Epidemiologia i patomechanizm uszkodze stawu skokowego dr med

Epidemiologia i patomechanizm uszkodzeń stawu skokowego dr med. Andrzej Bugajski dr Andrzej Zaleski

Uszkodzenia stawu skokowego n n n n Problem Epidemiologia Anatomia Biomechanika Etiologia Klasyfikacja Patogeneza

Uszkodzenia stawu skokowego n n n n Problem Epidemiologia Anatomia Biomechanika Etiologia Klasyfikacja Patogeneza

Epidemiologia urazowości stawia problem uszkodzeń narządu ruchu w rzędzie największych i najtrudniejszych zadań medycyny XXI wieku

Jest to konsekwencją zmiany stylu życia, postępu technicznego, pogoni za pracą, dążeniem do jak najszybszego przemieszczania się z miejsca na miejsce, brakiem odpoczynku a także rekreacyjnym lub profesjonalnym uprawianiem sportu

Wśród wszystkich obrażeń narządu ruchu, obrażenia kończyn są najczęstsze Znaczący procent ( 29% ) tych uszkodzeń dotyczy kończyny dolnej

Obrażeń doznają głównie ludzie młodzi, w wieku produkcyjnym, co jest przyczyną wymiernych kosztów ekonomicznych ponoszonych przez całe społeczeństwo

Uszkodzenia stawu skokowego n Problem n Epidemiologia n n n Anatomia Biomechanika Etiologia Klasyfikacja Patogeneza

Skręcenia stawu skokowego Anglia 5 000 dziennie USA 23 000 dziennie Szwecja 18% wszystkich obrażeń sportowych Finlandia 16 -21% wszystkich obrażeń sportowych Ronstrem

Najczęstszy uraz wśród sportowców takich dyscyplin jak: - koszykówka - piłka nożna -siatkówka -lekkoatletyka

Uszkodzenia stawu skokowego koszykówka 40%

Uszkodzenia stawu skokowego piłka nożna 30%

Footballers' Ankle

Uszkodzenia stawu skokowego siatkówka 20%

w sporcie 75% przypadków prowadzi do uszkodzenia więzadeł po stronie bocznej

w sporcie wyczynowym przed urazami staw zabezpieczany jest przez: -odpowiednie obuwie sportowe -tapeing -stabilizatory -ortezy

Uszkodzenia stawu skokowego rzadko występują u dzieci

Uszkodzenia stawu skokowego n Problem Epidemiologia n Anatomia n n n Biomechanika Etiologia Klasyfikacja Patogeneza

Staw skokowo-goleniowy (staw skokowy górny) § Łączy dalsze nasady kości goleni z bloczkiem kości skokowej § Jednoosiowy staw bloczkowy § Złożona budowa anatomiczna § Bardzo ważna rola stabilizatorów biernych i czynnych § Najbardziej obciążany staw człowieka - przenosi ciężar całego ciała na stopę § Umożliwia ruchy stopy – zgięcie podeszwowe i grzbietowe § Współdziała ze stawem skokowym dolnym (przednim i tylnym), dzięki któremu możliwe są złożone ruchy stopy: zgięcie grzbietowe, pronacja, odwiedzenie oraz zgięcie podeszwowe, supinacja, przywiedzenie § Duża podatność na urazy

Staw skokowy składa się z trzech stawów: Staw skokowy górny 1. staw skokowo-goleniowy articulatio talocruralis Staw skokowy dolny

Staw skokowy składa się z trzech stawów: Staw skokowy górny Staw skokowy dolny 2. Staw skokowo-piętowy (staw skokowy tylny) articulatio subtalaris 3. Staw skokowo–piętowo–łódkowy (staw skokowy przedni) articulatio talocalcaneonavicularis

Przekrój czołowy stawu skokowo-goleniowego Grant’s Atlas of Anatomy

Przekrój poprzeczny stawu skokowo-goleniowego Grant’s Atlas of Anatomy

Stabilność bierną stawu skokowo-goleniowego zapewniają kompleksy więzadłowe - po stronie bocznej (boczny kompleks więzadłowy) - przyśrodkowej (więzadło przyśrodkowe) (trójgraniaste) - więzozrost piszczelowo-strzałkowy

Więzadła od strony bocznej skokowostrzałkowe tylne piętowo strzałkowe skokowo-strzałkowe przednie

Więzadła od strony przyśrodkowej przyśrodkowe piszczelowo-skokowe piszczelowo-piętowe piszczelowołódkowate

n n Stabilność czynną zapewniają mięśnie podudzia: M. piszczelowy przedni (m. tibialis anterior) – silny zginacz grzbietowy stopy. Hamuje ruchy zginania podeszwowego. n M. trójgłowy łydki (m. triceps surae) – najsilniejszy zginacz podeszwowy stopy. Hamuje ruchy zginania grzbietowego.

Mięśnie przednie i boczne goleni

Mięsień trójgłowy łydki (warstwa powierzchowna grupy tylnej goleni)

Uszkodzenia stawu skokowego n Problem Epidemiologia Anatomia n Biomechanika n n n Etiologia Klasyfikacja Patogeneza

Prawidłowa czynność stawu skokowo-goleniowego zależy od: osi mechanicznej stawu kształtu powierzchni stawowych działania stabilizatorów czynnych i biernych Biomechanika stawu i jego stabilność uwarunkowana jest natomiast synchroniczną czynnością wymienionych elementów

Przy pochylaniu ciała do przodu lub do tyłu ruch odbywa się w stawie skokowym górnym (ruch zgięcia grzbietowego i podeszwowego) 20 -300/0 /40 -500

Jeżeli ciało ulega pochyleniu w bok to ruch odbywa się w stawie skokowym dolnym ( ruch supinacji i pronacji )

PRONATIO NAWRACANIE EVERSION SUPINATIO ODWRACANIE INVERSION

Nawracanie stopy zawsze jest związane z jej odwodzeniem i zgięciem grzbietowym

Odwracanie stopy łączy się z przywodzeniem i zgięciem podeszwowym stopy

n Przy pochylaniu ciała do przodu lub do tyłu ruch odbywa się w stawie skokowym górnym n n ruch zgięcia grzbietowego i podeszwowego Jeżeli ciało ulega pochyleniu w bok to ruch odbywa się w stawie skokowym dolnym n ruch supinacji i pronacji

Uszkodzenia stawu skokowego n Problem Epidemiologia Anatomia Biomechanika n Etiologia n n n Klasyfikacja Patogeneza

Uszkodzenie stawu skokowego może być wynikiem urazu bezpośredniego lub pośredniego

Michael Stich

Przyczyny urazu: § Piłka nożna § Tenis § Siatkówka § Koszykówka § Wsiadanie i wysiadanie z tramwaju, autobusu § Upadek z wysokości § Inne

Uszkodzenia stawu skokowego n Problem Epidemiologia Anatomia Biomechanika Etiologia n Klasyfikacja n Patogeneza n n

Klasyfikacja Lauge-Hansena n Uwzględnia pozycje w jakiej znajduje się stopa w momencie urazu w połączeniu z kierunkiem w jakim działa siła n Pozycja stopy jest wymieniana na pierwszym miejscu n n supinacja lub pronacja na drugim miejscu wymienia się kierunek działania siły urazu n przywiedzenie, odwiedzenie, rotacja zewnętrzna, rotacja wewnętrzna, obciążenie osiowe

pronacja i supinacja odnosi się do ruchów stopy wokół osi stawu skokowego dolnego przywiedzenie i odwiedzenie to siły deformujące powodujące rotację kości skokowej wokół jej długiej osi rotacja zewnętrzna i wewnętrzna to ruchy wokół osi pionowej piszczeli

Uszkodzenia stawu skokowego n Problem Epidemiologia Anatomia Biomechanika Etiologia Klasyfikacja n Patogeneza n n n

mechanizm supinacyjno-addukcyjny

mechanizm supinacyjno-rotacyjny

mechanizm pronacyjno-abdukcyjny

mechanizm pronacyjno-rotacyjny

Podsumowanie n Staw skokowy jest stawem bardzo złożonym pod względem anatomicznym, jak i funkcjonalnym n Często ulega uszkodzeniom, stanowi ok. 30% obrażeń kończyn n W patomechanizmie uszkodzeń dominuje mechanizm supinacyjno-addukcyjny n W sporcie wyczynowym wymaga stosowania metod profilaktycznych

Dziękuję za uwagę