ELEKTRK ELEKTRONK LME ELEKTRK GRUBU MODL2 ZAYIF AKIM

ELEKTRİK ELEKTRONİK ÖLÇME ELEKTRİK GRUBU MODÜL-2: ZAYIF AKIM DEVRELERİ 1

MODÜL-2: ZAYIF AKIM DEVRELERİ 1 - İletken ve Yalıtkanlar, 2 - Kablo Döşeme Malzemeleri, 3 - Zayıf Akım Malzemeleri, 4 - Elektrik Devresi ve Çeşitleri, 5 - Zayıf Akım Tesisatı Uygulama Devreleri. MODÜL-2: ZAYIF AKIM DEVRELERİ 2

1 - İLETKEN VE YALITKANLAR A- İletkenler, B- Yalıtkanlar, C- İletken bağlantıları MODÜL-2: ZAYIF AKIM DEVRELERİ 3

1 - İLETKEN VE YALITKANLAR A- İletkenler a- Tanımı Bir maddenin iletkenliğini belirleyen en önemli faktör, atomlarının son yörüngesindeki elektron sayısıdır. Bu son yörüngeye “ valans yörünge ” üzerinde bulunan elektronlara da “ valans elektron ” denir. Valans elektronlar atom çekirdeğine zayıf olarak bağlıdır. Valans yörüngesindeki elektron sayısı 4 ten büyük olan maddeler yalıtkan 4 ten küçük olan maddeler de iletkendir. 4 olan maddeler ise yarı iletken olarak adlandırılır. Örneğin bakır atomunun son yörüngesinde sadece bir elektron bulunmaktadır. Bu da bakırın iletken olduğunu belirler. MODÜL-2: ZAYIF AKIM DEVRELERİ 4

1 - İLETKEN VE YALITKANLAR Bakırın iki ucuna bir elektrik enerjisi uygulandığında bakırdaki valans elektronlar güç kaynağının pozitif kutbuna doğru hareket eder. Bakır elektrik iletiminde yaygın olarak kullanılmaktadır. Sebebi ise maliyetinin düşük olması ve iyi bir iletken olmasıdır. MODÜL-2: ZAYIF AKIM DEVRELERİ 5

1 - İLETKEN VE YALITKANLAR b- İletkenlerin Sınıflandırılması İletkenler yapıldığı maddeye ve yalıtım durumuna göre iki ayrı sınıfa ayrılır. I. Yapıldığı maddeye göre. II. Yalıtım durumuna göre Ø Çıplak iletkenler q Tek telli iletkenler q Çok telli iletkenler Ø Yalıtılmış iletkenler q Tel sayısına göre q Damar sayısına göre § Tek telli iletkenler § Tek damarlı iletkenler § Çok telli iletkenler MODÜL-2: ZAYIF AKIM DEVRELERİ § Çok damarlı iletkenler 6

1 - İLETKEN VE YALITKANLAR I. Yapıldığı maddeye göre. Gümüş: Elektrik akımını en iyi ileten gereç olmasına rağmen pahalı olması nedeniyle iletken tel olarak kullanılmaz. Bakır: Kolayca bükülür, çok ince tel ve levha hâline getirilebilir. Altın: Altın asitlere karşı dayanıklı olduğu için havadan ve sudan etkilenmez. Bu yüzden hiçbir zaman paslanmaz, kararmaz ve donuklaşmaz. Bu özelliğinden dolayı genellikle iletkenlerin oksitlenmemesi için kaplama amaçlı kullanılır. Çok iyi bir iletken olduğu ile ilgili yanlış bir kanı vardır. Pahalı olduğu için iletken olarak kullanılmaz. Alüminyum: Daha çok orta ve yüksek gerilim hatlarında içerisine çelik tel konarak kullanılır. Demir: Elektrik makinalarının gövde kısmının yapımında kullanılır. Sac: Yumuşak demirden yapılan saclar tablo ve pano yapımında, elektrik kayıplarını azaltmak amacı ile silisyum katılarak yapılan saclar ise trafo sacı olarak kullanılır. MODÜL-2: ZAYIF AKIM DEVRELERİ 7

1 - İLETKEN VE YALITKANLAR Platin: Elektrot, kontak, direnç ve paratoner uçları yapımında kullanılır. Kurşun: Pillerde elektrot olarak, akümülatör plakalarında, yer altı kablolarında ve lehim yapımında kullanılır. Kalay: Sigorta buşonlarının ergiyen tellerinde, akümülatör plakalarında, çıplak iletkenlerin kaplanmasında, kondansatör levhalarının yapımında, ağaç direklerin emprenye edilmesinde ve lehim yapımında kullanılır. Çinko: Direnç yapımında, pillerde negatif elektrot olarak, ölçü aletlerinde, ağaç direklerin emprenye edilmesinde kullanılır. Krom: Oksitlenmediği ve mıknatıstan etkilenmediği için direnç yapımında ve maden kaplamacılığında kullanılır. Kadmiyum: Kurşun ile birleştirilerek yumuşak lehim yapımında kullanılır. Molibden: Korozyona ve ısıya dayanıklı sert bir metaldir. Lambalarda flaman taşıyıcı olarak kullanılır. Cama kaynak edilebilir. MODÜL-2: ZAYIF AKIM DEVRELERİ 8

1 - İLETKEN VE YALITKANLAR Tungsten: Korozyona dayanıklı sert bir metaldir. 3410 ° C gibi yüksek ergime derecesi nedeniyle lamba flamanı, elektrik fırınlarında kullanılır. Wolfram: 3500 ° C gibi yüksek bir ergime derecesine sahip olduğundan lamba flamanlarının yapımında kullanılır. Su, saf su yalıtkandır. Su içersine asit-metal tuzları katılarak iletken hâle getirilebilir. Akümülatör, pil ve galvano banyolarında elektrolit olarak kullanılır ( şehir şebekesindeki su, içerisindeki tuz, mineral vb. maddeler nedeniyle iletken olarak kabul edilebilir ). MODÜL-2: ZAYIF AKIM DEVRELERİ 9

1 - İLETKEN VE YALITKANLAR II. Yalıtım durumuna göre Ø Çıplak iletkenler: Çıplak iletkenler tek telli ve çok telli olmak üzere ikiye ayrılır. q Tek telli iletkenler Bütün iletken tek bir telden meydana gelir. Genelde 16 mm² kesite kadar üretilmektedir. Topraklama ve havai hat tesislerinde kullanılır. MODÜL-2: ZAYIF AKIM DEVRELERİ 10

1 - İLETKEN VE YALITKANLAR MODÜL-2: ZAYIF AKIM DEVRELERİ 11

1 - İLETKEN VE YALITKANLAR q Çok telli iletkenler İzolatör ( yalıtkan kaide ) üzerine yapılan tesislerde kullanılır. Büyük kesitli iletkenleri ( 35 mm², 150 mm² ) işlemek ( kesme, bükme, bağlama ) zorlaştığından, birden çok tel üste sarılarak ( burularak ) çok telli iletken üretilmektedir. MODÜL-2: ZAYIF AKIM DEVRELERİ 12

1 - İLETKEN VE YALITKANLAR MODÜL-2: ZAYIF AKIM DEVRELERİ 13

1 - İLETKEN VE YALITKANLAR Ø Yalıtılmış iletkenler: Tel ve damar sayısına bakılmak üzere ikiye ayrılır. Elektrik akımına karşı izole etmek için üzeri yalıtkan bir madde ile kaplanan iletkenlerdir. Yalıtım maddesi olarak genellikle PVC kullanılır. MODÜL-2: ZAYIF AKIM DEVRELERİ 14

1 - İLETKEN VE YALITKANLAR q Tel sayısına göre § Tek telli iletkenler İletken kısmın tamamı tek telden yapılan iletkenlerdir. 16 mm² kesite kadar yapılır. MODÜL-2: ZAYIF AKIM DEVRELERİ 15

1 - İLETKEN VE YALITKANLAR § Çok telli iletkenler Çok telli çıplak iletkenin üzeri izole ile kaplanarak yapılır. MODÜL-2: ZAYIF AKIM DEVRELERİ 16

1 - İLETKEN VE YALITKANLAR q Damar sayısına göre Kablonun yalıtılmış her iletkenine verilen isimdir. § Tek damarlı iletkenler Bir veya daha çok çıplak telin üzerinin yalıtkan ile kaplanmasından meydana gelir. Sabit ve hafif işletme şartlarında sıva altı ve sıva üstü tesisatta kullanılır. Tek damarlı tek telli ve tek damarlı çok telli çeşitleri vardır. MODÜL-2: ZAYIF AKIM DEVRELERİ 17

1 - İLETKEN VE YALITKANLAR MODÜL-2: ZAYIF AKIM DEVRELERİ 18

1 - İLETKEN VE YALITKANLAR § Çok damarlı iletkenler Birden fazla, tek telli veya çok telli damar ayrı yalıtıldıktan sonra, tek bir yalıtıcı kılıf altında toplanarak yapılır. Çok damarlı tek telli ve çok damarlı çok telli çeşitleri vardır MODÜL-2: ZAYIF AKIM DEVRELERİ 19

1 - İLETKEN VE YALITKANLAR MODÜL-2: ZAYIF AKIM DEVRELERİ 20

1 - İLETKEN VE YALITKANLAR v Kablo çeşitleri ve özellikleri q N kablolar normal ve hafif işletme koşullarına dayanıklı, sabit döşenen iç döşeme kablolarıdır. Yer altına döşenmezler. N-kablolar 16 ( içinde ) mm 2 ye kadar bir telli ( som ) yapılabilir, 16 mm 2 den sonra çok tellidir. MODÜL-2: ZAYIF AKIM DEVRELERİ 21

1 - İLETKEN VE YALITKANLAR q Y kablolar Y - kablolar yer altı, maden ocağı gibi mekanik ve kimyasal etkilerin fazlaca bulunduğu yerlerde kullanılan, ağır işletme koşullarına dayanıklı, yer altına, beton kanala veya duvara sabit döşenen güç kablolarıdır. Bu kablolara yer altı kablosu da denir. MODÜL-2: ZAYIF AKIM DEVRELERİ 22

1 - İLETKEN VE YALITKANLAR q H kablolar Kapalı ve kuru yerlerde, sabit tesislerde ve hareketli cihaz bağlantılarında, sıva altı ve sıva üstünde kullanılır. Mekanik zorlamaların az olduğu kapalı ve kuru yerlerde, hareketli irtibat kablosu olarak da kullanılır. İnce çok telli, bakır iletkenli, çok damarlı, plastik yalıtkanlı, plastik dış kılıflı, fleksibl kablolardır. Standart kesitleri 0, 50 x ( 2, 3 veya 4 damarlı ), 0, 75 x ( 2, 3 veya 4 damarlı ) olarak yapılmaktadır. MODÜL-2: ZAYIF AKIM DEVRELERİ 23

1 - İLETKEN VE YALITKANLAR q Diğer kablolar Koaksiyel kablo ve fiber optik kablolardır. Koaksiyel kablo, elektromanyetik kirliliğin yoğun olduğu ortamlarda düşük güçte sinyalleri iletmek için geliştirilmiş bir kablodur. Koaksiyel kablo çok geniş bir kullanım alanına sahiptir. Ses ve video iletiminde kullanılır. MODÜL-2: ZAYIF AKIM DEVRELERİ 24

1 - İLETKEN VE YALITKANLAR Fiber optik kablo özellikle çok yüksek nitelikteki veri transferinde kullanılan özellikli bir kablo tipidir. Elektriksel bir niteliği bulunmamaktadır. Taşınması istenen veri ilk önce optik sinyallere ( görünür, görünmez ışık ) dönüştürülür, iletilmesi istenen noktada optik sinyaller tekrar elektriksel sinyallere dönüştürülerek istenen şekillerde verilerin işlenmesi sağlanır. MODÜL-2: ZAYIF AKIM DEVRELERİ 25

1 - İLETKEN VE YALITKANLAR B- Yalıtkanlar a- Tanımı Yalıtkan maddelerin atomlarının valans yörüngelerinde 8 elektron bulunur. Bu tür yörüngeler doymuş yörünge sınıfına girdiği için elektron alıp verme gibi bir istekleri yoktur. Bu sebeple elektriği iletmezler. Yalıtkan maddeler iletken maddelerin yalıtımında kullanılır. Yalıtkan maddelere örnek olarak tahta, cam ve plastiği verebiliriz. MODÜL-2: ZAYIF AKIM DEVRELERİ 26

1 - İLETKEN VE YALITKANLAR C- İletken Bağlantıları MODÜL-2: ZAYIF AKIM DEVRELERİ 27

2 - KABLO DÖŞEME MALZEMELERİ A- Tesisat Boruları ve Ek Parçaları a- Görevi İletkenlerin dışarıdan gelebilecek etkilerden zarar görmemesi ve kabloda oluşabilecek yanma, ısınma gibi etkilerin ise dış ortama zarar vermesini engellemek amacıyla tesisat boruları kullanılır. MODÜL-2: ZAYIF AKIM DEVRELERİ 28

2 - KABLO DÖŞEME MALZEMELERİ b- Tesisat Boru Çeşitleri ve Ek Parçaları Düz borular ve bükülgen borular olmak üzere iki bölümdür. Düz boruların ek parçaları ise dirsek ve muf olarak adlandırılmaktadır. i. Düz borular genellikle PVC bazlı termoplastikten yapılır. Mekanik zorlamaların fazla olmadığı yerlerde, sıva altında, sıva üstünde, alçıpan, duvar ya da asma tavan içinde kullanılabilir. Dirsek ve muf olmak üzere iki ek parçası vardır. MODÜL-2: ZAYIF AKIM DEVRELERİ 29

2 - KABLO DÖŞEME MALZEMELERİ MODÜL-2: ZAYIF AKIM DEVRELERİ 30

2 - KABLO DÖŞEME MALZEMELERİ ii. Bükülgen borular Bükülgen ( spiral ) borular, metal ve plastikten yapılır. Genellikle hareketli, çarpma, vurma tehlikesi olan yerlerde sıva altı, sıva üstü yerlerde kullanılır. Değişik çaplarda üretilmektedir. İçerinde kablosu ile satılan tipleri de mevcuttur MODÜL-2: ZAYIF AKIM DEVRELERİ 31

2 - KABLO DÖŞEME MALZEMELERİ MODÜL-2: ZAYIF AKIM DEVRELERİ 32

2 - KABLO DÖŞEME MALZEMELERİ B- Kanallar a- Görevi Kablo kanalları, bina içerisindeki sonradan çekilmiş kabloların görünümü bozmaması için dekoratif görünümlü sıva üstü kablo yollarıdır. Genellikle sıva üstünde PVC, sıva altı ya da asma tavan içlerinde sac olarak kullanılır. MODÜL-2: ZAYIF AKIM DEVRELERİ 33

2 - KABLO DÖŞEME MALZEMELERİ b- Çeşitleri ve Ek Parçaları Kablo kanalları ( PVC ), kablo tavaları ( sac ) olmak üzere genelde iki kanal çeşidi vardır. i. Kablo kanalı sistemleri, yapıların enerji dağıtımı veya haberleşme için kullanılan tesisatlarında izole elektrik kablolarının güvenli bir şekilde taşınması, sabitlenmesi ve desteklenmesini sağlayan birbiriyle uyumlu birimlerden oluşan sistemlerdir. Kablo kanalı sistemleri genellikle ticari ve endüstriyel yapılarda kablo yönetimi için kullanılan sistemler olup kullanım yerine göre farklı tipleri mevcuttur. Dilimizde yaygın olarak kablo kanalı olarak bilinse de tiplerine göre kablo tavası, kablo taşıyıcısı, kablo tepsisi, kablo merdiveni isimlendirmelerine de rastlanır. MODÜL-2: ZAYIF AKIM DEVRELERİ 34

2 - KABLO DÖŞEME MALZEMELERİ MODÜL-2: ZAYIF AKIM DEVRELERİ 35

2 - KABLO DÖŞEME MALZEMELERİ ii. Kablo tavaları Kabloların yatay dağıtımında kullanılan galvaniz sacdan üretilmiş materyallerdir. Kabloların havalandırmasını sağlamak amacıyla genellikle delikli sacdan üretilir. Kablo tavaları üretim aşamasında galvaniz ile kaplanır. Kuvvetli akım ve zayıf akım kablolarının taşınmasında farklı tavalar kullanılır. Eğer kuvvetli akım ve zayıf akım kabloları aynı tava üzerinden dağıtılacaksa aralarına separatör ( kablo ayırıcı ) malzeme konmalıdır. Kabloların dönüş yapması gerektiği yerlerde kablo tavaları için özel üretilmiş dönüş elemanları kullanılır. Galvaniz sac malzeme yapısı itibariyle suya, neme ve kirli havaya karşı hassastır. Tavanın bulunduğu ortamda mümkün mertebe hava sirkülasyonu sağlanmalıdır. MODÜL-2: ZAYIF AKIM DEVRELERİ 36

2 - KABLO DÖŞEME MALZEMELERİ MODÜL-2: ZAYIF AKIM DEVRELERİ 37

2 - KABLO DÖŞEME MALZEMELERİ C- Ek Kutuları ( Buatlar ) a- Görevi Elektrik tesisatlarının bir düğümde birleştiği ya da kollara ayrıldığı, birleşme noktalarını muhafaza altına alan sıva üstü ya da sıva altı elektrik kutusudur. MODÜL-2: ZAYIF AKIM DEVRELERİ 38

2 - KABLO DÖŞEME MALZEMELERİ b- Çeşitleri Sıva altı ve sıva üstü olarak yapılan PVC elektrik kutularıdır. i. Sıva üstü buatlar genellikle sonradan yapılan tesisatlarda kullanılır. Sıva üzerine monte edilir. MODÜL-2: ZAYIF AKIM DEVRELERİ 39

2 - KABLO DÖŞEME MALZEMELERİ ii. Sıva altı buatlar, duvar içine monte edilir. Sadece kapağı dışarıda kalır, dekoratiftirler. MODÜL-2: ZAYIF AKIM DEVRELERİ 40

2 - KABLO DÖŞEME MALZEMELERİ D- Kasalar a- Görevi Anahtar ve prizlerin montajı için kullanılan PVC kutulardır. Sıva altı ve sıva üstü olmak üzere iki tip üretilirler. MODÜL-2: ZAYIF AKIM DEVRELERİ 41

2 - KABLO DÖŞEME MALZEMELERİ b- Çeşitleri Normal, derin, geçmeli ve alçıpan kasalar olmak üzere değişik tiplerde üretilir. i. Normal kasalar Kablo kesiti küçük olan priz ve anahtarlar için uygundur. MODÜL-2: ZAYIF AKIM DEVRELERİ 42

2 - KABLO DÖŞEME MALZEMELERİ ii. Derin kasalar Kablo kesiti büyük olan priz ve anahtarlar için uygundur. MODÜL-2: ZAYIF AKIM DEVRELERİ 43

2 - KABLO DÖŞEME MALZEMELERİ iii. Geçmeli ve alçıpan kasalar Birden fazla anahtar ya da priz yanyana kullanılacak ise geçmeli kasalar kullanılır. Geçmeli kasa anahtar ve prizlerin düzgün durmasını sağlar. Alçıpanlar için ise vidası olan alçıpan kasası kullanılmalıdır. MODÜL-2: ZAYIF AKIM DEVRELERİ 44

2 - KABLO DÖŞEME MALZEMELERİ E- Kroşeler a- Görevi Kabloların, boruların duvar veya tavana tutturulmasına yarayan çivili gereçlerdir. PVC veya sacdan yapılırlar. MODÜL-2: ZAYIF AKIM DEVRELERİ 45

2 - KABLO DÖŞEME MALZEMELERİ b- Kroşe Çeşitleri Plastik, sac, çivili, antigron, ray ve tandır olmak üzere değişik çeşitlerde yapılırlar. Kullanılacağı boru ya da kablonun çapına göre ebatları değişir. i. Plastik veya sac kroşe Sac olan kroşeler genellikle boruların sabitlenmesi amacıyla kullanılır. Plastik kroşe ise ince kesitli iletkenlerin duvara sabitlenmesi amacıyla kullanılır. MODÜL-2: ZAYIF AKIM DEVRELERİ 46

2 - KABLO DÖŞEME MALZEMELERİ ii. Çivili kroşeler Zayıf akım kablolarını duvara tutturmak için yapılmış çivili kroşelerdir. İletken kesitlerine göre farklı ebatları vardır. Gövdesi PVC’den yapılır. MODÜL-2: ZAYIF AKIM DEVRELERİ 47

2 - KABLO DÖŞEME MALZEMELERİ iii. Antigron kroşeler Kalın kesitli kabloları duvara tutturmak için kullanılır. Çivi yerine sabitlemek için dubelli vida kullanılır. MODÜL-2: ZAYIF AKIM DEVRELERİ 48

2 - KABLO DÖŞEME MALZEMELERİ iv. Ray ve tandır kroşeler Hareketli kabloları sabitlemek için kullanılır. Kroşeler bir ray ya da tel üzerinde hareket ederler. MODÜL-2: ZAYIF AKIM DEVRELERİ 49

2 - KABLO DÖŞEME MALZEMELERİ v. Diğer kroşeler Birçok kroşe çeşidi bulunmaktadır. Son yıllarda pano ve elektronik cihaz kutularında yapışkan kroşe kullanılmaktadır. Kablo bağı iletken yapışkan kroşe üzerine tutturulur. MODÜL-2: ZAYIF AKIM DEVRELERİ 50

2 - KABLO DÖŞEME MALZEMELERİ F- Kablo Bağı Spiralleri Plastik malzemeden yapılan, kilitli bağlar ya da spiral şeklindeki şeritler, kabloların bir arada durmasını sağlar. Pano gövdesine yapışmaları için yapışkan kroşe kullanılır. Çeşitli boyda ve kalınlıkta imal edilirler. MODÜL-2: ZAYIF AKIM DEVRELERİ 51

3 - ZAYIF AKIM MALZEMELERİ A- Transformatörler, elektromanyetik indüksiyonla enerjiyi bir devreden diğer devreye geçirirler. Bu özelliği sayesinde giriş gerilimi düşürülür ya da yükseltilir. MODÜL-2: ZAYIF AKIM DEVRELERİ 52

3 - ZAYIF AKIM MALZEMELERİ a- Zayıf Akım Transformatörü Görevi Genel olarak transformatörler bir elektrik devresinde voltaj veya akımı düşürmek veya yükseltmek için kullanılır. Elektronikteyse esas olarak farklı devrelerdeki yükselticileri birleştirmek, doğru akım dalgalarını daha yüksek bir değerdeki alternatif akıma çevirmek ve sadece belirli frekansları iletmek için kullanılır. MODÜL-2: ZAYIF AKIM DEVRELERİ 53

3 - ZAYIF AKIM MALZEMELERİ b- Yapısı Transformatörler ince, özel silisli saclardan oluşan kapalı bir manyetik gövde ile bunun üzerine, yalıtılmış iletkenlerle sarılan sargılardan oluşur. En basit şekilde iki sargı bulunur. Bu sargılardan birine primer veya birinci devre diğerine ise sekonder veya ikinci devre adı verilir. Primer ve sekonder sargılarının birbirleriyle elektriksel bir bağlantısı yoktur. MODÜL-2: ZAYIF AKIM DEVRELERİ 54

3 - ZAYIF AKIM MALZEMELERİ MODÜL-2: ZAYIF AKIM DEVRELERİ 55

3 - ZAYIF AKIM MALZEMELERİ c- Çalışma Prensibi Transformatörün primer sargısına alternatif bir gerilim uygulandığında bu sargı değişken bir manyetik alan oluşturur. Bu alan, üzerinde sekonder sargısının da bulunduğu manyetik demir nüve üzerinde devresini tamamlar. Primere uygulanan alternatif gerilimin zamana bağlı olarak her an yön ve şiddeti değiştiğinden oluşturduğu manyetik alanında her an yönü ve şiddeti değişir. Bu alanın sekonder sargılarını kesmesi ile sargılarda alternatif bir gerilim indüklenir. MODÜL-2: ZAYIF AKIM DEVRELERİ 56

3 - ZAYIF AKIM MALZEMELERİ Transformatörün primer sargılarına doğru gerilim uygulandığında gene bir manyetik alan meydana gelir. Ancak bu manyetik alan, sabit bir alandır. Bu alanın yönü ve şiddeti değişmeyeceğinden sekonder sargılarında bir ( elektro motor kuvveti ) emk indüklemesi söz konusu olmaz. MODÜL-2: ZAYIF AKIM DEVRELERİ 57

3 - ZAYIF AKIM MALZEMELERİ Vp= Primer gerilimi ( Volt ) Vs= Sekonder gerilimi ( Volt ) Ip= Primer akımı ( Amper ) Is= Sekonder akımı ( Amper ) Np= Primer sipir sayısı Ns= Sekonder sarım sayısı MODÜL-2: ZAYIF AKIM DEVRELERİ 58

3 - ZAYIF AKIM MALZEMELERİ B- Butonlar a- Butonların Görevi Çağırma ve bildirim tesisatlarında devreye enerji verip kesmeye yarayan elemanlara buton denir. Buton, iletkenlerin bağlandığı iki vida ve yayın hareket ettirdiği bir kontaktan meydana gelmiştir. Buton normalde yay tarafından açık tutulur ve üzerinden akım geçmez. Butona basıldığında yay kuvveti yenilerek hareketli kontağın vidalar üzerine basması, yani devreyi kapatması sağlanır. Bu durumda devreden akım geçer. Zil butonu üzerinden elimizi çektiğimizde yay, tekrar kontağı iterek devreyi açar yani eski konumuna gelir. MODÜL-2: ZAYIF AKIM DEVRELERİ 59

3 - ZAYIF AKIM MALZEMELERİ MODÜL-2: ZAYIF AKIM DEVRELERİ 60

3 - ZAYIF AKIM MALZEMELERİ a- Buton Çeşitleri Zil butonları, sıva altı veya sıva üstü, yuvarlak, köşeli, etiketli, çoklu ( butoniyer ) şekilde üretilir. Son yıllarda butoniyerler sesli ve görüntülü haberleşmeye olanak sağlamaktadır. Ayrıca kapı otomatiği ve merdiven otomatiği butonları, yangın bildirim butonları da bulunmaktadır. MODÜL-2: ZAYIF AKIM DEVRELERİ 61

3 - ZAYIF AKIM MALZEMELERİ MODÜL-2: ZAYIF AKIM DEVRELERİ 62

3 - ZAYIF AKIM MALZEMELERİ C- Ziller a- Zil Çeşitleri Zil, elektromekanik ve elektronik olmak üzere iki tiptir. Zayıf akım tesisatının bildirim kısmını oluşturur. MODÜL-2: ZAYIF AKIM DEVRELERİ 63

3 - ZAYIF AKIM MALZEMELERİ b- Elektromekanik Zil Çalışma Prensibi Bobin, nüve, palet, tokmak, çan gibi elemanların birleşmesinden oluşmuş devre elemanıdır. Zilin bobin uçlarına 4 -8 -12 voltluk gerilim uygulandığında bobin etrafında bir manyetik alan oluşarak nüveyi mıknatıslar. Mıknatıslanan demir nüve, paleti çeker ve tokmak çana vurur. Palet çekildiği anda zilin kontağı açıldığından bobinin enerjisi kesilir. Bu durumda demir nüve mıknatıslığını kaybederek paleti bırakır. Palet normal konumuna döndüğünde ise kontak tekrar kapanarak bobine yeniden akım verir. Bobine kesik uygulanan akım çanda ses oluşturur. MODÜL-2: ZAYIF AKIM DEVRELERİ 64

3 - ZAYIF AKIM MALZEMELERİ MODÜL-2: ZAYIF AKIM DEVRELERİ 65

3 - ZAYIF AKIM MALZEMELERİ MODÜL-2: ZAYIF AKIM DEVRELERİ 66

3 - ZAYIF AKIM MALZEMELERİ D- Kapı Otomatiği a- Görevi Binaların ana giriş ( cümle kapı ) kapıları, ısı kaybı ve güvenlik açısından kapalı tutulması gerekir. Bu amaçla kapı, genelde hidrolik bir kol düzeneği ile sürekli kapalı tutulur. Dışarıdan gelen kişiye kapının otomatik olarak açılmasını sağlayan elektrikli elemana kapı otomatiği denir. MODÜL-2: ZAYIF AKIM DEVRELERİ 67

3 - ZAYIF AKIM MALZEMELERİ MODÜL-2: ZAYIF AKIM DEVRELERİ 68

3 - ZAYIF AKIM MALZEMELERİ b- Çalışma Prensibi Kapı otomatiği üzerinde ( zincirli tip ) elektromıknatıs, kurma kolu, sürgü kolu, yerine getirme yayı mandalı, palet gibi elemanlar bulunmaktadır. Mekanik parçaların oluşturduğu kilit sistemi elektromıknatısın enerjilenmesi ile harekete geçerek kapı üzerindeki kilidi açar. Kapı otomatiği daima, sürgülü kilitle birlikte kullanılır ve açılır, kapanır ve bina kapısının iç tarafına monte edilir. Sürgü kolu, küçük bir zincir yardımıyla kilit sürgüsüne, kurma kolu ise kapı mesnedindeki duvara bağlanır. Bina kapısı kapatılınca kurma yayı gergin duruma gelir ve kurma yayına bağlı sürgü kolu çekilmek ister fakat sürgü kolu pimi ve palet üzerindeki tırnağa takılı bulunan mandal nedeni ile çekilemediği için sürgü kolu hareket edemez ve kapı açılmaz. MODÜL-2: ZAYIF AKIM DEVRELERİ 69

3 - ZAYIF AKIM MALZEMELERİ Kapının açılması için paletin çekilmesi ve mandalın tırnaktan kurtulması gerekir. Kapı otomatiği bobini enerjilenince ( butona basıldığında ) bobin mıknatıslanarak paletini çeker çekmez mandal tırnaktan kurtulur. Böylece gergin durumdaki kurma yayı, sürgü kolu piminin mandal üzerindeki yerinden kurtulmasını sağlar. Sürgü kolu çekilerek kilidi ve dolayısıyla kapıyı açar. Kapı açıldıktan sonra yerine getirme yayı yardımıyla sürgü kolu pimi, mandal üzerindeki oyuğa girer ve kapı otomatiği tekrar kurularak yeniden çalışmaya hazır hâle gelir. MODÜL-2: ZAYIF AKIM DEVRELERİ 70

3 - ZAYIF AKIM MALZEMELERİ MODÜL-2: ZAYIF AKIM DEVRELERİ 71

3 - ZAYIF AKIM MALZEMELERİ E- Diyafon a- Görevi Diyafonda çağıran ve çağrılan kişiler birbirlerinin sesini duyduklarından, daha kolay iletişim kurulmakta ve zamandan tasarruf sağlanmaktadır. Günümüzde artık görüntülü diyafonlar da kullanılmaktadır. MODÜL-2: ZAYIF AKIM DEVRELERİ 72

3 - ZAYIF AKIM MALZEMELERİ MODÜL-2: ZAYIF AKIM DEVRELERİ 73

3 - ZAYIF AKIM MALZEMELERİ b- Çalışma Prensibi Diyafon tesisatlarında bir merkez ünitesi ve ona bağlı şube üniteleri bulunmaktadır. Merkez ünitesinin üzerinde her üniteye ait bir buton bulunur. Konuşulmak istenen şube ünitesinin anahtarı kapatıldıktan sonra konuşma butonuna basılarak gerekli ses mesajı şubeye ulaştırılır. Merkeze bağlı şubelerin tamamı merkezle ayrı görüşebilir. Diyafonlar en çok çay ocakları, bürolarda, okullarda, imalathanelerde kullanılmaktadır. MODÜL-2: ZAYIF AKIM DEVRELERİ 74

3 - ZAYIF AKIM MALZEMELERİ Diyafonlar geliştirilerek apartman zil tesisatları ile birlikte kullanılmaya başlanmıştır. Ayrıca görüntülü sistemde yaygınlaşmaktadır. Diyafon bağlantıları markadan markaya farklılık göstermektedir. MODÜL-2: ZAYIF AKIM DEVRELERİ 75

3 - ZAYIF AKIM MALZEMELERİ MODÜL-2: ZAYIF AKIM DEVRELERİ 76

3 - ZAYIF AKIM MALZEMELERİ Elektrik devrelerinde iki çeşit şema vardır. Açık şema ve kapalı şema. Kapalı şemaya aynı zamanda tek hat şeması da denir. Tek hat şeması veya açık şema devre üzerinde elemanların, kabloların sayısını belirtmek için çizilir. Aynı zamanda tesisat projeleri uygulanırken tek hat şemasından yararlanılır. Açık şema ise devrede akım yolunu takip etmek için çizilir. Onun için ister zayıf akım malzemeleri olsun ister diğer elektrik malzemeleri olsun açık ve kapalı şemalarda elemanlar çizilirken farklılıklar gösterebilir. MODÜL-2: ZAYIF AKIM DEVRELERİ 77

3 - ZAYIF AKIM MALZEMELERİ Açık Şema da Transformatör Kapalı Şema da Transformatör Açık Şema da Buton Kapalı Şema da Buton MODÜL-2: ZAYIF AKIM DEVRELERİ 78

3 - ZAYIF AKIM MALZEMELERİ Açık Şema da Zil Kapalı Şema da Zil Açık Şema da Kapı Otomatiği Kapalı Şema da Kapı Otomatiği K. O. MODÜL-2: ZAYIF AKIM DEVRELERİ 79

4 - ELEKTRİK DEVRESİ VE ÇEŞİTLERİ A- Elektrik Devre Elemanları ve Görevleri En basit elektrik devresini oluşturan elemanlar; üreteç, sigorta, anahtar, alıcı ve iletkenden oluşur. MODÜL-2: ZAYIF AKIM DEVRELERİ 80

4 - ELEKTRİK DEVRESİ VE ÇEŞİTLERİ a- Üreteç, iki nokta arasında sürekli bir potansiyel fark meydana getirmek üzere bir takım enerjileri elektrik enerjisine çeviren sistemlerdir. Örneğin kimyasal enerjiyi elektrik enerjisine çeviren piller, hareket enerjisini elektrik enerjisine çeviren dinamo ve alternatörler. Birim yükün devreyi tamamen dolanabilmesi için üretecin ürettiği enerjiye, o üre -tecin “ elektro motor kuvveti ( EMK ) ” denir. MODÜL-2: ZAYIF AKIM DEVRELERİ 81

3 - ZAYIF AKIM MALZEMELERİ Pil-DC Batarya-DC Kaynak-AC + + - MODÜL-2: ZAYIF AKIM DEVRELERİ 82

4 - ELEKTRİK DEVRESİ VE ÇEŞİTLERİ b- Sigorta alternatif ve doğru akım devrelerinde kullanılan cihazları ve bu cihazlara mahsus iletkenleri, aşırı akımlardan koruyarak devreleri ve cihazı hasardan kurtaran açma elemanlarıdır. Sigortalar evlerde, elektrik santrallerinde, endüstri tesislerinde kumanda panolarında, elektrikle çalışan bütün cihazlarda kullanılır. 6 A MODÜL-2: ZAYIF AKIM DEVRELERİ 83

4 - ELEKTRİK DEVRESİ VE ÇEŞİTLERİ c- Anahtar Devreden geçen akımı kontrol etmek amacıyla kullanılır. Açık ve kapalı olmak üzere iki konumu vardır. MODÜL-2: ZAYIF AKIM DEVRELERİ 84

4 - ELEKTRİK DEVRESİ VE ÇEŞİTLERİ d- Alıcı Aldığı elektrik enerjisini başka bir enerjiye dönüştüren devre elemanına alıcı, yük veya almaç denir. Örneğin elektrik enerjisini; lamba ışık enerjisine, fırın ısı enerjisine, zil ses enerjisine ve motor hareket enerjisine dönüştürür. MODÜL-2: ZAYIF AKIM DEVRELERİ 85

4 - ELEKTRİK DEVRESİ VE ÇEŞİTLERİ e- İletken Elektrik devre elemanlarının birbirine bağlantısının yapıldığı ve elektrik akımını ileten metal tellere ( bakır, alüminyum vb. ) iletken veya kablo denir. Elektrik iç tesisatta üzeri yalıtılmış iletkenler kullanılır. İletkenler kullanılacak amaca göre farklı kesitlerde seçilirler. MODÜL-2: ZAYIF AKIM DEVRELERİ 86

4 - ELEKTRİK DEVRESİ VE ÇEŞİTLERİ B- Elektrik Devresi Çeşitleri Elektrik devreleri; açık devre, kapalı devre ve kısa devre olmak üzere üç başlık altında incelenir. MODÜL-2: ZAYIF AKIM DEVRELERİ 87

4 - ELEKTRİK DEVRESİ VE ÇEŞİTLERİ a- Açık Devre Bir devrede anahtar açık olursa akım devresini tamamlayamaz. Bunun dışında sigorta atık olduğu zaman ya da akım yolunda bir iletkende kopukluk veya bağlantı yerlerinde temassızlık olduğu zaman alıcı üzerinden akım geçmez. Bu tip devrelere açık devre denir. MODÜL-2: ZAYIF AKIM DEVRELERİ 88

4 - ELEKTRİK DEVRESİ VE ÇEŞİTLERİ MODÜL-2: ZAYIF AKIM DEVRELERİ 89

4 - ELEKTRİK DEVRESİ VE ÇEŞİTLERİ b- Kapalı Devrede anahtar kapalı iken üretecin bir ucundan çıkan akım alıcıya ve üretecin diğer ucuna ulaşıyorsa devre kapalı devredir. MODÜL-2: ZAYIF AKIM DEVRELERİ 90

4 - ELEKTRİK DEVRESİ VE ÇEŞİTLERİ c- Kısa Devreden geçen akımın alıcıya gitmeden devresini daha kısa yoldan tamamlamasına kısa devre denir. Devredeki alıcıların belli bir direnci vardır. Şayet devreden geçen akım alıcılar üstünden geçmezse bir dirençle karşılaşmaz. Dirençsiz devreden geçen akım büyük değerlere ulaşır. Böyle durumda koruma elemanı olarak kullanılan sigorta devreyi açar. Bu nedenle devrede sigorta olması önemlidir. Kısa devre, arıza çeşitlerinden biri olup arzu edilmeyen bir durumdur. Kısa devre karşımıza çeşitli şekilde çıkabilir. MODÜL-2: ZAYIF AKIM DEVRELERİ 91

4 - ELEKTRİK DEVRESİ VE ÇEŞİTLERİ 6 A + - q Üretecin kısa devre olması q Sigortanın kısa devre olması q Anahtarın kısa devre olması q Alıcının kısa devre olmasıMODÜL-2: ZAYIF AKIM DEVRELERİ 92

5 - ZAYIF AKIM TESİSATI UYGULAMA DEVRELERİ Çağırma ve bildirim tesisleri; zayıf akım tesisleri olarak da adlandırılır. Elektrik tesisat şemaları açık ve kapalı şema olmak üzere iki şekilde çizilir. Elektrik tesisatında iletkenlerin yolunu ( boru vb. ) ve devre elemanlarının ( sigorta, ek kutusu, anahtar, priz, alıcılar vb. ) yerlerini gösteren şemalara kapalı şema ya da tek hat şeması denir. Elektrik projeleri kapalı şema olarak çizilir ve tesisat döşemesi bu şemadan takip edilir. Tesisatta elektrik devresini, alıcı ve kumanda araçları ile birlikte gösteren iletken dolaşım şemasına açık şema denir. Devrenin bağlantısı bu şemaya göre yapılır. Buna bağlantı şeması da denir. “ R ( L 1 ) ” fazı, “ Mp ( N ) ” nötr simgeler. Uygulamalarda, devre düzeni kapalı şemaya göre, bağlantılar ise açık şemaya göre yapılacaktır. MODÜL-2: ZAYIF AKIM DEVRELERİ 93

5 - ZAYIF AKIM TESİSATI UYGULAMA DEVRELERİ A- Bir Buton Bir Zil Tesisatı Uygulama Devresi Burada devrelerin açık ve kapalı şemaları çizilecek, çalışma prensipleri anlatılacaktır. Kapalı şemadan yararlanarak plançete üzerinde elemanların nereye yerleştirileceğine karar verilecektir. Açık şemada ise devrenin çalışması anlatılacaktır. Devrede istenenleri iyi anlamamız gerekir. Açık şemayı anlatmaya başlarken devrenin o anki çizimi anlatmamız gerekir. Daha sonra istenenleri kademe anlatmalıyız. MODÜL-2: ZAYIF AKIM DEVRELERİ 94

5 - ZAYIF AKIM TESİSATI UYGULAMA DEVRELERİ a- Devrenin Açık ve Kapalı Şeması Devrenin açık şeması: Mp R 6 A 220/12 V Devrenin kapalı şeması: 6 A 0, 75 NYA 14 PVC 220/12 V MODÜL-2: ZAYIF AKIM DEVRELERİ 95

5 - ZAYIF AKIM TESİSATI UYGULAMA DEVRELERİ b- Devrenin Çalışma Prensibi Mp R 6 A 220/12 V R fazından gelen akım sigortadan geçer. Daha sonra transformatörle istediğimiz gerilim değerine düşen akım butona gelir. Buton uçları açık olduğu yani butona basılmadığı için akım geçmez. MODÜL-2: ZAYIF AKIM DEVRELERİ 96

5 - ZAYIF AKIM TESİSATI UYGULAMA DEVRELERİ Mp R 6 A 220/12 V Butona bastığımız zaman R fazından gelen akım sigortadan geçer, daha sonra transformatörle istediğimiz gerilim değerine düşen akım butona gelir. Buton uçları artık kapalı olduğu için buton kontaklarından geçen akım zile gelir. Zilden geçen akım devresini nötrden tamamlar ve zil çalmaya başlar. MODÜL-2: ZAYIF AKIM DEVRELERİ 97

5 - ZAYIF AKIM TESİSATI UYGULAMA DEVRELERİ Mp R 6 A 220/12 V Elimizi butondan çektiğimiz zaman zil artık çalmaz ve devre ilk durumuna gelmiş olur. Böylece yeni bir çalışmaya hazır hale gelir. MODÜL-2: ZAYIF AKIM DEVRELERİ 98

5 - ZAYIF AKIM TESİSATI UYGULAMA DEVRELERİ Mp R 6 A 220/12 V MODÜL-2: ZAYIF AKIM DEVRELERİ 99

5 - ZAYIF AKIM TESİSATI UYGULAMA DEVRELERİ B- Bir Buton İki Zil Tesisatı Uygulama Devresi Bir buton iki zil tesisatında dikkat edilecek en önemli husus zillerin birbiri ile bağlantı şeklidir. Burada ziller birbirine paralel bağlanmalıdır. Şayet ziller birbirine seri bağlanırsa iki sıkıntı oluşur: Birincisi zillere trafodan çıkan gerilimlerin yarısı düşer. ( zilerin dirençleri eşit olduğu kabul edilirse ) Yani zillerde az gerilim düşümü olduğu için zayıf çalar. İkincisi ise zillerden birinde bir sıkıntı olduğu zaman diğer zilde çalmaz. MODÜL-2: ZAYIF AKIM DEVRELERİ 100

5 - ZAYIF AKIM TESİSATI UYGULAMA DEVRELERİ a- Devrenin Açık ve Kapalı Şeması Devrenin açık şeması: Mp R 6 A 220/12 V Devrenin kapalı şeması: 6 A 1 2 0, 75 NYA 14 PVC 220/12 V MODÜL-2: ZAYIF AKIM DEVRELERİ 101

5 - ZAYIF AKIM TESİSATI UYGULAMA DEVRELERİ b- Devrenin Çalışma Prensibi Mp R 6 A 220/12 V 1 2 R fazından gelen akım sigortadan geçer. Daha sonra transformatörle istediğimiz gerilim değerine düşen akım butona gelir. Buton uçları açık olduğu yani butona basılmadığı için akım geçmez. MODÜL-2: ZAYIF AKIM DEVRELERİ 102

5 - ZAYIF AKIM TESİSATI UYGULAMA DEVRELERİ Mp R 6 A 220/12 V 1 2 Butona bastığımız zaman sigorta ve transformatörden geçen akım kontakları kapanan buton üzerinden geçerek aynı anda 1. ve 2. zile gelir. Zillerin çıkışından nötre gelen akım devresini tamamladığı için her iki zilde aynı anda çalar. Elimizi butondan çektiğimiz zaman devre ilk konumuna gelir yani ziller çalışmaz. MODÜL-2: ZAYIF AKIM DEVRELERİ 103

5 - ZAYIF AKIM TESİSATI UYGULAMA DEVRELERİ C- İki Buton Bir Zil Tesisatı Uygulama Devresi İki buton bir zil tesisatında dikkat edilecek en önemli husus butonların birbiri ile bağlantı şeklidir. Butonlar birbirlerine paralel bağlanmalıdır. Şayet butonlar birbirine seri bağlanırsa her iki butona basmadan zil çalışmaz. MODÜL-2: ZAYIF AKIM DEVRELERİ 104

5 - ZAYIF AKIM TESİSATI UYGULAMA DEVRELERİ a- Devrenin Açık ve Kapalı Şeması Devrenin açık şeması: Mp R 6 A 220/12 V 1 2 Devrenin kapalı şeması: 6 A 0, 75 NYA 14 PVC 220/12 V 1 MODÜL-2: ZAYIF AKIM DEVRELERİ 2 105

5 - ZAYIF AKIM TESİSATI UYGULAMA DEVRELERİ b- Devrenin Çalışma Prensibi Mp R 6 A 220/12 V 1 2 R fazından gelen akım sigortadan geçer. Daha sonra transformatörle istediğimiz gerilim değerine düşen akım 1 ve 2 nolu butona gelir. Butonların uçları açık olduğu yani butonlara basılmadığı için akım geçmez. MODÜL-2: ZAYIF AKIM DEVRELERİ 106

5 - ZAYIF AKIM TESİSATI UYGULAMA DEVRELERİ Mp R 6 A 220/12 V 1 2 1 nolu butona bastığımız zaman kapanan kontaklardan geçen akım zile gelir ve devresini nötrden tamamladıktan sonra zil çalar. Aynı şekilde 2 nolu butona basarsak kapanan kontaklardan geçen akım zile gelir ve devresini nötrden tamamladıktan sonra zil çalar. Butondan elimizi çektiğimiz zaman devre ilk konumuna gelir. MODÜL-2: ZAYIF AKIM DEVRELERİ 107

5 - ZAYIF AKIM TESİSATI UYGULAMA DEVRELERİ Mp R 6 A 220/12 V 1 MODÜL-2: ZAYIF AKIM DEVRELERİ 2 108

5 - ZAYIF AKIM TESİSATI UYGULAMA DEVRELERİ D- Karşılıklı Çağırma Tesisatı Uygulama Devresi Karşılıklı çağırma tesisatı zil devrelerini kavramanız için yapılacak bir devredir. İki ayrı oda düşünüp tesisatımızı ona göre uygulayacağız. Bir odada 1. buton ve 2. zil, diğer oda da 2. buton ve 1. zil olacaktır. MODÜL-2: ZAYIF AKIM DEVRELERİ 109

5 - ZAYIF AKIM TESİSATI UYGULAMA DEVRELERİ a- Devrenin Açık ve Kapalı Şeması Devrenin açık şeması: Mp R 6 A 220/12 V 2 2 1 Devrenin kapalı şeması: 6 A 1 0, 75 NYA 14 PVC 4 220/12 V 2 MODÜL-2: ZAYIF AKIM DEVRELERİ 1 2 1 110

5 - ZAYIF AKIM TESİSATI UYGULAMA DEVRELERİ Mp b- Devrenin Çalışma Prensibi R 6 A 220/12 V 2 1 MODÜL-2: ZAYIF AKIM DEVRELERİ 2 1 111

5 - ZAYIF AKIM TESİSATI UYGULAMA DEVRELERİ E- Üç Kat Üç Daireli Apartmanın Zil Tesisatı Bu tesisatta amaç öğrendiğimiz zil tesisatlarını apartman tesisatı olarak planlayıp yapmak. Kapalı şema yardımıyla plançete üzerinde her bir katı düzenleyip zillerin ve butonların yerlerini tespit edeceğiz. Bu tespitleri yaptıktan sonra açık şemaya göre kabloları çekeceğiz. Kabloları çektikten sonra buton ve zillerin uçlarını kablolara bağlayıp kasalara monte edeceğiz. Unutmamız gereken konuların en başında ekleri kesinlikle buatlarda yapacağız. Kasalarda ve buatlarda iletkenleri biraz fazla bırakacağız. MODÜL-2: ZAYIF AKIM DEVRELERİ 112

5 - ZAYIF AKIM TESİSATI UYGULAMA DEVRELERİ 3 3 3. kat 2 2. kat 1 1 0, 75 NYA 14 PVC 1 1 1. kat 220/12 V 6 A Mp R 2 MODÜL-2: ZAYIF AKIM DEVRELERİ 113

5 - ZAYIF AKIM TESİSATI UYGULAMA DEVRELERİ b- Devrenin Çalışma Prensibi Bu tesisatta; hangi katın zilinin çalmasını istiyorsak o dairenin karşısındaki butona basacağız. Zilleri ve butonları birbirleri ile kesinlikle seri bağlamayacağız. MODÜL-2: ZAYIF AKIM DEVRELERİ 114

5 - ZAYIF AKIM TESİSATI UYGULAMA DEVRELERİ 3 3 2 2 1 1 220/12 V 6 A MODÜL-2: ZAYIF AKIM DEVRELERİ Mp R 115

5 - ZAYIF AKIM TESİSATI UYGULAMA DEVRELERİ F- İki Kat İki Daireli Apartmanın Sokak Kapısından Çağırmalı Zil Tesisatı Bu tesisatta bir zilin hem daire yanından hem de sokak kapısından çalışmasını uygulayacağız. Dikkat edilecek en önemli husus butonların birbirine seri bağlanmamasıdır. MODÜL-2: ZAYIF AKIM DEVRELERİ 116

5 - ZAYIF AKIM TESİSATI UYGULAMA DEVRELERİ 2 2 1 1 2 0, 75 NYA 14 PVC 2 1 4 1 1 2 220/12 V 6 A Mp R 220/12 V MODÜL-2: ZAYIF AKIM DEVRELERİ 117

5 - ZAYIF AKIM TESİSATI UYGULAMA DEVRELERİ b- Devrenin Çalışma Prensibi Sokak kapısından kaç numaralı dairenin ziline basarsak o dairenin zili çalar. Aynı zamanda dairenin yanından da o daireye ait zili çalıştırabiliriz. MODÜL-2: ZAYIF AKIM DEVRELERİ 118

5 - ZAYIF AKIM TESİSATI UYGULAMA DEVRELERİ 2 2 1 1 220/12 V 6 A MODÜL-2: ZAYIF AKIM DEVRELERİ Mp R 119

5 - ZAYIF AKIM TESİSATI UYGULAMA DEVRELERİ G- Bir Kat Bir Daireli Apartmanın Kapı Kilidi Tesisatı Günlük hayatımızda artık sadece kapı kilitli tesisatlar kullanılmamaktadır. Bunun yerine diyafon tesisatı dediğimiz sesli ve görüntülü haberleşme ve emniyetli sistemler kullanılmaktadır. Aslında diyafon tesisatında da kapıya kumanda eden kapı kilidi tesisatı vardır. Kapı kilidi tesisatında her daire için üç buton kullanılır. Bu butonlardan biri sokak kapısı önündeki daire butonu, diğeri daire yanındaki daire butonu ve daire içindeki kapı kilidini çalıştıran kapı kilidi butonudur. Butonların özellikleri aynıdır, sadece dikkat edilecek husus butonları birbirine seri bağlamayacağımızdır. MODÜL-2: ZAYIF AKIM DEVRELERİ 120

5 - ZAYIF AKIM TESİSATI UYGULAMA DEVRELERİ K. O. 220/12 V 6 A Mp R MODÜL-2: ZAYIF AKIM DEVRELERİ 121

5 - ZAYIF AKIM TESİSATI UYGULAMA DEVRELERİ 0, 75 NYA 14 PVC 4 1 1 K. O. 220/12 V 6 A MODÜL-2: ZAYIF AKIM DEVRELERİ 122

5 - ZAYIF AKIM TESİSATI UYGULAMA DEVRELERİ b- Devrenin Çalışma Prensibi Sokak kapısına gelen kişi kapının kapalı olması durumunda butoniyerden ilgili dairenin ziline basar. İlgili dairedeki kişi kapı otomatiği butonuna basarak sokak kapısındaki kilidin ve kapının açılmasını sağlar. Dilden kurtulan zincir açılır ve kapı tekrar yeni kuruma geçer. Daire yanına giden kişi buradan da daire yanı butonuna basarak zili çalar. MODÜL-2: ZAYIF AKIM DEVRELERİ 123

K. O. 220/12 V 6 A Mp R MODÜL-2: ZAYIF AKIM DEVRELERİ 124

MODÜL-2: ZAYIF AKIM DEVRELERİ 125

5 - ZAYIF AKIM TESİSATI UYGULAMA DEVRELERİ Mp b- Devrenin Çalışma Prensibi R 6 A 220/12 V 2 1 MODÜL-2: ZAYIF AKIM DEVRELERİ 2 1 126

5 - ZAYIF AKIM TESİSATI UYGULAMA DEVRELERİ a- Devrenin Açık ve Kapalı Şeması 0, 75 NYA 14 PVC 220/12 V 2 4 1 6 A Mp R 2 MODÜL-2: ZAYIF AKIM DEVRELERİ 1 127