EERWRAAK en EER GERELATEERD GEWELD Een rol weggelegd

EERWRAAK en EER GERELATEERD GEWELD Een rol weggelegd voor de GGZ? Kitty Riedewald 14 -04 -2008

Inhoud l Casus l Vraagstelling l Achtergrondinformatie l Literatuur l Bevindingen l Samenvatting l Aanbevelingen

Casus: Dhr Z l Rv. A: angstklachten; slecht slapen l A/ moord gepleegd. wv 6 jaar detentie l Slachtoffer: ‘vriend’ van dochter (24)

Symptomen l Slecht slapen, nachtmerries l Angst op straat, vermijding moordplek & openbare gelegenheden l Terugtrekken in huis/ in slaapkamer l Waakzaam en schrikachtig l Somberheidklachten; interesseverlies l Geen suicidaliteit; geen psychose

Biografie l l l l Dorp in Turkije Lagere school Gehuwd, Turkse vrouw Sinds jaren ’ 70 in NL 2 kinderen Begin jaren ’ 70 eigenaar horeca Financieel + Sociale aanzien groot

Na detentie l Geen contact meer met Zoon en jongste dochter l Geen contact familie in NL l Horeca kwijtgeraakt l Uitkering; schulden l Geen sociale contacten meer

Diagnose & Beleid PTSS (hoofd) l Depressie, matig ernstig l Beleid: l Medicatie: cipramil; temazepam l Steunend contact heden; geen Turkse hulpverlener l EMDR – ivm taalbarrière l

Vraagstellingen l Moet l Wat er een rol zijn voor de GGZ? zijn de signalen? l -preventie l -risicotaxatie

Zoekmethode l Literatuur (Ovid) -criminologie en sociologie l Mentrumnet l Internet (Eerwraak. info)

Definitie Eerwraak: Het doden van een meisje/ vrouw vanwege schending seksuele eer. l Eer gerelateerd geweld: elke vorm van seksuele, geestelijk en lichamelijk geweld in reactie op een schending van de eer van een man of vrouw. l bron: eerwraak. info

Namus & Seref Namus/ ‘ird: Kuisheid Familie eer (zedelijke) l Şeref/ Sjaraf: Prestige Maatschappelijke eer l NB. Eerwraak is cultureel gebonden en niet religieus!

Uitingsvormen l l l l l Eermoord Verstoting Verminking Uithuwelijking Mishandeling Zelfmoord Afkopen (m. u. v. seksuele eer) Wegsturen land van herkomst Kinderen afpakken

Epidemiologie l Vrouwen en mannen l Leeftijd vrouwen: 16 -33 jaar l Traditionele families (platteland) l Middel. Zee, Midden Oosten, (N. ) Afrika, Centraal-Azië l Prevalentie NL: onbekend. Politie Haaglanden registreert sinds 2004.

Slachtoffers Vrouwen: l Roddel en smaad l Seksuele relatie buiten huwelijk l Ongehuwd seksueel contact Mannen: l Seksuele geaardheid l Omgang met gehuwde vrouw l Weigeren gedwongen huwelijk l Niet (goed) uitgevoerde eerzuivering

Daders Mannen: l Vanaf 12 jaar (= man) l Druk vanuit familie l Familiehoofd l In openbaar (getuigen) l Meestal lage SES; lage opleiding Vrouwen: l Slachtoffer aanranding l Dochter slachtoffer aanranding l Opdrachtgever

Onderzoek Eergerelateerd geweld: Een onderzoek naar 20 ernstige zaken. Torre, EJ. Van der en L. Schaap (2005) l Emperisch l 20 zaken -aard van de conflicten -voortekenen en kritische momenten -veiligheidsmaatregelen

Eergerelateerd geweld: Een onderzoek naar 20 ernstige zaken. Torre, EJ. Van der en L. Schaap (2005) l 16 v/d 20 bekend bij professionele instanties: -9 politie -3 vrouwenopvang -2 gezondheidszorg -1 school -1 maatschappelijk werk

Eergerelateerd geweld: Een onderzoek naar 20 ernstige zaken. Torre, EJ. Van der en L. Schaap (2005) Kernconclusies: l Ernstig kennistekort professionele instanties (politie, psychiaters, leerkrachten) l Kennistekort beleidstekort bestuurlijk niveau: wie is verantwoordelijk? l Beleidstekort & kennistekort solistisch handelen; informatie uitwisseling beperkt

Handleiding Hulpverleners Dr. Rob Ermers Boek: “Eer en eerwraak: definitie en analyse” (2007) Turkoloog; Arabist Eerverlies=grootste angst l Gevolgen: -gevoel van schaamte -sociale uitstoting l

R. Ermers Directe signalen l Langdurige afwezigheid vrouw/ meisje l Roddels immoreel gedrag l Afblazen huwelijk/ verloving l Verstoting binnen familie l Gezinnen geen bezoekontvangst meer l Plotselinge verdwijning verhuizing familie

R. Ermers Indirecte signalen l Dreigende scheiding l Onverklaarbaar verzuim school/ werk l Stress, slapeloosheid, geweld l Zelfmoordpoging/ -ideaties

R. Ermers Aanbevelingen l Vragenlijsten: -Snelle analyse -1 e beeldvorming -Verhouding familie -Huiselijke problemen -Financiën -Vluchtelingen

Handleiding hulpverleners Jale Simsek Boek: “Alle ogen op haar gericht, eerwraak: traditioneel geweld tegen Turkse vrouwen en meisjes. ” (2002) Hoofd Ouder en Kind Centrum Amsterdam Verhelderen hulpvraag (zwijgcultuur) -gerichte vragen stellen l

Jale Simsek Aandachtspunten l Vicieuze cirkel? l Visie tav partner? Angst? l Duur klachten? Actie cliënt? l Zelfreflectie cliënt aanwezig? l Als hulpverlener niet door kunnen dringen

Jale Simsek Aanbevelingen l Deskundigheidbevordering hulpverleners l Interculturalisatiebeleid binnen instelling l Voorlichting medewerkers l Outreachend werken l Gebruik van zelforganisaties en sleutelfiguren l Afstemming/ samenwerking instanties

Jellinek. Mentrum l Geen Interculturalisatiebeleid tav eergerelateerd geweld l Geen protocol l Migrantenvrouwen en –mannengroep (poli Noord) l Voorheen: migrantenwerkgroep poli jeugd Keizersgracht

Eerwraak protocol Rivierenland Doel: l Benoemen probleemeigenaar l Verantwoordelijkheden betrokken organisaties l Optimaliseren veiligheid betrokkenen l Benoemen interventie tav niet gewelddadige manieren l Verminderen kennisachterstand; vroegherkenning Rode vlaggenlijst

Eerwraak protocol Rolverdeling l Regio Politie: strafbare feiten; wegnemen gevaar; verwijzing naar instellingen l BJZ/ AMK: veiligheid kinderen l Thuiszorg & Maatschappelijk Werk: verwijzing; signalering geestelijke hulpverlening

Eerwraak protocol Rolverdeling l GGZ De Gelderse Roos: psychische hulpverlening; psychosociale problematiek l Vrouwenopvang: veilige plek vrouwen en kinderen

Samenvatting l Eergerelateerd geweld is cultuurgebonden. l Eergerelateerd geweld is breder dan begrip eerwraak/ eermoord l Vrouwen én mannen kunnen slachtoffer én dader zijn l Gebrek aan kennis beperkt/ geen signalering professionele hulpverleners

Beantwoording vraagstelling l Moet JA! er een rol zijn voor de GGZ?

Aanbevelingen l Ontwikkelen van beleidsplan l Opstellen protocol l Migranten werkgroepen (mn poli’s) l Samenwerking instellingen l Advies/ trainingen opvragen gespecialiseerde organisaties (vb Movisie)

Organisaties l Stichting Kezban (Diemen) l Movisie (Utrecht) l Vrouwenopvang Amsterdam l Inspraak Orgaan Turken in Nederland (IOT) l Vluchtelingen Organisatie Nederland (VON)

VRAGEN ?

Literatuurlijst -Simsek, J. (2002) Alle ogen op haar gericht, eerwraak: traditioneel geweld tegen Turkse vrouwen en meisjes. -Ermers, R. (2007) Eer en eerwraak: definitie en analyse. -Eck van, C. (2001) Door bloed gezuiverd. Eerwraak bij Turken in Nederland. -Gezik, E. (2003) Eer, identiteit en moord: een vergelijkende studie tussen Nederland, Duitsland en Turkije. -Torre, EJ. Van der en L. Schaap (2005) Ernstig eergerelateerd geweld: een casusonderzoek. -Aalst van, S en Johannik, R. (2007) Eergerelateerd geweld in Nederland: een onderzoek naar mannelijke slachtoffers. -www. eerwraak. info. nl -www. movisie. nl -www. human. nl (documentaire eerwraak)