DZGN ELEKTRIK ALAN VE SIA Ar Gr Belks
DÜZGÜN ELEKTRIK ALAN VE SIĞA Arş. Gör. Belkıs Garip
Öğretim Programındaki Kazanımlar 11. 2. 3. 1. Yüklü levhalar arasında elektrik alan kuvvet çizgilerini çizerek özelliklerini açıklar ve potansiyel fark kavramı ile ilişkilendirir. 11. 2. 3. 2. Yüklü parçacıkların düzgün elektrik alandaki davranışını açıklar. a. Öğrencilerin yüklü parçacıkların elektrik alandaki davranışının teknolojideki kullanım yerlerini araştırarak sunum yapmaları sağlanır. b. Alana dik giren parçacıklara girilmez.
Bugün Neler Öğreneceğiz? o Geçen Hafta Neler Öğrendik? o Millikan Yağ Damlası Deneyi ve CRT o Yüklü Levhalar Arasındaki Elektrik Alan • Hatırlayalım: Noktasal Yüklerin Oluşturduğu Elektrik Alan • Aktivite: Yüklü Levha Oluşturalım o Yüklü Parçacıkların Düzgün Elektrik Alandaki Davranışı • Teknolojideki Kullanımı o Millikan Yağ Damlası Deneyi ve CRT o Günün Özeti o Soru Çözümü
Geçen Hafta Neler Öğrendik? o Millikan Yağ Damlası Deneyi ve CRT o Yüklü Levhalar Arasındaki Elektrik Alan • Hatırlayalım: Noktasal Yüklerin Oluşturduğu Elektrik Alan • Aktivite: Yüklü Levha Oluşturalım o Yüklü Parçacıkların Düzgün Elektrik Alandaki Davranışı • Teknolojideki Kullanımı o Millikan Yağ Damlası Deneyi ve CRT o Günün Özeti o Soru Çözümü
Millikan Yağ Damlası Deneyi o Geçen Hafta Neler Öğrendik? o Millikan Yağ Damlası Deneyi ve CRT o Yüklü Levhalar Arasındaki Elektrik Alan • Hatırlayalım: Noktasal Yüklerin Oluşturduğu Elektrik Alan • Aktivite: Yüklü Levha Oluşturalım o Yüklü Parçacıkların Düzgün Elektrik Alandaki Davranışı • Teknolojideki Kullanımı o Millikan Yağ Damlası Deneyi ve CRT o Günün Özeti o Soru Çözümü Robert Millikan 1906 -1913 yılları arasında yaptığı «Yağ Damlası» deneyleri ile bir elektronun yükünü hesaplamayı başardı. Bu konudaki çalışmaları ile 1923 yılında Nobel Fizik Ödülü’nü almaya hak kazandı. (1868 -1953)
Millikan Yağ Damlası Deneyi o Geçen Hafta Neler Öğrendik? o Millikan Yağ Damlası Deneyi ve CRT o Yüklü Levhalar Arasındaki Elektrik Alan • Hatırlayalım: Noktasal Yüklerin Oluşturduğu Elektrik Alan • Aktivite: Yüklü Levha Oluşturalım o Yüklü Parçacıkların Düzgün Elektrik Alandaki Davranışı • Teknolojideki Kullanımı o Millikan Yağ Damlası Deneyi ve CRT o Günün Özeti o Soru Çözümü (Düzeneğin basitleştirilmiş hali) Bugün öğreneceklerimiz ile bu deneyin temel mantığını anlayabileceğiz
o Geçen Hafta Neler Öğrendik? o Millikan Yağ Damlası Deneyi ve CRT o Yüklü Levhalar Arasındaki Elektrik Alan • Hatırlayalım: Noktasal Yüklerin Oluşturduğu Elektrik Alan • Aktivite: Yüklü Levha Oluşturalım o Yüklü Parçacıkların Düzgün Elektrik Alandaki Davranışı • Teknolojideki Kullanımı o Millikan Yağ Damlası Deneyi ve CRT o Günün Özeti o Soru Çözümü CRT(Cathode Ray Tube: Katot Işın Tüpü Tüplü televizyon, ultrason cihazı, osiloskop gibi cihazların ekranında ektanında görüntü nasıl oluşur?
o Geçen Hafta Neler Öğrendik? o Millikan Yağ Damlası Deneyi ve CRT o Yüklü Levhalar Arasındaki Elektrik Alan • Hatırlayalım: Noktasal Yüklerin Oluşturduğu Elektrik Alan • Aktivite: Yüklü Levha Oluşturalım o Yüklü Parçacıkların Düzgün Elektrik Alandaki Davranışı • Teknolojideki Kullanımı o Millikan Yağ Damlası Deneyi ve CRT o Günün Özeti o Soru Çözümü Yüklü Levhalar Arasındaki Elektrik Alan Yüklerin oluşturduğu elektrik alanı hatırlayalım. Elektrik alan çizgilerini kim çizmek ister?
o Geçen Hafta Neler Öğrendik? o Millikan Yağ Damlası Deneyi ve CRT o Yüklü Levhalar Arasındaki Elektrik Alan • Hatırlayalım: Noktasal Yüklerin Oluşturduğu Elektrik Alan • Aktivite: Yüklü Levha Oluşturalım o Yüklü Parçacıkların Düzgün Elektrik Alandaki Davranışı • Teknolojideki Kullanımı o Millikan Yağ Damlası Deneyi ve CRT o Günün Özeti o Soru Çözümü Yüklü Levhalar Arasındaki Elektrik Alan Yüklerin oluşturduğu elektrik alanı hatırlayalım.
o Geçen Hafta Neler Öğrendik? o Millikan Yağ Damlası Deneyi ve CRT o Yüklü Levhalar Arasındaki Elektrik Alan • Hatırlayalım: Noktasal Yüklerin Oluşturduğu Elektrik Alan • Aktivite: Yüklü Levha Oluşturalım o Yüklü Parçacıkların Düzgün Elektrik Alandaki Davranışı • Teknolojideki Kullanımı o Millikan Yağ Damlası Deneyi ve CRT o Günün Özeti o Soru Çözümü Yüklü Levhalar Arasındaki Elektrik Alan Bilimsel Gösteri Deneyi: Elektrik alan çizgi Noktasal yükler yerine paralel levhalar olsaydı oluşan şekil nasıl olurdu?
o Geçen Hafta Neler Öğrendik? o Millikan Yağ Damlası Deneyi ve CRT o Yüklü Levhalar Arasındaki Elektrik Alan • Hatırlayalım: Noktasal Yüklerin Oluşturduğu Elektrik Alan • Aktivite: Yüklü Levha Oluşturalım o Yüklü Parçacıkların Düzgün Elektrik Alandaki Davranışı • Teknolojideki Kullanımı o Millikan Yağ Damlası Deneyi ve CRT o Günün Özeti o Soru Çözümü Yüklü Levhalar Arasındaki Elektrik Alan Aktivite: Yüklü levha oluşturalım
o Geçen Hafta Neler Öğrendik? o Millikan Yağ Damlası Deneyi ve CRT o Yüklü Levhalar Arasındaki Elektrik Alan • Hatırlayalım: Noktasal Yüklerin Oluşturduğu Elektrik Alan • Aktivite: Yüklü Levha Oluşturalım o Yüklü Parçacıkların Düzgün Elektrik Alandaki Davranışı • Teknolojideki Kullanımı o Millikan Yağ Damlası Deneyi ve CRT o Günün Özeti o Soru Çözümü Yüklü Levhalar Arasındaki Elektrik Alan Hatırlayalım: Ø Elektrik alan çizgilerinin yönü pozitif yüklerde dışarı, negatif yüklerde ise içeriye doğrudur. Ø Elektrik alan şiddeti elektrik alan çizgilerinin yoğunluğu ile doğru orantılıdır. Ø Pozitif yükten çıkan ve negatif yüke giren elektrik alan çizgilerinin sayısı yüklerin büyüklükleri ile ilgilidir. Ø Elektrik alan çizgisi birbirlerini uzayın herhangi bir noktasında kesmezler. ! Noktasal yüklerde yükten uzaklaşıldığında elektrik alan çizgileri seyreliyor, elektrik alan şiddeti azalıyordu, paralel levhaların arasındaki elektrik alan çizgilerinin yoğunluğu sabit, yani levhalar arasındaki elektrik alan şiddeti sabittir.
o Geçen Hafta Neler Öğrendik? o Millikan Yağ Damlası Deneyi ve CRT o Yüklü Levhalar Arasındaki Elektrik Alan • Hatırlayalım: Noktasal Yüklerin Oluşturduğu Elektrik Alan • Aktivite: Yüklü Levha Oluşturalım o Yüklü Parçacıkların Düzgün Elektrik Alandaki Davranışı • Teknolojideki Kullanımı o Millikan Yağ Damlası Deneyi ve CRT o Günün Özeti o Soru Çözümü Yüklü Levhalar Arasındaki Elektrik Alan Yüklü levhalar arasında artı yüklü levhadan eksi yüklü levhaya doğru düzgün bir elektrik alan (kenarlar dışında) oluşur.
o Geçen Hafta Neler Öğrendik? o Millikan Yağ Damlası Deneyi ve CRT o Yüklü Levhalar Arasındaki Elektrik Alan • Hatırlayalım: Noktasal Yüklerin Oluşturduğu Elektrik Alan • Aktivite: Yüklü Levha Oluşturalım o Yüklü Parçacıkların Düzgün Elektrik Alandaki Davranışı • Teknolojideki Kullanımı o Millikan Yağ Damlası Deneyi ve CRT o Günün Özeti o Soru Çözümü Yüklü Levhalar Arasındaki Elektrik Alan Levhaların 3 V’luk bir güç kaynağı ile yüklendiğini düşünelim, VKP, VKL, VKM ve VKN potansiyel farklarını bulalım. E: Elektrik alan (V/m) ΔV: Potansiyel Fark (V) d: uzaklık (m) Eş potansiyel çizgileri
o Geçen Hafta Neler Öğrendik? o Millikan Yağ Damlası Deneyi ve CRT o Yüklü Levhalar Arasındaki Elektrik Alan • Hatırlayalım: Noktasal Yüklerin Oluşturduğu Elektrik Alan • Aktivite: Yüklü Levha Oluşturalım o Yüklü Parçacıkların Düzgün Elektrik Alandaki Davranışı • Teknolojideki Kullanımı o Millikan Yağ Damlası Deneyi ve CRT o Günün Özeti o Soru Çözümü Yüklü Parçacıkların Düzgün Elektrik Alandaki Davranışı Düzgün bir elektrik alana aşağıdaki şekildeki gibi sabit tutulan artı yüklü parçacık serbest bırakılırsa nasıl bir hareket yapar? Parçacığa etki eden elektriksel kuvvetin yönü nasıldır? (Kütle çekim kuvvetini ihmal edelim)
o Geçen Hafta Neler Öğrendik? o Millikan Yağ Damlası Deneyi ve CRT o Yüklü Levhalar Arasındaki Elektrik Alan • Hatırlayalım: Noktasal Yüklerin Oluşturduğu Elektrik Alan • Aktivite: Yüklü Levha Oluşturalım o Yüklü Parçacıkların Düzgün Elektrik Alandaki Davranışı • Teknolojideki Kullanımı o Millikan Yağ Damlası Deneyi ve CRT o Günün Özeti o Soru Çözümü Yüklü Parçacıkların Düzgün Elektrik Alandaki Davranışı Parçacık eksi yüklü olduğunda, parçacığa etki eden kuvvet ve parçacığın hareket yönü için ne söyleyebiliriz?
o Geçen Hafta Neler Öğrendik? o Millikan Yağ Damlası Deneyi ve CRT o Yüklü Levhalar Arasındaki Elektrik Alan • Hatırlayalım: Noktasal Yüklerin Oluşturduğu Elektrik Alan • Aktivite: Yüklü Levha Oluşturalım o Yüklü Parçacıkların Düzgün Elektrik Alandaki Davranışı • Teknolojideki Kullanımı o Millikan Yağ Damlası Deneyi ve CRT o Günün Özeti o Soru Çözümü Yüklü Parçacıkların Düzgün Elektrik Alandaki Davranışı
o Geçen Hafta Neler Öğrendik? o Millikan Yağ Damlası Deneyi ve CRT o Yüklü Levhalar Arasındaki Elektrik Alan • Hatırlayalım: Noktasal Yüklerin Oluşturduğu Elektrik Alan • Aktivite: Yüklü Levha Oluşturalım o Yüklü Parçacıkların Düzgün Elektrik Alandaki Davranışı • Teknolojideki Kullanımı o Millikan Yağ Damlası Deneyi ve CRT o Günün Özeti o Soru Çözümü Yüklü Parçacıkların Düzgün Elektrik Alandaki Davranışı Parçacıkların levhalara çarpma hızlarını nasıl bulabiliriz?
o Geçen Hafta Neler Öğrendik? o Millikan Yağ Damlası Deneyi ve CRT o Yüklü Levhalar Arasındaki Elektrik Alan • Hatırlayalım: Noktasal Yüklerin Oluşturduğu Elektrik Alan • Aktivite: Yüklü Levha Oluşturalım o Yüklü Parçacıkların Düzgün Elektrik Alandaki Davranışı • Teknolojideki Kullanımı o Millikan Yağ Damlası Deneyi ve CRT o Günün Özeti o Soru Çözümü Yüklü Parçacıkların Düzgün Elektrik Alandaki Davranışı Sabit V 0 ilk hızı ile şekilde gösterilen levhalar arasına giren artı yüklü parçacık nasıl bir hareket yapar? Parçacığa etki eden elektriksel kuvvetin yönü nasıldır? (Kütle çekim kuvvetini ihmal edelim) Parçacığın yükü arttırılırsa izleyeceği yol nasıl değişir? Elektrik alanının şiddeti arttırılırsa izleyeceği yol nasıl değişir?
o Geçen Hafta Neler Öğrendik? o Millikan Yağ Damlası Deneyi ve CRT o Yüklü Levhalar Arasındaki Elektrik Alan • Hatırlayalım: Noktasal Yüklerin Oluşturduğu Elektrik Alan • Aktivite: Yüklü Levha Oluşturalım o Yüklü Parçacıkların Düzgün Elektrik Alandaki Davranışı • Teknolojideki Kullanımı o Millikan Yağ Damlası Deneyi ve CRT o Günün Özeti o Soru Çözümü Yüklü Parçacıkların Düzgün Elektrik Alandaki Davranışı Teknolojideki Kullanımı: Doğrusal Parçacık Hızlandırıcı
o Geçen Hafta Neler Öğrendik? o Millikan Yağ Damlası Deneyi ve CRT o Yüklü Levhalar Arasındaki Elektrik Alan • Hatırlayalım: Noktasal Yüklerin Oluşturduğu Elektrik Alan • Aktivite: Yüklü Levha Oluşturalım o Yüklü Parçacıkların Düzgün Elektrik Alandaki Davranışı • Teknolojideki Kullanımı o Millikan Yağ Damlası Deneyi ve CRT o Günün Özeti o Soru Çözümü Yüklü Parçacıkların Düzgün Elektrik Alandaki Davranışı Teknolojideki Kullanımı: Elektron Tabancası
o Geçen Hafta Neler Öğrendik? o Millikan Yağ Damlası Deneyi ve CRT o Yüklü Levhalar Arasındaki Elektrik Alan • Hatırlayalım: Noktasal Yüklerin Oluşturduğu Elektrik Alan • Aktivite: Yüklü Levha Oluşturalım o Yüklü Parçacıkların Düzgün Elektrik Alandaki Davranışı • Teknolojideki Kullanımı o Millikan Yağ Damlası Deneyi ve CRT o Günün Özeti o Soru Çözümü Yüklü Parçacıkların Düzgün Elektrik Alandaki Davranışı Teknolojideki Kullanımı: DNA Parmak izi çıkarma (Gel Electrophoresis)
Millikan Yağ Damlası Deneyi o Geçen Hafta Neler Öğrendik? o Millikan Yağ Damlası Deneyi ve CRT o Yüklü Levhalar Arasındaki Elektrik Alan • Hatırlayalım: Noktasal Yüklerin Oluşturduğu Elektrik Alan • Aktivite: Yüklü Levha Oluşturalım o Yüklü Parçacıkların Düzgün Elektrik Alandaki Davranışı • Teknolojideki Kullanımı o Millikan Yağ Damlası Deneyi ve CRT o Günün Özeti o Soru Çözümü
o Geçen Hafta Neler Öğrendik? o Millikan Yağ Damlası Deneyi ve CRT o Yüklü Levhalar Arasındaki Elektrik Alan • Hatırlayalım: Noktasal Yüklerin Oluşturduğu Elektrik Alan • Aktivite: Yüklü Levha Oluşturalım o Yüklü Parçacıkların Düzgün Elektrik Alandaki Davranışı • Teknolojideki Kullanımı o Millikan Yağ Damlası Deneyi ve CRT o Günün Özeti o Soru Çözümü CRT(Cathode Ray Tube: Katot Işın Tüpü Katot ışını tüpü, elektronik devre sistemleriyle görüntü veren bir aygıttır. Radar ekranları ve osiloskop gibi bilimsel aletlerde, bu tür aygıtlar kullanılır.
Günün Özeti o Geçen Hafta Neler Öğrendik? o Millikan Yağ Damlası Deneyi ve CRT o Yüklü Levhalar Arasındaki Elektrik Alan • Hatırlayalım: Noktasal Yüklerin Oluşturduğu Elektrik Alan • Aktivite: Yüklü Levha Oluşturalım o Yüklü Parçacıkların Düzgün Elektrik Alandaki Davranışı • Teknolojideki Kullanımı o Millikan Yağ Damlası Deneyi ve CRT o Günün Özeti o Soru Çözümü Bugün neler öğrendik?
Soru Çözümü o Geçen Hafta Neler Öğrendik? o Millikan Yağ Damlası Deneyi ve CRT o Yüklü Levhalar Arasındaki Elektrik Alan • Hatırlayalım: Noktasal Yüklerin Oluşturduğu Elektrik Alan • Aktivite: Yüklü Levha Oluşturalım o Yüklü Parçacıkların Düzgün Elektrik Alandaki Davranışı • Teknolojideki Kullanımı o Millikan Yağ Damlası Deneyi ve CRT o Günün Özeti o Soru Çözümü
Soru Çözümü o Geçen Hafta Neler Öğrendik? o Millikan Yağ Damlası Deneyi ve CRT o Yüklü Levhalar Arasındaki Elektrik Alan • Hatırlayalım: Noktasal Yüklerin Oluşturduğu Elektrik Alan • Aktivite: Yüklü Levha Oluşturalım o Yüklü Parçacıkların Düzgün Elektrik Alandaki Davranışı • Teknolojideki Kullanımı o Millikan Yağ Damlası Deneyi ve CRT o Günün Özeti o Soru Çözümü
Soru Çözümü o Geçen Hafta Neler Öğrendik? o Millikan Yağ Damlası Deneyi ve CRT o Yüklü Levhalar Arasındaki Elektrik Alan • Hatırlayalım: Noktasal Yüklerin Oluşturduğu Elektrik Alan • Aktivite: Yüklü Levha Oluşturalım o Yüklü Parçacıkların Düzgün Elektrik Alandaki Davranışı • Teknolojideki Kullanımı o Millikan Yağ Damlası Deneyi ve CRT o Günün Özeti o Soru Çözümü
Soru Çözümü o Geçen Hafta Neler Öğrendik? o Millikan Yağ Damlası Deneyi ve CRT o Yüklü Levhalar Arasındaki Elektrik Alan • Hatırlayalım: Noktasal Yüklerin Oluşturduğu Elektrik Alan • Aktivite: Yüklü Levha Oluşturalım o Yüklü Parçacıkların Düzgün Elektrik Alandaki Davranışı • Teknolojideki Kullanımı o Millikan Yağ Damlası Deneyi ve CRT o Günün Özeti o Soru Çözümü
Soru Çözümü o Geçen Hafta Neler Öğrendik? o Millikan Yağ Damlası Deneyi ve CRT o Yüklü Levhalar Arasındaki Elektrik Alan • Hatırlayalım: Noktasal Yüklerin Oluşturduğu Elektrik Alan • Aktivite: Yüklü Levha Oluşturalım o Yüklü Parçacıkların Düzgün Elektrik Alandaki Davranışı • Teknolojideki Kullanımı o Millikan Yağ Damlası Deneyi ve CRT o Günün Özeti o Soru Çözümü
Soru Çözümü o Geçen Hafta Neler Öğrendik? o Millikan Yağ Damlası Deneyi ve CRT o Yüklü Levhalar Arasındaki Elektrik Alan • Hatırlayalım: Noktasal Yüklerin Oluşturduğu Elektrik Alan • Aktivite: Yüklü Levha Oluşturalım o Yüklü Parçacıkların Düzgün Elektrik Alandaki Davranışı • Teknolojideki Kullanımı o Millikan Yağ Damlası Deneyi ve CRT o Günün Özeti o Soru Çözümü
Soru Çözümü o Geçen Hafta Neler Öğrendik? o Millikan Yağ Damlası Deneyi ve CRT o Yüklü Levhalar Arasındaki Elektrik Alan • Hatırlayalım: Noktasal Yüklerin Oluşturduğu Elektrik Alan • Aktivite: Yüklü Levha Oluşturalım o Yüklü Parçacıkların Düzgün Elektrik Alandaki Davranışı • Teknolojideki Kullanımı o Millikan Yağ Damlası Deneyi ve CRT o Günün Özeti o Soru Çözümü
Soru Çözümü o Geçen Hafta Neler Öğrendik? o Millikan Yağ Damlası Deneyi ve CRT o Yüklü Levhalar Arasındaki Elektrik Alan • Hatırlayalım: Noktasal Yüklerin Oluşturduğu Elektrik Alan • Aktivite: Yüklü Levha Oluşturalım o Yüklü Parçacıkların Düzgün Elektrik Alandaki Davranışı • Teknolojideki Kullanımı o Millikan Yağ Damlası Deneyi ve CRT o Günün Özeti o Soru Çözümü
Soru Çözümü o Geçen Hafta Neler Öğrendik? o Millikan Yağ Damlası Deneyi ve CRT o Yüklü Levhalar Arasındaki Elektrik Alan • Hatırlayalım: Noktasal Yüklerin Oluşturduğu Elektrik Alan • Aktivite: Yüklü Levha Oluşturalım o Yüklü Parçacıkların Düzgün Elektrik Alandaki Davranışı • Teknolojideki Kullanımı o Millikan Yağ Damlası Deneyi ve CRT o Günün Özeti o Soru Çözümü
Öğretim Programındaki Kazanımlar 11. 2. 3. 1. Yüklü levhalar arasında elektrik alan kuvvet çizgilerini çizerek özelliklerini açıklar ve potansiyel fark kavramı ile ilişkilendirir. 11. 2. 3. 2. Yüklü parçacıkların düzgün elektrik alandaki davranışını açıklar. a. Öğrencilerin yüklü parçacıkların elektrik alandaki davranışının teknolojideki kullanım yerlerini araştırarak sunum yapmaları sağlanır. b. Alana dik giren parçacıklara girilmez.
ÖNÜMÜZDEKİ HAFTA NE ÖĞRENECEĞİZ? 11. 2. 3. 3. Sığa (kapasite) kavramını açıklar. a. Öğrencilerin elektrik yüklerinin nasıl depolanıp kullanılabileceğini tartışmaları ve elektrik enerjisi ile ilişkilendirmeleri sağlanır. 11. 2. 3. 4. Yüklü levhaların özelliklerinden faydalanarak sığacın (kondansatör) işlevini açıklar ve bir sığacın sığasının bağlı olduğu değişkenleri açıklar. 11. 2. 3. 5. Yüklenmiş bir sığaçta yük ile gerilim arasındaki ilişkiyi analiz eder. 11. 2. 3. 6. Farklı şekillerdeki sığaçlara örnekler verir.
Görüşmek Üzere
- Slides: 37