Duszno Katedra i Klinika Otolaryngologii Akademia Medyczna w

Duszność Katedra i Klinika Otolaryngologii Akademia Medyczna w Warszawie Kierownik: prof. dr hab. n. med. Kazimierz Niemczyk

Duszność - stan uświadomionej konieczności wzmożenia czynności oddechowej duszność wysiłkowa - po wysiłku fizycznym duszności spoczynkowa - bez uprzedniej aktywności fizycznej

asfiksja (duszenie się) - najcięższa postać duszności, jest stanem ostrej niewydolności oddechowej

duszności krtaniowa - zwężenie drogi oddechowej na poziomie krtani jest dusznością spoczynkowo-wysiłkową ma charakter wdechowo-wydechowy ostra przewlekła (może być nieuświadomiona)

duszności krtaniowa towarzyszy jej zwykle zjawisko akustyczne, określane jako świst krtaniowy (ang. stridor). Świst krtaniowy jest dźwiękiem o szorstkim brzmieniu powstałym w wyniku przeciskania się powietrza przez zwężone światło krtani, ulegającego turbulencji i wywołującego wibrację jej ścian.

Duszność krtaniowa jest zawsze stanem bezpośredniego zagrożenia życia, niejednokrotnie o dramatycznym przebiegu

Przyczyny duszności: Przyczyn należy szukać od poziomu gardła do poziomu oskrzeli – Na poziomie gardła – Na poziomie krtani – Na poziomie tchawicy – Na poziomie oskrzeli

Przyczyny duszności na poziomie gardła: Ropień okołomigdałkowy Ropień zagardłowy lub przestrzeni przygardłowej Ropień języka Ropień dna jamy ustnej Obrzęk naczynioruchowy Quinckego Nowotwory złośliwe Choroby zakaźne (mononukleoza zakaźna, błonica)

Przyczyny duszności na poziomie gardła: Ropień okołomigdałkowy

Przyczyny duszności na poziomie gardła: Ropień przestrzeni przygardłowej

Przyczyny duszności na poziomie gardła: Ropień języka

Przyczyny duszności na poziomie gardła: Ropień dna jamy ustnej

Przyczyny duszności na poziomie gardła: Obrzęk Quinkego

Przyczyny duszności na poziomie gardła: Nowotwory złośliwe –rak migdałka

Przyczyny duszności na poziomie krtani : Nowotwory złośliwe i łagodne Obrzęk krtani Zapalenie nagłośni Ropień nagłośni Porażenie fałdów głosowych Urazy krtani i szyi Ciało obce Skurcz krtani Zaburzenia rozwojowe u dzieci – „płetwy krtani” i wodzona wiotkość chrząstek krtani

Przyczyny duszności na poziomie krtani : Nowotwory złośliwe i łagodne Brodawczaki krtani

Przyczyny duszności na poziomie krtani : Nowotwory złośliwe i łagodne

Przyczyny duszności na poziomie krtani : Zapalenie nagłośni

Przyczyny duszności na poziomie krtani : Zaburzenia rozwojowe u dzieci – „płetwy krtani” i wodzona wiotkość chrząstek krtani

Przyczyny duszności na poziomie krtani : Porażenie fałdów głosowych

Przyczyny duszności na poziomie tchawicy: Zwężenia tchawicy (bliznowate, ucisk z zewnątrz przez wole, guz śródpiersia) Uraz tchawicy Ciało obce Tracheomalacja Nowotwory tchawicy Stany zapalne Powikłania po tracheotomii

Objawy: Zwężenie światła gardła lub okolicy nadgłośniowej utrudnienie wdechu słyszalny stridor głos zwykle jest prawidłowy

Objawy: Zwężenie światła krtani duszność wdechowo-wydechowa często chrypka lub bezgłos

Objawy: Zwężenie okolicy podgłośniowej duszność wdechowo-wydechowa często „szczekający kaszel” głos zwykle jest prawidłowy

Objawy: Zwężenie światła tchawicy Ciężka duszność wdechowo-wydechowa Uruchomienie dodatkowych mięśni oddechowych – wciąganie dołków nadobojczykowych, dołka nad mostkiem, przestrzeni międzyżebrowych głos jest prawidłowy

W każdym przypadku konieczne jest podjęcie natychmiastowego leczenia zachowawczego bądź chirurgicznego, w zależności od przyczyny duszności.

Postępowanie: Ustalenie poziomu, na którym nastąpiło upośledzenie drożności dróg oddechowych Rozpoznanie: badanie laryngologiczne, w tym badanie krtani w laryngoskopii pośredniej Zebranie wywiadu od chorego lub osoby towarzyszącej

Leczenie duszności krtaniowej obejmuje: przywrócenie oraz utrzymanie drożności drogi oddechowej możliwie najszybsze usunięcie przyczyny wystąpienia duszności

Leczenie zachowawcze jest z reguły wystarczające w przypadku zmian zapalno-obrzękowych. "tracheotomia farmakologicza„ podawanie kortykosteroidów w iniekcjach dożylnych – u dorosłych w dawce do 1000 mg – u dzieci 10 mg/kg masy ciała.

Duszność w przebiegu wstrząsu anafilaktycznego: może zawierać komponentę duszności krtaniowej. Lekiem z wyboru jest epinefryna, dawka zależnie od wartości ciśnienia tętniczego krwi chorego oraz stopnia nasilenia objawów anafilaksji. U chorych w ciężkim stanie - dożylnie po rozcieńczeniu 0, 1 ml epinefryny 1: 1000 w 9, 9 ml soli fizjologicznej przez 5 - 10 minut. Przy mniej nasilonych objawach - podskórnie lub domięśniowo dawka 0, 3 - 0, 5 ml (0, 01 ml/kg roztworu 1: 1000, maksymalnie do 0, 5 ml). Ponadto kortykosteroidy (np. metylprednizolon 125 - 250 mg i. v. lub hydrokortryzon 250 - 1000 mg i. v. ) oraz leki przeciwhistaminowe anty H 1 (difenhydramina 1 mg/kg i. v. lub i. m. zwykle 50 mg) lub anty H 2 (cymetydyna 300 mg i. v. , i. m. , p. o. ).

Utrzymywanie się duszności krtaniowej mimo stosowanego leczenia zachowawczego wymaga mechanicznego udrożnienia górnych dróg oddechowych.

Interwencja chirurgiczna obejmuje intubację dotchawiczą, tracheotomię, a w szczególnych okolicznościach – konikotomię lub konikopunkcję.