Economie een Inleiding Hoofdstuk 25 Globalisering Internationale Handel
Economie, een Inleiding Hoofdstuk 25: Globalisering: Internationale Handel ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 25 – GLOBALISERING: INTERNATIONALE HANDEL © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 1
Globalisering: Internationale Handel § Globalisering l l Toename van internationale stromen § Van goederen en diensten § Van diverse vormen van kapitaal § Van arbeidskrachten Dalende kosten van transport en communicatie ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 25 – GLOBALISERING: INTERNATIONALE HANDEL © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 2
Globalisering: Internationale Handel - Inhoudstafel 1. 2. 3. 4. Enkele gegevens over internationale handel Comparatieve kostenvoordelen Verklaringen voor comparatieve kostenvoordelen Internationale handel breidt de consumptiemogelijkheden uit 5. Argumenten waarmee protectie verdedigd wordt 6. Naoorlogse internationale samenwerking en regionale economische integratie ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 25 – GLOBALISERING: INTERNATIONALE HANDEL © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 3
Globalisering: Internationale Handel - Inhoudstafel 1. 2. 3. 4. Enkele gegevens over internationale handel Comparatieve kostenvoordelen Verklaringen voor comparatieve kostenvoordelen Internationale handel breidt de consumptiemogelijkheden uit 5. Argumenten waarmee protectie verdedigd wordt 6. Naoorlogse internationale samenwerking en regionale economische integratie ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 25 – GLOBALISERING: INTERNATIONALE HANDEL © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 4
1. Enkele gegevens over internationale handel § Globaliseringgolf van tweede helft negentiende eeuw l Twee technologische innovaties: § Stoomtrein § Suezkanaal § Globaliseringgolf na Tweede Wereldoorlog l Verdere technologische veranderingen: § Roll-on Roll-off schepen § Gestandaardiseerde containers ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 25 – GLOBALISERING: INTERNATIONALE HANDEL © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 5
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 25 – GLOBALISERING: INTERNATIONALE HANDEL © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 6
1. Enkele gegevens over internationale handel § Beschouw Figuur 25. 1. l Recente evolutie van wereldhandel § Belang internationale handel in wereldeconomie sinds 1996 duidelijk gestegen § Internationale handel neemt sneller toe dan output § Omgekeerd: in crisissen valt internationale handel sterker terug dan totale productie Eerste olieschok (1973) Crisis (2001) Grote Recessie (2009) ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 25 – GLOBALISERING: INTERNATIONALE HANDEL © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 7
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 25 – GLOBALISERING: INTERNATIONALE HANDEL © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 8
1. Enkele gegevens over internationale handel § Beschouw Tabel 25. 1. l l Hoge-inkomenslanden § Belangrijkste exporteurs en importeurs § Echter: belang in wereldhandel is gedaald Ontwikkelingslanden § Belang in wereldhandel gestegen ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 25 – GLOBALISERING: INTERNATIONALE HANDEL © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 9
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 25 – GLOBALISERING: INTERNATIONALE HANDEL © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 10
1. Enkele gegevens over internationale handel § Beschouw Tabel 25. 2. l l Europese Unie blijkt grootste handelsblok ter wereld Aandeel van China in wereldhandel is pijlsnel gestegen sinds begin van economische liberalisatie (1978) in China ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 25 – GLOBALISERING: INTERNATIONALE HANDEL © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 11
Globalisering: Internationale Handel - Inhoudstafel 1. 2. 3. 4. Enkele gegevens over internationale handel Comparatieve kostenvoordelen Verklaringen voor comparatieve kostenvoordelen Internationale handel breidt de consumptiemogelijkheden uit 5. Argumenten waarmee protectie verdedigd wordt 6. Naoorlogse internationale samenwerking en regionale economische integratie ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 25 – GLOBALISERING: INTERNATIONALE HANDEL © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 12
2. Comparatieve kostenvoordelen § Internationale specialisatie en arbeidsverdeling l l l Elk land legt zich toe op productieprocessen die dat land best liggen Verruimt consumptiemogelijkheden, zelfs voor iemand die minder efficiënt is in eender welke activiteit Comparatieve kostenvoordelen § Niet noodzakelijk absolute kostenvoordelen ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 25 – GLOBALISERING: INTERNATIONALE HANDEL © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 13
2. Comparatieve kostenvoordelen § Cijfervoorbeeld: l l l Twee landen: Europa en Amerika Twee goederen: graan en kledij Arbeid als enige productiefactor Constante schaalopbrengsten Afwezigheid van transportkosten ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 25 – GLOBALISERING: INTERNATIONALE HANDEL © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 14
2. Comparatieve kostenvoordelen § Tabel 25. 3. : l Amerika: absoluut kostenvoordeel in productie van zowel graan als kleding ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 25 – GLOBALISERING: INTERNATIONALE HANDEL © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 15
2. Comparatieve kostenvoordelen § Veronderstel eerst situatie zonder handel l l l Voorbeeld prohibitieve invoerrechten in Amerikaanse consumptie = Amerikaanse output Dergelijke situatie noemt men autarkie Hetzelfde geldt voor Europa Productievoorwaarden bepalen bijgevolg ruilverhouding Verhouding tussen hoeveelheid arbeid nodig voor één eenheid graan en hoeveelheid arbeid nodig voor één eenheid kledij = ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 25 – GLOBALISERING: INTERNATIONALE HANDEL © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 16
2. Comparatieve kostenvoordelen § Veronderstel eerst situatie zonder handel l Relatieve prijs van graan ten opzichte van kledij is 1/2, of kleding is dubbel zo duur als graan (in Amerika) ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 25 – GLOBALISERING: INTERNATIONALE HANDEL © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 17
2. Comparatieve kostenvoordelen § Veronderstel eerst situatie zonder handel l Zelfde berekening voor Europa § Verschillende prijsverhouding in Amerika en Europa l l Graan blijkt comparatief (relatief, uitgedrukt in kledij) goedkoper in Amerika dan in Europa § Amerika: comparatief kostenvoordeel in graan Kleding blijkt comparatief (relatief, uitgedrukt in graan) goedkoper in Europa dan in Amerika § Europa: comparatief kostenvoordeel in kledij ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 25 – GLOBALISERING: INTERNATIONALE HANDEL © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 18
2. Comparatieve kostenvoordelen § Veronderstel vervolgens situatie met handel l l Voorbeeld prohibitieve invoerrechten opgeheven Verschillende relatieve productiekosten § Ruilvoordelen internationale handel, specialisatie § Elk land specialiseert zich in productie van dat goed waarvoor het over een comparatief kostenvoordeel beschikt § Dat goed wordt vervolgens ook uitgevoerd § Amerika kan 1, 25 eenheden kledij kopen voor 1 eenheid graan in Europa § In Amerika kosten 1, 25 eenheden kledij 2, 5 eenheden graan ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 25 – GLOBALISERING: INTERNATIONALE HANDEL © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 19
Globalisering: Internationale Handel - Inhoudstafel 1. 2. 3. 4. Enkele gegevens over internationale handel Comparatieve kostenvoordelen Verklaringen voor comparatieve kostenvoordelen Internationale handel breidt de consumptiemogelijkheden uit 5. Argumenten waarmee protectie verdedigd wordt 6. Naoorlogse internationale samenwerking en regionale economische integratie ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 25 – GLOBALISERING: INTERNATIONALE HANDEL © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 20
3. Verklaringen voor comparatieve kostenvoordelen § Verklaring voor internationale handel: l Relatieve kostenverschillen, verschillen in comparatieve kosten § Verklaringen voor relatieve kostenverschillen: l l l Verschillen in technologie (David Ricardo) Verschillen in relatieve beschikbaarheid van bepaalde productiefactoren § Aantal arbeidskrachten, hoeveelheid land, kwaliteit van productiefactoren § Hoge- versus lage-inkomenslanden Toenemende schaalopbrengsten ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 25 – GLOBALISERING: INTERNATIONALE HANDEL © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 21
3. Verklaringen voor comparatieve kostenvoordelen § Toenemende schaalopbrengsten l l l Concurrentie tussen vele landen die gelijkaardige, maar gediversifieerde producten produceren Krugman: in economie waar alle variëteiten van product geproduceerd worden aan toenemende schaalvoordelen zal elk land zich specialiseren in bepaalde variëteit § andere variëteiten invoeren § internationale handel Verklaart aanzienlijke handel tussen (hoge-inkomens-) landen met gelijkaardige productiefactoren ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 25 – GLOBALISERING: INTERNATIONALE HANDEL © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 22
Globalisering: Internationale Handel - Inhoudstafel 1. 2. 3. 4. Enkele gegevens over internationale handel Comparatieve kostenvoordelen Verklaringen voor comparatieve kostenvoordelen Internationale handel breidt de consumptiemogelijkheden uit 5. Argumenten waarmee protectie verdedigd wordt 6. Naoorlogse internationale samenwerking en regionale economische integratie ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 25 – GLOBALISERING: INTERNATIONALE HANDEL © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 23
4. Internationale handel breidt deconsumptiemogelijkheden uit § Voordeel 1: Uitbreiding consumptiemogelijkheden l l Wereldproductie stijgt Autarkie § Consumptiemogelijkheden = Productiemogelijkheden Handel met comparatieve kostenvoordelen § Consumptiemogelijkheden > Productiemogelijkheden Beschouw Figuur 25. 2. : § Helling productiemogelijkhedencurve = relatieve prijs graan/kledij verschillend voor Europa en Amerika § Helling consumptiemogelijkhedencurve = ruilverhouding § Europa minder productief voor graan en kledij ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 25 – GLOBALISERING: INTERNATIONALE HANDEL © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 24
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 25 – GLOBALISERING: INTERNATIONALE HANDEL © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 25
4. Internationale handel breidt de consumptiemogelijkheden uit § Voordeel 1: Uitbreiding consumptiemogelijkheden l l Opdat beide ruilende partijen voordeel zouden hebben bij internationale handel: Verdeling van voordelen van internationale handel § Hangt af van prijsverhouding die tot stand komt § Hoe dichter die ligt bij binnenlandse prijsratio van land, hoe kleiner voordelen ten opzichte van autarkie ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 25 – GLOBALISERING: INTERNATIONALE HANDEL © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 26
4. Internationale handel breidt de consumptiemogelijkheden uit § Voordeel 2: Ruimer productenassortiment § Voordeel 3: Toename van concurrentie l l Efficiëntie en innovatie Splendid isolation § Voordeel 4: Nieuwe technologieën en knowhow ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 25 – GLOBALISERING: INTERNATIONALE HANDEL © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 27
4. Internationale handel breidt de consumptiemogelijkheden uit § Tegenover deze voordelen staan overgangskosten l l l Kosten bij overgang van autarkie naar internationale handel met specialisatie Verhoogde concurrentie: § Bepaalde agenten en groepen moeten inboeten aan inkomen, … Specialisatie: § Werknemers moeten herscholen, soms moeizaam § Conclusie: participatie aan internationale handel lijkt ondanks alles beste strategie op lange termijn ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 25 – GLOBALISERING: INTERNATIONALE HANDEL © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 28
Globalisering: Internationale Handel - Inhoudstafel 1. 2. 3. 4. Enkele gegevens over internationale handel Comparatieve kostenvoordelen Verklaringen voor comparatieve kostenvoordelen Internationale handel breidt de consumptiemogelijkheden uit 5. Argumenten waarmee protectie verdedigd wordt 6. Naoorlogse internationale samenwerking en regionale economische integratie ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 25 – GLOBALISERING: INTERNATIONALE HANDEL © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 29
5. Argumenten waarmee protectie verdedigd wordt § Protectie l l l Douanerechten: belastingen geheven op handelsverkeer over grenzen § Percentage van ingevoerde waarde § Forfaitair bedrag per ingevoerde eenheid Invoerquota’s: kwantitatieve beperkingen Niet-tarifaire handelsbelemmeringen: maatregelen die invoer bemoeilijken (hoewel niet steeds uitdrukkelijk protectionistisch) § Wettelijke en reglementaire voorschriften ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 25 – GLOBALISERING: INTERNATIONALE HANDEL © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 30
5. Argumenten waarmee protectie verdedigd wordt § Protectie l Invoervergunningen: invoerder mag slechts invoeren na voorafgaandelijke toelating van overheid ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 25 – GLOBALISERING: INTERNATIONALE HANDEL © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 31
5. Argumenten waarmee protectie verdedigd wordt § Argumenten voor protectie: l l l Specifieke objectieven § Bescherming van specifieke goederen § Diversificatie van productie § Nationale onafhankelijkheid en strategische zelfvoorziening Minder aanvaardbare argumenten § Bescherming tegen concurrentie van landen met lage lonen § Bescherming van werkgelegenheid Objectieven gericht op verhoging van welvaart § Bescherming van jonge nijverheden § Handelspolitiek op strategische markten § Beïnvloeding van ruilvoet ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 25 – GLOBALISERING: INTERNATIONALE HANDEL © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 32
Globalisering: Internationale Handel - Inhoudstafel 1. 2. 3. 4. Enkele gegevens over internationale handel Comparatieve kostenvoordelen Verklaringen voor comparatieve kostenvoordelen Internationale handel breidt de consumptiemogelijkheden uit 5. Argumenten waarmee protectie verdedigd wordt 1. Bescherming van specifieke groepen 6. Naoorlogse internationale samenwerking regionale economische integratie ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 25 – GLOBALISERING: INTERNATIONALE HANDEL en © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 33
5. 1. Bescherming van specifieke groepen § Douanerechten en contingenten verhogen prijs van producten en genereren zo verborgen transfer § Werkgevers en werknemers kunnen nu immers hun inkomen verhogen § Kost wordt gespreid over samenleving en lijkt zo beperkt ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 25 – GLOBALISERING: INTERNATIONALE HANDEL © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 34
Globalisering: Internationale Handel - Inhoudstafel 1. 2. 3. 4. Enkele gegevens over internationale handel Comparatieve kostenvoordelen Verklaringen voor comparatieve kostenvoordelen Internationale handel breidt de consumptiemogelijkheden uit 5. Argumenten waarmee protectie verdedigd wordt 2. Diversificatie van de productie 6. Naoorlogse internationale samenwerking regionale economische integratie ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 25 – GLOBALISERING: INTERNATIONALE HANDEL en © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 35
5. 2. Diversificatie van de productie § Doorgedreven specialisatie in export van één of beperkt aantal producten l l Korte termijn § Grote afhankelijkheid van schommelingen in prijs en vraag naar deze producten op wereldmarkt § Risicovol Lange termijn § Kans op problemen wanneer afzetperspectieven voor deze producten verslechteren ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 25 – GLOBALISERING: INTERNATIONALE HANDEL © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 36
5. 2. Diversificatie van de productie § Importsubstitutie: binnenlandse productie komt weer in plaats van import (grotere diversificatie) l l Handelsbelemmeringen Alternatief: subsidies aan binnenlandse bedrijven? ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 25 – GLOBALISERING: INTERNATIONALE HANDEL © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 37
Globalisering: Internationale Handel - Inhoudstafel 1. 2. 3. 4. Enkele gegevens over internationale handel Comparatieve kostenvoordelen Verklaringen voor comparatieve kostenvoordelen Internationale handel breidt de consumptiemogelijkheden uit 5. Argumenten waarmee protectie verdedigd wordt 3. Nationale onafhankelijkheid en strategische zelfvoorziening 6. Naoorlogse internationale samenwerking regionale economische integratie ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 25 – GLOBALISERING: INTERNATIONALE HANDEL en © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 38
5. 3. Nationale onafhankelijkheid en strategische zelfvoorziening § Uitgangspunt: land mag voor vitale goederen en technologieën niet op eerste plaats afhankelijk zijn van invoer l l Kwetsbaarheid beperken Landbouw, wapenindustrie, energievoorziening § Dergelijke argumentatie vaak misbruikt ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 25 – GLOBALISERING: INTERNATIONALE HANDEL © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 39
Globalisering: Internationale Handel - Inhoudstafel 1. 2. 3. 4. Enkele gegevens over internationale handel Comparatieve kostenvoordelen Verklaringen voor comparatieve kostenvoordelen Internationale handel breidt de consumptiemogelijkheden uit 5. Argumenten waarmee protectie verdedigd wordt 4. Bescherming tegen de concurrentie van landen met lage lonen 6. Naoorlogse internationale samenwerking en regionale economische integratie ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 25 – GLOBALISERING: INTERNATIONALE HANDEL © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 40
5. 4. Bescherming tegen de concurrentie van landen met lage lonen § Twee versies: l l “Rijke landen kunnen gewoonweg niet concurreren met landen met veel lagere lonen” Sociale dumping: “Uitvoer van landen met gebrekkige arbeidswetgeving en onderontwikkeld stelsel sociale zekerheid bedreigen werknemers in landen met degelijke arbeidswetgeving” ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 25 – GLOBALISERING: INTERNATIONALE HANDEL © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 41
5. 4. Bescherming tegen de concurrentie van landen met lage lonen § Visie staat haaks op internationale handel en zijn vaak achterhaald l l l Rijke landen exporteren zelf ook naar lageloonlanden Rijke landen scoren doorgaans veel beter op vlak van: § Infrastructuur § Beschikbare bedrijfsuitrusting § Kwaliteit van overheidsdiensten, Deze zijn ook determinerend voor kostenvoordelen Sociale clausules ook via andere wegen afdwingbaar ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 25 – GLOBALISERING: INTERNATIONALE HANDEL © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 42
Globalisering: Internationale Handel - Inhoudstafel 1. 2. 3. 4. Enkele gegevens over internationale handel Comparatieve kostenvoordelen Verklaringen voor comparatieve kostenvoordelen Internationale handel breidt de consumptiemogelijkheden uit 5. Argumenten waarmee protectie verdedigd wordt 5. Bescherming van de werkgelegenheid 6. Naoorlogse internationale samenwerking en regionale economische integratie ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 25 – GLOBALISERING: INTERNATIONALE HANDEL © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 43
5. 5. Bescherming van de werkgelegenheid § Veelal in periodes met hoge werkloosheid § Probleem: l Als alle landen invoer beperken, § Neemt werkgelegenheid nergens toe § Neemt welvaart overal af ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 25 – GLOBALISERING: INTERNATIONALE HANDEL © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 44
5. 5. Bescherming van de werkgelegenheid § Veelal voor sectoren met moeilijkheden l l l Bepaalde sectoren groeien slechts traag of stagneren Vrees voor ‘sociaal bloedbad’ Geslaagde herstructurering vraagt tijd § Probleem: l Tewerkstelling rechtvaardigt nooit permanente protectie § Omschakeling van productieproces slechts succesvol indien voldoende concurrentiële druk aanwezig ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 25 – GLOBALISERING: INTERNATIONALE HANDEL © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 45
Globalisering: Internationale Handel - Inhoudstafel 1. 2. 3. 4. Enkele gegevens over internationale handel Comparatieve kostenvoordelen Verklaringen voor comparatieve kostenvoordelen Internationale handel breidt de consumptiemogelijkheden uit 5. Argumenten waarmee protectie verdedigd wordt 6. Bescherming van jonge nijverheden 6. Naoorlogse internationale samenwerking en regionale economische integratie ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 25 – GLOBALISERING: INTERNATIONALE HANDEL © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 46
5. 6. Bescherming van jonge nijverheden § Bescherming van ‘infant industries’ l l l Levenskansen waarborgen in beginfase Jonge nijverheden groeien op (kostenbesparingen) Aanvankelijke bescherming uiteindelijk niet meer nodig § Aanvankelijke bescherming mag weliswaar niet té sterk zijn in beginfase l Het is belangrijk dat nodige stimuli blijven bestaan, opdat kostenbesparingen effectief worden doorgevoerd ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 25 – GLOBALISERING: INTERNATIONALE HANDEL © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 47
Globalisering: Internationale Handel - Inhoudstafel 1. 2. 3. 4. Enkele gegevens over internationale handel Comparatieve kostenvoordelen Verklaringen voor comparatieve kostenvoordelen Internationale handel breidt de consumptiemogelijkheden uit 5. Argumenten waarmee protectie verdedigd wordt 7. Handelspolitiek op strategische markten 6. Naoorlogse internationale samenwerking regionale economische integratie ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 25 – GLOBALISERING: INTERNATIONALE HANDEL en © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 48
5. 7. Handelspolitiek op strategische markten § Strategische sectoren l l l Sectoren met monopolistische of oligopolistische tendenzen mogelijke winsten Toenemende schaalvoordelen ten gevolge van hoge vaste kosten Mogelijk vruchtbare samenwerking tussen bedrijfswereld en overheid § Protectie l l Subsidies, overheidsbestellingen, … Groter deel van winst die op dergelijke markten te rapen is naar eigen land versluizen ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 25 – GLOBALISERING: INTERNATIONALE HANDEL © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 49
Globalisering: Internationale Handel - Inhoudstafel 1. 2. 3. 4. Enkele gegevens over internationale handel Comparatieve kostenvoordelen Verklaringen voor comparatieve kostenvoordelen Internationale handel breidt de consumptiemogelijkheden uit 5. Argumenten waarmee protectie verdedigd wordt 8. Beïnvloeding van de ruilvoet 6. Naoorlogse internationale samenwerking regionale economische integratie ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 25 – GLOBALISERING: INTERNATIONALE HANDEL en © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 50
5. 8. Beïnvloeding van de ruilvoet § Voor landen die belangrijke fractie van werelduitvoer of wereldinvoer verzorgen l Afwijking van prijsnemerschap § Belangrijke importeur kan ruilvoet verbeteren door importbeperking in te stellen § Belangrijke exporteur kan ruilvoet verbeteren door uitvoer te beperken l Voorbeeld: OPEC ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 25 – GLOBALISERING: INTERNATIONALE HANDEL © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 51
Globalisering: Internationale Handel - Inhoudstafel 1. 2. 3. 4. Enkele gegevens over internationale handel Comparatieve kostenvoordelen Verklaringen voor comparatieve kostenvoordelen Internationale handel breidt de consumptiemogelijkheden uit 5. Argumenten waarmee protectie verdedigd wordt 6. Naoorlogse internationale samenwerking en regionale economische integratie ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 25 – GLOBALISERING: INTERNATIONALE HANDEL © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 52
6. Naoorlogse internationale samenwerking en regionale economische integratie § Na Tweede Wereldoorlog: l Open systemen van internationale handel § Algemene Overeenkomst over Handel en Tarieven (General Agreement on Tariffs and Trade, GATT) § World Trade Organization § Regionale economische integratie Nog stap verder Gemeenschappelijk handelsbeleid of zelfs economisch beleid ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 25 – GLOBALISERING: INTERNATIONALE HANDEL © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 53
Globalisering: Internationale Handel - Inhoudstafel 1. 2. 3. 4. Enkele gegevens over internationale handel Comparatieve kostenvoordelen Verklaringen voor comparatieve kostenvoordelen Internationale handel breidt de consumptiemogelijkheden uit 5. Argumenten waarmee protectie verdedigd wordt 6. Naoorlogse internationale samenwerking en regionale economische integratie 1. Het naoorlogse internationale handelssysteem: GATT en WTO 2. De regionale economische integratie ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 25 – GLOBALISERING: INTERNATIONALE HANDEL © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 54
6. 1. Het naoorlogse internationale handelssysteem: GATT en WTO § Ontstaan GATT l l Grote Depressie van jaren dertig: protectionisme met rampzalige gevolgen Bretton Woods: Internationaal Monetair Fonds (IMF), Wereldbank en Internationale Handelsorganisatie kwam echter nooit van de grond Algemene Overeenkomst over Handel en Tarieven § Verlaging invoerrechten ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 25 – GLOBALISERING: INTERNATIONALE HANDEL © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 55
6. 1. Het naoorlogse internationale handelssysteem: GATT en WTO § Doel GATT: l Multilaterale vrijhandel verwezenlijken § Via verlaging douanerechten, … § Belangrijk: multilateraal karakter l l Beginsel van niet-discriminatie § Uitzonderingen: vrijhandelszones / douane-unies en preferenties voor ontwikkelingslanden (als groep) Steunt op clausule van meest begunstigde natie ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 25 – GLOBALISERING: INTERNATIONALE HANDEL © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 56
6. 1. Het naoorlogse internationale handelssysteem: GATT en WTO § Verdere evoluties: l l l Afbouw van handelsbelemmeringen gebeurde via aantal onderhandelingsrondes §… § Uruguay-ronde § Doha-ronde (2010) GATT-secretariaat Wereldhandelsorganisatie WTO Ontstaan van Conferentie van de Verenigde Naties voor Handel en Ontwikkeling § UNCTAD: United Nations Conference on Trade and Development § Handelsproblemen van ontwikkelingslanden helpen oplossen ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 25 – GLOBALISERING: INTERNATIONALE HANDEL © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 57
Globalisering: Internationale Handel - Inhoudstafel 1. 2. 3. 4. Enkele gegevens over internationale handel Comparatieve kostenvoordelen Verklaringen voor comparatieve kostenvoordelen Internationale handel breidt de consumptiemogelijkheden uit 5. Argumenten waarmee protectie verdedigd wordt 6. Naoorlogse internationale samenwerking en regionale economische integratie 1. Het naoorlogse internationale handelssysteem: GATT en WTO 2. De regionale economische integratie ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 25 – GLOBALISERING: INTERNATIONALE HANDEL © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 58
6. 2. De regionale economische integratie § Vrijhandel l l Op wereldvlak vooralsnog onhaalbaar Op regionale basis wel al nagestreefd § Tussen landen met vergelijkbaar ontwikkelingsniveau § Vrijhandelszones en douane-unies § Uitzondering op niet-discriminatie principe ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 25 – GLOBALISERING: INTERNATIONALE HANDEL © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 59
6. 2. De regionale economische integratie § Vrijhandelszone l l Intern: alle handelsbelemmeringen afgeschaft Extern: elke lidstaat behoudt eigen handelspolitiek § Voorbeelden: l l North American Free Trade Agreement (NAFTA) § Tussen Canada en VS Europese Unie ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 25 – GLOBALISERING: INTERNATIONALE HANDEL © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 60
6. 2. De regionale economische integratie § Ontstaan Europese Unie l l Verdrag van Parijs § Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal (EGKS) Verdrag van Rome § Europese Economische Gemeenschap (EEG) § Later: Europese Gemeenschap (EG) § Oprichting douane-unie § Gemeenschappelijk stelsel verbruiksbelastingen § Streven naar gemeenschappelijke markt ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 25 – GLOBALISERING: INTERNATIONALE HANDEL © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 61
6. 2. De regionale economische integratie § Ontstaan Europese Unie l Verdrag van Maastricht (1993) § Europese Gemeenschap Europese Unie § Voorstel om economische en monetaire unie op te richten § Monetaire unie: vrij kapitaalverkeer, monetair beleid door centrale instelling en onveranderlijke vaste wisselkoersen ECONOMIE, EEN INLEIDING 2013 25 – GLOBALISERING: INTERNATIONALE HANDEL © S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN 62
- Slides: 62
