ERKEN OCUKLUK DNEMNN NEM Geliim renme yaant ve

ERKEN ÇOCUKLUK DÖNEMİNİN ÖNEMİ

Gelişim; öğrenme, yaşantı ve olgunlaşma sonucunda bireyde görülen düzenli ve sürekli değişiklerdir. Döllenme ------ Ölüm Gelişim sürecinde her dönem kendine özgü özelliklere sahiptir. Gelişimsel süreçte yaşamın ilk 8 yılı erken çocukluk dönemi olarak adlandırılmaktadır.

Erken çocukluk dönemi, bireyin yaşamında doğumundan sonraki sekiz yıllık dönemi kapsar. Bu dönem boyunca çocuk anne baba ya da onların yerini alan diğer kişilerin bakımına muhtaçtır. Erken çocukluk dönemi içinde çocuk bebekliği, oyun dönemini ve ilkokulun ilk yıllarını yaşar. Erken çocukluk döneminin her bir evresinde çocuğun fiziksel, duygusal, sosyal ve bilişsel gelişim özelliklerinde farklılaşmalar gözlenir. Gelişimin belirli evrelerinde belirli gelişimsel özelliklerin ortaya çıktığını savunan evre kuramcıları, bireyin farklı gelişim evrelerindeki gelişimsel özellikleriyle ilgilenirler.

Erken çocukluk dönemi neden önemlidir? Erken Çocukluk Dönemi büyüme ve gelişmenin (zihinsel, sosyal, duygusal ve fiziksel) en hızlı olduğu yaşlardır. Erken yaşlarda oluşturulacak temel, çocuğun tüm hayatı boyunca etkili olacaktır. Yeni doğan bir bebeğin beyninde, pek çok sinir hücresi bulunmaktadır. Nöronlar arasındaki bağlantılar genelde gözün görmesi, kulağın duyması, dilin tat alması ve dokunma yoluyla gerçekleşir. Çocuğun gelişimi çevre ile etkileşim sonucu olur. Çevreden en fazla etkilenen yaşlar erken yaşlardır. Çocuğun hayatında en önemli çevresel etmen olan aile yanında, fiziksel çevre, içinde yaşadığı toplum, arkadaşlar, okul, öğretmen gibi çevresel etmenler de vardır.

Çocuklar, davranışları, duygu ve düşünceleri ile gelişim özellikleri bakımından yetişkinlerden farklı, öğrenmeye, gelişip, değişmeye açık, son derece alıcı, kendilerine özgü varlıklardır. Bu yüzden erken dönemde uyarıcılarla karşıya gelmeleri, iyi düzenlenmiş bir ortamda, iyi planlanmış, kaliteli bir eğitim almaları son derece önemlidir.

0 -8 yaş çocuğun gelişiminin en hızlı ve en kritik yıllarıdır. Bu yıllarda temeli atılan beden sağlığı ve kişilik yapısının ileri yaşlarda yön değiştirmeden daha çok aynı yönde gelişme şansı daha büyüktür. Uzun yıllara dayalı araştırmalarda, çocukluk yıllarında kazanılan davranışların büyük bir kısmının yetişkinlikte, bireyin kişilik yapısını, tavır, alışkanlık, inanç ve değer yargılarını biçimlendirdiği gözlenmiştir. Bu açıdan erken çocukluk eğitimi çocuğun ilerideki yaşamını etkileyecek önemli bir süreçtir.

Erken yaşlarda oluşturulacak temel, kişinin tüm hayatı boyunca etkili olacaktır. 7 yaşına gelen bir çocuğun zihinsel yetenekleri, davranış ve alışkanlıkları, dil becerisi, duygusal denetimi, kavrayışı ve bazı fiziksel özellikleri şekillenmiş durumdadır. Uyku, temizlik gibi temel yaşam faaliyetlerinin belirli bir düzene girmesi, Temel güven duygusu, Büyük ve küçük motor becerilerin kazanılması, Bağımsız davranma ve karar verme, Konuşulanları anlama ve kendisini ifade edebilme,

o o Duygularını kontrol ve uygun yollarla ifade edebilme, Sosyalleşme; Kurallara uyma Sorumluluk alma ve yerine getirme Paylaşma, işbirliği yapma, birlikte çalışma, o Temel zihinsel beceriler; Temel kavramların kazanılması, Eşleştirme, ilişki kurma, gruplama, sıralama Problem çözme, Yaratıcılık.

o Beyin gelişimi ( özellikle ilk 2 yıl) Miyelinizasyon “Yaşamın ilk 6 yılında çocuk için yapacağınız her şey, onun daha gelişmiş bir beyne sahip olmasına yardımcı olacaktır” Daha gelişmiş bir beyin- daha çok sinir hücresinin etkin olması, daha çok sinir iletisinin kurulması, doğumla getirilen gelişimsel kapasitenin daha üst düzeyde kullanılması.

Ne Yapılmalı? Onunla daha çok konuşun, konuşmasına olanak tanıyın. Daha çok insanla tanışmasını ve iletişim kurmasını sağlayın. Farklı müzikler dinletin. Evrendeki renk-şekil çeşitliliğini fark etmesi için farklı mekanlarda bulunmasını sağlayın. Ona oyuncaklar alın, oynayın. Kitap okuyun, kitaplar hakkında konuşun. Çevresindeki görsel, işitsel, dokunsal, tat ve koku ile ilgili çeşitliliği fark etmesi ve deneyim kazanması için fırsatlar yaratın.

Çocuğun gelişimi çevre ile etkileşim sonucu olur. Çevreden en fazla etkilenen yaşlar erken yaşlardır. Çevre sadece çocuğun içinde bulunduğu yakın aile çevresi değildir. Çocuğun dolaylı ya da doğrudan etkileşimde olduğu aile, ailenin içinde bulunduğu toplum, kurumsal topluluklar ile diğer sosyal çevrelerin de önemi göz önünde bulundurulmalıdır.

Bu fırsatları koşulsuz ve içtenlikli bir sevgi ve tam güvenlikle sunun. Sabırlı, kararlı ve tutarlı olun. Zengin Uyarıcı Çevre + Koşulsuz Sevgi ve Güvenlik En Üst Düz. Gelişim + Etkin Öğrenme Yaşantıları OKUL ÖNCESİ EĞİTİM

Çocuğun Gelişimini Bilmek Neden Önemlidir? Beklentiler Çocuklar yaşları büyüdükçe farklı beceriler kazanırlar. Bu becerilerin neler olduğunu bilmek, çocuktan beklentilerin ve ona verilecek desteğin sağlıklı olmasını sağlar. Beklentinin az/çok olması Özgüven Motivasyon Başarma isteği Cesaret Mutluluk/ Uyum

Etkili Bir Öğretim Ortamının Hazırlanması Gelişimi destekleyici hedeflerin gerçekçi biçimde ortaya konması, Bireysel farklılıkların göz önünde bulundurulması, Değerlendirme yaklaşımlarının gelişim özelliklerine göre seçilmesi, Yaşa özgü ihtiyaç ve becerilere öncelik verilmesi,

Davranışların değerlendirilmesi ve problem davranışların ortaya konması Ruhsal gelişimin yolunda gidip gitmediğinin anlaşılması Kişilik gelişiminde sapmalara ait ipuçlarının elde edilmesi

GELİŞİMİ ETKİLEYEN ETMENLER Biyolojik faktörler Kalıtım İç salgı bezleri Çevre Doğum öncesi etmenler Doğum sırası etmenler Doğum sonrası etmenler Kalıtım&Çevre

Biyolojik Faktörler Kalıtım Döllenme Kromozomlar Genler Dominant/ Resesif Kalp- şeker hastalıkları Epilepsi Fenilketonuri Down sendromu, turner sendromu vb kromozom anomalileri

İç salgı bezleri Kanallı bezler Gözyaşı, salya, terleme Kanalsız bezler İç salgı bezleri Hormonlar Hipofiz bezi (orkestra şefi) Başın arkasında/ beynin altındadır. 8 hormon üretir. En önemlileri; Anti diüretik hormon (ADH) böbrekleri etkiler Vücutta su dengesini sağlar Kanın/iç organların fonksiyonlarını yer. get. sağlar. Oksitosin hormonu Kasları etkiler, doğum, süt Büyüme hormonu Cücelik/hızlı büyüme/aşırı uzama Hipofiz bezinin fazla çalışması El, ayak, yüz kemikleri az çalışması gelişme geriliği

Tiroid bezi (tiroksin) Nefes borusunun ön kısmında bulunur. Vücut metabolizmasını etkiler. Oksijen kullanımını artırır. Vücut ısısını artırır. Hipertiroid Heyecan, gerginlik Uyuma güçlüğü Zayıflama Kalp atışında artma Hipotroidi Ağırlık artışı Halsizlik(yorgunluk)

Böbrek üstü bezi (Adrenal) Böbreklerin üst kısmında bulunur. Kortizol hormonu Karaciğerdeki depolanmış şekerin serbest bırakılmasını sağlar. Vücudun enerji kaynağıdır. Androjen hormonu (erkek) Östrojen hormonu (kadın) Kadınlarda androjenin fazla salg. Tüylenme Seste kalınlaşma Memelerde küçülme Erkeklerde östrojenin fazla salg. Tüylerde azl. Seste incelme Memelerde büyüme Adrenalin fazla salg. Kemik/diş gel. hızlandırır.

Çevre Doğum Öncesi Etmenler Döl yatağının niteliği Göbek kordonundaki bozukluklar(O 2 -besin alışv. ) Annenin beslenmesi Annenin ruh sağlığı Gebelikte ilaç, alkol, sigara kullanımı Kan uyuşmazlığı Geçirilen kazalar

Doğum Sırası Etmenler Bebeğin O 2 siz kalması Vakum/forseps kul. başın fazla basınçla karşıl. Kordon dolanması/kordonun kısa olması Doğum Sonrası Etmenler Beslenme Fiziksel ve beyin gelişimi Beslenme yetersizliğine bağlı hastalıklar Enerji ihtiyacı Protein alımı Geçirilen hastalık ve kazalar Aşılama Tekrarlayan akut hastalıklar Yatağa bağımlı kılan kronik hastalıklar Travma, yanıklar, kaza son. organların zarar gör/kaybı

Aile ortamı Yaşam boyu etki Temel güven duygusu İletişim becerileri İlk sosyalleşme deneyimleri Cinsel kimliğin kazanılması Ebeveyn tutumları İhmal ve istismar/ şiddet Kardeşler arası ilişkiler Arkadaşlar Sosyalleşme ihtiyacı Sosyal becerilerin kazanılması Oyun yoluyla öğrenme Duygusal rahatlama Cinsiyete ait rol ve özellikleri pekiştirme Olumsuz davranışlar

Kitle iletişim araçları Model alma ve özdeşim kurma Şiddet Bilgisayar kullanımı Kavram gelişimi Bilgiye ulaşma kolaylığı Sosyal iletişimin sınırlanması

Kaynaklar Köksal Akyol, A. 2019. Erken Çocukluk Döneminde Gelişim I-II. Anı Yayıncılık, Ankara. Fazlıoğlu, Y. 2009. Erken Çocukluk Gelişimi ve Eğitimi. Kriter Yayınevi, İstanbul. Milli Eğitim Bakanlığı, 2013. Okul Öncesi Eğitimi Programı. Milli Eğitim Bakanlığı, Ankara. Erişim Adresi: http: //tegm. meb. gov. tr/dosya/okuloncesi/ooproram. pdf Milli Eğitim Bakanlığı, 2013. 0 -36 Aylık Çocuklar İçin Eğitim Programı. Milli Eğitim Bakanlığı, Ankara. Erişim adresi: http: //tegm. meb. gov. tr/dosya/okuloncesi/036 program. pdf