ERK YNETM SSTEM r Gr Emine TUNEL Krklareli

İÇERİK YÖNETİM SİSTEMİ Öğr. Gör. Emine TUNÇEL Kırklareli Üniversitesi Pınarhisar Meslek Yüksekokulu

Neler Öğreneceğiz? • Joomla! Yönetimi 1. Görünüm Yönetimi 2. İçerik Yönetimi 3. Sistem Yönetimi

1. Görünüm Yönetimi • Joomla! sitenizin görünümünü belirleyen birkaç faktör vardır. • Bunlardan en önemlisi sitenizin görünümünü belirleyen şablonlardır. • Şablon seçimi, sitenizin tüm sayfalarının grafiklerini, renk şemasını ve yazı tipini belirler. • Şablon seçimine ek olarak seçilen dil de sitenizin görünümünde önemli rol oynar. • Latin harflerini kullanan dilleri seçtiğinizde sitenizin görünümünde önemli bir değişiklik olmayabilir ama Çince gibi sağdan sola yazılan bir dille sitenizi yaparsanız sitenizin görünümü ciddi bir şekilde değişebilir.

1. 1. Tema Yöneticisi • Eklentiler – Şablonlar yolu ile ulaşabileceğiniz Tema Yöneticisi hem sitenizin varsayılan şablonunu seçmenizi hem de şablonunuzun indeks dosyasını ve stil dosyasını düzenlemenizi sağlar

1. 1. Tema Yöneticisi Biçim adına tıklayarak şablonun stilini düzenleyebilirsiniz Şablon adına tıklayarak şablon dosyalarını düzenleyebilirsiniz.

1. 1. Tema Yöneticisi • Varsayılan olmayan bir biçim adına tıklarsanız Menü Hizalama bölümünü kullanarak o şablonu istediğiniz menü öğesine atayabilirsiniz. (Birden fazla menü öğesini seçmek için CTRL tuşuna basılı tutun) • Bu durumda sitenizin ana sayfası ve şablon atanmamış sayfalarında varsayılan şablon görünürken, özel şablon atadığınız menü öğelerine tıkladığınızda sayfanızın tasarımı değişir ve seçtiğiniz diğer şablon gözükür. • Bu sayede sitenizin değişik bölümleri için farklı tasarımlar kullanabilirsiniz.

1. 2. Dil Yöneticisi • Eklentiler – Diller yolu ile ulaşabileceğiniz Dil Yönetici Joomla!’nızda yüklü bulunan dilleri yönetmenizi sağlar. • Joomla! 40’ın üzerinde dil için arabirim desteği sunmaktadır.

1. 2. Dil Yöneticisi • Joomla! için geliştirilmiş en popüler bileşenlerden biri olan Joom!Fish bileşeni çok dilli içeriğinizi yönetmenizi sağlamaktadır. • Eğer çok dilli bir site yapma niyetindeyseniz Joom!Fish bileşenini kullanabilirsiniz. • Bu bileşen manuel çeviri olanağının yanı sıra dinamik olarak oluşturulan içeriğin tüm dillerdeki versiyonlarını tek bir veritabanında tutmanızı sağlar. • Böylelikle ziyaretçileriniz tek bir tıklama ile sitenizin dilini değiştirebilir, sayfaları kendi dillerinde görebilirler. (Elbette çevirileri sizin önceden girmiş olmanız kaydıyla)

1. 2. Dil Yöneticisi • Joomla!’nın Türkçe sürümünü kurduysanız Dil Yöneticisinde Türkçe ve İngilizce seçeneklerini görebilirsiniz. • Yeni Diller Dil Yöneticisinden değil, Eklentiler-Kur/Kaldır menüsünden yüklenir.

1. 2. Dil Yöneticisi • Dil Yöneticisinde Site ve Yönetici linklerini kullanarak siteniz ve yönetici paneliniz için ayrı diller belirleyebilirsiniz. • Ayrıca bir makale eklerken gelişmiş özelliklerden dil ayarını değiştirerek o içeriğin sadece seçilen dilde görüntülenmesini sağlayabilirsiniz.

2. İçerik Yönetimi • İçerik yönetimi Joomla! Yöneticisi olarak yapacağınız en önemli işlerden birisidir. • Site yöneticisinin, makaleleri, kategori, alt kategorileri ve medyaları yönetmesi ve zaman yenilerini eklemesi gerekmektedir.

2. 1. İçerik Yöneticisi • Bir önceki bölümde içerik yöneticisi detaylı olarak ele alınmış, kategorize edilmiş içeriklerin siteye nasıl ekleneceği gösterilmiştir. • Bunlara ek olarak içerik yöneticisi içinde arşivleme fonksiyonu da bulunmaktadır. • Artık ihtiyaç duymadığınız, ama bir süre sonra ihtiyacınız olabilecek ya da silmek istemediğiniz makaleleriniz varsa onları Arşiv Yöneticisi ne gönderebilirsiniz. • Arşivlenen öğeler sitede görünmez, arama sonuçlarında çıkmazlar. • Bu makalelere bir gün yeniden ihtiyacınız olursa, öğeleri işaretleyip arşivden çıkar demeniz yeterli olacaktır.

2. 1. İçerik Yöneticisi • İçerik yöneticisi yayınlanmış veya yayınlanmamış tüm makaleleri görüntüler.

2. 2. Kategori Yöneticisi • İçerik – Kategoriler komutları ile açılan kategori yöneticisi makalelerin depolanacağı kategori ve alt kategorileri oluşturmak için kullanılır.

2. 3. Öne Çıkanlar Yöneticisi • Ön sayfa sitenizin ana sayfasıdır ve herhangi bir kategori ya da alt kategoriden gelen içerik ana sayfa da bulunabilir. • Bu nedenle ön sayfanın kendine has bir yöneticisi vardır. • İçerik-Öne Çıkan Makaleler yoluyla erişebileceğiniz Öne Çıkanlar Yöneticisi ile makaleleri yayınlayabilir, yayından kaldırabilir, sıralamasını değiştirebilir y da arşivleyebilirsiniz.

2. 4. Medya Yöneticisi • İçerik- Ortam seçenekleri ile açılan Medya Yöneticisi, her türlü medyayı (sesler ve videolar da dahil) yönetebilmesine rağmen, Joomla! sahipleri genellikle Medya Yöneticisini resimlerini yönetmek için kullanırlar. • Medya yöneticisine pek çok dosya formatını yükleyebilirsiniz. • Yükleyebileceğiniz bazı dosya uzantıları şunlardır: . bmp, . csv, . doc, . epg, . gif, . ico, . jpg, . odp, . ods, . odt, . pdf, . png, . ppt, . swf, . txt, . xcf ve. xls • Yüklenebilecek uzantılar Sistem- Genel Yapılandırma- Ortam-İzin verilen uzantılar alanından değiştirilebilir.

2. 4. Medya Yöneticisi • Varsayılan olarak yeni yüklediğiniz dosyalar images klasörü altına eklenir. • Makalelere eklenen resimler ise genellikle stories alt klasöründe saklanır.

2. 5. Çöp Kutusu Yöneticisi • Windows işletim sisteminde olduğu gibi Joomla! da da silinen bir içerik anında sistemden silinmez • Silinen bir öğe öncelikle çöp kutusuna gönderilir. • İçerik-Makaleler-Araçlar-Çöpe Gönderilmiş seçenekleri ile çöpe gönderilen içerikleri listeye bilir, çöp kutusunu boşalt seçeneği ile silinen öğeleri tamamen sistemden kaldırabilirsiniz.

3. Sistem Yönetimi • Diğer yöneticilere kıyasla sistem yönetimi ile ilgili ayarların sayısı daha fazladır. • Bir Joomla! sitesi onbinlerce ziyaretçi için bilgi kaynağı olabilir ama bunun için sitenin yapılandırılmasının doğru yapılmış olması gerekmektedir.

3. 1. Denetim Masası • Denetim Masası (Kontrol Paneli) yöneticilerin, en sık kullanılan yönetim aralarına ulaşabileceği merkezi bir alandır. • Bu sayfaya yönetici ara biriminin ana sayfası diyebiliriz. • Denetim Masası (ve yönetim arabirimindeki pek çok sayfadaki) önizleme linki sitenizin ana sayfasına ulaşabileceğiniz bir kısa yoldur. • Sayfanın sağ tarafında oturum açmış kullanıcılar, sitenizin en popüler makaleleri, yeni eklenen makaleler ve menü seçenekler listelenir.

3. 2. Genel Yapılandırma • Sistem – Genel Yapılandırma seçenekleri ile ulaşabileceğiniz Genel Yapılandırma Yöneticisi sitenizin genel ayarlarını barındırır. • Bu ayarlar, sitenizin meta verilerinden FTP giriş bilgilerine kadar her şeyi ayarlamanızı sağlar. • Genel Yapılandırma 3 bölüme ayrılmıştır: • Site, Sistem ve Sunucu • Genel yapılandırmaya girdiğinizde varsayılan olarak site ayarları gösterilir.

3. 2. 1. Site Ayarları • Bu bölüm , sitenizin kurulum aşamasında ayarlamış olduğunuz bazı seçenekleri (site adı gibi) içerir. • Bu ayarlar dışında üstveri (meta) ayarları, arama motorları uyumluluğu (SEO) ayarları ve besleme (feed) ayarları bulunmaktadır. • Site ayarları bölümünü kullanarak sitenizi geçici olarak ziyaretçilere kapatabilir ve bu süreçte ziyaretçilere gösterilecek mesajı belirleyebilirsiniz. Sitenizde bakım veya sürüm güncellemesi yaparken bu seçeneği kullanmak faydalı olacaktır.

3. 2. 1. Site Ayarları • Arama motoru bağlantılar ayarını Evet yaparak, sitenizde bir sayfaya girildiğinde görünen adresin http: //examplesite. byethost 4. com/index. php? option=com_content&view=article&i d=71: etli-beyaz-lahana-sarmasi&catid=82&Itemid=474 şeklinde karmaşık bir adres yerine http: //examplesite. byethost 4. com/index. php/ana-yemekle/82 -etyemekleri/71 -etli-beyaz-lahana-sarmasi gibi daha anlaşılır ve hoş görünümlü sanal bir adres ile değiştirilmesini sağlayabilirsiniz. • Eğer sunucunuzda Apache adlı web sunucu kullanılıyorsa (hosting firmanızdan öğrenebilirsiniz) Apache mod_rewrite ı kullan seçeneğini de etkinleştirerek performans artışı sağlayabilirsiniz. Ancak bu ayarı değiştirmeden önce FTP’ye bağlanıp htaccess. txt dosyasının adını. htaccess olarak değiştirmeyi unutmayın

3. 2. 2. Sistem Ayarları • Sistemin kendisini etkileyen ayarları barındırır. • Buradaki ayarların birçoğu sitenizin performansını etkiler. • Hata ayıklama ayarlarını açarsanız, herhangi bir hata oluştuğunda bunu sayfanın en altında görebilirsiniz. Genel kullanıma açık sitelerde bu ayarın açılması tavsiye edilmez. • Ön Bellek ayarları, sitenizin veritabanından belli bir süre veri çekmeyerek işlem gücü ve performansını artırmayı sağlar. • Son 15 dakika (ya da sizin belirleyeceğiniz bir süre) içinde oluşturulan bir sayfa yeni bir kullanıcı tarafından tekrar talep edilirse, o sayfanın ön bellekteki kopyası okunur ve ziyaretçiye gönderilir.

3. 2. 2. Sistem Ayarları • Ön bellek ayarını kullanarak çok ziyaretçi alan bir siteniz varsa sitenizin performansını bir miktar artırabilirsiniz. • Ön bellek ayarını etkinleştirirseniz public_html klasörünün altındaki cache klasörünü, FTP programınızı kullanarak CHMOD 77 olarak ayarlamayı unutmayınız.

3. 2. 3. Sunucu Ayarları • Buradaki en kullanışlı seçeneklerden birisi, GZIP sayfa sıkıştırma seçeneğidir. • PHP sunucunuz GZIP dosya sıkıştırmasına izin veriyorsa, bu özelliği etkinleştirmeniz gereklidir. • GZIP fonksiyonu, ziyaretçi tarafından istenen sayfası sıkıştırır ve ziyaretçinin tarayıcısına sıkıştırılmış sayfayı gönderir. Ziyaretçinin tarayıcısı da sıkıştırılmış sayfayı otomatik olara açar ve böylece sayfanın yüklenmesinde küçük bir hız artışı olur. • Günümüzün modern tarayıcılarının hepsi GZIP sıkıştırmasını desteklemektedir.

3. 2. 3. Sunucu Ayarları • Sitenizden e-posta gönderilmesini (örneğin üyelik onay mesajları gibi) sağlamak için posta ayarlarını yapılandırmanız gerekmektedir. • Çoğu sunucu PHP Posta (Mail) fonksiyonunu desteklediği için bu bölüme yöneticinin e-posta adresini girmek dışında yapmanız gereken bir değişiklik yoktur.

4. Kullanıcı Yöneticisi • Kullanıcı Yöneticisi, yöneticilerin her bir hesaba yetki vermesi ya da yetkilerini düzenlemesini sağlar. • Yöneticiler, Kullanıcı Yöneticisini kullanarak sitelerine kayıt olmuş her kullanıcının adını, kullanıcı adını ya da şifresini elle değiştirebilirler • Ayrıca Kullanıcıyı Engelle ayarını kullanarak o kullanıcının sitedeki fonksşyonları kullanmasını engelleyebilirler. • Kullanıcı Yöneticisini kullanarak elle kullanıcı/yönetici hesabı açabilirler.

5. Menü Yöneticisi • Menü yöneticisi, Makale yöneticisi ile birlikte Joomla! sisteminin çekirdeğini oluşturur. • Menü yöneticisini kullanarak, sitenizin içeriğini doğru menülere dağıtmanız çok önemlidir, zira ziyaretçinin ulaşamadığı bir içerik onlar için yok demektir. • Menülerde kategoriler gibidir, içinde kendine bağlı menü öğelerini barındırırlar. • Bir menüdeki öğelere ulaşmak için menü adına tıklayın. • Menü Öğesi yöneticisini kullanarak varsayılan menü öğesini değiştirebilir, öğeleri yayınlayabilir ya da yayından kaldırabilirsiniz.

5. Menü Yöneticisi • Bir menü öğesini düzenlemek için başlığına tıklamanız yeterli olacaktır. • Açılan sayfadaki seçenekler menü öğesinin türüne göre farklılık gösterecektir. • İç bağlantı türleri Joomla sisteminize bağlı makale veya bileşenlere bağlantı vermenizi sağlar. • Dış bağlantı türü, Joomla’ya bağlı olmayan bir adrese ya da harici bir adrese bağlantı vermenizi sağlar.

6. Eklenti Yöneticisi • Eklentiler menüsündeki Yönet seçeneği ile ulaşabileceğiniz Eklenti Yöneticisi, yeni eklentiler yükleyebileceğiniz ya da yüklü eklentileri yönetip kaldırabileceğiniz merkezi bir yöneticidir. • Bu yöneticiyi kullanarak, bileşenleri, modülleri, uyumlu ekleri, dilleri ve şablonları yönetebilirsiniz. • Ayrıca bu öğeleri kaldırma olanağınız da vardır.

6. Eklenti Yöneticisi • Joomla!’nın kurulum öğelerine ulaşıp kurulum yapabileceği 3 seçenek vardır: • Dosya Paketi Yükle: En çok kullanılan bu seçeneği kullanarak bilgisayarınızda yüklü herhangi bir Joomla! eklentisini seçip otomatik olarak yükleyebilirsiniz. Joomla!. zip ya da. tar. gz arşivlerini kendine açabildiğinden dosyaları bilgisayarınızda açmanıza gerek yoktur. • Klasörden Kurulum: Joomla! Sıkıştırılmış arşivden çıkarılmış dosyaları yerel bir klasörden okuyarak da kurulum yapabilir. • Bağlantıdan Kurulum: Bir bileşen ya da şablonun tam adresini biliyorsanız bu alana girerek Joomla!’nın eklentiyi otomatik olarak indirip kurmasını sağlayabilirsiniz. Eklenti yüklendiktan sonra doğru eklenti yöneticisini (örneğin bir modül yüklediyseniz modül yöneticisini ) kullanarak o eklentiyi yönetebilirsiniz.

6. Modül Yöneticisi • Eklentiler-Modüller seçenekleri ile erişebileceğiniz Modül Yöneticisi sadece modüllerin kendilerini değil, her menüye bağlı modülleri yönetmek için de kullanılır. • Joomla! Da menü bir kategori gibi içinde menü öğeleri barındıran özel bir öğedir. • Ancak, menülerin görünümleri o menüye bağlı modül tarafından ayarlanır. • Yeni bir menü oluşturduğunuz da o menüye bağlı modül de otomatik olarak oluşturulur.

6. Modül Yöneticisi • Modül yöneticisini açtığınızda sistemde aktif olan tüm modüllerin listesi görüntülenir. • Bir modül ismine tıkladığınızda modülün yapılandırma ekranı karşınıza gelir. • Çoğu modülün yapılandırma ayarları birbirinden farklıdır. • Modüller genellikle şablonda önceden belirlenmiş konumlarda görünürler. • Ancak, Joomla! Modüllerin belli menü öğeleri görüntülendiğinde görünecek şekilde ayarlanmasına da izin verir. • Yapılandırma ekranının Menü Atama bölümünden, modülün hangi sayfalarda görünmesini istediğinizi belirleyebilirsiniz. Örneğin bir anket modülünü sadece ana sayfada görüntüleyebilirsiniz.

7. Uyumlu Ek Yöneticisi • Uyumlu ekler (plugin), Joomla! Sisteminin fonksiyonlarını değiştirme gücüne sahip küçük eklentilerdir. • Joomla sistemiyle kullanıcı arasında durup çeşitli işlemleri yerine getirmek üzere tasarlanmışlardır. • Uyumlu Ek Yöneticisi sistemde yüklü uyumlu ekleri yayımlamanıza ve düzenlemenize olanak tanır.

7. Uyumlu Ek Yöneticisi • • Örneğin Tiny. MCE adlı metin editörü aslında tinymce adında uyumlu bir ektir. • • Tiny-MCE bu kodları alır ve görsel bir içeriğe dönüştürür. Joomla’da tüm makaleler veri tabanında HTML metinler olarak saklanır. Joomla’nın sistem çıktısı ile kullanıcı arasında bir düzenleyici uyumlu eki bulunur. Kullanıcı bir makaleyi düzenlemek istediğinde, Joomla makaleyi veritabanından çeker ve düz HTML kodunu bir düzenleme kutusunda görüntülemeye hazırlanır. Böylece örneğin kalın yazılar kalın görünür ve makalenize eklediğiniz resimler makalenin içinde görünür.

7. Uyumlu Ek Yöneticisi • Benzer şekilde bir kullanıcı makale ekleyip Kaydet düğmesine tıkladığında Tiny. MCE görüntülenen içeriği alıp tekrar düz HTML’e çevirir ve makaleyi saklaması için Joomla’ya teslim eder. • Ancak düzenleyici uyumlu eklerin aksine çoğu uyumlu ek kullanıcı arabirimine herhangi bir işlevsellik kazandırmaz. Bunun yerine arka planda gerçekleşen bazı görevlerde rol alırlar. • Örneğin kullanıcı yetkilendirmesi ya da arama işlevlerini yerine getiren uyumlu ekler İYS içinde çok önemli rol oynamasına rağmen kullanıcı tarafından görünen bir işleve sahip değildir.

7. Uyumlu Ek Yöneticisi • Uyumlu Ek Yöneticisini kullanarak uyumlu eklerin kullanıcı ile etkileşime girerken karşımıza çıkan ya da arka planda yürüttükleri işlemlerle ilgili özelliklerini değiştirebilirsiniz. • Örneğin Düzenleyici-Tiny MCE uyumlu ekinin özelliklerine girerek Enter’a basıldığında yeni paragraf mı yoksa satır mı başlatılacağını belirleyebilirsiniz.

Toplu Posta • Site yöneticisi olarak, üyelerinize siteyle ilgili bir gelişmeyi ya da düzenlediğiniz bir etkinliği duyurmak veya bülten yollamak amacıyla toplu e-posta göndermek isteyebilirsiniz. • Kullanıcılar-Yığın Posta Kullanıcıları-Toplu Posta menüsünden ulaşabileceğiniz Toplu E-pota işlevi belli bir grubun tüm üyelerine topluca mesaj göndermenizi sağlar. • Alt gruplara postala seçeneğini işaretlerseniz örneğin Author grubunu seçtiyseniz onun bir alt grubu olan Registered grubuna da mesajını gönderilir.

Toplu Posta • Tüm kullanıcı grupları seçili ise grup fark etmeksizin tüm üyeleriniz mesajınızı alır. • Mesajınızı HTML olarak başka bir HTML editöründe tasarladıysanız HTML biçiminde Gönder seçeneğini işaretledikten sonra HTML kodlarınızı mesaj kutusuna yapıştırmanız yeterli olacaktır.

Genel Denetim • Bir makale düzenlenirken otomatik olarak makaleyi düzenleyen kullanıcı tarafından kilitlenir. • Kilitli bir makaleyi düğer kullanıcılar düzenleyemezler, böylece aynı anda iki kullanıcının bir makalede değişiklik yapması engellenmiş olur. • Ancak bazen editörler makalelerini kaydetmeden tarayıcı penceresini kapatır ya da Geri düğmesine tıklarsa o makale kilitli kalıp unutulabilir. • İşte Sistem-Genel Denetim seçenekleri ile ulaşabileceğiniz Denetle işlevi o anda kilitli olan tüm makaleleri denetleyerek kilitlerinin otomatik olarak açılmasını sağlar. • Ancak bu işlevi kullanmadan önce hiçbir editörün gerçekten bir makaleyi düzenlemediğinden emin olmalısınız, aksi halde bu işlevi çalıştırdığınızda editörünüzün yaptığı değişiklikler de kaydedilmeyecek ve boşa gidecektir.

Değerlendirme Soruları 1. Seçeneklerden hangisinde Görünüm Yönetimi seçeneklerinden biridir? 2. Seçeneklerden hangisi Eklenti Yöneticisi bölümlerinden biri değildir? a) b) c) d) e) İçerik Yönetimi Medya Yönetimi Kategori Yöneticisi Arama Tema Yöneticisi Dosya Paketi Yükle Klasörden Kurulum Erişim Seviyeleri Günceller Bağlantıdan Kurulum

Değerlendirme Soruları 3. Seçeneklerden hangisi kullanıcı gruplarından biri değildir? a) b) c) d) e) 4. Public Administrator Super User Visitor Author Seçeneklerden hangisi içerik yönetici panelinde yer almaz? a) b) c) d) e) Sil Düzenle Arşivle Yayınla Çöp