ERGENLK DNEM NDEKLER l l l Geliim Dnemleri

ERGENLİK DÖNEMİ

İÇİNDEKİLER: l l l Gelişim Dönemleri Ergenlik Çağı Nedir? Ergenlik Çağının Genel Özellikleri Ergenlerin Sorunları Ailelerin Ergen Hakkındaki Düşünceleri Cinsel Kimlik Gelişimi

GELİŞİM DÖNEMLERİ l l l 1. Doğum öncesi çağ 2. Okul öncesi çağ Bebeklik çağı Birinci çocukluk çağı 3. Temel eğitim çağı İkinci çocukluk çağı Erinlik (buluğ) çağı 4. Ortaöğretim çağı İlk ergenlik çağı Son ergenlik çağı 5. Yetişkinlik çağı 6. Orta yaşlılık çağı 7. Yaşlılık çağı

ERGENLİK ÇAĞI NEDİR? Ergenlik çağı; yaş ve süre olarak esneklik gösteren, ancak evrensel bir gelişim dönemidir. Her birey diğer gelişim dönemleri gibi bu çağı da yaşar. Kelime olarak ‘ergen’, Yunanca’da büyümek anlamına gelen ‘adulescens’ teriminden alınmıştır.

Devam. . Ergenler; biyolojik, sosyal ve psikolojik olgunluğa erişmiş gençlerdir. 11 -12 yaşında başlayan bu dönem, ülkemizde 20 -22 yaşına kadar devam etmektedir. Kırsal kesimde bu dönem daha önce de bitebilmektedir.

ERGENLİK DÖNEMİNİN GENEL ÖZELLİKLERİ l l Bu dönemin esas teması; bireyin kim olduğunu , neye inanıp değer verdiğini, hayattan ne beklediğini değerlendirdiği bir kimlik kazanma süreci olmasıdır. En önemli gelişim dönemidir. Henüz yetişkin olmasalar bile, çocuk da sayılmayan ergenler, çoğu kez bu ikisi arasında kalarak ‘ben kimim? ’ sorusuna yanıt ararlar.

Devam. . l l Çocukluktan yetişkinliğe geçiş olarak nitelendirebileceğimiz bu dönemde, çocukluğa has ‘ben merkezci’ düşünce biçimi devam eder. Ergen, her şeyi sorgulamaya başlar ve genellikle kendi düşüncelerinin doğru olduğunu savunur.

Devam. . l l l Duyguları coşkundur. Üzüntüyü ve sevinci abartılı yaşar. Düşünce biçimindeki değişikler, cinsel rollerin belirginleşmesi ve gelecek kaygısı, kimlik bocalamasına yol açabilir. Ergenler, otoriteye pasif veya aktif karşı çıkarlar.

Devam. . l l Arkadaş grubuna ihtiyaç duyarlar ve arkadaşları onlar için ailelerinden daha önemlidir. Hayal kurar, nedensiz üzülür ve kimsenin kendisini anlamadığını düşünürler. Karşı cinse karşı ilgi ve başkaları tarafından beğenilme isteği yoğundur. Dini ve siyasi konular ilgilerini çeker.

ERGENLERİN SORUNLARI l l l Yetişkinlerin anlayışsızlığı, baskısı ve onur kırıcı davranışları beni üzüyor. Arkadaş edinmede güçlük çekiyorum. Kız/erkek arkadaşlarımla görüşmemi ailem ve çevre hoş görmüyor, karşı çıkıyor. Boş zamanlarımı etkin biçimde değerlendireceğim olanaklar yok. Cinsel konularda merak ettiklerimi kimseye soramıyor, öğrenemiyorum. Artık çocuk yerine konmak istemiyorum.

Devam. . l l l Annem ve babam arkadaş seçimime karışıyorlar. Kendime güvenmiyorum. Yaptığım hatalardan pişman oluyor ve suçluluk duyuyorum. Sık sık ölümü düşünüyorum. Dikkatimi toplayamıyor, okula ve derslere gereken önemi veremiyorum.

AİLELERİN ERGEN HAKKINDAKİ DÜŞÜNCELERİ l l Hırçınlaştı, ders çalışmıyor, sorumluluklarını ihmal ediyor. En küçük isteklerini sert dille ifade ediyor. Kardeşlerini kızdırmaktan zevk alıyor. Okuduğunu anlamıyor. Durgunlaştı, dalgınlaştı. Çabuk karamsarlığa düşüyor.

Devam. . l l Çok alıngan. Bize karşı soğuk davranıyor, tatlı sözümüz bile onu bazen sinirlendiriyor. Her istediğini yaptırmak istiyor. Siz bana karışamazsınız diyor. Derslerinde başarılı ve okula bağlı bir çocuktu. İlk kez okula gitmeyip arkadaşlarıyla gezmiş. Sürekli yalnız kalmak istiyor.

CİNSEL KİMLİK GELİŞİMİ Cinsellik, bireyin hem ruhsal hem bedensel katılımı ile gerçekleşen, doyuma ve üremeye yönelik yaşantıları içerir. Biyolojik cinsiyet; erkekliği ve kadınlığı belirleyen anatomik yapı ve fizyolojik özelliklerdir. Sağlıklı bir cinsel gelişim için öncelikle cinsiyetle uyumlu hormonların salgılanması gerekir. Bu hormonların bazıları kadınlarda östrojen ve progesteron, erkeklerde ise testesteron adını alır.

Devam. . Cinsel kimlik ise bireyin kendi bedenini ve benliğini belirli bir cinsiyet içinde algılaması ve kabullenmesidir. Sağlıklı cinsel kimlik gelişimiyle kişi; tutum ve davranışlarında benimsediği cinsiyetle uyumlu şekilde yaşayabilmektedir.

ÜREME SİSTEMLERİ Bitkiler, hayvanlar kısacası doğadaki tüm canlı varlıklar soylarını sürdürmek ve var olmaya devam etmek için üremek, çoğalmak zorundadır. Tohumlar; bitkilerde, hayvanlarda ve insanlarda değişik biçimlerde döllenerek yeni yaşamlar oluşturur. Erkek ve kadın üreme organları, işlevsel olarak birbirini tamamlayan yapılardır. Kadın üreme organları daha çok bedenin içine doğru gelişirken, erkek üreme organları bedenin dışına doğru gelişmiştir. Anne karnındaki çocuğun güvenle gelişebilmesi için bebeğin oluşumunda birincil rol oynayan organlar bedenin içindedir.

ERKEK ÜREME SİSTEMİ 1. Dış organlar: penis skrotum (torbalar) 2. İç organlar: Testis (erbezi), prostat ve tohum kanalları.

PENİSTE SERTLEŞME VE BOŞALMA Penis içinde süngere benzeyen bir yapı vardır. Süngere benzer bu yapı, içinde bulunan damarlardan kan çekerek şişer ve sertleşir. Ergenlik dönemine giren erkeklerde olmadık yerde ve beklenmeyen durumlarda penis sertleşmesi yaşanabilir. Erkek tohum hücreleri ergenlik dönemiyle çoğalmaya başlar. Testislerde biriken tohum hücrelerinin penis yoluyla dışarı atılmasına ‘boşalma’ denir. Boşalma esnasında dışarı atılan sıvıya ‘meni’ denir. Döllenmeyi sağlayan tohum anlamına gelen sperm hücreleri, meninin yalnızca küçük bir kısmını oluşturduğu halde tek bir boşalmada 500 milyon kadar sperm hücresi bulunur. Cinsel ilişki sırasında bu hücrelerden bir tanesi yumurtaya ulaşarak onu döllemeyi başarabilir. Ergenliğe yeni giren erkeklerde zaman gece boşalması olur. Sabahleyin uyanan genç erkek, iç çamaşırını ıslak bulur. Gece ıslanması her genç erkekte görülen normal bir olaydır.

ERGENLİK DÖNEMİ ÜREME SAĞLIĞI SORUNLARI l l Penisin küçüklüğü kişinin yetersiz olduğunu mu gösterir? : Büyük bir penis erkeklik gücünün simgesi değildir. Pek çok genç çevreden duyduğu abartılı tanımlamalarla kendi penislerinin küçük olduğunu düşünerek yetersizlik duygusuyla endişe yaşar. oysa penisin boyutu ile bireyin cinsel yönden yeterliliği arasında bir bağ gösterilememiştir. Tüylenme ve sivilceler: Bedendeki tüylenmenin azlığı veya çokluğu erkeklik hormonuna değil, ırk ve ailesel özelliklere bağlıdır. Testesteron, tüylerin çıkmasını başlatan hormondur. Sivilcelenme yoğun yaşanıyorsa bakımı yapılmalı, gerekirse doktora başvurulmalıdır.

Devam. . l Sakallar: Genellikle sakallar ergenliğin son dönemlerine kadar belirmez. Diğer bölgelerdeki tüylerin çıkış zamanı gibi sakalların çıkışı da ırksal özelliklere bağlıdır. Başlangıçta tüy şeklinde olan sakallar zamanla ve traş edilmeyle sertleşir.

Devam. . l l Ses neden çatallaşır ve çatlar? : Büyümeye bağlı olarak ses telleri de değişime uğrar. Sesin tonu ses tellerinin uzunluğuna ve gırtlak yapısına bağlı olduğu için çatallanma veya düzensizlik, büyüme süresince yaşanabilir. Bazı ergenlerde bu çatallanma ve çatlamalar olmaksızın ses yapısı yerleşebilir. Sünnet nedir: Bebek doğduğunda penisin ucu, penisin üzerinden gelen deriyle kaplıdır. Bu deriye sünnet derisi denir. Sünnet derisi, ameliyatla alınır, buna sünnet denir.

Devam. . Üreme organlarına ilişkin sorunlar: -Tek ya da her iki testiste ani ya da giderek artan sancı, ağrı -Skrotum içinde testislerin birinin yukarı çıkması -Skrotumda şişlikler -Skrotum içinde iki yerine tek testis bulunması -Sünnetsiz penis ucunda ağrılı şişme -İdrar yaparken ağrı, zorluk, yanma ve eşlik eden ateş varsa mutlaka hekime başvurulmalıdır. l

Silgi kullanmadan resim çizme sanatına hayat denir. John Christian