Eitim le lgili Temel Kavramlar Eitim Bireyin evresiyle
Eğitim İle İlgili Temel Kavramlar Eğitim: Bireyin çevresiyle etkileşimi sonucunda davranışlarında kasıtlı ve istendik değişiklikler meydana getirebilme sürecine eğitim denir. Birey: Biokültürel ve sosyal varlığa “birey” denir. Davranış: Etkiye karşı verilen tepki ya da tepkiye karşı etki, organizmanın yaptığı her türlü eylem, hareket “davranış” olarak adlandırılır.
Eğitimsel Davranışın Özellikleri 3 tanedir: İstenilen Davranış Gözlenebilir Ölçülebilir Çeşitleri 1 -) Doğuştan gelen davranış (çok az davranış doğuştan gelir) 2 -) Sonradan kazanılan davranış 3 -) Geçici davranış (Alkol, uyuşturucu alımı sonrasında görüler davranışlar)
*Eğitimcileri ilgilendiren davranış çeşidi sonradan kazanılan davranışlardır. İstendik: Bireyin, toplumun, insanlığın kabul etmesi ve hepsi için yararlı olması. Kasıtlı: Davranış değişikliğinin planlı ve programlı şekilde yapılması. *Öğrenmeden eğitimi ayıran en büyük fark “kasıtlılıktır”. Öğrenmede “kasıtlılık” yoktur. Süreç: Ham maddenin, girdinin alınıp işlenerek istenilen düzeye getirilmesi için yapılan işlerin tümüne ve bu zaman dilimin bileşkesine “süreç” denir.
Öğrenme: Bireyin davranışlarında çevresiyle etkileşimi sonucunda nispeten kalıcı izli değişiklik meydana getirme sürecine “öğrenme” denir. *Eğitimin ürünü olumsuz değildir. *Öğrenmede; olumlu davranış değişiklikleri de, olumsuz davranış değişiklikleri de olabilir. Öğrenme her yerdir. *Öğrenmede kasıtlılık yoktur. Eğitimde vardır. (Aradaki en büyük fark) *Öğrenmede kalıcılık nispeten kalıcı izlidir. Belirli bir süre kalıp sonra unutulabilir. *Öğrenme bireyseldir. Öğretim: Öğrenmeyi sağlama, öğrenmeyi kılavuzlama, yol gösterme işine “öğretim” denir.
Eğitim Programı 4 temel öğeden oluşur; 1 -) Hedefler 2 -) İçerik 3 -) Eğitim durumları(öğrenme ve öğretme süreçleri) a-Strateji, yöntem ve teknikler b-Eğitim teknolojileri(Kitap, dergi, fotoğraf makinesi) c-Uygulama(alıştırma sayısı, süresi, tekrar vs. ) d-Öğretim hizmetinin niteliği *Katılım *İpucu(dikkat çekici) *Düzeltme *Pekiştirme *Dönüt 4 -) Sınama durumları (ölçme ve değerlendirme)
Ölçme ve Değerlendirme Gözlem: Bir niteliğin dikkatli ve planlı bir şekilde incelemesidir. Ölçme: Bir niteliğin gözlenip sayı ya da sembollerle ifade edilmesidir. (ölçüt-karşılaştırma) *Ölçüt 2 şekilde olabilir; 1 - Mutlak Ölçüt (üniversitede geçme notu kişiye göre değişmez) 2 - Bağıl Ölçüt (Aritmetik ortalama esas. Tüm öğrencilerin ortalaması alınan bireysel notlarla değişir. ) Değerlendirme: Ölçme sonuçlarını bir kriterle, bir ölçütle karşılaştırarak bir değer yargısına varma, kritik yorum yapma.
Bir eğitimin gerçekleşebilmesi için olması gereken 3 temel öğe vardır. Bunlar; 1 -) Öğrenci (öğrenen) 2 -) Öğretmen (öğreten) 3 -) Eğitim programı
Pekiştirme: İstenilen davranışın sıklığını arttırmak için öğrenciye verilen uyarıya “pekiştirme” denir. Pekiştireç: Pekiştirmeyi yapma işine ise “pekiştireç” denir. Pekiştireç bireyseldir. Olumlu (aferin, tebrikler) ve olumsuz olarak ikiye ayrılır. Dönüt: Öğrenciye performansı hakkında bilgi verme işine dönüt denir. Dönüt eğitim sürecinde çok önemli bir yere sahiptir. Düzeltme: Ortaya çıkan hatanın ardından yapılan işleme “düzeltme” denir.
1 -) ÖĞRETMEN MERKEZLİ YAKLAŞIMLA SPOR EĞİTİMİ -Öğretmen otokratiktir -Planlama, uygulama ve değerlendirme aşamalarını öğretmen yapar -Uygulamada bireysel farklılıklar dikkate alınmaz -Öğretmen katı ve sert yapıdadır -Sınıf atmosferi öğrenci açısından sıkıcı ve donuktur -Öğretmen öğrencilerle değil, grupla ilgilenir -Öğretimin fiziksel ve bilişsel alanı, duyuşsal alanından daha önemlidir -Öğretmen yeniliklere pek açık değildir ve ders içerisinde yeni uygulamalar yapmaz
2 -) ÖĞRENCİ MERKEZLİ YAKLAŞIMLA SPOR EĞİTİMİ -Öğrencilere nasıl öğrenecekleri konusu da öğretilmelidir. -Hedefler hem öğrenci, hem de öğretmen tarafından seçilebilir. -Öğretmen demokratik öğretmen olarak düşünülür. -Hedefler öğrencinin ilgi ve gereksinimleri üzerine kurulur. -Bu yaklaşımda önemli olan her öğrencinin kendi potansiyeli oranında gelişmesidir. -Sınıftaki her öğrenci değerlidir. -Öğrenciler dersten zevk alır ve heyecan duyarlar. -Öğretmen kendini geliştirmeye çalışır ve yeniliklere açıktır. -Öğretmen öğrencilere kişisel rehberlik ve danışmanlık yapar.
ÖĞRETİM STRATEJİLERİ * Sunuş Yolu ile Öğretim * Buluş yolu ile Öğretim * Araştırma-İnceleme Yolu ile Öğretim
SUNUŞ YOLU İLE ÖĞRETİM (AUSUBEL) -Kavram, ilke ve genellemelerin açıklaması yapılır. -Sporcular bilgileri hazır olarak alırlar. -Daha çok antrenmanların giriş bölümünde olur. -Antrenör konu alanının anlamlı bir bütünlüğe (yapı) getirilmesini sağlar. -Tümden gelim yolu kullanılır. -Sporcu(öğrenen)-Antrenör(öğreten) arasında yoğun etkileşim olmalı. -Çok sayıda örnek kullanılmalı -Genelden özele doğru bir sıra izlenmeli -Önceki bilgiler ile yeni bilgiler arasındaki bağlantı kullanılmalı *Sunuşun başarısı antrenöre bağlıdır. Konuşma tarzı, vurguları, görüntüsü, verdiği örnekler, konu hakimiyeti vs. .
BULUŞ YOLU İLE ÖĞRETİM (BRUNER) *Ausubel’e karşı olarak geliştirilmiş bir öğretim yoludur. -Sporcu, öğrenme sürecine etkin katılır. -Sporcu buluş yapar. -Sporcu aktif ve girişimcidir. -Sporcular bilgiyi kendileri yapılandırmalıdır. -Öğretim sporcuda merak uyandırabilecek problem ile başlar. -Üst düzey zihinsel becerilerin kazanılmasını sağlar. -Sporcuların sorun çözme becerisi gelişir. -Antrenör sporculara rehberlik yapar, onları güdüler.
ARAŞTIRMA-İNCELEME YOLU İLE ÖĞRETİM (JOHN DEWEY) -Sporcuların, araştırma ve inceleme yaparak öğrenmeleri sağlanır -Problem çözme becerileri kullanılır -Sporcu problem çözmenin aşamalarını karşılaştığı problemlerin çözümü için uygular -Sporcu tamamen aktiftir -Bilişsel alanın uygulama ve yüksek düzeydeki hedef alanları kazandırılır -Antrenör süreçte rehberdir
SPOR EĞİTİMİNDE KULLANILAN ÖĞRETİM YÖNTEMLERİ Komut - Alıştırma - Eşli Çalışma - Kendini - Katılım – Yönlendirilmiş – Problem Çözme Değerlendirme Buluş Antrenör Merkezli (Geleneksel) Sporcu Merkezli (Çağdaş)
-Yöntemin Genel YapısıKarar Grupları Alınması Gereken Kararlar Hazırlık 1. Bölümün hedefleri 2. Öğretim yönteminin seçilmesi 3. Beklenilen öğretim yöntemleri 4. Kime öğretilecek 5. Konu 6. Nerede öğretilecek 7. Ne zaman öğretilecek 8. Duruş(vücut konumu) 9. Kıyafet ve görünüm 10. İletişim 11. Sorulara yaklaşım 12. Organizasyonel düzenlemeler 13. Parametreler 14. Değerlendirme 15. Salon iklimi 16. Diğer
Uygulama Değerlendirme 1. Uygulama 2. Uygulamaya yönelik kararlar 3. Yöntemlerin tanıtımı 4. Diğer 1. Uygulama devresinde, performansıyla ilgili bilgi toplama. 2. Bilgiyi ölçüte göre değerlendirme 3. Geri bildirim 4. Seçilen öğretim yönteminin değerlendirilmesi 5. Beklenilen öğretim yönteminin değerlendirilmesi 6. Diğer *İyi plan yapmak Öğretmenliğin temel esaslarındandır
KOMUT YÖNTEMİ (A STİLİ) Yapısındaki bütün kararların antrenör tarafından verildiği bir yöntemdir. Şematik olarak görünümü; A Hazırlık Antrenör Uygulama Antrenör Değerlendirme Antrenör hazırlık, uygulama ve değerlendirme ilgili tüm kararları verir. Sporcu uygular, takip eder ve denileni yapar. Eşgüdüm, kompozisyon ve senkronizasyonun(birlikteliğin) önemli olduğu spor dallarında komut stili elzemdir. (step, cimnastik, halk oyunları vs. )
Yöntemin Uygulanmasında Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar; * Hareketlerin uygulanmasında eşzaman sağlanmalıdır. * Antrenör rahatsız edici komut sinyali vermemelidir. * Aynı çalışmaların aşırı tekrarı yapılmamalıdır. * Bazı sporcular için bütün grubun çalışması kesilmemelidir. * Antrenör, sadece bir noktada durmamalıdır.
ALIŞTIRMA YÖNTEMİ (B STİLİ) Alıştırma yönteminin temel amacı; sporcularla olabildiğince çok alıştırma yapma olanağı sağlamaktır. Yöntemin şematik görünümü; Hazırlık Uygulama Değerlendirme A Antrenör B Antrenör Sporcu Antrenör
Alıştırma Yönteminin Yararları 1 -) Her sporcu kendi yeteneği doğrultusunda çalıştığı için sıkıntı oluşmaz 2 -) Yerleşim ve organizasyon sorunu yoktur 3 -) Sporcu kendi zamanını kendi kullandığından daha verimli zaman kullanabilir 4 -) Derse ilgi, emir-komuta yöntemine göre daha fazladır 5 -) Kendi başına hareket yaptığı için öğrencinin karar verme yeteneği gelişir 6 -) Alıştırma yeteneği gelişir
Çalışma Yapraklarının Amaçları * Sporcunun çalışmayı (hareketi) anımsamasına yardımcı olmak ve “neyi, nasıl” yapması konusunda bilgi sunmak * Açıklama için antrenmanın bölünmesini sağlamak * Hareket ilk kez anlatıldığında sporcunun dikkatle dinlemesini sağlar * Sporcuya belirli yazılı komutları takip etmeyi öğretir ve performanslarını geliştirmeyi sağlar * Sporcuların gelişmelerini kayıt ve takip olanağı verir
EŞLİ ÇALIŞMAYI YÖNTEMİ ( C STİLİ) Sporcuların işbirliği yaparak çalıştıkları bir yöntemdir. Bu yöntemin temel amacı, sporcular arasında toplumsal hoşgörü iletişimi sağlamaktır. Yöntemin şematik görünümü; Hazırlık Uygulama Değerlendirme A Ant. B Ant. Sporcu Ant. C Ant. Uygulayıcı Gözlemci
Roller; Uygulayıcı, Gözlemci, Kayıt edici (bazen) Uygulayıcı: Açıklanan veya gösterilen hareketleri uygular. Gözlemci: Uygulanan hareketin ayrıntılarına odaklanıp uygulayıcıya uyarılarda bulunur. Kayıt Edici: Uygulanan hareketin ayrıntılarına odaklanıp, ölçüt tablosunu doldurur.
Bu yöntemdeki bir bölümün başarısını veya başarısızlığını belirleyici tek etken gözlem formudur. Gözlem Formu: -Gözlem davranışları için ölçütleri belirler. -Sporcunun performansı hakkında doğru şekilde bilgilendirilmesini sağlar. -Antrenör-gözlemci iletişimi açısından somut bir zemin sunar. Gözlem Formunda: -Alıştırmanın ayrıntılı açıklanması -Performans sırasında beklenen belirli noktalar -Alıştırmayı açıklamaya yönelik resimler ve çizimler -Dönüt olarak kullanılacak sözlü davranış örnekleri
KENDİNİ DEĞERLENDİRME YÖNTEMİ (D STİLİ) Bu yöntemde sporcular, antrenörün belirlediği ölçütlere göre yaptıkları hareketleri değerlendirirler. Böylece kendi performans düzeyleri ile ilgili karara varırlar. Amaç: Sporcuların kendi performansı ile belirlenen performans arasındaki farkı görmektir. Yöntemin şematik görünümü; Hazırlık Uygulama Değerlendirme A Ant. B Ant. Sporcu Ant. C Ant. Uygulayıcı Gözlemci D Ant. Sporcu
Yöntem kendinden evvelki iki yöntemin devamı gibidir. B stilinde alıştırma yapmayı, C stilinde dönüt vermeyi öğrenir. D stilinde ise öğrenci aynı becerileri kendini değerlendirmek için kullanır.
Yönteme Ait Yorumlar: 1 -) Sporcular işe saplanıp kalır ve hatayı belirleyemez ya da düzeltemezse, antrenörün görevi bunu sporcuya söylemektir. 2 -) Bu yöntemde ya her sporcuya tek bir alıştırma ya da farklılıklar içeren alıştırmalar düzenlenir. 3 -) Eşli çalışma yönteminde kullanılan ölçüt çizelgeleri, bu yöntemde de kullanılır. Değişen ölçütler değil, yöntemdir. 4 -) Hedef oyunları, ip atlama, misket, sek gibi çocuk oyunları da bu yönteme örnektir.
KATILIM YÖNTEMİ (E STİLİ) Bireysel farkların dikkate alındığı bir yöntemdir. Sporcuyu açık bir şekilde öğrenme-öğretme ortamına katılmaktadır. Bu yöntemde; *Aynı hareket, değişik zorluk derecelerine göre hazırlanır. *Sporcular başlangıç düzeylerini kendileri belirlerler. *Bütün sporcular düşünülerek program hazırlanır. *Yöntemde önemli olan sporcuların etkinliklere katılmasıdır. Yöntemin şematik yapısı; Hazırlık Uygulama Değerlendirme A Ant. B Ant. Sporcu Ant. C Ant. Uygulayıcı Gözlemci D Ant. Sporcu E Ant. Sporcu/Ant.
Özel programlar hazırlanırken dikkat edilecek hususlar: 1 -) Özel Etmenler -Mesafe -Büyüklük -Ağırlık -Yükseklik 2 -) Dış Etmenler -Tekrar sayısı -Süre - Hedefin büyüklüğü - Atış açısı (duruş) - Hız - Diğerleri
Yöntemin Doğurguları -Yöntemin kullanılması antrenörün felsefi açıdan katılım anlayışını kabul ettiğini gösterir. -Antrenör bazen uygulamanın dışında kalacak planlarda hazırlayabilir ve bu durum bu yöntem için normaldir. -Ortamların sporcunun amacı ile arasındaki ilişkiyi denemesine yönelik olarak düzenlenmesi gereklidir. -Sporcu gerçek ile amaç arasındaki farkı kabul etmeyi ve bu farkı azaltmayı öğrenme fırsatı bulur. -Diğerlerinden daha fazla veya az alıştırma yapmanın kabul edilebilir olması anlamına gelir. -Bu yöntemle sporcunun benlik gelişimine katkı sağlanabilir.
YÖNLENDİRİLMİŞ BULUŞ YÖNTEMİ (F STİLİ) Sporcularla belli bir düzen ve süre içinde sorular sorulması ve daha önceden saptanmış çözüme doğru adım yönlendirilmesine “yönlendirilmiş buluş” denir. Buluş yolu ile öğretimde sporcuda önce merak uyandırılmalıdır. bunun içinde sorular kullanılır. Sorular kullanılırken; 1 -) Ulaşılmaya çalışılan genelleme ilgili nasıl bir örnek verilmeli ki, sporcu ilgili genellemeye ulaşabilsin? 2 -) İyi seçilmiş ve yeterli sayıda örnek(soru) planda yer almakta mıdır?
*Yöntemin Temel Hedefleri; 1. ) Sporcuyu belirli bir buluş sürecine sokmak, 2. ) Sporcunun bulduğu yanıt ile antrenör tarafından sunulan uyarıcı(soru) arasında kusursuz bir ilişki geliştirmek. 3. ) Buluş becerilerini geliştirmek 4. ) Hem antrenör hem de sporcuda gerekli olan sabrı geliştirmek. *Yöntemin Şematik Yapısı; A Hazırlık Ant. Uygulama Ant. Değerlendirme Ant. B C D E F Ant. Sporcu Uygulayıcı Sporcu/Ant. Gözlemci Sporcu/Ant.
Bu Yöntemde yapılan işlerin özeti: -Planlanan soruyu sorma -Sporcunun yanıtını bekleme -Dönüt sunma ( nötr ya da değer verici olmalı) -Diğer soruya doğru yöneltme -Düzeltici dönüt yok *Not: Dönüt Türleri Nötr Dönüt= Düzeltme yok Düzeltici Dönüt= Hatayı düzeltmek Değer Verici Dönüt= Tebrik etmek (bravo, çok iyisin, konuyu iyi anlamışsın gibi. . )
Uygulamada dikkat edilecek noktalar: 1. Yanıt asla söylenmemeli 2. Her zaman sporcunun yanıtı beklenmeli 3. Sık sık dönüt verilmeli 4. Sabırlı olunmalı 5. Belirlenen hedef asla unutulmalı 6. Basamak sırasının yönü asla unutulmamalı 7. Her bir basamağın önemine dikkat edilmeli 8. Basamaklar arası ilişki kurulmalı 9. Geçiş süresine dikkat edilmeli 10. Sporcuların duygusal durumları göz önünde bulundurulmalıdır 11. Yanlış yanıtta soru tekrarlanmalı, doğru soruda bir sonrakine geçilmeli, gerektiğinde alt soruya dönülmelidir
PROBLEM ÇÖZME YÖNTEMİ (G STİLİ) Problem, yanıtı mevcut bilgi birikimiyle bulunamayan, ancak araştırma ve incelemelerle yanıtlanabilecek sorudur. Genel anlamda problem çözme adımları; 1 -) Problemin farkına varma 2 -) Problemi tanımlama ve sınırlama 3 -) Problemin çözümüne yarayacak bilgi toplama 4 -) Denenceler kurma 5 -) Denenceleri sınama 6 -) Çözüme ulaşma 7 -) Çözüme ulaşamayınca gerekli basamağa dönme *Bu yöntemde sporcular verilen problem için, birden fazla çözüm bulmaya çalışırlar.
Ne tür problem olabilir? * Hareketlerin farklı uygulama şekilleri, tekniği * Vücut parçalarının birbiriyle ilişkisi * Araç-gereç ve vücut arasındaki ilişki * Vücut ve ortam arasındaki ilişki * Aynı ve farklı takım oyuncuları arasında ilişki * Oyuncu, araç-gereç ve çevre arasında ilişki * En iyi seçenek * Sınırlılıklar (alan, zaman, hız) * Kavramların oluşması (denge, esneklik, savunma vb. . ) * Hareketin niteliksel ve niceliksel farklılıkları (ürün, süreç, sonuç)
Bu yöntemde; *Hazırlık aşamasında antrenör karar verir. *Uygulama aşamasında ağırlık sporcudadır. *Değerlendirmeyi sporcu+antrenör beraber yaparlar. Bu yöntemin Hedefleri; 1 -) Antrenörün problemi hazırlanırken bilişsel becerilerini harekete geçirmek. 2 -) Probleme çözüm yolları bulmak için sporcunun bilişsel becerilerini harekete geçirmek. 3 -) Etkinliğin yapısını algılamak ve bu yapı çerçevesinde olası değişkenler bulmak 4 -) Antrenör ve sporcuda duygusal güvenlik düzeyine ulaşmak 5 -) Çözümlerin doğruluğunu kanıtlama ve belirli bir amaca yönelik düzenleme becerisini geliştirmek.
KİŞİSEL PROGRAM-ÖĞRENCİ TASATIMI YÖNTEMİ ( H STİLİ) Sporcunun fiziksel-devinişsel ve bilişsel kapasitesini göz önüne alarak sporcunun kendisi için program geliştirmesi bu yöntemin özünü oluşturur. Yöntemin Yararları; -Bireysel üretimi teşvik eder. -Bireysel özgürlüğü sağlar. -Heyecan verici bir yöntemdir. -Yüksek düzeyde fiziksel, bilişsel ve duyuşsal gelişimi sağlar. -Güdüleyici bir yöntemdir. Sınırlılıkları; -Zaman alıcı bir yöntemdir. -(A-E) ve (F-G) yöntemlerini uygulamayan bir sporcu bu yöntemde zorlanır. -Fazla malzemeye ihtiyaç vardır.
Yöntem Uygulanırken Düşünülmesi Gereken Noktalar; 1 -) Bu yöntemde konu alanı genel parametreleri, başlık ise konunun bir bölümünü oluşturur. 2 -) Sporcunun bu yönteme hazır olup olmadığı düşünülmelidir. 3 -) Yöntemin tanıtılması ayrıntılı bir şekilde yapılmalı ve sabırlı olunmalıdır. 4 -) Bu yöntem aceleye gelmez. Sporcuların düşünmek, denemek, uygulama ve kayıt etmek için zamana gereksinimi vardır. 5 -) Bu yöntemdeki işlemler katılımcılar için heyecan vericidir. Hazır olmayanlar için yöntemi değiştirmek gerekir. 6 -) Bu yöntemde bölümler sporcunun seçimlerinden ve yaratıcılığından oluştuğu için, antrenmanlarda örnekler vermek hemen olanaksızdır.
TAKTİK OYUN MODELİ Taktik oyun modeli 1982 yılında Bunker ve Thorpe tarafından ortaya konmuştur. Amacı: Taktiksel anlayış ve becerileri birleştirerek, sporcuların performanslarını arttırmaktadır. Taktik oyun modeli, spor dallarına özgü oyunların öğretiminde, öğrenen ve oyun merkezli bir model olup, eğitimde yapılandırmacı yaklaşımla bağlantılı bir modeldir. Taktik Beceri (Taktik oyun anlayışı) Taktik (Geleneksel)
- Slides: 44