Dysgrafia Co to jest dysgrafia Dysgrafia to zaburzenia
Dysgrafia
Co to jest dysgrafia? Dysgrafia to zaburzenia w opanowaniu umiejętności poprawnego pisania pod względem graficznym. Łagodne przypadki określane są jako tzw. „brzydkie pisanie
Dysgrafia - czyli trudności z pisaniem, to obok dysleksji i dysortografii - częsta przyczyna problemów w szkole. Jeśli więc dziecko ma nieczytelne pismo, bardzo szybko męczy się przy pisaniu, a dodatkowo nie lubi malować lub rysować, należy zgłosić się do specjalisty, by wykluczyć to zaburzenie.
Dysgrafia - to częściowa lub całkowita utrata zdolności pisania poprawnego pod względem graficznym. W konsekwencji pismo osoby z dysgrafią jest nieczytelne. Należy przy tym zaznaczyć, że specyficzne problemy z pisaniem nie są związane z rozwojem intelektualnym dziecka. Osoby z dysgrafią nie mają żadnych deficytów w tym zakresie. Również rozwój pod każdym innym względem jest prawidłowy.
Przyczyna dysgrafi: Pierwotną przyczyną dysgrafii jest zaburzenie w funkcjonowaniu ośrodka mózgowego odpowiedzialnego za opanowanie umiejętności pisania. Do innych zaburzeń neurologicznych można zaliczyć zaburzenia funkcji słuchowych ( wówczas pojawiają się problemy w interpretacji informacji słyszanych) , a także słuchowych – konsekwencją jest obniżenie pamięci wzrokowej, zdolności analizy wzrokowej.
Niedojrzałość ośrodka pisania jest podstawową przyczyną dysgrafii. Istotne znaczenie w występowaniu trudności w pisaniu ma też napięcie mięśni dłoni, za wtórny powód trudności w pisaniu można więc uznać usztywnienie mięśni. Usztywnione mięśnie powodują, że piszący odczuwa ból dłoni, a czasem i przedramienia. Również zaniedbania w edukacji i zaburzenia w rozwoju dziecka (np. nerwice ruchowe, nadpobudliwość psychoruchowa, zaburzenia mowy) mogą być przyczyną dysgrafii.
Dysgrafia – rodzaje; 1. Dysgrafia przestrzenna � w tekście pisanym nie występują błędy ortograficzne; � pojawiają się trudności przy przepisaniu/kopiowaniu innego tekstu; � pojawiają się problemy z rysowaniem;
2. Dysgrafia dyslektyczna � pojawia się ogromna ilość błędów ortograficznych; � głoski na końcu wyrazu zostają ubezdźwięcznione (pisze się je tak, jak się słyszy); � przepisywanie i kopiowanie innych tekstów odbywa się bezbłędnie; � brak problemów z rysowaniem;
3. Dysgrafia motoryczna � tekst przepisywany zawiera bardzo dużo błędów; � brak problemów z pisaniem tekstu dyktowanego; � pojawiają się problemy z rysowaniem;
Dysgrafię powoduje: � Niedokładność w odtwarzaniu liter; � Niedokończenie kształtu litery; � Przekształcenie łuków liter w kąty ostre; � Brak połączeń liter, lub niewłaściwe połączenia; � Złe proporcje liter w wyrazie; � Niepoprawne zagęszczenie liter w wyrazie; � Niezachowanie należytego odstępu między literami i wyrazami;
� Brak płynności pisania; � Brak równomiernego i jednolitego położenia pisma (niewłaściwe nachylenie liter); � Upraszczanie kształtów, np. opuszczanie znaków diakrytycznych, pisanie o w miejsce a, skracanie m do n, opuszczanie kreseczek w f lub t; � Występowanie kilku charakterów pisma.
Objawy dysgrafii: � Uczniowie dotknięci dysgrafią nie potrafią sprostać wymaganiom szkolnym dotyczącym pisania. � U dzieci tych obserwuje się wolniejsze tempo pisania. � Proces automatyzacji czynności pisania bywa znacznie dłuższy niż u rówieśników. � Pojawienie się mechanizmów obronnych, np. dziecko czuje bezradność w sytuacji, gdy musi przepisać długi tekst, dlatego rezygnuje, albo pozoruje czynność pisania.
� Uczeń stawia literopodobne znaki, ale tylko do momentu kiedy tekst jest krótki i nie przekracza jego możliwości. � Dzieci, pisząc, każdorazowo muszą przywołać z pamięci obraz i sposób pisania litery i dopiero wtedy przenieść ją na papier, dlatego mogą pisać wolniej niż rówieśnicy.
Na jakość pisma wpływa: � Zaburzenie w zakresie aparatu kinestetyczno – ruchowego; � Stan emocjonalny piszącego np. pośpiech, trema, chęć uzyskania jak najlepszego wyniku; � Okoliczności i warunki powstawania wytworu;
Na poprawność pisma wpływa: 1. Właściwa pozycja podczas pisania: � Stopy należy oprzeć o podłogę. � Obie ręce ułożyć na stole. � Całe uda i pośladki wsparte na krześle. � Prosty kręgosłup.
2. Prawidłowy chwyt przyborów do pisania. � Długopis należy trzymać chwytem pęsetkowym, pomiędzy kciukiem i lekko zgiętym palcem wskazującym. � Długopis powinien być trzymany około 2 cm od powierzchni papieru, wtedy kciuk nie ogranicza pola widzenia.
3. Odpowiednia wysokość stołu, przy którym siedzi dziecko. Jeśli stół jest za wysoki, to uczeń musi unosić barki, co wpływa na wzrost napięcia mięśniowego i zwiększa męczliwość ręki.
4. Prawidłowe ułożenie zeszytu. Zeszyt powinien być ułożony na linii środkowej ciała z lekkim pochyleniem lewego dolnego rogu kartki bliżej piszącego (u dzieci leworęcznych - prawego dolnego rogu).
Zapobieganie: � Systematyczne, nużące ćwiczenia, � Zajęcia z terapii pedagogicznej, � Wsparcie emocjonalne, � Szukanie obszarów, w których dziecko może doświadczać sukcesów. Niepoddane terapii zaburzenia graficzne maja tendencję do narastania wraz z wiekiem.
Ćwiczenia manualne poprawiające grafikę pisania: 1. Kreślenie w powietrzu dużych, płynnych, swobodnych ruchów rąk w kształcie fal, kół, ósemek („leniwe ósemki”).
2. Kreślenie na tablicy lub na dużych arkuszach, pędzlem, węglem, kredą.
3. Kreślenie palcem lub patykiem na tackach z materiałem sypkim, piaskiem, kaszą.
4 Odrysowywanie od szablonów. Na początku mogą to być szablony wycięte z tekturki, np. w kształcie serca, liścia, drzewa. Później można wykorzystać szablony liter i cyfr z tworzywa.
5. Malowanie mające na celu rozluźnienia napięcia mięśniowego rąk. � Malowanie form kulistych, � Malowanie całą powierzchnią rąk, � Malowanie form falistych, � Malowanie dużych konturowych rysunków.
6. Usprawnianie końców palców. � Stukanie czubkami palców, � Malowanie pęczkiem waty, � Modelowanie w glinie i w plastelinie, � Wyrywanki i naklejanki, � Nawlekanie koralików, � Malowanie suchym palcem.
6. Ćwiczenia graficzne. � Kreślenie form kulistych, � Kreślenie linii prostych łączących wyznaczone punkty, � Malowanie kredkami konturowych rysunków, � Kreślenie linii w ograniczonym polu, � Kopiowanie rysunków, � Rysowanie szlaczków według wzorów z elementów liter.
� Łączenie obrazków z odpowiednimi pojęciami. Rysujemy na kartce papieru jakieś przedmioty, np. słońce, kwiatka, choinkę, i pod spodem wypisujemy ich nazwy. Następnie prosimy dziecko o połączenie obrazka z pasującą do niego nazwą, a potem o jego pokolorowanie (zamalowanie określonej przestrzeni). Dzięki łączeniu wyrazów z obrazkami dzieci uczą się prawidłowo podpisywać różne obiekty.
7. Ugniatanie papierowych kul i rzucanie nimi do celu. 8. Zwijanie sznureczka.
9. Sprawne ruchy palców np. : naśladowanie gry na pianinie, odtwarzanie padania deszczu 10. Przewlekanie tasiemek, sznurków.
Trudności szkolne związane z dysgrafią: � Płynne, szybkie poprawne pisanie, � Organizacja swoich czynności (szczególnie w pracach pisemnych), � Przepisywanie informacji z tablicy i pisanie podczas dyktowania, � Ukończenie zadań w określonym czasie, � Trudność w odnalezieniu najważniejszych informacji w tekście (bez selekcji podkreślają całe linijki tekstu).
Pomoc szkolna dla dzieci z dysgrafią: � Nauczyciel powinien podtrzymać motywację ucznia nad usprawnianiem techniki pisania. � Nauczyciel powinien obniżyć wymagania dotyczące techniki pisania. np. zrezygnować z warunku estetycznego pisania, ale podtrzymać warunek czytelności. np. gdy pismo jest całkowicie nie czytelne poprosić ucznia o odczytanie. np. zaproponować zamianę zeszytu w linię na zeszyt w kratkę. np. przy dłuższych pracach można przedstawić dwie wersje wypracowania: oryginał i pracę przepisaną przez osobę czytelnie piszącą. np. wykorzystać możliwość pisania na komputerze.
Dysgrafia to choroba, która często towarzyszy przez całe życie - niewyleczona, lub w trudnych wspomnieniach. Dlatego bardzo ważna jest jak najwcześniejsza diagnoza i rozpoczęcie leczenia, aby dysgrafia nie zdążyła wywołać szkód w życiu dziecka.
Bibliografia: � Gąsowska T. , Pietrzak – Stępkowska Z. , ”Praca wyrównawcza z dziećmi mającymi trudności w czytaniu i pisaniu”, WSi. P, Warszawa 1994. � Mickiewicz J. , „ Jedynka z ortografii? Rozpoznanie dysleksji, dysortografii, i dysgrafii w starszym wieku szkolnym”, „Dom Organizatora”, Toruń 1995. � Pętlewska H. , „Pismo z syndromem”, „Wiedza i Życie” 1995, nr. 5. � Pętlewska H. , „Przezwyciężenie trudności w czytaniu i pisaniu”, „Impuls”, Kraków 1999.
Przygotowały: � Elżbieta Staszczuk
- Slides: 34