EMZKLLK VE EMZKLLKTE BESLENME II r Gr Dr

EMZİKLİLİK VE EMZİKLİLİKTE BESLENME - II Öğr. Gör. Dr. Hülya YARDIMCI Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Beslenme ve Diyetetik Bölümü

Emzirmede sütün yetmediği nasıl anlaşılır? (Güvenilir) • Yetersiz tartı alımı (bir ayda 500 gramdan az, ikinci haftanın sonunda doğum tartısından az) Sonra ki aylarda her tartılışta bebeğin ağırlığı büyüme grafiğine işlenerek iki tartım arası birleştirildiğinde çizgi aşağı doğru iniyorsa süt yetmiyor demektir. • Çok az miktarda, konsantre idrar çıkarması (günde altıdan az, sarı ve keskin kokulu)

Yetersiz süt belirtileri (olası) • Emzirmeden sonra tatmin olmuyorsa • Bebek sık ağlıyorsa • Çok sık meme emiyorsa • Çok uzun süre emiyorsa • Bebek emmeyi reddediyorsa

Yetersiz süt belirtileri (olası) • Bebek sert yada yeşil dışkı yapıyorsa • Bebek az sayıda, küçük miktarlarda dışkı yapıyorsa • Memeler büyümemişse(hamilelikte) • Süt gelmiyorsa (doğumdan hemen sonra)

Bebeğin anne sütü alamamasının nedenleri • Emzirme ilgili faktörler • Annenin psikolojik durumu • Annenin fiziksel durumu • Bebeğe bağlı nedenler

Bebeğin yeterli anne sütü alamamasının nedenleri Emzirme ilgili faktörler • Geç başlama • Sık emzirmeme • Gece emzirmeme • Kısa emzirme • Memeye kötü yerleşme • Biberon, yalancı emzik verme • Ek besinler verme

Annenin psikolojik durumu • Özgüven azlığı • Kaygı, stres • Emzirmeden hoşlanmama • Bebeği kabullenememe • Yorgunluk

Bebeğin yeterli anne sütü alamamasının nedenleri Annenin fiziksel durumu • Ağır malnütrisyon • Hamilelik • Kontraseptif haplar, diüretikler • Alkol, sigara • Plasenta parçası kalması • Meme gelişiminde bozukluk

Bebeğin yeterli anne sütü alamamasının nedenleri Bebekle ilgili durumlar • Hastalık (güçlü ememez) • Anomali -Kalp anomalisi (kilo almada güçlük çeker) -Nörolojik problemler Bebeğin emmeyi reddetmesi, emzirmeden vazgeçmenin en sık nedenidir

Emzirme engelleri • Bebeğe ait nedenler Hastalıklar ( metabolik hastalık vb. ) Ağrı Burun tıkanıklığı Ağızda acıma Sedatif etkisi • Anneye ait nedenler: Annede veya memesinde hastalık Adet görme Annenin kokusunda değişiklik Sedatif etkisi Emzirirken gebe kalma

Emzirme Tekniğinde Sorunlar 1. Biberon ya da emzik 2. Kötü pozisyonda tutma 3. Tıkalı meme 4. Bebeğin kötü pozisyonu 5. Başın itilmesi (dövüşme arzusu)

Emzirme tekniği • Annenin memeyi yanlış tutuşu • Emzirmenin kısıtlanması • Fazla süt birikimi • Erken dönemde zorluk

Fazla süt yapımı • Uzun süre yanlış teknikle emme • İkinci memenin gereksiz emzirilmesi

Bir Değişiklik Bebeği Üzmüş Olabilir • Anneden ayrılma • Annenin işe tekrar başlaması • Yeni bir bakıcı • Ev düzeninde değişiklik • Anne kokusunda değişiklik

Annenin memesi ile ilgili sorunlar 1. Düz, içe çökük, büyük veya uzun meme başı 2. Göğüsde tıkanıklık veya süt birikmesi 3. Kanal tıkanıklığı ve mastit 4. Ağrılı ve çatlak meme uçları

DOLU VE TIKANMIŞ MEME • DOLU MEME • TIKANMIŞ MEME Sıcaktır Acı verir Ağırdır Ödemli gibidir Serttir Süt Akar Ateş yoktur Meme ucu gevşektir Parlaktır Kırmızı görünebilir Süt Akmaz 24 saat ateş olabilir

Emzirme engellerini azaltmak için • Gebeliğin 5. ayından itibaren elle masaj yapılıp meme başı çekilmelidir. • Meme başının çok küçük ya da meme kasının içeri çökmüş olduğu durumlarda emzirme sırasında meme başını saracak şekilde emzik kullanılmalıdır. • Memeler boşaltılmalıdır. • Emzirme sonrası memelerin kuru kalması sağlanmalıdır.

Bazı anneler sütünün yetmeyeceği endişesini duyarlar • İlk 2 -3 gün süt az olabilir, bebek emdikçe süt gelir. Bu nedenle sık emzirme yapılmalıdır. • Bebeğin huzursuz olmasının nedeni anne sütünden kaynaklanmaz. Bu endişe süt oluşumunu ve emzirmeyi engeller. • Ek besinlere erken başlanması yine emzirme sıklığını etkileyerek süt yapımının azalmasına neden olur. • Hazır formülalara özenti

Sağlık Bakanlığı ile UNICEF işbirliğinde temel amacı emzirmenin korunması, özendirilmesi ve desteklenmesi olan“Anne Sütünün Teşviki ve Bebek Dostu Sağlık Kuruluşları Programı” sürdürülmektedir. Programın temel amacı ilk 6 ay sadece anne sütü verilmesi ve 6. aydan sonra uygun besinlerle beraber emzirmenin 2 yaşına kadar sürdürülmesidir.

Program “Bebek Dostu Hastaneler” kavramı ile başlamış, 2000' li yıllara gelindiğinde “Bebek Dostu Sağlık Kuruluşları” ve ''Bebek Dostu İl'' kavramı geliştirilmiştir.

EMZİKLİLİKTE BESLENME

Emziklilik döneminde süt üretimi için gerekli olan enerji iki kaynaktan sağlanır: 1. Gebelik süresince vücut yağı olarak depolanan enerji, 2. Besin gruplarından gelen enerji.

Enerji gereksinimi Emzikli annenin salgıladığı sütteki enerjinin önemli bölümü kendi tükettiği besinlerden karşılanır. Bu dönemde annenin besin ögeleri gereksinimlerinin belirlenmesinde; üAnnenin doğum sıklığı üEnfeksiyonlara yakalanma sıklığı, üMalnütrisyonlu olup olmaması üFiziksel aktivitesi dikkate alınmalıdır.

Enerji gereksinimi • Süt yapımı için • Meme glandlarının gelişimi için • FA, BMR ( anne gereksinimi) için Emziklilikte normal gereksinmeye ilave enerji eklenmelidir.

• Postpartum 0 -6 ay için, • Ortalama süt üretimi 780 m. L/gün (enerji içeriği 67 kkal/100 m. L) • Anne sütü için gereken enerji miktarı 500 kkal/gün • İyi beslenen kadınlarda 170 kkal/gün enerji depolardan karşılanabilmektedir. • 0 -6 ay laktasyon dönemi için günlük enerji eki 330 kkal/gün

• Postpartum 7 -12 ay için, • Ortalama süt üretimi 600 m. L/gün • Bu dönemde annenin ağırlığının sabit olduğu düşünüldüğünden depolar enerji hesabına dahil edilmez. • 7 -12 ay laktasyon dönemi için günlük enerji eki 400 kkal/gün

Protein gereksinimi Protein gereksinmesi enerji alımıyla ilişkilidir. Bu döneminde diyetin protein kalitesi, dikkate alınmalıdır. Gereksinim: İlk ay………… 1. 3 g/ 100 m. L süt Sonraki aylar………. 1. 15 g/100 m. L süt Ortalama 1. 2 g/100 m. L süt

• Örneğin: Günlük süt yapımı 800 m. L alındığında; İlk ay……. 800 x 1. 3=10. 4 g/gün ek Sonraki aylar…… 800 x 1. 15= 9. 2 g/gün ek Anne diyeti NPU %100 -80 ise Ya da 800 x 1. 2=9. 6 g/gün ek yapılması gerekmektedir.

• Diyet karışık ise (hayvansal+bitkisel) NPU %70 2 g protein/100 m. L süt Günlük üretilen süt miktarı 750 -800 m. L ise; 2 x 750 -800=15 -16 g EK yapılmalıdır.

Laktasyonda artan gereksinimler ü Enerji……………. . %44 üProtein……………. %25 üKalsiyum………. . . %50 üA vitamini………. %60 üB 2 vitamini……. . %67 üB 1 vitamini……. . %42 üDemir……………. . %25

Besin ögeleri Ek Enerji (kkal) Protein (g) Kalsiyum (mg) Demir (mg) A vitamini (IU) B 1 vitamini (mg) B 2 vitamini(mg) C vitamini(mg) D vitamini (mcg) 500 15 400 0 -5 500 0. 5 35 5 Günlük gereksinimi 2700 65 1300 15 -20 5500 1. 6 1. 8 85 -95 10 -15

Temel Besin Gereksinimleri Besin grup Normal Emziklilik-EK Süt ve süt ürünleri 2 porsiyon 4 -5 porsiyon (2 -3 ek) Et-Kurubaklagilyumurta 2 porsiyon- 1 adet 4 porsiyon (+1 ek) Taze sebze-meyve 3 -5 porsiyon 6 -8 porsiyon (+3 -5 ek) Ekmek- tahıllar 3 -6 porsiyon 5 -10 porsiyon (+2 -6 ek)