El Impresionismo IMPRESIONISMO CONTEXTO HISTRICO 1870 1914 Se

El Impresionismo IMPRESIONISMO

CONTEXTO HISTÓRICO 1870 -1914 Se abordamos a evolución histórica desde 1870 ata 1914 tanto no aspecto político como no económico e social haberá unha serie de novidades que influirán na vida das xentes. 1. No aspecto político asistiremos ao desenvolvemento do imperialismo colonial derivada das necesidades da II R. Industrial abrindo en Europa desde 1870 un período coñecido a Europa da Paz Armada. Os impresionistas viviron no París do último terzo do século XIX, etapa en que se desenvolveu o final do Segundo Imperio, a Comuna e a Terceira República. É o París que vive unha gran expansión urbanística, coa construción dos grandes bulevares, as Exposicións Universais, coa creación de monumentos emblemáticos como a Torre Eiffel. 2. O aspecto económico estamos ante a II R. Industrial onde outros países -xa non Inglaterra- asumirán o liderado económico como EEUU, Alemana. . . No I R. Industrial destacan os sectores textil, siderometalúrxico e continuará o auxe destes mesmos sectores pero acompañados por outros como o sector químico, a electricidade, o petróleo ou a gran revolución dos transportes co ferrocarril. Pasaremos dun capitalismo comercial a un capitalismo financeiro. 3. No aspecto social seguen actuando as dúas clases que saen da revolución industrial, a burguesía capitalista e o proletariado. Este último continuará coa súa reivindicacións laborais a través das folgas, da formación do movemento obreiro e a través de correntes políticas que tratan de solucionar os seus problemas: marxismo, anarquismo e, a finais de século -revisionismo ou reformismo- que dará lugar ao século XX á Social Democracia que actuarán a través das Internacionais, o I e a II Internacional.

UN CAMBIO NA MIRADA Durante a segunda metade do século XIX asistimos a cambios moi importantes no mundo da arte. A vida en Europa nesta época segue marcada polo cambio económico e social que trouxo a actividade industrial. Francia continúa sendo o corazón artístico do continente e todo o que alí se faga repercutirá nos demais países. Concretamente, cara aos anos setenta do século, prodúcese un cambio de conxuntura. Para a vida artística hai dous factores que convén recordar de modo especial: 1) Popularización da fotografía. 2) Extensión da luz eléctrica Estes aspectos coinciden en enfatizar o valor da luz como elemento configurador da aparencia visual. A "realidade" non é tanxible, senón perceptible para a mirada desde condicións físicas moi variables. De aquí vai nacer o impresionismo. Doutra banda, os artistas se- cuestionan a si mesmos, non só sobre o seu traballo (como deben pintar) senón tamén a súa función social, da súa "utilidade", do seu espazo xa que o papel tradicional da pintura será exercido pola fotografía. Destes interrogantes xorde a nova concepción da arte como investigación aberta que dá resposta aos problemas individuais ou colectivos e que aporta novos universos, este é un dos sentidos vangardas. A ruptura coas vellas linguaxes e tradicións conlleva unha proposta de transformación da vida.

O IMPRESIONISMO O cualificativo de IMPRESIONISMO, o primeiro dos ismos modernos, fixo fortuna, sendo hoxe unanimemente aceptado por críticos e historiadores. Os pintores impresionistas non se definían a eles mesmos baixo este apelativo. O termo foilles imposto de modo peiorativo polo crítico Louis Leroy, ao ver a obra de Monet Impresión atardecer ou Impresión sol nacente pintada en 1872 e exposta na exposición de 1874. Ao día seguinte desta, parafraseando o título do cadro para burlarse del, Leroy bautizou o novo movemento: Ao contemplar a obra pensei que os meus anteollos estaban sucios, que representa esta tea? . . . , o cadro non tiña dereito nin revés. . . , ¡Impresión!, desde logo produce impresión. . . , o papel pintado en estado embrionario está máis feito que esta mariña. Así foi como o termo "Impresionismo" pasou a ser o nome do movemento do que logo o propio Leroy se envanecería. Provocaron un escándalo, proceso similar ao que experimentou Manet. O refinado publico do momento non estaba preparado para aceptar unha revolución como a que eles propuñan. As burlas e duras críticas a que foron sometidos levaríanlles a posteriori ao éxito. O seu máximo recoñecemento afiánzase xa entrado o século XX.

AS CARACTERÍSTICAS DO IMPRESIONISMO O cualificativo de IMPRESIONISMO, o primeiro dos ismos modernos, fixo fortuna, sendo hoxe unánimemente aceptado por críticos e historiadores. A súa maior importancia non radica nas innovacións pictóricas que propoñen, que son moitas e afortunadas, senón na dinámica de cambio e renovación que van imprimir na arte occidental e que foi posible grazas a unha confluencia de factores de diversa natureza que enumeramos a continuación: 1. O fin do artista será a obra de arte en si mesma , liberándose dos contidos que os conducirá cara á autonomía da arte. O tema é un pretexto para experimentar, para investigar polo que se abandonarán os temas históricos e de xénero. 2. Paixón pola pintura ao aire libre Xa manifestada por outros se converte en programa estético consciente grazas a Eugéne Boudin (118241898) o cal formou entre 1860 e 1870 a un grupo de pintores que traballan nas costas normandas e nos arredores de Parides Os impresionistas pintarán tamén paisaxes do natural con tons claros e luminosos. 3. Novos temas. Fronte ás composicións realistas, a pintura ao aire libre educa para representar só o que esta diante do caballete. Deste xeito, os impresionistas descobren que non existe o tema insignificante senón só cadros ben ou mal resoltos. Píntanse paisaxes, mariñas ou vistas fluviales (con gran interese polos reflexos), vistas urbanas, nocturnos, interiores con luz artificial, festas ou bailes populares, personaxes da bohemia e -arreados. Indirectamente, esta temática é unha reacción contra os contidos grandilocuentes dea a pintura burguesa oficial. 4. Nova valoración da luz e novo colorido. A primeira pretensión dos impresionistas era practicar un "realismo absoluto" e por iso suprimen a cor negra, que non existe na natureza. Pronto percibiron que a maior novidade de Manet estaba nas combinacións de claro sobre claro coas cales harmonizaba as súas composicións. Utilizaron, pois, cores puras, unha gama luminosa (brancos, azuis, rosas, vermellos, violetas. . . ) sombras en tons fríos pero brillantes, e aplicando toques de cores complementarios nalgúns lugares. Con todo isto chegaran ao gran achado: a cor non existe, nin tampouco a forma; só é real para o pintor a relación aire-luz. Deste xeito, a luz (os seus efectos cambiantes), a atmosfera é o verdadeiro tema do cadro. 5. Influencia do gravado xaponés- paisaxe, gusto pola natureza, escenas cotiás desde puntos de vista insólitos, cores planas e vivos, captación do ambiente luminoso, ausencia dos valores compositivos europeos. 6. Nova técnica, solta e lixeira, con pinceladas vigorosas e curtas que aportan unhas veces abundante pasta pictórica e outras dilúen o óleo ata conseguir, calidades de acuarela. O debuxo, a liña, a silueta pechada foron suprimidas construíndose a dorma con pequena pinceladas xustapostas. Este modo de traballar é un resultado da inmediatez que existe ao "aire libre". 7. Nova valoración do espazo ilusorio. Conséguese con angulacións encadres moito máis atrevidos; se por unha banda estes pintores renuncian á perspectiva xeométrica, por outra afirman intuitivamente un certo espazo proxectivo; como na fotografía, fixan sobre o plano do cadro unha "impresión" luminosa fugaz. 8. Nova posición da arte ante a ciencia. As investigacións do físico Chevreul achega das cores complementarios e o contraste simultáneo (1839) serven como un punto de encontro entre a ciencia e a pintura. 9. Existencia dunha nova relación co público. O espectador, agora non pode adoptar unha postura pasiva; ten que participar as premisas mentais e técnicas do artista. Noutro sentido, o cadro ofrécese como algo inacabado (unha "impresión") que é preciso reconstruír mentalmente.

CONCIENCIA DE GRUPO 1874. PRIMEIRA EXPOSICIÓN COLECTIVA NOS SALÓNS DO GRAN FOTÓGRAFO NADAR. Os artistas reúnense e charlan no café Guerbois onde concorren, ademais, Degas, Cézanne, o crítico Duranty e os novelistas Claudel e Émile Zola. No Café Guerbois, vese o seu gusto pola bohemia, a esquerda política e onde destacan os intelectuais críticos ao poder. O mundo aristocrático xira contorna aos salóns e ás grandes exposicións anuais organizadas polas academias baixo o patrimonio do goberno. Só se podían expoñer as obras que superasen a selección oficial, pero aos poucos irase perdendo a dependencia do Salón Oficial e vai aparecendo con forza a figura do marchante, (persoa que aconsella e dirixe ao artista e ao cliente). Empeza a aparecer a crítica escrita na arte, e é significativo que o Impresionismo tomase o seu nome dunha frase crítica despectiva que fixo Louis Leroy, un crítico de arte. Será no café onde se afirme a vontade colectiva de realizar unha arte nova. Os futuros impresionistas teñen conciencia das súas afinidades e, dado que non poden expoñer en ningures, fundan unha "Sociedade anónima de pintores, escultores e grabadores" que organizará, en 1874, a primeira exposición colectiva nos salóns do gran fotógrafo Nadar onde participan, entre outros: Monet, Renoir, Degas, Pisarro, Sisley. O escándalo foi impresionante, a maioría dos críticos burláronse despiadadamente pero, a esta exposición a seguirán outras. A historia posterior dos impresionistas é a da súa disolución como grupo e a da súa revalorización cultural e comercial: : as disensións comezan cara 1879. No ano 1880 nin Renoir, nin Sisley nin Monet acoden ás exposicións dos seus amigos. Degas e Pisarro quedan como xefes de grupo, pero as disensións internas levan a que o movemento desapareza, e aínda quedan os pintores, cada un traballa seguindo o seu propio camiño. Con isto péchase un dos aspectos máis importantes do impresionismo que consiste no papel desempeñado polo grupo á hora de afirmar, fronte ao medio adverso, un novo modo de entender a pintura e a súa función.

· Arte ciudadano, capta la atmósfera de la ciudad industrial, ritmo acelerado, impresiones súbitas y efímeras de la vida cotidiana. Ejemplo El Impresionismo · Fugacidad. Rapidez. Pasa todo tan deprisa que la realidad se ve imperfecta e Características inacabada. Sólo hay tiempo para un “golpe de ojo”. Nuestras sensaciones son precarias. Es un arte temporal porque incorpora el tiempo a su realidad · Pintura profana, porque los temas religiosos exigen intemporalidad · Estilo dinámico, a veces porque hay movimiento en las figuras pero sobre todo porque obliga a moverse al espectador para conseguir ver ese matiz terminado y perfecto que echamos de menos en el cuadro. · Acabados imperfectos. No hay contornos nítidos. Son figuras móviles, inquietantes. No se pinta con líneas, no hay dibujo. · Pincelada suelta, abierta y libre. · Muchas reflexiones de luz, sobre el agua, sobre la tierra, las arquitecturas. Interesa mucho la luz en los exteriores y a diferentes horas del día. · Divisionismos, superficies de manchas y puntos de diferentes colores pero que en el ojo humano se juntan. · Espacio bidimensional. No les preocupa la perspectiva lineal, ni la aérea. No buscan profundidad porque no les interesa la realidad sino las sensaciones que ésta deja en el artista.

MANET

Nacemento de Venus. Cabanel

El Impresionismo Manet Desayuno campestre · Es el primero. El precursor, considerado el padre. Parte del realismo en su Desayuno en la hierba. Influido por Velázquez y Goya pinta su Olímpia. Venus de urbino

MONET

La grenouille, 1869 Regatas en arguenteil, 1872

· Entra en el Impresionismo a través de Pisarro. · Viaja a Inglaterra donde pinta ambientes húmedos influido por Turner: El Parlamento. El Impresionismo Monet · Su obsesión: la luz cambiante, en un paisaje, en una arquitectura o en un ambiente urbano. Su obra Impresión, sol naciente da nombre al movimiento. Reflejos lumínicos en una realidad cada vez más disuelta y descompuesta. · Se deja influenciar mucho por las estampas japonesas · Otros ejemplos: La estación de San Lázaro, La catedral de Rouen o Estanque con ninfas 1º EXPOSICIÓN IMPRESIONISTA (1874). Impresión, so naciente, 1872

El Impresionismo A DESCOMPOSICIÓN DA FORMA Serie estadión de san lázaro, 1877

Fiesta del 30 de junio, 1878

El Impresionismo Sere la catedral de Ruán, 1892 -94

O xardín acuático

RENOIR

Etapa impresiomista 1874 -1883

· Menos paisajista y más retratista · Temas callejeros, bulevares, fiestas y paseos en el París de fin de siglo, con la burguesía que El Impresionismo luego comprará sus cuadros. Renoir · El Molino de la Galette y la Grenouvillere.

El Impresionismo

Periodo clásico

DEGAS

· Es el mejor dibujante, de sólidas figuras. · Su obsesión: retener el movimiento fugaz de una escena, paralizar un fotograma. El Impresionismo · Sus temas preferidos, por su dinamismo : las bailarinas ensayando y las carreras de caballos. Degás · La Repetición, El Ensayo y En las carreras.

ESCULTURA

RODIN

LAS PUERTAS DEL INFIERNO Y EL PENSADOR

EL BESO

LOS BURGUESES DE CALAIS