Ekonomia Politike Nderkombetare Prezantim Barrierat e Tregtise jotarifore

Ekonomia Politike Nderkombetare Prezantim : Barrierat e Tregtise jotarifore dhe Ekonomia Politike e Proteksionizmit Endrit Binakaj & Lirim Mehmetaj Prof. Dr. Sejdi Rexhepi Prishtine , tetor 2012

Barrierat e tregtise jotarifore Kuotat - kufizim fizik ne sasine e importeve qe lejohen te hyjne ne nje vend. Tarifat- jane taksa qe vendosen mbi mallrat e importit

• Kufizimet vullnetare te eksportit –(KVE) – Marreveshje e inicuar nga vendi importues ku vendi eksportues pajtohet te zvogeloi eksportet e veta. • Rasti SHBA vs. Japoni Rregulloret e Qeverise – veprojne njelloj si kuotat , kufizojne importet e produkteve qe nuk jane konform rregullave ne fuqi. - Kultura e vendit perkates - Nacionalizmi ekonomik

• Dampingu – eksport i nje malli me nje çmim me te ulet se ai qe shitet ne vendin qe e prodhon ate. • Llojet e dampingut 1. Dampingu sporadik –ndodh per shkak te mbivlersimit te shitjeve te mundshme ne tregjet e huaja. Eshte me e dobishme te shitet malli ne depot e huaja duke ulur çmimin se sa ai mall te kthehet perseri ne tregun e brendshem.

2. Dampingu i vazhdueshem – paraqet nje diskriminim nderkombetar te cmimeve te nje mal qe ne treg te huaj shitet me lire sesa ne tregun e brendshem. • Diskriminimi ne çmime – ndodh kur çmimi elastik i kerkeses ndryshon ne tregje te ndryshme • Shembuj: Ne Universitete vendoret paguajne me lire se te huajt , thirrjet telefonike gjate nates ma lire se gjate dites , biletet per femije ne teater paguajne me lire se te rriturit.

• 3. Dampingu plaqkites apo grabitqar eksportimi i mallit me nje çmim te ulet ne menyre qe ti perze prodhuesit e huaj ne tregun e brendshem. • Duhet disa kondita qe te behet ky damping: • Nese nxjerren nga tregu konkurrentet athehere duhet te ekzistojne pengesa per kthimin e tyre. • Grabitqari duhet ta llogarit mir se ma lehte i largonte konkurrentet me cmim me te ulet nga tregu se sa ti blene ata me cmim te drejte.

• Subvencionet e Qeverise – jane pagesa nga Qeveria ndaj firmave eksportuese. • Ne SHBA , Banka e Eksport – Importeve nxit eksportet amerikane duke siguruar kredi vendeve te huaja per te blere mall amerikan te dedikuar per eksport me norma me te uleta interesi.

• Ekonomia Politike e Proteksionizmit Pavarsisht argumenteve ekonomike kunder tarifave dhe kuotave ndjenjat anti-tregtare vazhdojne te jene prezente.

• Kush humb dhe kush fiton me shume nga Tregtia ? Perfitimet jane per konsumatoret , Argumentet per mbrojtjen e ekonomise vendore? Deget e industrise foshnjore

• Strategjite tregtare • Autarkia – mbeshtetje ne forcat vetjake – rasti i Shqiperise • Proteksionizmi- mbrojtje e industrise vendase prej konkurrences nderkombetare(politike e kundert me liberalizmin)

Motivet per politike proteksioniste 1. Kompani qe financojne fushata politike 2. Mbrojtja e industrive te reja(Korea Jugore – Hunday) 3. Industrisa vendase ti jepet hapseire frymarrje kur kushtet e tregut ndryshojne ose kur dalin ne skene konkurrues te rinje ( SHBA – prodhimi i automobilave te vegjel)

• 4. Mbrojtja e industrise qe veshtrohet si jetesore per sigurine kombetare - ( Industria amerikane e elektronikes dhe e kompjutereve). • 5. Nevoje per te ndejtur larg praktikave grabitese te kompanive ose shteteve te huaja - DUMPING ( Japonia , vitin 1992 shitja e kamioneve te vegjel ne tregun amerikan ).

Ndikimet e proteksionizmit • Rast suksesi i politikes proteksioniste – Motoçikletat Harley Dawidson • Rast mos-suksesi i politikes proteksioniste – Industria amerikane e çelikut.