E drejta financiare Parimet e tatimit Efektet e

E drejta financiare Parimet e tatimit Efektet e tatimit Rezistenca ndaj pagimit te tatimit Shmangja nga pagimi i tatimit Petrit BUSHI, Ph. D Cand. E drejta financiare 1

Literatura 1. Tafa, G. ”Shkenca mbi financat dhe e drejta financiare”, Tiranë, 2009 E drejta financiare 2

Kuptimi i te drejtes financiare normat juridike Mbledhja + Ardhura Ndarja BUXHETI Te hyrat publike TATIMET E drejta financiare + Shpenzimi Shpenzimet publike E drejta 3

Elementet e tatimit • • • Supjekti tatimor Paguesi definitiv i tatimit Garanti tatimor Pushteti tatimor Aftesia tatimore Burimi tatimor Objekti tatimorbaza tatimore Njesia tatimore Perqindja tatimore • • • Borxhi tatimor Tarifa tatimore Vertetimi tatimor Verejtja tatimore Shtyrja tatimore Parashikrimi i tatimit Organet tatimore Perjashtimet tatimore Lehtesimet tatimore E drejta financiare 4

Parimet e tatimit Sipas Adam Smith (efekte financiare, tatimore teknike dhe ekonosmike) 1) Shtetasit e cdo shteti kane per detyre te marrin pjese ne mbulimin e shpenzimeve te tij ne perpjestim me te ardhurat qe gezojne nen mbrojtjen e tij. 2) Detyrimi tatimor duhet te jete i caktuar saktesisht ne menyre qe te mos lejohet arbitrariteti i organeve financiare. Per tu arritur kjo duhet te percaktohen ne menyre te qarte dhe te padyshimte me dispozita koha e pageses se tatimeve, format tatimore, lartesia e detyrimit tatimor. 3) Cdo tatim duhet te paguhet ne kohen dhe menyren me te pershtatshme per obliguesit tatimor. 4) Shpenzimet per caktimin dhe mbledhjen e tatimeve duhet te jene sa me te vogla. E drejta financiare 5

Parimet e tatimit Sipas Adolf Vagner (tatimet si instrument i politikes sociale te shtetit) I) Parimet financiaro-politike 1. Mjaftueshmeria (bolshmeria) 2. Pershtatshmeria (elasticiteti) II) Parimet ekonomiko-politike 1. Zgjedhja e burimit tatimor 2. Zgjedhja e formes tatimore III) Parimet social-politike 1. Universialiteti i obligimit tatimor 2. Barazia e tatimit IV) Parimet tekniko-administrative 1. Percaktueshmeria e obligimit tatimor 2. Pelqyeshmeria e pagimit te tatimit 3. Liresia e mbledhjes se tatimeve (1835 -1918) E drejta financiare 6

Parimet e tatimit Sipas Adolf Vagner (tatimet si instrument i politikes sociale te shtetit) I) Parimet financiaro-politike 1. Mjaftueshmeria (bolshmeria) 2. Pershtatshmeria (elasticiteti) Realizohet: 1 -Ekzistenca e shtetit 2 -Plotesimi i nevojave Bollshmeria (mjaftueshmeria) (sine qua non) Deficiti buxhetor- vendosja e ekuilibrit nepermjet: a) Zvogelim shpenzimesh b) Rritja e te hyrave Pershtatshmeria- (elasticiteti) (me sistemin tatimor) Sistemi tatimor, se bashku me instrumentet e tjere financiare te mbledhjes se te hyrave duhet te mundesoje rritjen e vazhdueshme te mjeteve qe mblidhen me tatime dhe te sigurojne financimin e shpenzimeve shteterore. E drejta financiare 7

Parimet e tatimit Sipas Adolf Vagner (tatimet si instrument i politikes sociale te shtetit) II) Parimet ekonomiko-politike 1. Zgjedhja e burimit tatimor (burime qe riperterihen) 2. Zgjedhja e formes tatimore Zvoglimi i fuqise tatimore ndikon: Kerkesen-prodhimin Cmim Vellimin e investimeve Inflacion Ekuilibrin ekonomik - prandaj ne percaktimin e tyre duhet te merret parasysh (1) dhe (2) Tatimi paguhet nga te hyrat dhe pasuria e obliguesit (arsyetimi) E drejta financiare 8

Parimet e tatimit Sipas Adolf Vagner (tatimet si instrument i politikes sociale te shtetit) III) Parimet social-politike 1. Universialiteti i obligimit tatimor 2. Barazia e tatimit E drejta financiare 9

Parimet e tatimit Sipas Adolf Vagner (tatimet si instrument i politikes sociale te shtetit) IV) Parimet tekniko-administrative 1. Percaktueshmeria e obligimit tatimor 2. Pelqyeshmeria e pagimit te tatimit 3. Liresia e mbledhjes se tatimeve (1835 -1918) a) zvogelimi i numrit te formave tatimore b)zvogelohet numri i lehtesive dhe privilegjeve tatimore c)organizim sa me i mire per caktimin dhe arketimin e tatimeve dhe kontrollin e mbledhjes se tyre. d)zgjedhja e llojeve te pershtatshme te tatimeve E drejta financiare 10

Efektet e tatimit Vleresimi i sistemit dhe politikes tatimore te nje vendi behet nga efektet, jo nga qellimet Pagimi i tatimit ndikon ne: a)Cmim b)Ne orientimin e investimeve c)Ne inflacion d)Ne stabilitetin e ekonomise e)Ne raportin kerkese –oferte h)ne strukturen e konomike g)Ne forcen ekonomike te tatimpahuesve etj E drejta financiare 11

Bartja e tatimeve • Bartja e qellimshme dhe e paqellimshme • Bartja perpara dhe bartja prapa • Bartja e njefishte, dyfishte dhe shumefishte E drejta financiare 12

Rezistenca ndaj pagimit te tatimit E drejta financiare 13

Evazioni tatimor E drejta financiare 14