Embriologia prowadzcy prof dr hab Jan Kuryszko Literatura

Embriologia – prowadzący prof. dr hab. Jan Kuryszko { Literatura podstawowa: { { C. Jura, J. Klag - „Podstawy embriologii zwierząt i człowieka. ” Wyd. Nauk. PWN, t. I, II, W-wa 2005 Z. Bielańska – Osuchowska – „Zarys organogenezy. Różnicowanie się komórek w narządach. ” Wyd. Nauk. PWN W-wa 2004 C. Jura, H. Krzanowska, K. Rzehak – „Podstawy embriologii zwierząt. ” PWN Warszawa, 1983 Z. Bielańska – Osuchowska – „Embriologia” PWRi. L 1977 i 1978

Embriologia – prowadzący prof. dr hab. Jan Kuryszko { Literatura uzupełniająca: { H. Bartel – „Embriologia” PZWL, Warszawa 1995 i 1999 (wyd. I i II). { D. Starck – „Embryologie” G. Thieme Verlag Stuttgart, 1965 { Scott F. Gilbert – „Developmental biology” seventh edition, Sinauer Associates, Inc. 2003

Podstawowe procesy rozmnażania i rozwoju osobniczego

Cel rozmnażania zapewnienie ciągłości istnienia gatunku { przekazywanie z pokolenia na pokolenie informacji genetycznej, zgodnie z którą nowe osobniki będą funkcjonować w środowisku. {

Rozmnażanie bezpłciowe (agamiczne, aseksualne, wegetatywne) płciowe (gamogoniczne, generatywne, seksualne)

Rozmnażanie bezpłciowe bierze udział jeden organizm rodzicielski { powstaje potomstwo jednakowe pod względem genetycznym z organizmem rodzicielskim { występuje u niższych systematycznie grup bezkręgowców {

Rozmnażanie bezpłciowe { podział (podłużny i poprzeczny) { pączkowanie { wytwarzanie przetrwalników { poliembrionia

Podział podłużny { Podziały mitotyczne komórek zachodzą wzdłuż głównej osi ciała organizmu macierzystego, który dzieli się na dwie równe części (gąbki, meduzy, stułbiopławy, koralowce, rozgwiazdy, larwy niektórych tasiemców).

Podział poprzeczny { { Zachodzi poprzecznie do głównej osi ciała i dzieli ciało na dwie nierównowartościowe części: { górną – morfologicznie bardziej zróżnicowaną { dolną – morfologicznie mniej zróżnicowaną Występuje u nielicznych meduz stułbiopławów, koralowców, wirków, wieloszczetów, skąposzczetów.

Pączkowanie { { Mitotyczne dzielenie się komórek w określonej okolicy organizmu macierzystego, ich skupianie się w postaci pączka, oddzielenie i przekształcenie w organizm potomny (gąbki, parzydełkowce, wieloszczety, mszywioły, larwy niektórych tasiemców). Pączkowanie dzieli się na zewnętrzne i wewnętrzne.

Pączkowanie zewnętrzne { Pączki powstają bezpośrednio na ciele organizmu macierzystego lub na stolonach zewnętrznych. U gąbek pączki tworzą się bezpośrednio na ciele. Oddzielenie niezupełne – kolonia. Koralowce – pączki na stolonach zewnętrznych, rzadziej na wewnętrznych. STOLONY – uwypuklenia lub wpuklenia ściany ciała organizmu macierzystego (stolony zewnętrzne lub wewnętrzne).

Pączkowanie stułbi

Pączkowanie wewnętrzne { Pączki powstają na stolonach wewnętrznych; po oderwaniu wypływają z jamy chłonąco – trawiącej do środowiska zewnętrznego przez otwór gębowy. Pączkowanie wewnętrzne cechuje lejkogębce (Cycliophora). Symbion pandora. (P. Funch and R. M. Kristensen)

Przetrwalniki Są wytwarzane przez organizmy rodzicielskie w niesprzyjających warunkach środowiska. { mają krańcowo obniżony metabolizm { charakteryzują się dużą odpornością na szkodliwe czynniki fizyczne i chemiczne { rozwijają się w sprzyjających warunkach w organizmy dojrzałe, aktywne metabolicznie

Przetrwalniki wytwarzane przez gąbki { { Gemule Soryty Gemule – zbudowane z kilkudziesięciu niezróżnicowanych archeocytów oraz kilkudziesięciu amebocytów będących pokarmem dla archeocytów. Posiadają 3 osłonki. Gemule są wytwarzane przez gąbki słodkowodne. Soryty – zbudowane z jednego archeocytu i pojedynczej otoczki. Wytwarzane przez gąbki morskie.

Gąbki

Przetrwalniki wytwarzane przez mszywioły { Statoblasty – mają kształt soczewkowaty, są zbudowane z komórek odżywczych (mezodermalnych) i komórek embrionalnych (ekto – i mezodermalnych), z których powstaje nowy organizm; całość objęta jest grubą otoczką z komórek ektodermalnych.

Mszywioły

Poliembrionia { { Występuje u bezkręgowców i kręgowców, w tym u człowieka. Jest odmianą podziału. Polega na powstawaniu z jednego zarodka, w wyniku podziału na dwa, podziału wielokrotnego lub pączkowania, dwu lub więcej zarodków potomnych, a z nich dojrzałych osobników. Potomstwo powstałe w wyniku poliembrionii jest tej samej płci i jest jednakowe pod względem genetycznym z zarodkiem macierzystym.