciye topraklar Ösiriyye topraklar): Bu topraklar bir fethedildiği yerin fethinden zaman MÜSLÜMANLAR sonra GAYRî A verilmis veya MÜSLİM halkın fethedildiğinde elinde bırakılan, müslümanlara ait onlara mülk olarak olan topraklardır. verilen topraklardır. Devlet adamlarına hizmetleri karsılığı mülk olarak verilen topraklardı. Malikane topraklar Vergi geliri, devlet Fetih sırasında bazı kumandanlara, adamlarına ve askerlere hizmetlerine karsılık olmak üzere verilen hizmet veya maas karsılığı topraklardır. Yurtluk-Ocaklık verilen topraklardır. topraklar Nurdan Gül KÖKTE

1)- Tımar sisteminin bozulmasıyla, "Dirlik topraklar" MİRî MUKATAA' YA çevrilerek, yani gelirleri hazineye devredilerek, peşin alınan bir bedel karşılığı üç yıllığına "İltizam"a verilmeye başlandı. NOT: Mültezîm denen iltizam sahipleri daha fazla vergi toplamak için halka baskı yapmışlardır. Bu durum "Celali isyanlarına" veya vergisini ödeyemeyen köylünün toprağını terk ederek büyük şehirlere göç etmesine neden olmuştur. 2)- Devletin artan masraflarının karşılanması için Mukataalar mültezîmlere üç yıllık dönemler için değil, ömür boyu verilmeye başlandı. Bu sisteme MALİKANE USULÜ denilir. (1695'te) 3)- "Malikane usulüyle" sağlanan gelirlerde yetmeyince, bu defa Mukataaların yıllık kârları paylara ayrılarak satılmaya basladı. Bu usule de ESHAM USULÜ denilmiştir. (1775) 4)- Tımar ve zeâmet sistemi II. Mahmut zamanında kaldırılarak basta valiler olmak üzere devlet memurları maaşa bağlanmıştır. 5)- 1854'te "Arazi kanunnamesi" ile MÜLKİYET sistemine geçilerek, uzun süre bir toprağı kullananlar o toprağın sahibi olmuşlardır. (Zilliyet) 6)- 1858'de çıkarılan bir başka "arazi kanunu" ile tarım ürünlerinden alınan çeşitli vergiler kaldırılarak, tek vergi olarak "AŞAR" vergisi yürürlükte tutuldu. Nurdan Gül KÖKTEN

Tımar topraklarının mukataaya çevrilmesiyle, bu toprakları iltizama alanlar genellikle "Ayânlar”oldu. Böylelikle Dirlik sahiplerinin haklarına sahip olan âyânlar bulundukları yerleri yönetmeye başladılar. Merkez teşkilatını bozulmasıyla "beylerbeyi" veya "sancak beyi" olarak atananlar makamlarına gitmeyerek o eyalet yada sancaktaki âyânı MÜTESELLİM (vekil) olarak görevlendirmiştir. Ayanlar böylelikle devlet gücünün temsilcisi durumuna gelince daha da güçlenmişlerdir. Sehirlerin, köylerin, asiretlerin ileri gelenlerine "Ayân ve esraf" denilirdi. Bu kisiler bulundukları yerlerde en etkili ve zengin kisilerdi. II. Mahmut döneminde âyânlarla Ayan (Eşraf) Anlamını söylermisiniz Ayan (Eşraf) ların güçlenme padişah arasında SENED-İ İTTİFAK’IN nedenlerini söyleyiniz yapılmasının nedenleri ne olabilir Nurdan Gül KÖKTEN

Osmanlı Ekonomisinde Hayvancılık HAYVANCILIK Tarım alanında : Toprakları ekmek için öküz, manda gibi hayvanlardan yararlanılıyordu. Gıda alanında : Etinden yağından, sütünden yararlanılıyordu. Sanayi alanında: Yünü ve derisi giyim, dokuma ve ayakkabı üretiminde hammadde olarak kullanılıyordu. Ulasım alanında: At, katır , esek gibi hayvanlar tasıma ve ulaştırmada kullanılıyordu. Maliye alanında: Hayvanlardan ve hayvansal ürünlerden alınan vergiler devletin baslıca gelir kaynaklarını oluşturuyordu. Hayvancılığın Osmanlı ekonomisine katkıları neler olabilir Nurdan Gül KÖKTEN

Osmanlı Ekonomisinde Madencilik Osmanlılarda ilk madenin isletilmesi Osman Bey zamanındadır. Bilecik'in fethi ile buradaki demir madeni isletilmiştir. Osmanlıdaki ilk işletilen maden Madenlerimizin çoğu neden dışarıya hangisidir , Nerede ve hangi padişah ihraç ediliyordu tarafından işletilmiştir Nurdan Gül KÖKTEN

Bulgaristan'da aba yaygındı Bursa'da İpekçilik Ankara'da sof Kayseri, Manisa ve Tokat'ta dericilik(debbağlık) ilk büyük Osmanlı tersanesi Yıldırım Bayezıt tarafından Gelibolu'da yapıldı. Daha sonraki dönemlerde İstanbul, Sinop, İzmit, Süveyş, Basra gibi sahillerde başka tersaneler de kuruldu. Tophane: İstanbul'un fethinden önce Edirne ve Selanik'te çuhacılık Bursa'da, fetihten sonra da İstanbul'da top döküm Görsellerden yararlanarak Osmanlıda tesisleri kuruldu. Baruthane: İlk baruthane hangi sanayiler vardır söyleyiniz Gelibolu'da kuruldu. Nurdan Gül KÖKTEN

Avrupa'daki Ekonomik Gelişmelerin Osmanlı Sanayisine Etkileri: 1)- Coğrafi keşiflerle zenginleşen Avrupalılar; artan tüketim eğilimlerini, elde ettikleri altın ve gümüşle Osmanlı pazarlarından karşılayınca esnaf hammadde bulmakta zorlandı. 3)Esnafı zorlayan başka bir konuda şehirlere göç eden köylünün, maaşları alan yeniçerilerin ve diğer grupların esnaflığı yeni bir geçim 2)- Sanayii inkılâbı yolu olarak görmesiydi. sonucu bol ve ucuz, Bu durum esnaf üstelik kapitülasyonlar teşkilatlarının disiplinli nedeniyle düşük yapısını bozmuş, artan gümrüklü Avrupa esnaf sayısı mallarıyla Osmanlı Avrupa'daki Ekonomik Gelişmelerin geçimlerini iyice esnafı rekabet Osmanlı Sanayisine Etkileri neler zorlaştırmıştır. edemedi. olabilir Nurdan Gül KÖKTEN

Osmanlı Devletinin Sanayiiyi Geliştirmek İçin Aldığı Tedbirler: • Osmanlı Devleti Tanzimat fermanıyla ülkenin kalkınması için yabancı sermayeden yararlanacağını açıklamıştı. • Bu yolla Osmanlı ülkesinde haberleşme ve ulaşımı geliştiren adımlar atılmıştır. Kırım savası sırasında ilk defa TELGRAF hattı döşenmiştir. 1)- Sanayi 2)- Gelişmiş teknolojiyle yeni imalathaneler açmıştır. hammaddelerinin ihracını yasaklamıştır. • Yine yeni bir teknoloji olan "demiryolu" Osmanlı ülkesine girmiştir. Verilen imtiyazlarla İngilizler Batı Anadolu hattını, Almanlarda Bağdat Demiryolunu inşa etmişlerdir. 3)- İslah-ı Sanayii Komisyonu kurarak, esnaf birliklerini canlandırmaya ve onları şirketleşmeye çalışmıştır. Nurdan Gül KÖKTEN

Osmanlılarda Ticaret Verilen imtiyazlarla İngilizler Batı Anadolu hattını, Almanlarda Bağdat Demiryolunu inşa etmişlerdir. Ülkemizde ilk demir yollarını kimler yapmıştır Nurdan Gül KÖKTEN

* Anadolu'da Ticaret Yolları: 1 - Sağ Kol: İstanbul'dan (Üsküdar) başlayan bu yol, Konya, Adana üzerinden Halep'e uzanıyordu. 2 - Orta Kol: İstanbul'dan (Üsküdar) başlayan bu yol, Diyarbakır'a buradanda Musul ve Bağdat'a kadar uzanıyordu. 3)-Sol Kol: İstanbul'dan (Üsküdar) başlayan bu yol, Erzurum ve Kars'a uzanıyordu. Nurdan Gül KÖKTEN

* Rumeli'de Ticaret Yolları: 1 - Sağ Kol: İstanbul'dan Bulgaristan, Eflak-Boğdan ve Erdel'e uzanıyordu. 2 - Orta Kol: İstanbul'dan Edirne, Belgrad üzerinden Avrupa içlerine uzanıyordu. Gül KÖKTEN 3 - Sol Kol: İstanbul'dan Edirne, Selanik üzerinden. Nurdan Mora'ya

* Ticaretle İlgili Terimler: Menzil … Yol üzerindeki konaklama noktalarına……… … ………. . . denirdi. Tatar Haberleşme… …………. ………denilen ulaklar tarafından yapılıyordu. Devlet habercilerin çabuk gitmelerini sağlayacak dinlenmiş atları ve yiyecek ihtiyaçlarını karşılamak için konaklama yerine yakın köy ve kasabalardaki bazı aileleri bu iş için Menzil Teşkilatı… görevlendirirdi. Bu teşkilata “ ………………… " denirdi. Derbentçi Ana yolların, boğaz ve geçitlerin güvenliğinden…………… sorumluydu. : Yolcu ve mal taşıma islerini meslek edinen esnaflara …………………. denirdi. Mekkâri Tâifesi Nurdan Gül KÖKTEN

Osmanlı Ticaret Gelirlerini Etkileyen Faktörler: 1 - Ticaret yollarının değismesi(Ümit Burnu) 2 - Kapitülasyonlar 3 - 1838 Balta Limanı Antlasması Balta Limanı Antlaşması Hangi Padişah Döneminde Osmanlı Ticaret Gelirlerini Etkileyen Kimlerle Ne Anaçla İmzalanmıştır. Osmanlı Devletini Faktörler Nelerdir Nurdan Gül KÖKTEN Nasıl Etkilemiştir

BALTA LİMANI ANTLASMASI(1838): İngiltere ile II. Mahmut döneminde imzalanmıştır. Bu antlaşmayla ihracattan alınan vergiler artırılırken (%12), İthalattan alınan vergiler azaltılıyordu (%5). II. Mahmut'un bu antlaşmadan amacı Mehmet Ali Paşa'ya ve Rusya'ya karşı İngiltere'nin desteğini kazanmaktı. Balta Limanı Anlaşması'ndan sonra diğer devletlere de aynı haklar genişletilerek verilmiş ve Osmanlı ülkesi Avrupa Devletlerinin bir "açık pazarı" haline gelmiştir. Nurdan Gül KÖKTEN

KAPİTÜLASYONLAR: Kapitülasyon: ………………. konularda verilen ayrıcalıklara denir. İlk TİCARİ, HUKUK, VE EKONOMİK ORHAN BEY CENEVİZLİLER imtiyazlar ……………tarafından ……………………. 'e verildi. İstanbul'un VENEDİKLİLER' CENEVİZ fethinden sonra Fatih “…………………. . " ve ………………. . "e" ticarî imtiyazlar tanıdı. Kanuni Sultan Süleyman 1535' de ……………. . Osmanlıların FRANSIZLARLA KAPİTÜLASYON "AHİDNAME", Fransızların………………. . dediği anlasmayı yaptı HIRISTİYAN *Kanuni'nin amacı Sarlken'e karsı Fransa'yı yanına çekerek, Avrupa ………………… birliğini bölmekti. I. MAHMUT * Kapitülasyonlar …………………zamanında (1740) sürekli hale getirildi. LOZAN * Kapitülasyonlar 24 Temmuz 1923'te ………………. . ANTLAŞMASI ile kaldırıldı. Kapitülasyonlarla ilgili Bilgilerimizi yoklayalım Nurdan Gül KÖKTEN

Osmanlı Devleti bütçe açıklarını kapamak için önce halka ek vergiler getirmiş, yeterli olmayınca KAİME adı verilen hazine tahvillerini çıkarmıştı. Bu da yeterli olmayınca dış borca yönelmek zorunda kalmıştı. İlk Dış borç 1854 yılında KIRIM SAVASI sırasında İngiliz ve Fransız sarraflarından alındı. 20 yıl gibi kısa bir sürede Osmanlı devleti Borç batağına saplandı. 1881'de yayınlanan ve adına MUHARREM KARARNAMESİ denilen bir kararnameyle iç ve dış borçlarının ödenmesini DûYûN-I UMUMİYE (Genel Borçlar) denilen üyeleri alacaklı ülkeler tarafından seçilen bir komisyona bıraktı. Osmanlı Devleti borçlarına karşılık tuz, tütün, ipek ve damga vergilerini karşılık olarak gösterdi. Osmanlı Borçları meselesi LOZAN BARIS ANLASMASI ile çözümlendi. İlk Dış Borç Kaç Yılında, Kimlerden Alındı Nurdan Gül KÖKTEN

Madeni Paralar (Sikkeler) İlk Osmanlı parası Osman Bey tarafından bastırıldı. İlk Altın para F. Sultan tarafından bastırıldı (Sultani) GURUS, PARA, PUL, METELİK, MECİDİYE Gümüşten olanına AKÇE, Altından olanına da SİKKE-i HASENE (Sultani) yada "kırmızı" denilirdi. İlk Kağıt para Sultan Abdülmecit tarafından (Kaime) Sikkelere bakır katılmasına AYAR İlk Osmanlı Parası Hangi Padişah Döneminde Basıldı İlk Altın. Para Hangi Padişah Döneminde Basıldı İlk Kağıt Para Hangi Padişah Döneminde Basıldı Nurdan Gül KÖKTEN

48. XVII. yüzyılda, Osmanlı İmparatorluğu'nun bütçe açığını kapatmak için Tarhuncu Ahmet Paşa aşağıdakilerden hangisini yapmıştır? A) Saray masraflarını kısmıştır. B) Ayarı düşük paraları ortadan kaldırmıştır. C) Ulufeleri kısmıştır. D) Lüks inşaatları durdurmuştur. E) Dışarıdan borç para almıştır. 49. Aşağıdakilerden hangisi, Osmanlı Devleti'nde "dirlik" sistemiyle ulaşılmak istenen hedeflerden biri değildir? A) Askeri masrafları karşılama B) Devlet gelirlerini artırma C) Askeri savaşa hazırlama D) Topraktan daha iyi yararlanma E) Özel mülkiyeti özendirme 51. Türk Lonca Teşkilatlarının giderek önemini yitirmesinin nedeni aşağıdakilerden hangisidir? A) El tezgahlarının fabrikalarla rekabet edemeyecek duruma gelmesi B) Esnaf odalarının kurulması C) Sanatın babadan oğla geçmesi D) Osmanlı Devleti'nin devamlı savaşlara girmesi E) El sanatı türlerinin sayılı olması Nurdan Gül KÖKTEN

56. Baharat ve ipeği Uzak Doğu'dan Avrupa'ya taşımada kullanılan yolların değişmesi, aşağıdaki devletlerden hangisinin ekonomisini olumsuz yönde etkilemiştir? A) Osmanlı Devleti B) İhşitoğulları Devleti C) Büyük Selçuklu Devleti D) Altınordu Devleti E) Tulunoğulları Devleti 60. Aşağıdakilerden hangisi, XVII. yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu'nda tarımsal üretimin azalmasına yol açmıştır? A) Kapitülasyonların genişletilmesi B) Dışarıdan borç para alınması C) Düyun-u Umum iye’nin kurulması D) Tımar sisteminin bozulması E) Nüfusun artması 63. Aşağıdakilerden hangisi, Osmanlı İmparatorluğunun Duraklama Dönemine girmesinin nedenlerinden biridir? A) Ülkede tek söz sahibinin padişah olması B) Tımar sisteminin bozulması C) İltizam sisteminin kaldırılması D) Divan üyelerinin sayısının artırılması E) Şehzadelerin taşrada görevlendirilmesi Nurdan Gül KÖKTEN