Economie een Inleiding Hoofdstuk 8 Volmaakte mededinging ECONOMIE

Economie, een Inleiding Hoofdstuk 8: Volmaakte mededinging ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 8 – VOLMAAKTE MEDEDINGING © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 1

Volmaakte mededinging - Inhoudstafel 1. 2. 3. 4. Kenmerken van de competitieve marktvorm Individueel aanbod van de competitieve onderneming Het marktevenwicht onder perfecte mededinging Welvaartsinterpretatie van het competitieve evenwicht ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 8 – VOLMAAKTE MEDEDINGING © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 2

Volmaakte mededinging - Inhoudstafel 1. Kenmerken van de competitieve marktvorm 1. Prijsnemerschap 2. Vrije toe- en uittreding 2. Individueel aanbod van de competitieve onderneming 3. Het marktevenwicht onder perfecte mededinging 4. Welvaartsinterpretatie van het competitieve evenwicht ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 8 – VOLMAAKTE MEDEDINGING © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 3

1. 1. Prijsnemerschap § Merk op: verschil tussen marktvormen l l l Volmaakte mededinging (met prijsnemerschap) Oligopolie Monopolie maken wij aanbodzijde § Prijsnemerschap, aanbodzijde: l Individuele producent: § Heeft verwaarloosbaar rechtstreeks effect op prijs gegeven output van concurrenten § Heeft verwachting dat zijn outputbeslissing niet leidt tot reactie van concurrenten ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 8 – VOLMAAKTE MEDEDINGING © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 4

1. 1. Prijsnemerschap § Indicatoren van mate van prijsnemerschap: l Aantal ondernemingen en hun grootte § Zeer veel kleine ondernemingen (marktatomisme) Hoge mate van prijsnemerschap Kleine concentratiemaatstaf § Beperkt aantal grote ondernemingen Kleine mate van prijsnemerschap Grote concentratiemaatstaf ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 8 – VOLMAAKTE MEDEDINGING © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 5

1. 1. Prijsnemerschap § Indicatoren van mate van prijsnemerschap: l Homogeniteit van geproduceerde goederen § Homogene goederen Hoge mate van prijsnemerschap § Gedifferentieerde goederen Kleine mate van prijsnemerschap Invloed op prijzen is mogelijk Monopolistische mededinging: marktmacht dankzij differentiatie en merknamen, wel nog mededinging van andere merken ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 8 – VOLMAAKTE MEDEDINGING © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 6

1. 1. Prijsnemerschap § Indicatoren van mate van prijsnemerschap: l Mate van prijsinformatie § Perfecte informatie Hoge mate van prijsnemerschap § Imperfecte informatie Invloed op prijzen is mogelijk ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 8 – VOLMAAKTE MEDEDINGING © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 7

Volmaakte mededinging - Inhoudstafel 1. Kenmerken van de competitieve marktvorm 1. Prijsnemerschap 2. Vrije toe- en uittreding 2. Individueel aanbod van de competitieve onderneming 3. Het marktevenwicht onder perfecte mededinging 4. Welvaartsinterpretatie van het competitieve evenwicht ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 8 – VOLMAAKTE MEDEDINGING © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 8

1. 2. Vrije toe- en uittreding § Toetredingsbelemmeringen l l Technologische belemmeringen § Moeilijk imiteerbare producten § Schaalvoordelen Wettelijke beperkingen ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 8 – VOLMAAKTE MEDEDINGING © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 9

Volmaakte mededinging - Inhoudstafel 1. 2. 3. 4. Kenmerken van de competitieve marktvorm Individueel aanbod van de competitieve onderneming Het marktevenwicht onder perfecte mededinging Welvaartsinterpretatie van het competitieve evenwicht ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 8 – VOLMAAKTE MEDEDINGING © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 10

2. Individueel aanbod van de competitieve onderneming § Prijsnemerschap vereenvoudigt de twee gedragsregels l l Marginale outputregel Sluitingsregel ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 8 – VOLMAAKTE MEDEDINGING © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 11

Volmaakte mededinging - Inhoudstafel 1. Kenmerken van de competitieve marktvorm 2. Individueel aanbod van de competitieve onderneming 1. Gemiddelde en marginale ontvangsten voor de competitieve onderneming 2. Het aanbod van de individuele onderneming op korte termijn 3. Het aanbod van de individuele onderneming op lange termijn 3. Het marktevenwicht onder perfecte mededinging 4. Welvaartsinterpretatie van het competitieve evenwicht ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 8 – VOLMAAKTE MEDEDINGING © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 12

2. 1. Gemiddelde en marginale ontvangsten voor de competitieve onderneming § Ondernemingsvraag: perfect prijselastisch l Vraagcurve horizontaal Prijs exogeen (prijsnemerschap), onafhankelijk van outputniveau individuele onderneming Totale opbrengsten: l Gemiddelde opbrengsten: l Marginale opbrengsten: l l ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 8 – VOLMAAKTE MEDEDINGING © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 13

ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 8 – VOLMAAKTE MEDEDINGING © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 14

Volmaakte mededinging - Inhoudstafel 1. Kenmerken van de competitieve marktvorm 2. Individueel aanbod van de competitieve onderneming 1. Gemiddelde en marginale ontvangsten voor de competitieve onderneming 2. Het aanbod van de individuele onderneming op korte termijn 3. Het aanbod van de individuele onderneming op lange termijn 3. Het marktevenwicht onder perfecte mededinging 4. Welvaartsinterpretatie van het competitieve evenwicht ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 8 – VOLMAAKTE MEDEDINGING © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 15

2. 2. Het aanbod van de individuele onderneming op korte termijn § Korte termijn: l l l Marginale kostencurve op korte termijn Gemiddelde variabele kostencurve Gemiddelde totale kostencurve (inclusief gemiddelde vaste kosten) is irrelevant, want deze vaste kosten kunnen toch niet vermeden worden § Zelfs als onderneming zou beslissen om niets te produceren ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 8 – VOLMAAKTE MEDEDINGING © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 16

ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 8 – VOLMAAKTE MEDEDINGING © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 17

2. 2. Het aanbod van de individuele onderneming op korte termijn § Outputregel: § Snijpunt A of B? l Winstmaximum: Snijpunt in stijgend gedeelte van de marginale kostencurve ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 8 – VOLMAAKTE MEDEDINGING © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 18

2. 2. Het aanbod van de individuele onderneming op korte termijn § Sluitingsregel: § Productie op korte termijn is verantwoord: l l Als prijs minstens gemiddelde variabele kosten dekt Als variabele winst niet-negatief is ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 8 – VOLMAAKTE MEDEDINGING © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 19

2. 2. Het aanbod van de individuele onderneming op korte termijn § Constructie van aanbodcurve op korte termijn: l l a) Voor een marktprijs onder het minimum van de GVKcurve is het aanbod van de competitieve onderneming gelijk aan nul (sluitingsregel); b) Voor prijzen gelijk aan of hoger dan het minimum van de GVK-curve volgt het aanbod het stijgende deel van de (KT) MK-curve ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 8 – VOLMAAKTE MEDEDINGING © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 20

ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 8 – VOLMAAKTE MEDEDINGING © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 21

Volmaakte mededinging - Inhoudstafel 1. Kenmerken van de competitieve marktvorm 2. Individueel aanbod van de competitieve onderneming 1. Gemiddelde en marginale ontvangsten voor de competitieve onderneming 2. Het aanbod van de individuele onderneming op korte termijn 3. Het aanbod van de individuele onderneming op lange termijn 3. Het marktevenwicht onder perfecte mededinging 4. Welvaartsinterpretatie van het competitieve evenwicht ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 8 – VOLMAAKTE MEDEDINGING © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 22

2. 3. Het aanbod van de individuele onderneming op lange termijn § Lange termijn: l l Marginale kostencurve op lange termijn § Vlakker dan marginale kostencurve op korte termijn § Meer ruimte voor optimale combinatie inputs Gemiddelde totale kosten § Alle kosten zijn variabel ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 8 – VOLMAAKTE MEDEDINGING © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 23

2. 3. Het aanbod van de individuele onderneming op lange termijn § Outputregel: § Sluitingsregel: § Productie op lange termijn is verantwoord: l l Als prijs minstens gemiddelde kosten dekt Als winst niet-negatief is ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 8 – VOLMAAKTE MEDEDINGING © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 24

2. 3. Het aanbod van de individuele onderneming op lange termijn § Constructie van aanbodfunctie op lange termijn: l l a) Voor een marktprijs onder het minimum van de (LT) GKfunctie is het aanbod van de competitieve onderneming gelijk aan nul (sluitingsregel); b) Voor prijzen gelijk of hoger dan de (LT) GK-functie volgt het aanbod het stijgende deel van de (LT) MK-functie ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 8 – VOLMAAKTE MEDEDINGING © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 25

ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 8 – VOLMAAKTE MEDEDINGING © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 26

Volmaakte mededinging - Inhoudstafel 1. 2. 3. 4. Kenmerken van de competitieve marktvorm Individueel aanbod van de competitieve onderneming Het marktevenwicht onder perfecte mededinging Welvaartsinterpretatie van het competitieve evenwicht ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 8 – VOLMAAKTE MEDEDINGING © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 27

3. Het marktevenwicht onder perfecte mededinging § Marktvraag en -aanbod l l Individuele vraagfuncties Marktvraag Individuele aanbodfuncties Marktaanbod § Prijs l l Exogeen voor individuele consumenten (assumptie) en individuele producenten (perfecte mededinging) Endogeen op niveau van markt ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 8 – VOLMAAKTE MEDEDINGING © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 28

Volmaakte mededinging - Inhoudstafel 1. Kenmerken van de competitieve marktvorm 2. Individueel aanbod van de competitieve onderneming 3. Het marktevenwicht onder perfecte mededinging 1. De marktvraag als horizontale sommatie van individuele gevraagde hoeveelheden 2. Het competitieve evenwicht op korte termijn 3. Het competitieve evenwicht op lange termijn 4. Welvaartsinterpretatie van het competitieve evenwicht ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 8 – VOLMAAKTE MEDEDINGING © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 29

3. 1. De marktvraag als horizontale sommatie van individuele gevraagde hoeveelheden § Marktvraag: som van gevraagde hoeveelheden bij gegeven prijs § Beschouw markt met l l 100 vragers type X 50 vragers type Y § Bij marktprijs = € 2, 5 l Totale gevraagde hoeveelheid = 600 (5*100 + 2*50) ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 8 – VOLMAAKTE MEDEDINGING © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 30

ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 8 – VOLMAAKTE MEDEDINGING © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 31

Volmaakte mededinging - Inhoudstafel 1. Kenmerken van de competitieve marktvorm 2. Individueel aanbod van de competitieve onderneming 3. Het marktevenwicht onder perfecte mededinging 1. De marktvraag als horizontale sommatie van individuele gevraagde hoeveelheden 2. Het competitieve evenwicht op korte termijn 3. Het competitieve evenwicht op lange termijn 4. Welvaartsinterpretatie van het competitieve evenwicht ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 8 – VOLMAAKTE MEDEDINGING © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 32

Het competitieve evenwicht § Marktaanbod: som van aangeboden hoeveelheden bij gegeven prijs § Onderscheid l l Korte termijn § Sommige productiefactoren vast § Individuele aanbodfunctie ~ KT marginale kostenfunctie Lange termijn § Alle productiefactoren variabel § Individuele aanbodfunctie ~ LT marginale kostenfunctie (minder steil) § Vrije toe- en uittreding ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 8 – VOLMAAKTE MEDEDINGING © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 33

3. 2. Het competitieve evenwicht op korte termijn § Competitief marktevenwicht op korte termijn l l a) uit winstmaximalisatie door individuele onderneming volgt dat prijs = marginale kosten op korte termijn; b) uit prijsmechanisme volgt prijs waarbij vraag en aanbod aan elkaar gelijk zijn § Figuur 8. 5. : competitief marktevenwicht l l a) prijs = marginale kosten (KT) = 3, 4 b) vraag = aanbod (80*35) = 2800 ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 8 – VOLMAAKTE MEDEDINGING © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 34

ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 8 – VOLMAAKTE MEDEDINGING © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 35

Volmaakte mededinging - Inhoudstafel 1. Kenmerken van de competitieve marktvorm 2. Individueel aanbod van de competitieve onderneming 3. Het marktevenwicht onder perfecte mededinging 1. De marktvraag als horizontale sommatie van individuele gevraagde hoeveelheden 2. Het competitieve evenwicht op korte termijn 3. Het competitieve evenwicht op lange termijn 4. Welvaartsinterpretatie van het competitieve evenwicht ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 8 – VOLMAAKTE MEDEDINGING © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 36

3. 3. Het competitieve evenwicht op lange termijn § Lange termijn l l Beschouwt marginale en gemiddelde kostenfuncties op lange termijn: elastischer Aantal ondernemingen is niet gegeven, dit aantal wordt endogeen bepaald ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 8 – VOLMAAKTE MEDEDINGING © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 37

3. 3. Het competitieve evenwicht op lange termijn § Competitief marktevenwicht op lange termijn l l l a) uit winstmaximalisatie door individuele onderneming volgt dat prijs = marginale kosten; b) uit vrije toetreding volgt dat prijs = minimum van gemiddelde kostenfunctie, zodat geen winst meer wordt gemaakt; c) aantal ondernemingen is zodanig dat marktvraag = marktaanbod § Figuur 8. 6. : competitief marktevenwicht l l l a) prijs = marginale kosten (LT) = 3 b) prijs = minimum gemiddelde kostenfunctie (LT) = 3 c) vraag = aanbod (150*20) = 3000 ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 8 – VOLMAAKTE MEDEDINGING © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 38

ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 8 – VOLMAAKTE MEDEDINGING © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 39

3. 3. Het competitieve evenwicht op lange termijn § Indien alle ondernemingen identieke kostenstructuur l l Marktaanbod op lange termijn volledig horizontaal Prijsstijging: winstperspectief: toetreders Prijsdaling: verlies: uittreders Vraag bepaalt enkel aantal bedrijven in markt en daaruit voortvloeiende totale productie § Indien ondernemingen verschillende kostenstructuur l l Verschillende technologie: verschillende kostenstructuur Marktaanbod op lange termijn niet horizontaal ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 8 – VOLMAAKTE MEDEDINGING © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 40

3. 3. Het competitieve evenwicht op lange termijn § Beschouw Figuur 8. 7. : l l Ondernemingen type A (links) § Max 50 § Betere productietechnologie Onderneming type B (rechts) § Onbeperkt in aantal § Slechtere productietechnologie § Vlakke aanbodcurve vanaf prijs = 3, 6 l Vanaf dan biedt ook type B aan (onbeperkte technologie) ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 8 – VOLMAAKTE MEDEDINGING © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 41

ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 8 – VOLMAAKTE MEDEDINGING © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 42

3. 3. Het competitieve evenwicht op lange termijn § Ondernemingen van type A: inframarginale toetreders l l Maken wel degelijk ‘winst’ = Economische rente § Meest efficiënte ondernemingen halen economische rente binnen omdat zij toegang hebben tot schaarse technologie ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 8 – VOLMAAKTE MEDEDINGING © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 43

Volmaakte mededinging - Inhoudstafel 1. 2. 3. 4. Kenmerken van de competitieve marktvorm Individueel aanbod van de competitieve onderneming Het marktevenwicht onder perfecte mededinging Welvaartsinterpretatie van het competitieve evenwicht ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 8 – VOLMAAKTE MEDEDINGING © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 44

4. Welvaartsinterpretatie van het competitieve evenwicht § Normatieve uitspraken over marktgebeuren l Bijvoorbeeld: vrije markt = ‘beste’ manier om economische beslissingen te nemen ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 8 – VOLMAAKTE MEDEDINGING © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 45

Volmaakte mededinging - Inhoudstafel 1. 2. 3. 4. Kenmerken van de competitieve marktvorm Individueel aanbod van de competitieve onderneming Het marktevenwicht onder perfecte mededinging Welvaartsinterpretatie van het competitieve evenwicht 1. 2. 3. 4. Het criterium van Pareto Welvaartsinterpretatie van vraag en aanbod Het eerste welvaartstheorema Het welvaartsverlies bij het niet tot stand komen van het marktevenwicht 5. De signaal- en coördinatiefunctie van het prijsmechanisme 6. Beperkingen van het eerste welvaartstheorema ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 8 – VOLMAAKTE MEDEDINGING © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 46

4. 1. Het criterium van Pareto § Maatschappelijke toestand is Pareto-efficiënt indien het onmogelijk is wijziging door te voeren, waarbij welvaart van ten minste één individu toeneemt, zonder dat welvaart van ten minste één ander individu afneemt § Paretoverbetering: verandering zó dat minstens één individu erbij wint zonder dat iemand erbij verliest § Grafisch: Paretogrens geeft weer hoeveel welvaart het ene individu maximaal kan verwerven, wanneer welvaart van alle andere individuen is vastgelegd ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 8 – VOLMAAKTE MEDEDINGING © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 47

ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 8 – VOLMAAKTE MEDEDINGING © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 48

4. 1. Het criterium van Pareto § Pareto-efficiënt: l l Punten A, B, C, D, E, … Meer algemeen: Paretogrens § Pareto-inefficiënt: l l l Punten M, N, … Meer algemeen: onder Paretogrens Mogelijke oorzaken van inefficiëntie: § Weinig aanbieders § Externe effecten § Publieke goederen ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 8 – VOLMAAKTE MEDEDINGING © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 49

4. 1. Het criterium van Pareto § Kritiek op criterium van Pareto: l l Veel punten zijn onvergelijkbaar § Voorbeeld: punten C en M Pareto-efficiënte punten, maar welk is ‘best’? § Voorbeeld: punt A beter dan punt C? ? ? ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 8 – VOLMAAKTE MEDEDINGING © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 50

Volmaakte mededinging - Inhoudstafel 1. 2. 3. 4. Kenmerken van de competitieve marktvorm Individueel aanbod van de competitieve onderneming Het marktevenwicht onder perfecte mededinging Welvaartsinterpretatie van het competitieve evenwicht 1. 2. 3. 4. Het criterium van Pareto Welvaartsinterpretatie van vraag en aanbod Het eerste welvaartstheorema Het welvaartsverlies bij het niet tot stand komen van het marktevenwicht 5. De signaal- en coördinatiefunctie van het prijsmechanisme 6. Beperkingen van het eerste welvaartstheorema ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 8 – VOLMAAKTE MEDEDINGING © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 51

4. 2. Welvaartsinterpretatie van vraag en aanbod § Veronderstel: l l Waarde van goed = Bereidheid tot betalen voor dat goed Consumentensoevereiniteit § Consumentensurplus (stijgt met afname prijs) = Totale bereidheid tot betalen (OABC) – Hetgeen alle consumenten samen werkelijk betalen (Op 0 BC) § Producentensurplus (daalt met afname prijs) = Totale opbrengsten (Op 1 EF) – Totale kosten (ODEF) § Perfecte concurrentie met identieke ondernemingen (vlakke aanbodcurve): producentensurplus = 0 ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 8 – VOLMAAKTE MEDEDINGING © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 52

ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 8 – VOLMAAKTE MEDEDINGING © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 53

Volmaakte mededinging - Inhoudstafel 1. 2. 3. 4. Kenmerken van de competitieve marktvorm Individueel aanbod van de competitieve onderneming Het marktevenwicht onder perfecte mededinging Welvaartsinterpretatie van het competitieve evenwicht 1. 2. 3. 4. Het criterium van Pareto Welvaartsinterpretatie van vraag en aanbod Het eerste welvaartstheorema Het welvaartsverlies bij het niet tot stand komen van het marktevenwicht 5. De signaal- en coördinatiefunctie van het prijsmechanisme 6. Beperkingen van het eerste welvaartstheorema ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 8 – VOLMAAKTE MEDEDINGING © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 54

4. 3. Het eerste welvaartstheorema § Eerste welvaartstheorema: l “Wanneer prijsvorming vrij wordt gelaten in markt van perfecte concurrentie, leidt de evenwichtsprijs tot een Pareto-efficiënte situatie” § Beschouw Figuur 8. 10. : l l l Voor 200 ste broodje: bereidheid tot betalen (hier € 4) > marginale productiekosten (€ 2) Potentiële ruilmogelijkheden blijven onbenut Stel: extra broodje geproduceerd en verkocht tegen € 3, 5 § Goed voor consument (bereidheid tot betalen > € 3, 5) § Goed voor producent (marginale kosten < € 3, 5) ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 8 – VOLMAAKTE MEDEDINGING © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 55

ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 8 – VOLMAAKTE MEDEDINGING © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 56

4. 3. Het eerste welvaartstheorema § Pareto-efficiëntie: Som van consumentensurplus en producentensurplus is maximaal l d. w. z. alle Paretoverbeteringen zijn uitgeput ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 8 – VOLMAAKTE MEDEDINGING © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 57

Volmaakte mededinging - Inhoudstafel 1. 2. 3. 4. Kenmerken van de competitieve marktvorm Individueel aanbod van de competitieve onderneming Het marktevenwicht onder perfecte mededinging Welvaartsinterpretatie van het competitieve evenwicht 1. 2. 3. 4. Het criterium van Pareto Welvaartsinterpretatie van vraag en aanbod Het eerste welvaartstheorema Het welvaartsverlies bij het niet tot stand komen van het marktevenwicht 5. De signaal- en coördinatiefunctie van het prijsmechanisme 6. Beperkingen van het eerste welvaartstheorema ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 8 – VOLMAAKTE MEDEDINGING © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 58

4. 4. Het welvaartsverlies bij het niet tot stand komen van het marktevenwicht § Beschouw gekleurde driehoek in Figuur 8. 11. : l l Welvaartsverlies Verliesdriehoek Deadweight loss Excess burden § Maximumprijs verhindert pareto-efficiëntie l l l Producentensurplus: SEK LMK § Verlies: LSEM Consumentensurplus: SRE LRQM § Verlies: TQE § Winst: LSTM Finaal verlies: MQE ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 8 – VOLMAAKTE MEDEDINGING © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 59

ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 8 – VOLMAAKTE MEDEDINGING © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 60

Volmaakte mededinging - Inhoudstafel 1. 2. 3. 4. Kenmerken van de competitieve marktvorm Individueel aanbod van de competitieve onderneming Het marktevenwicht onder perfecte mededinging Welvaartsinterpretatie van het competitieve evenwicht 1. 2. 3. 4. Het criterium van Pareto Welvaartsinterpretatie van vraag en aanbod Het eerste welvaartstheorema Het welvaartsverlies bij het niet tot stand komen van het marktevenwicht 5. De signaal- en coördinatiefunctie van het prijsmechanisme 6. Beperkingen van het eerste welvaartstheorema ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 8 – VOLMAAKTE MEDEDINGING © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 61

4. 5. De signaal- en coördinatiefunctie van het prijsmechanisme § Marktmechanisme l l l Uitkomst van ongecoördineerde handelingen in veranderende omstandigheden op Paretogrens houden Juiste incentives Juiste allocatie van middelen § Partieel versus algemeen evenwicht l Studie van algemeen evenwicht: complex § Walrasiaans evenwicht: simultaan evenwicht in alle markten ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 8 – VOLMAAKTE MEDEDINGING © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 62

Volmaakte mededinging - Inhoudstafel 1. 2. 3. 4. Kenmerken van de competitieve marktvorm Individueel aanbod van de competitieve onderneming Het marktevenwicht onder perfecte mededinging Welvaartsinterpretatie van het competitieve evenwicht 1. 2. 3. 4. Het criterium van Pareto Welvaartsinterpretatie van vraag en aanbod Het eerste welvaartstheorema Het welvaartsverlies bij het niet tot stand komen van het marktevenwicht 5. De signaal- en coördinatiefunctie van het prijsmechanisme 6. Beperkingen van het eerste welvaartstheorema ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 8 – VOLMAAKTE MEDEDINGING © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 63

4. 6. Beperkingen van het eerste welvaartstheorema § Perfecte concurrentie l l l Vrije prijsvorming leidt tot welvaartsoptimum in markt met perfecte concurrentie Weinig markten vertonen perfecte concurrentie Assymetrische informatie, productdifferentiatie, weinig aanbieders, prijsafspraken… ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 8 – VOLMAAKTE MEDEDINGING © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 64

4. 6. Beperkingen van het eerste welvaartstheorema § Publieke goederen en externe effecten l l Agenten beslissen zonder rekening te houden met effecten op andere agenten Traditionele marktfalingen § Verdeling l Eerste welvaartstheorema zegt niets over verdeling § Overheidsfalingen l Doelstellingen overheid stroken niet altijd met doelen van burgers ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 8 – VOLMAAKTE MEDEDINGING © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 65

4. 6. Beperkingen van het eerste welvaartstheorema § Overheid en markt l l Stap 1: Is er een duidelijke marktfaling? Stap 2: Wat is daarop het ‘ideale’ overheidsantwoord? Stap 3: Wat zijn de gevolgen van de interventie? Stap 4: Beslissing ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 8 – VOLMAAKTE MEDEDINGING © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 66