Edukacja wczajca dobra edukacja Konferencja 28 listopada 2017

Edukacja włączająca – dobra edukacja Konferencja 28 listopada 2017 roku Gorzów Wielkopolski

Zespół Szkół Publicznych w Łęknicy Szkoła Podstawowa im. Jana Brzechwy w Łęknicy , , Szkoła bez barier” Przykłady dobrych praktyk

Zespół Szkół Publicznych w Łęknicy leży na granicy polsko - niemieckiej w powiecie żarskim. Specyficzne położenie geograficzne na styku dwóch krajów, kultur i języków jest wyzwaniem do pracy w naszej szkole. W roku szkolnym 2017/2018 do ZSP w Łęknicy uczęszcza 250 uczniów. Wśród nich mamy 5 dzieci z orzeczeniami o potrzebie kształcenia specjalnego z zakresu niepełnosprawności umysłowej oraz 96 uczniów z opiniami o specjalnych potrzebach edukacyjnych w tym: z nadpobudliwością psychoruchową, z zaburzeniami emocjonalnymi, niedostosowaniem społecznym, mutyzmem wybiórczym, zaburzeniami opozycyjno – buntowniczymi, z zaburzeniami adaptacyjnymi. Ponadto do naszej szkoły uczęszcza 22 uczniów pochodzenia bułgarskiego i 4 uczniów pochodzenia ukraińskiego odmiennych kulturowo i językowo oraz uczniowie należący do mniejszości narodowej niemieckiej.

Misją Zespołu Szkół Publicznych w Łęknicy jest między innymi kreowanie zdrowego, bezpiecznego i przyjaznego środowiska szkoły oraz dobrego klimatu do wzajemnej nauki i zabawy uczniów o specjalnych potrzebach edukacyjnych w tym z niepełnosprawnością intelektualną z ich zdrowymi i sprawnymi rówieśnikami oraz uczniów – obcokrajowców i uczniów należących do mniejszości narodowej niemieckiej.

Jednym z głównych naszych celów w procesie realizacji założeń edukacji włączającej jest: � uczenie się wzajemnej tolerancji, wrażliwości, otwartości, � poznawanie i poszanowanie praw innych, � integrowanie dzieci niepełnosprawnych i pełnosprawnych, � integrowanie uczniów innych narodowości, języków i kultur.

Edukacja włączająca stała się dla nas priorytetem Uważamy, że każde dziecko bez względu na swoją niepełnosprawność, kraj pochodzenia, odmienność kulturową, językową ma prawo do pobierania nauki w szkole najbliższej swojego miejsca zamieszkania. Idąc tym tokiem myślenia każdy człowiek ma prawo do pełnego uczestnictwa i równych szans edukacyjnych.

Oferujemy naszym uczniom różnorodne zajęcia pozalekcyjne w myśl zasady , , każdy znajdzie coś dla siebie”. Dla uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi w ramach edukacji włączającej prowadzone są zajęcia wyrównawcze, zajęcia terapii pedagogicznej, zajęcia rewalidacyjne, gimnastyka korekcyjna, terapia logopedyczna oraz zajęcia dodatkowe dla uczniów należących do mniejszości narodowej niemieckiej.

Nasza szkoła posiada odpowiednią bazę dydaktyczną do prowadzenia zajęć dla dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi: • dwie sale językowe wyposażone w system audiowizualny do nauki języków obcych, • gabinet terapii pedagogicznej wyposażony między innymi w Biofeecbek • gabinet do terapii logopedycznej wyposażony w najnowocześniejsze programy multimedialne, • gabinet do zajęć rewalidacyjnych, • posiadamy salę zabaw dla dzieci i zewnętrzny plac zabaw, • większość klas wyposażona jest w tablice multimedialne (mamy ich aż 11). • ponadto posiadamy bibliotekę z czytelnią oraz z Internetowym Centrum Informacji Multimedialnej • dwie świetlice szkolne (kolorowa świetlica dla klas I-III szkoły podstawowej) • działa u nas również świetlica profilaktyczno-wychowawcza zapewniająca w godzinach popołudniowych opiekę dzieciom wymagającym dodatkowego wsparcia. Realizowane są w niej autorskie programy.

W każdej sali znajduje się miejsce relaksacyjne, gdzie odbywają się psychozabawy, psychodramy, a także indywidualne spotkania nauczyciela z uczniem. Można tam też odpocząć.

W szkole pracują pedagog, logopeda i rewalidator. W skład 26 osobowej kadry nauczycieli wchodzi: • 4 oligofrenopedagogów • 2 pedagogów specjalnych • 8 terapeutów pedagogicznych • 2 nauczycieli gimnastyki korekcyjnej • 1 trener ART. • 2 terapeutów Biofitback Z pomocy specjalistów mogą korzystać uczniowie, ich rodzicem oraz nauczyciele.

Od trzech lat w naszej szkole odbywają się dodatkowe zajęcia języka niemieckiego jako języka mniejszości narodowej. Korzysta z nich 92 uczniów. Uczestniczą również w lekcjach historii i kultury Niemiec. Oprócz zajęć w szkole uczniowie aktywnie biorą udział w wydarzeniach kulturalnych, wycieczkach do Niemiec oraz wyjazdach na Jarmarki Bożonarodzeniowe do dużych niemieckich metropolii. Przykładem ich aktywności jest między innymi przygotowanie przedstawień bajek braci Grimm w języku niemieckim. Wszystko to jest możliwe dzięki dobrej współpracy z zaprzyjaźnionymi szkołami z Niemiec. Te dodatkowe zajęcia wpływają na bardzo wysokie wyniki osiągane przez uczniów z języka niemieckiego w egzaminach zewnętrznych. oraz konkursach - tym samym znacząco podnoszą jakość pracy naszej szkoły.

Dla uczniów obcokrajowców prowadzimy dodatkowe lekcje języka polskiego w wymiarze dwóch godzin tygodniowo. Głównym celem tych zajęć jest poszerzanie kompetencji językowych umożliwiających im funkcjonowanie w nowym środowisku, zarówno szkolnym, klasowym, jak i lokalnym. Najważniejszym zadaniem dodatkowych lekcji jest wspieranie uczniów w procesie nauki języka polskiego – dzieci uczą się polskiego alfabetu, uczą się pisać i czytać po polsku. W przypadku dzieci znających już podstawy języka polskiego głównym celem nauki jest uzupełnianie braków edukacyjnych w zakresie realizowanych treści programowych, będących przyczyną trudności szkolnych. Prowadzenie tych zajęć i systematyczna praca zdecydowanie ułatwia funkcjonowanie w polskiej szkole i polskim społeczeństwie. Uwaga, czas i ciepło przekazywane uczniom wyraźnie wpływa na ich poziom zaangażowania podczas zajęć.

Planując lekcję w klasie, w której realizuje się inkluzję stosujemy różnorakie metody: • uczenie przez współpracę zwane kooperatywnym – czyli praca w grupach, • gry z zabawy edukacyjne – czyli metody wykorzystujące naturalną skłonność dzieci do zabawy , • mnemotechniki – czyli sposoby pozwalające na skuteczniejsze uczenie się, • drama – improwizacja, która pozwala uczniom na kreowanie rzeczywistości.

Każdego roku cyklicznie prowadzimy warsztaty , , Wszyscy tacy sami”, które mają na celu upowszechnianie idei akceptacji różnorodności uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, odmiennych kulturowo i językowo (uczniowie narodowości bułgarskiej i ukraińskiej) oraz idei edukacji włączającej we wszystkich klasach ZSP. Są one prowadzone we wszystkich klasach w wymiarze 10 godzin w danym roku szkolnym.

Jednym z zakresów tematycznych warsztatów prowadzonych w każdej klasie jest tolerancja. Podczas burzy mózgów wykazują się niezwykłą inwencją i wielością sposobów rozumienia tolerancji. Poruszają różne jej aspekty, począwszy od tolerancji religijnej i narodowościowej, aż do politycznej i kulturowej. W przedstawionych scenkach starają się jak najlepiej odegrać swoje role, zachęcając tym samym całą grupę do dyskusji. Na zakończenie wypełniają ankiety badające poziom tolerancji. Po zajęciach słyszymy wiele pozytywnych opinii na temat przydatności takich ćwiczeń w pozbywaniu się własnych stereotypów i uprzedzeń

Kolejnym zakresem tematycznym jest pomoc w odkryciu własnych, negatywnych stereotypów i uprzedzeń oraz pomoc w walce z nimi, będąca pierwszym krokiem do zmiany nastawiania młodzieży do "innego". Równie ważnym zadaniem tych warsztatów jest wpojenie umiejętności empatii wobec ludzi odmiennych, jak i umiejętności komunikacji międzykulturowej.

Przykładem comiesięcznych warsztatów jest symulowanie sytuacji niepełnosprawności, w których uczniowie mają okazję zmierzyć się z ograniczeniami wynikającymi z niepełnosprawności. Dla każdego rodzaju schorzenia przygotowanych zostaje kilka ćwiczeń pokazujących różnorodne trudności życia codziennego osób niepełnosprawnych.

Poprzez zajęcia dzieci stały się bardziej wrażliwe na potrzeby innych, opiekuńcze, troskliwe. Doskonale współpracowały z kolegami nie tylko podczas zabawy, ale również podczas pracy. Same czuły się niejako nauczycielami wspierającymi rozwój psychospołeczny swoich niepełnosprawnych kolegów. Taka forma zajęć pobudza wyobraźnię i inwencję twórczą naszych uczniów. Wyzwala postawę empatii w stosunku do swoich niepełnosprawnych przyjaciół.

W szkole prowadzone są zajęcia ART dla uczniów ze stwierdzonymi zaburzeniami emocjonalnymi w wymiarze 2 godzin miesięcznie. Zajęcia te dotyczą rozpoznawania i identyfikacji emocji u dzieci oraz poznanie prostych ćwiczeń pozwalających radzić sobie z emocjami swoimi i kolegów. Zajęcia prowadzi specjalista – trener w zakresie ART. Umiejętności nabyte przez dzieci procentują w dalszej edukacji i pozytywnie wpływają na relacje koleżeńskie.

Na stałe w planie zajęć mamy wpisane zajęcia terapii pedagogicznej dla uczniów o specjalnych potrzebach edukacyjnych prowadzonych aktywnymi metodami przez terapeutów pedagogicznych (Ruch Rozwijający - Weroniki Sherborne, Metoda Dennisona, Metoda N. C. Kepharta, Metoda Glenna Domana, Metoda Dobrego Startu - zmodyfikowana przez M. Bogdanowicz itp. ). Zajęcia terapii pedagogicznej prowadzone są w wymiarze 10 godzin tygodniowo.

Wprowadzono w szkole nowoczesną metodę Treningu RSA Biofeedback. Terapią objęta jest 26 osobowa grupa uczniów. Zajęcia odbywają w cyklu jednogodzinnym w tygodniu. RSA Biofeedback jest stosowany w celu zwiększenia kreatywności, polepszenia koncentracji uwagi, pamięci, zwiększenia odporności na stres, zahamowania lęków, zwiększenia pewności siebie, zmniejszenia agresji, polepszenia zachowania dzieci i młodzieży, logoterapii, rehabilitacji widzenia, zaburzeń psychoemocjonalnych.

To nowoczesna metoda treningu pracy mózgu, która polega na wykorzystaniu właściwości fal mózgowych, stosuje się ją między innymi dla doskonalenia zdrowia, pokonywania trudności w uczeniu się, wspomagania leczenia zaburzeń, w terapii dzieci z upośledzeniami i nadpobudliwością psychoruchową. Trening poprawia koncentrację uwagi, szybkość zapamiętywania i uczenia się, kondycję umysłową i fizyczną. Informacje przekazywane są w formie: • wizualnej – np. podczas pogłębiania koncentracji na ekranie monitora powiększa się piłka lub samolot leci wyżej, w chwilach rozproszenia piłka znika, natomiast samolot obniża lot; • akustycznej – przyjemny dźwięk przy „sukcesie”, nieprzyjemny przy „porażce”. Biofeedback jest alternatywną formą terapii w stosunku do farmakoterapii. W niektórych schorzeniach ją zastępuje, w innych uzupełnia. Przewagą biofeedbacku jest to, że jest metodą całkowicie bezpieczną, bez skutków ubocznych.

Współpracujemy z Domem Pomocy Społecznej w Miłowicach dla osób płci żeńskiej niepełnosprawnej. W ramach współpracy organizujemy warsztaty dotyczące przełamywania barier psychicznych – obawy, litości, niechęci wobec osób niepełnosprawnych oraz lęku osób z niepełnosprawnością przed kontaktami ze zdrowymi rówieśnikami, wyrabianie postawy tolerancji, stworzenie dzieciom specjalnej troski możliwości spędzania wolnego czasu w gronie zdrowych rówieśników, angażowanie aktywności dzieci i młodzieży w działalność na rzecz niepełnosprawnych rówieśników, uświadomienie dzieciom i młodzieży pełnosprawnej możliwości współdziałania z osobami niepełnosprawnymi oraz likwidowanie barier psychologiczno - społecznych podczas kontaktów z dziećmi niepełnosprawnymi.

Najlepszą nauką przecież jest bezpośredni kontakt i to nie tylko dla dzieci niepełnosprawnych, ale dla obu grup. Poprzez wspólne przebywanie z podopiecznymi Domu Pomocy Społecznej nasi uczniowie uczą się tolerancji wobec niepełnosprawności, doświadczają, iż obok siebie mogą z pożytkiem funkcjonować grupy osób o różnych możliwościach i ograniczeniach wraz z osobami pełnosprawnymi. Dzieci przekonują się poprzez bezpośredni kontakt ze swoimi kolegami o specjalnych potrzebach edukacyjnych, że posiadają oni wiele zalet, są dowcipni, mają szereg ciekawych pomysłów, chętnie się bawią, często posiadają wiele informacji z różnych przedmiotów.

Pełnosprawni uczniowie przede wszystkim uczą się traktowania odmienności, jako czegoś naturalnego, niewzbudzającego sensacji czy zażenowania; ponadto tolerancji, opiekuńczości, solidarności, troskliwości, umiejętności współżycia z innymi. Kontakt dziecka sprawnego z niepełnosprawnym kształtuje właściwą postawę wobec innych ludzi, skłania do większej otwartości i wyrozumiałości. Możliwość porównania własnych ograniczeń i trudności z codziennymi zmaganiami dzieci niepełnosprawnych uczy pokory i cierpliwości w pokonywaniu życiowych przeszkód.

W naszej szkole stawiamy na współpracę, nie na rywalizację. Nie organizujemy wystawy pięknych zeszytów, bo wiemy, że kolegom trudno jest pisać, jeśli ręka jest bezwładna lub uczeń ma dysgrafię. Prace plastyczne i techniczne związane z wycinaniem, lepieniem, organizujemy w parach (niepełnosprawny i zdrowy uczeń), tak by dzieci nie poczuły się słabsze czy inne.

Nie ma "innych" O licznych zaletach edukacji włączającej przekonani są uczniowie naszej szkoły. Nasi uczniowie i absolwenci widzą korzyść wspólnej nauki z niepełnosprawnymi uczniami, odmiennymi kulturowo, czy innej narodowości. Mówią, że , , przebywanie z niepełnosprawnymi od najmłodszych lat pozwoliło im się oswoić do tego stopnia, by dziś traktować ich już zupełnie normalnie. Uczyliśmy się, że każdy człowiek może być fajny, że na wózku nie znaczy gorszy, ale nie znaczy też, że musimy się przed nim kłaniać”.

Dla rodziców prowadzimy warsztaty i spotkania poruszające tematykę wielokulturowości dotyczące: • integracji rodziców, • poznawania kultury i zwyczajów innych narodowości, • rozwiązywania problemów edukacyjnych i wychowawczych, Odbywają się również indywidualne konsultacje dla rodziców uczniów ze specyficznymi trudnościami w nauce. Raz w tygodniu odbywają się dwugodzinne konsultacje. Natomiast warsztaty odbywają się corocznie w wymiarze 10 godzin rocznie.

Grupa Wsparcia dla rodziców W naszej placówce istnieje grupa wsparcia dla rodziców. Spotkania w ramach tej grupy są czasem dla rodzica na podzielenie się doświadczeniem z innymi rodzicami, na wyjaśnienie nurtujących rodzica pytań i problemów w towarzystwie chętnych do udzielenia pomocy i wsparcia nauczycieli i specjalistów. Spotkania prowadzi terapeuta pracujący na co dzień z dziećmi ze SPE. Pragniemy stworzyć możliwość budowania życzliwych i bliskich relacji z ludźmi w celu zrozumienia potrzeb, problemów, lęków młodego człowieka i jego rodziny. Grupa ta spotyka się raz w miesiącu.

Celem grupy wsparcia jest wzajemna pomoc w rozwiązywaniu wspólnych problemów osobistych i społecznych, zrzeszająca na zasadach dobrowolności osoby o podobnych doświadczeniach życiowych. Często uzyskujemy od rodziców informację, że udział w tych spotkaniach gwarantuje im poczucie więzi, zmniejsza uczucie "dyskryminacji", daje oparcie emocjonalne i po prostu możliwość , , zwykłego ludzkiego wygadania się w gronie osób o podobnych problemach”. Poprzez możliwość "przegadania" problemu, zwerbalizowania go, stwarzamy rodzicom warunki do wyładowania emocji, możliwości konfrontacji i szukania przyczyn problemów.

Dla nauczycieli Kluczowym elementem w rozwoju edukacji włączającej są nauczyciele. W przypadku naszej szkoły wszystkie działania edukacyjne i wychowawcze w dużym stopniu zdeterminowane są specyfiką środowiska lokalnego: • duża liczba obcokrajowców • duża liczna dzieci należących do mniejszości narodowej niemieckiej. Poglądy, postawy i działania kadry pedagogicznej tworzą klimat i kontekst sprzyjający uczniom w zdobywaniu wiedzy i funkcjonowaniu w szkole. Robimy więc wszystko, żeby nauczyciel czuł się z jednej strony wspierany w swoich wysiłkach, jak i odpowiedzialny i zmotywowany do szukania efektywnych sposobów nauczania wszystkich uczniów. Zależy nam na dobrze przygotowanej kadrze pedagogicznej. Od kilku lat systematycznie organizujemy Rady szkoleniowe i warsztaty dla nauczycieli dotyczące pracy z uczniem o specjalnych potrzebach edukacyjnych.

Organizujemy corocznie warsztaty w wymiarze 10 godzin rocznie dla nauczycieli prowadzone przez terapeutę pedagogicznego i pedagoga specjalnego. Dotyczą one podniesienia efektywności kształcenia uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Udział w warsztatach wyposaża kadrę pedagogiczną w umiejętności i wiedzę pozwalające na odpowiednie planowanie pracy zespołu klasowego. Warsztaty obejmują zagadnienia z zakresu organizowania i udzielania uczniom pomocy psychologiczno – pedagogicznej w świetle rozporządzeń. Nauczyciele mają możliwość poznania na tych warsztatach zagadnienia dotyczące modelu kształcenia uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, pracy z uczniem ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się oraz planowania działań wspierających.

Praca z uczniami o specjalnych potrzebach edukacyjnych zachęca nauczycieli do intensywnego podnoszenia kwalifikacji i do samokształcenia, zdobywania nowej wiedzy, doświadczeń, wzbogacania własnego warsztatu metodycznego. Nauczyciele stają się bardziej twórczy i kreatywni, bardziej tolerancyjni i wrażliwsi wobec uczniów

W naszej szkole istnieje zespół nauczycieli otwartych na problemy ucznia ze SPE, któremu przewodniczy pedagog szkolny, najbardziej zaangażowany w pomoc dzieciom. Dzięki zajęciom superwizji wielu nauczycieli poszerzyło zakres swoich działań i zaczęło stosować innowacyjne rozwiązania pomocne dzieciom. Spotkania tego zespoły mają charakter kierunkowskazu dla nauczyciela i dla innych osób uczestniczących w procesie edukacji dziecka.

Dla społeczności lokalnej Doświadczenia w pracy z dziećmi ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi i ich rodzinami wskazały nam, iż działania, aby były skuteczne, muszą mieć charakter całościowy, uwzględniający wszystkie aspekty życia dziecka i rodziny, w myśl zasady: należy leczyć cały organizm, a nie tylko jego chorą cześć W tym celu opracowaliśmy cykl artykułów, które ukazały się w Biuletynie Miejskim prasie lokalnej dotyczących edukacji dzieci o specjalnych potrzebach edukacyjnych, propagowania dobrych praktyk, problemów edukacyjnych tych dzieci. Został też stworzony poradnik dla dzieci i rodziców dotyczący uczniów o specjalnych potrzebach edukacyjnych, który służy jako źródło informacji i porad dla rodziców dzieci i nauczycieli.

Dostrzegamy w każdej osobie ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi indywidualnej, niepowtarzalnej jednostki. Uważamy, że nie tylko sama tolerancja jest ważna, lecz pełna akceptacja i dążenie do bycia razem pomimo różnic. Stworzenie przestrzeni edukacyjnej dla każdego ucznia w klasie przynieść może wiele pozytywnych zmian, które na trwale wpiszą się w system wartości i postaw zarówno uczniów, jak i nauczycieli.

Dziękujemy za uwagę! ZESPÓŁ SZKÓŁ PUBLICZNYCH W ŁĘKNICY http: //zspleknica. info