ERCAN MUTLU SOSYAL HZMET UZMANI ANKARA NUMUNE ETM

ERCAN MUTLU SOSYAL HİZMET UZMANI ANKARA NUMUNE EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ AMATEM KLİNİĞİ

MADDE BAĞIMLILIĞI Dünyada olduğu gibi ülkemizde de başta gençler olmak üzere herkesi etkileyebilen biyolojik, ruhsal ve sosyal boyutları olan bir sağlık sorunudur.

MADDE BAĞIMLILIĞI TANI ÖLÇÜTLERİ • Maddeyi kullanmak için güçlü bir istek, • Maddeyi kullanma davranışını denetlemede güçlük, • Yoksunluk belirtileri, • Tolerans gelişimi, • Maddeyi elde etmek, kullanmak ve belirtilerini gizlemek için aşırı zaman ve çaba harcama, • Madde kullanımı sosyal, ruhsal, fiziksel sorunlara yol açsa da maddeyi almaya devam etme, Bu maddelerin 3 tanesinin olması kişiye bağımlı demek için yeterlidir.

BAĞIMLILIK NEDİR? Bir maddenin belirgin bir etkiyi elde etmek için alınması sürecinde ortaya çıkan bedensel, ruhsal ya da sosyal sorunlara rağmen madde alımının devam etmesi, bırakma isteğine rağmen bırakılamaması, aynı etkiyi elde edebilmek için giderek madde miktarının arttırılması ve maddeyi alma isteğinin durdurulamaması durumudur.

BAĞIMLILIK BİR SÜREÇTİR.

Bağımlık birden başlayıp, birden bitmez. Başladığı zaman bir ömür boyu sürer. Kiminde kısa sürede, kiminde ise uzun zaman içinde gelişir. İnsanlar bu sürecin hangi noktasında olduklarını çoğu zaman kestiremezler.

BAĞIMLILIK SÜRECİ NASIL İŞLER? 1. DENEME İLK TEMAS: Madde denemek için kullanılır. Özenti ve merak önemli rol oynar

Bu maddelerin kullanıldığı ortamlara girerek, bir kez deneyerek ve bir daha kullanmayacağını düşünerek,

2. SOSYAL KULLANIM İKİNCİ KEZ, ÜÇÜNCÜ KEZ VE SONRASI……… • Madde zaman kullanılır • Maddenin kişiye zararı yok gibidir. • Bağımlı olmada da kullanılabildiği düşünülür

3. KÖTÜYE KULLANIM • Bağımlılık gelişmesi olasılığı artar • Anksiyete ve gerilimden kurtulma • Eğlenme için kullanma

4. BAĞIMLILIK • Aynı etkiyi elde edemez. • Ne bulunursa kullanılır. • Düzenli kullanım zamanla bağımlılığa kayar. • Kişide bağımlılık artık gelişmiştir.

Bağımlılık nasıl gelişir? “Belki kullanabilirim” “ Korku ve merak” “Bir kereden bir şey olmaz” “Bıraktım, bir daha başlamam” “Bir daha asla” “Artık bırakacağım” “Ben bağımlı olmam” “Bırakmak zorundayım” “İstersem bırakırım” “Bu meret bırakılmaz ki!”

BİR ÇOK KİŞİ BAĞIMLI OLDUĞUNUN FARKINDA DEĞİLDİR. ***Kişi bağımlı olunan durumu hep inkar eder, kabul etmez, istediği zaman maddeyi bırakabileceğini düşünür. ***Kullanılan madde miktarı artar, önceden etki gösteren miktar aynı etkiyi göstermez duruma gelir. Bu durum bağımlılığın en önemli göstergelerindendir.

ZARAR VERMESİNE RAĞMEN MADDE KULLANMAYA DEVAM EDİLİR. Kişide başarısız bırakma girişimleri ve İstediğinde bırakabileceği düşüncesi vardır ancak uzun süreli bırakamazlar • Kendilerini normal hissedebilmek için madde kullanımına gereksinimleri vardır

BAĞIMLILAR MADDE KULLANMAYA BAŞLADIKLARI ZAMAN MADDE KULLANIMINI KONTROL EDEBİLECEKLERİNE İNANIRLAR. • Hiçbir bağımlı “olmak için madde kullanmaya başlamaz. • Madde kullanımı denetlenemediği için kişi bir süre sonra bağımlı hale gelir.

BAĞIMLILIK YAPICI MADDE NEDİR? Beyin işlevlerini doğrudan etkileyerek kullanan kişinin ruhsal ve fiziksel dengesini bozan; bu kişide fiziksel ve ruhsal bağımlılığa yol açan; kişisel ve toplumsal yönden ekonomik ve sosyal çöküntü oluşturan, yaşam için gerekli olmayan maddelerdir.

Esrar resimleri

Esrar • Esrar sık ve fazla içildiği zaman bağımlılık yapar. Başka maddelere göre bağımlılık yapma potansiyeli düşük olmakla beraber, esrar da bağımlılık yapar. • Esrar kişinin öğrenme kapasitesini azaltır, tembellik yapar. • Esrar kullananlarda şizofreni görülme riski kullanmayanlara göre 7 kat fazladır.

Esrar da bağımlılık yapar! • Esrar bırakıldığı zaman ortaya çıkan belirtiler şunlardır • • • Sinirlilik Gerginlik Uykusuzluk İştahsızlık Esrarın kesilme belirtileri 6 haftaya kadar uzayabilir. REsrar bağımlılık yapar. Kesildiği zaman ortaya çıkan belirtiler diğer uyuşturucularda olduğu kadar şiddetli olmadığı için “bağımlılık yapmaz” diye algılanır. Ama esrarın kesilme belirtileri uzun sürer…

Ecstasy Resimleri

Ecstasy • • • Ecstasy haplar şeklinde satılır. İçen kişilerde enerji artışı ve yakınlık hissi oluşturur. Bu nedenle genelde diskolar, partilerde veya barlarda kullanılır. Etkisi 6 -12 saat kadar sürer. Pıt, mitsubishi, çılgın max, roket gibi adları vardır. Ecstasy bağımlılık yapar ve kişi onsuz eğlenemez hale gelir. Kalp veya böbrek yetmezliği olanlarda ani ölümlere neden olabilmektedir.

Uçucu maddeler • Tiner, bali gibi yapıştırıcılar, benzin, aseton gibi maddeler uçucu madde kapsamında değerlendirilir. • Bunlar genelde bir beze emdirilir veya bir torbaya doldurulur ve buharı içe çekilerek kullanılır. • Bağımlılık yapıcı etkisi fazladır. • Doğrudan beyne zarar gösterir ve gencin öğrenme, yargılama gibi yeteneklerini bozar. • Belirgin bir kokusu vardır ama kokusu anlaşılmaması için gençler bu maddeleri kullandıktan sonra sakız çiğnemekte veya alkol almaktadırlar.

Eroin resimleri Piyasa eroini Saf eroin

Eroin • Açık kahverengi bir toz şeklindedir. • Sigaraya sarılabilir, buruna çekilebilir, damar içine verilebilir veya dumanı içe çekilebilir. • Çok şiddetli ve hızlı bağımlılık yapar. • Kullanan kişinin göz bebekleri küçülür. • Alınmadığı zaman burun akıntısı, halsizlik, uykusuzluk, kas ağrıları ve kramplar görülür. • Yüksek dozda alındığında ölüme neden olabilir.

Opiyatlar kesildiği zaman… • İlk 15 günden sonra kesilme belirtileri azalır • Opiyatların kesilmesi ölüme yol açmaz • Belirtiler 1 aydan uzun sürebilir • Bulantı, kusma, ishal, karın ağrısı görülür • Eklem ağrıları oluşur Opiyat kesilmesi belirtileri 1 aydan uzun sürebilir

Kokain ve taş yüksek doz alındığında • • • Çarpıntı Yüksek tansiyon Sinirlilik Saldırganlık Yerinde duramama Huzursuzluk Göğüs ağrısı Kas zayıflığı Solunum güçlüğü Koma Kokain ve taş ölümcül olabilir.

Kokain ve taşın yarattığı olumsuz sonuçlar • Burunda kanama ve delinme • Akciğerlerde hasar • Tikler • Migren benzeri baş ağrıları • Beyin damarlarında tıkanma veya kanamaya bağlı felç • Boşalmada gecikme Kokain ve taş felce giden sorunlar yaratabilir.

Bonzai, jamaikan gold vb… • Sentetik maddelerdir ve beyne doğrudan etki ederler • Esrara göre 14 kat daha fazla yan etki yaratırlar • Çok farklı formları olduğu hiç beklenmedik bedensel sorunlar çıkmaktadır (örneğin: böbrek yetmezliği) • Çok hızlı bağımlılık yaparlar KİM SAL YA

Yoğun kimyasal madde içerdiği için beyin üstüne etkileri çok olumsuzdur, beyin fonksiyonlarını bozar ve beyni mekanikleştirir, robotlaştırır Psikoz (akıl hastalığı) geliştirme ve intihar riski yüksektir

İlaç Olarak Kullanılan Ancak Bağımlılık Yapabilecek Maddeler • Eczanelerde yeşil ve kırmızı reçete ile satılan ilaçlardır. • Diazem, Nervium, Xanax, Tranxilene, Ativan, Rivotril, Akineton ve Rohypnol gibi. . . • Alındıkları zaman rahatlama ve gevşemeye yol açarlar. • Reflekslerde zayıflama ve uyku hali belirir. • Alkol ile alındıklarında etkileri daha da artar.

İlaç Olarak Kullanılan Ancak Bağımlılık Yapabilecek Maddeler • Eczanelerde yeşil ve kırmızı reçete ile satılmayan bazı ilaçlarda bağımlılık yapabilir. • Aferin, Tantum ve Lomotil gibi. . . • Ciddi bağımlılık yapabilirler. • Yoksunluk belirtileri gözlenebilir ve bu yoksunluk tabloları hayatı tehdit edici olabilir. 31

Alkolik karaciğer Alkol karaciğerde • Büyümeye • Yağlanmaya Normal karaciğer • Hepatite (sarılığa) • Siroza • Kansere yol açabilir Alkolik karaciğer

Alkol ve kalp Alkol • Damar tıkanıklığına • Kalp yetmezliğine • Yüksek tansiyona • Kalp krizine yol açabilir Normal kalp Alkole bağlı genişlemiş kalp

Alkol ve Beyin Alkol Kullanmayan Alkol Kullanan • Beyin işlevlerinde azalma • Beceri isteyen işlerde gerileme • Denge bozuklukları • Görme sinirlerinde hasar sonucu görme bulanıklığı • Unutkanlık • Bunama Alkole bağlı bunama (demans) sık rastlanan ve Wernicke-Korsakof adı verilen bir hastalıktır Yapılan araştırmalarda, haftada 14 kadeh şarap veya 7 duble rakı içenlerde bile hafızanın daha çabuk bozulduğu gösterilmiştir

Alkol ve kaslar Alkol kas zayıflığı ve kas erimesi yapabilir Çünkü alkol; • Protein sentezini bozar • Testosteron hormonunu azaltır östrojen hormonunu artırır • Vitamin dağılımını bozar • Yağ depolanmasına yol açar • Susuzluk yapar

Alkol ve sinir sistemi • Ellerde, ayaklarda ve bacaklarda ağrılar, • Karıncalanma ve uyuşma • Kas gücünde azalma • Felç Bu duruma polinöropati denir Bozulmamış sinir kılıfı Alkolle bozulmuş sinir kılıfı

Bebek alkol sendromu • Büyüme ve gelişme geriliği (boy ve kiloda) • Zihinsel, davranışsal ve nörolojik gelişmede gecikme • Basık burun ve dudaklar, küçük çene • Kalp, göz veya hareket sistemi anormallikleri 0

Alkol, mide ve pankreas Yutak borusu iltihabı Gastrit Mide ülseri Mide 12 parmak barsağı iltihabı Pankreas İltihaplı pankreas Alkole bağlı gastrit

Alkol ve cinsellik Alkol • Boşalmayı geciktirir (disorgazmi) • Hiç boşalamamaya yol açabilir (anorgazmi) • Sertleşme bozukluğu yapabilir (impotance)

Acil Durumlarda. . . • • • Soğukkanlılığınızı koruyun. Sakinleştirmeye ve ona güven vermeye çalışın. Eğer bilincini kaybetmişse yan yatırın ve soluk aldığından emin olun. Gerginlik hali ya da tepkisizliği devam ederse acil servisi (112) arayın. Kullandığı ilaçları, maddeleri ya da tozları toplayın ve doktoruna verin.