DSPLN SORUTURMASI LE LGL KARILAN SORUNLAR PERSONEL SORUTURMALARI

DİSİPLİN SORUŞTURMASI İLE İLGİLİ KARŞILAN SORUNLAR

PERSONEL SORUŞTURMALARI Yükseköğretim personeli (akademik ve idari) hakkında yapılan disiplin soruşturmaları 2547 sayılı kanunun 53. maddesi uyarınca yürütülür. 2547 sayılı kanun yükseköğretim personeli için özel kanun niteliğindedir. Bu özelliğinin bir sonucu olarak yükseköğretim personeline ÖNCELİKLE uygulanır. Bu kanunda bulunmayan hususlar için 657 sayılı kanunun 124 ve devamı maddelerine bakılır. 657 sayılı kanun yükseköğretim personeli için genel kanun niteliğindedir. Yükseköğretim personeli hakkında yapılan ceza soruşturmaları 2547 sayılı kanunun 53. maddesi uyarınca yürütülür. Burada yer almayan hususlar için 4483 sayılı Memurlar ve Diğer Kamu Görevlilerinin Yargılanması Hakkında Kanun hükümlerine bakılır. (2547 m. 53/8)

Bilindiği üzere Yükseköğretim Kurumları Yönetici, Öğretim Elemanı ve Memurları Disiplin Yönetmeliği, Anayasa Mahkemesi kararı ile iptal edilmiş ve bu iptal kararı 07/01/2016 tarihi itibariyle yürürlüğe girmişti. Sonrasında 6764 sayılı torba yasanın 26. -34. maddeleri ile 2547 sayılı kanunun 53. maddesine eklenen yeni hükümler 02/12/2016 tarihi itibariyle yayınlanarak yürürlüğe girdi. Kanunun bu yeni halinde, iptal edilen yönetmelikten farklı düzenlemeler bulunmaktadır. İptal edilen yönetmelikte ki hükümlerin yaygın olarak bilinmesi ve yeni düzenlemenin ilgili personelce takip edilmemesi nedeniyle son zamanlarda soruşturmalarda sıklıkla usul hataları yapılmaktadır. Bu hatalar nedeniyle dosyanın mahkemeye intikalinde; verilen cezanın iptaline kamu zararına zaman ve emek kaybına neden olunmaktadır.

Soruşturma Yapılırken Uyulacak Temel Esaslar: # Soruşturma açmaya/açtırmaya yetkili kişi DİSİPLİN AMİRİDİR (m. 53/A-a). # Soruşturulacak kişinin disiplin amiri, soruşturmayı bizzat kendisi yürütebilir ya da biriminden bir soruşturmacı görevlendirebilir. Sadece zorunlu hallerde Rektörlük aracılığıyla diğer birimlerden soruşturmacı talep edilebilir (m. 53/A-c). # Soruşturmacının görev ve unvanı, soruşturulanın görev ve unvanının üstünde veya onunla aynı düzeyde olmalıdır (m. 53/A-d). # Soruşturmacı yürüttüğü soruşturmayla ilgili bilgi ve belgeleri toplama, ifade alma, tanık dinleme, bilirkişiye başvurma, keşif yapma, inceleme yapma ve ilgili makamlarla yazışma yetkisine haizdir. Soruşturmacı tarafından talep edilen belgelerin gecikmeksizin kendisine verilmesi gerekir (m. 53/A-g, h).

# Görevlendirme yazısında HANGİ OLAY nedeniyle soruşturma başlatıldığı açıkça belirtilmelidir. Soruşturmacı, sadece görevlendirildiği olayla ilgili soruşturma yürütme yetkisine sahiptir. Soruşturma sırasında disiplin soruşturmasına neden olabilecek başkaca fiiller saptanırsa, soruşturmacının bunları gecikmeksizin disiplin amirine bildirmesi gerekir (m. 53/A-ı). Eski düzenlemede soruşturma raporuna yazılarak bildirim yapılırdı. Yeni düzenlemede rapor beklenmeksizin bildirilir. # Soruşturmanın GİZLİLİĞİ esastır (m. 53/A-k). Bunun anlamı, dosya içinden talep edilen evrak sadece dosyanın tamamlanması halinde ilgilisine verilebilir. Bunun iki istisnası vardır. Birincisi eylem kamu görevinden çıkarma cezasına karşılık geliyor ise, ilgilinin talebi halinde dosya içinden evrak verilebilir. İkincisi Avukatlık Kanununda yer alan düzenleme nedeniyle vekaletname ile talep halinde dosya içinden evrak verilebilir.

# Soruşturma, görevlendirme yazısının tebliğ tarihinden itibaren 2 AY içinde tamamlanmalıdır. Bu süre içinde tamamlanamazsa soruşturmacı gerekçeli olarak ek süre talep edebilir. Disiplin amiri gerekçeyi değerlendirerek ve zamanaşımı sürelerini (2 -6 yıl) dikkate alarak karar verir (m. 53/A-l). Görevlendirme yazısında 2 aylık süre belirtilmelidir. Belirtilmemiş olması usul hatasına neden olmaz sadece soruşturmacının süresi içinde dosyayı tamamlaması sağlanmış olur. Ayrıca amir tarafından soruşturmacıya ek süre verilmesi halinde bu süre, 2 ayın bitiminden itibaren başlayacak şekilde verilmelidir. Ek sürenin miktarı kanunda yazmamakla birlikte uygulamada 2 aylık süreler şeklinde verilmesi esastır. Soruşturmanın tüm safhaları (görevlendirme, soruşturma ve karar verme) toplamda 2 -6 yılı geçmemelidir. # Soruşturulan kişinin görevinin sona ermesi, görevinden ayrılması, emekliliği, vs. durumlar soruşturmanın açılmasına ya da açılmış soruşturmanın tamamlanmasına engel değildir. Bu durumda uyarma ve kınama cezaları özlük dosyasında saklanır. Aylıktan kesme ve kademe ilerlemesinin durdurulması cezaları ilgilinin kamu görevine dönmesi ya da bir vakıf üniversitesinde göreve başlaması halinde uygulanabilir (m. 53/A-m).

# Disiplin soruşturmasına konu fiilden dolayı ilgili hakkında ceza soruşturması (idari) veya kovuşturması (adli) yapılıyor olması, disiplin soruşturmasını etkilemez. Gerekli görülürse ceza kovuşturması BEKLETİCİ MESELE yapılabilir. Bu durumda disiplin soruşturmasına ilişkin zamanaşımı süreleri durur (m. 53/A-n).

Savunma Hakkı Kapsamında Uyulacak Temel Esaslar: # Soruşturulan kişiye mutlaka 7 GÜNDEN az olmamak üzere savunma süresi verilmelidir. Soruşturma konusu FİİL açıkça yazılmalıdır. Mazeret bildirmeksizin savunma yapmayan savunma hakkından vazgeçmiş sayılır. Bu durumda dosyada mevcut delillere göre karar verilir. Müşavirliğimizin internet sayfasında savunma davet yazısının bir örneği bulunmaktadır. Davete yazılması zorunlu şekil şartları bu örnek formda mevcuttur. # Disiplin cezası vermeye yetkili makam/makamlar gerekli görürse (dosyayı yetersiz bulursa) isnat edilen fiil ve soruşturma raporunda önerilen disiplin cezasını da belirtmek suretiyle yukarıda yer verilen şekil şartları çerçevesinde TEKRAR SAVUNMA isteyebilir. # Kamu görevinden çıkarma cezası teklif edilmişse, soruşturulan kişi soruşturma evrakını inceleme, tanık dinletme, disiplin kurulunda sözlü veya yazılı olarak kendisi ya da vekili vasıtasıyla savunma yapma hakkına sahiptir.

Görevden Uzaklaştırmada Uyulacak Temel Esaslar: # İhtiyati bir tedbirdir. # Soruşturmacı tarafından yazılı olarak teklif edilebilir. Atamaya yetkili amir gerek soruşturmacının teklifi üzerine gerekse de resen tedbir kararı verebilir. # Disiplin veya ceza soruşturmasının herhangi bir aşamasında tedbir kararı verilebilir. Tedbir kararı soruşturma açılmadan önce verilmiş ise kararı izleyen 10 iş günü içinde soruşturmaya başlanması gerekir. Bu süreye uymayan ya da tedbirin kaldırılması zorunlu iken kaldırmayan veya keyfi olarak tedbir kararı veren yetkililer hakkında hukuki, mali ve cezai sorumluluğa gidilir. # Süresi 3 aydır. Sürenin bitiminde tedbir alınmasını gerektiren nedenin devamı halinde 3 aylık süreler halinde uzatılabilir. Süre en fazla soruşturma sonuna kadar uzatılabilir. Soruşturma sonunda verilen cezanın kesinleşmesiyle beraber tedbiri alan yetkili tarafından tedbirin derhal kaldırılması gerekir. Kamu görevinden çıkarma cezası teklif edilmesi halinde soruşturma sonunda tedbirin derhal kaldırılması gerekmez.

# İlgilinin görevi başında kalmasının soruşturmaya zarar vermediği hallerde, tedbir kararı 3 aylık süre dolmadan da atamaya yetkili amir tarafından kaldırılabilir. # Tedbir kararı verilen ilgilinin maaşının üçte biri kesilir. Ancak sosyal hak ve yardımlardan faydalanmaya devam ederler. Tedbirin kalkması halinde kesintiler ilgiliye geri ödenir. Zamanaşımı: 2 çeşit zamanaşımı süresi vardır. 1 - Soruşturmaya başlama süresi: Uyarma, kınama, aylıktan kesme ve kademe ilerlemesinin durdurulması cezalarında soruşturma açmaya yetkili amirlerce fiilin öğrenilmesinden itibaren 1 AY kamu görevinden çıkarma cezasında 6 AY içinde soruşturmaya başlanması gerekir. Aksi halde zamanaşımı söz konusu olur, artık soruşturma açılamaz (m. 53/C-a). 2 - Ceza verme süresi: Uyarma, kınama, aylıktan kesme ve kademe ilerlemesinin durdurulması cezalarında fiilin işlendiği tarihten itibaren 2 YIL kamu görevinden çıkarma cezasında 6 YIL içinde ilgiliye ceza verilmesi gerekir. Aksi halde zamanaşımı söz konusu olur, artık ceza verilemez (m. 53/C-b).

ÖNEMLİ: (m. 53/C-4) # Disiplin cezasının mahkeme kararıyla iptal edilmesi halinde, kararın İdareye tebliğ olduğu tarihten itibaren kalan disiplin ceza zamanaşımı süresi (2 -6 yıl) içinde mahkemenin iptal gerekçesi dikkate alınarak yeniden disiplin cezası tesis edilebilir. # Disiplin cezasının mahkeme kararıyla iptal edilmesi halinde, kararın İdareye tebliğ olduğu tarihte ceza zamanaşımı süresi (2 -6 yıl) dolmuşsa veya sürenin dolmasına 3 aydan daha az bir süre kalmışsa, en geç 3 ay içinde mahkemenin iptal gerekçesi dikkate alınarak yeniden disiplin cezası tesis edilebilir. Bu madde, eski disiplin hükümlerinde yer almayan yeni bir düzenlemedir. Mahkemenin, disiplin cezasının yürütmesini durdurma kararı bu madde kapsamında değerlendirilmez. Gerekçeli kararın tebliği ile maddenin uygulanmasına geçilebilir. Mahkemenin iptal gerekçesine ters düşecek bir ceza tayini yoluna gidilmez. Tesis edilecek yeni cezayı, iptal edilen cezayı veren disiplin amiri/kurulu verir.

Disiplin Cezası Verme Yetkisi: # Uyarma ve kınama cezaları SIRALI DİSİPLİN AMİRLERİ tarafından verilir (m. 53/Ç-a). # Aylıktan kesme ve kademe ilerlemesinin durdurulması cezaları KİŞİNİN GÖREVLİ OLDUĞU BİRİMDEKİ DİSİPLİN KURULU kararı ile verilir (m. 53/Ç-b). # Kamu görevinden çıkarma cezası ATAMAYA YETKİLİ AMİRİN TEKLİFİ ÜZERİNE YÜKSEK DİSİPLİN KURULU kararı ile verilir (m. 53/Ç-c). # Disiplin cezası vermeye yetkili makamlar (sıralı disiplin amirleri, disiplin kurulu ve yüksek disiplin kurulu) 4 şekilde karar verebilir; 1) Soruşturmada eksiklik tespit ederse, eksikliklerin giderilmesi amacıyla dosyayı soruşturmacıya iade edebilir. 2) Soruşturmacı tarafından önerilen cezayı aynen kabul edebilir. 3) Soruşturmacı tarafından önerilen cezayı hafifletebilir. 4) Soruşturmacı tarafından önerilen cezayı reddedebilir.

# Teklif edilen cezanın reddedilmesi halinde, ceza vermeye yetkili makamlar tarafından ret gerekçesine uygun olarak EN GEÇ 3 AY İÇİNDE yeni işlem tesis edilebilir. # Disiplin cezası verme yetkisi devredilemez. # Disiplin Kurulları gerekli gördüğü takdirde ilgilinin özlük dosyasını ve her türlü evrakı incelemeye, ilgili yerlerden bilgi almaya, her türlü incelemeyi yaptırmaya, yeminli tanık ve bilirkişi dinlemeye veya niyabeten dinletmeye, keşif yapmaya ve yaptırmaya yetkilidir. # Hakkında soruşturma yürütülenin, sendika üyesi olması halinde, sendika temsilcisi usule uygun şekilde kurula davet edilir. Sendika temsilcisi davet edilmeden alınan karar sakattır. Mahkeme nezdinde bozma nedenidir. Disiplin Kurulları ve Disiplin Amirleri Hakkında Yönetmelik m. 4/d-3 «Hakkında disiplin soruşturması yürütülen Devlet memurunun üyesi olduğu sendikanın temsilcisi de bu maddede belirtilen disiplin ve yüksek disiplin kurullarında yer alır. Her bir disiplin ve yüksek disiplin kurulunda görevlendirilen temsilci ilgili sendika tarafından önceden bildirilir. Bu şekilde üyesi çift sayıya ulaşan kurullarda oyların eşitliği halinde başkanın bulunduğu tarafın kararına itibar edilir. »

Disiplin Cezası Verilmesinde Uygulanacak Temel İlkeler: # Bir fiil birden fazla disiplin suçuna karşılık geliyor ise, bu suçlardan en ağırı ile cezalandırılmalıdır (m. 53/D-1). # Daha önce disiplin cezası verilmesine sebep olmuş bir fiilin, cezaların özlük dosyasından çıkarılmasına ilişkin sürede (5 -10 yıl) tekerrüründe bir derece ağır ceza uygulanır (m. 53/D-2). # Aynı derecede cezayı gerektiren fakat ayrı fiiller nedeniyle verilen disiplin cezalarının üçüncü uygulamasında bir derece ağır ceza verilir (m. 53/D-2). # Kanunla affedilmiş disiplin cezaları ile tekerrür nedeniyle verilen bir derece ağır cezalar tekerrüre esas alınmaz (m. 53/D-2).

Tekerrür, disiplin cezası gerektiren bir fiilin ikinci kez işlenmesi halinde uygulanabilir. Aynı derecede cezayı gerektiren farklı fiiller işlenmişse , bu sefer suçun üçüncü kez tekrarlanması halinde tekerrür uygulanabilir. Tekerrür uygulanırken cezaların özlük dosyasından çıkarılma süresi dikkate alınır. Cezanın dosyadan silinmiş olmasına bakılmaz. Bu süreler uyarma ve kınama cezalarında cezanın uygulanmasından itibaren 5 yıl, aylıktan kesme ve kademe ilerlemesinin durdurulması cezalarında uygulanmasından itibaren 10 yıldır. Ayrıca tekerrüre esas alınacak cezanın kesinleşmiş bir ceza olması gerekir. Kanunla affedilmiş cezalar tekerrüre esas olmaz. Ayrıca tekerrür uygulanarak verilmiş bir ceza, ikinci kez tekerrüre esas alınamaz. Tekerrür uygulanması gereken bir disiplin dosyasında, tekerrürü ceza vermeye yetkili makamlar uygular. Soruşturmacı raporunu hazırlarken tekerrür uygulayamaz. Teklif edeceği cezayı buna göre belirleyemez. Soruşturmacı raporunda sadece tekerrür uygulanabileceği hususunu açıklar. Cezayı buna göre tayin edemez.

# Geçmiş hizmetleri olumlu olanlara verilecek disiplin cezalarında bir derece alt ceza uygulanabilir (m. 53/D-3). Alt cezayı soruşturmacı uygulayamaz, karar vermeye yetkili makamlar uygular. Soruşturmacı raporunda soruşturma konusu fiili ve fiile karşılık gelen cezayı belirtir, iyi halden dolayı alt ceza teklif edemez. Sadece raporunda bu durumu açıklar. Karar vermeye yetkili makamlar iyi halden alt ceza vermeye karar verdiğinde bu durumu soruşturulana yapılan bildirim yazısında açıkça belirtir (esas fiil, fiile karşılık gelen ceza ve bir altı olan ceza). Açıkça belirtilmediği (alt cezanın asıl ceza gibi bildirildiği) durumlarda, tekerrürün tüm koşulları gerçekleşmiş olsa bile bu ceza tekerrüre esas alınamaz. # Bu kanunda sayılan ve disiplin cezası verilmesini gerektiren fiillere nitelik ve ağırlıkları itibariyle benzer fiilleri işleyenlere de hangi disiplin fiiline benzediği belirtilerek aynı türden disiplin cezası verilir (m. 53/D-5). Burada fiiller arasında benzerlik yönünden kurulacak bağlantıyı soruşturmacı takdir eder ve raporuna buna göre hazırlar.

Disiplin Kurullarının Teşekkülü: # Üniversitelerin Disiplin Kurulları: Rektör dışındaki üniversite yönetim kurulu üyelerinden oluşur. Kurula, akademik olarak en kıdemli profesör üye başkanlık eder (m. 53/E-2). # Üniversite Bağlı Birimlerin Disiplin Kurulları: Yönetim kurulları aynı zamanda disiplin kurulu olarak görev yapar. Dekan/müdür, disiplin kurulu vasfı ile yapılan toplantılara katılamaz. Kurul üyelerinden en yüksek unvanlı öğretim üyesi, birden fazla olması halinde de en kıdemli üye kurula başkanlık eder. Kurulda hiç öğretim üyesi bulunmaması halinde de en kıdemli öğretim görevlisi kurula başkanlık eder (m. 53/E-2). # Disiplin Kurullarında profesörlerle ilgili hususların görüşülmesinde doçent ve yardımcı doçentler, doçentlerle ilgili hususların görüşülmesinde yardımcı doçentler, kendileri ile ilgili hususların görüşülmesinde de ilgili üyeler bu görüşmelere katılamazlar.

# Soruşturmada görev alanlar, disiplin kurullarındaki oylamalara katılamazlar. # Disiplin Kurulunda görev alanlar ile cezayı veren amirler, bu cezaların itirazlarının görüşüldüğü kurullardaki oylamalara katılamazlar. # Herhangi bir sebeple disiplin kurullarının teşekkül edememesi halinde eksik üyelikler eşdeğer unvana sahip öğretim üyeleri arasından senato tarafından belirlenen üyelerce tamamlanır. Eski düzenlemede Rektör sadece karar veren merci olduğunda Üniversite Disiplin Kurulu toplantısına katılamazken, yeni düzenlemede hiçbir durumda kurul toplantısına katılamıyor. Yine disiplin kurullarında görev alanlar, itirazın görüşüleceği toplantılardaki oylamalara katılamıyor.

İtiraz: (m. 53/F) # Uyarma ve Kınama: İlgilinin görevli olduğu birimin disiplin kuruluna # Aylıktan Kesme ve Kademe İlerlemesinin Durdurulması: Üniversite Disiplin Kuruluna # İtiraz süresi cezanın tebliğ tarihinden itibaren 7 gündür. # İtiraz mercileri itiraz tarihinden itibaren 60 gün içerisinde karar verir. 2 çeşit karar verebilir: 1 - İtirazı reddedebilir. Bu durumda ceza kesinleşir. 2 - İtiraz kabul edilebilir. Bu durumda ceza tüm sonuçlarıyla ortadan kalkar. İlgili disiplin amiri ya da disiplin kurulu (cezayı veren yetkili) tarafından kabul gerekçesine uygun olarak en geç 3 ay içerisinde yeni bir işlem tesis edilebilir.

Cezanın Özlük Dosyasında Saklanması: (m. 53/G) # Uyarma ve Kınama cezalarının uygulanmasından itibaren 5 yıl, aylıktan kesme ve kademe ilerlemesinin durdurulması cezalarının uygulanmasından itibaren 10 yıl sonra atamaya yetkili amire başvurularak verilmiş olan cezaların özlük dosyasından silinmesi talep edilebilir. İlgilinin, bu süreler içerisindeki davranışları isteğini haklı kılacak nitelikte görülürse talep yerine getirilir.

HATIRLATMA: 2547 sayılı kanuna 6764 sayılı torba yasa ile eklenen ve Aralık 2016 tarihinde yürürlüğe giren değişikliklerden biri de Aylıktan Kesme ve Kademe İlerlemesinin Durdurulması cezalarının başlıklarında olmuştur; Aylıktan veya Ücretten Kesme şeklinde değiştirilmiş. Kademe İlerlemesinin Durdurulması veya Birden Fazla Ücretten Kesme şeklinde değiştirilmiş. HATIRLATMA: Disiplin cezası uygulanacak fiil ve haller 2547 sayılı yasanın yeni halinde sınırlı sayıda düzenlenmiştir. Bu kanunda yer almayan fiil ve haller için 657 sayılı kanuna bakılması gerekir.

2547 sayılı kanunun 657 ile farklı olan uygulamaları: # Aylıktan kesme cezasını 657’de disiplin amirleri verirken 2547’de kişinin görevli olduğu birimdeki disiplin kurulu verir. # Kademe ilerlemesinin durdurulması cezasını 657’de kişinin görevli olduğu birimdeki disiplin kurulu kararı alındıktan sonra atamaya yetkili amir verir. 2547’de kişinin görevli olduğu birimdeki disiplin kurulu verir. # Karar aşamasında 657’de yetkili makamlar teklif edilen cezayı kabul ya da reddeder, ayrı bir ceza tayinine yetkisi yoktur. 2547’de eksik bulursa dosyayı iade edebilir, teklif edilen cezayı aynen verebilir, hafifletebilir veya reddedebilir. # İtiraz aşamasında 657’de aylıktan kesme ve kademe ilerlemesinin durdurulması cezalarında kurum içi itiraz merci yok, sadece idari yargı yolu açıktır. 2547’de Üniversite Disiplin Kuruluna itiraz edilebilir.

# İtiraz aşamasında karar süresi 657’de 30 gün, 2547’de 60 gündür. # İtiraz aşamasında 657’de yetkili makamın cezayı kabul, ret ve hafifletme yetkisi bulunmaktadır. 2547’de sadece kabul ya da reddedebilir. Hafifletemez. # İtiraz aşamasında ceza kaldırılırsa 657’de yetkili makam yeni işlem tesis edemez iken 2547’de en geç 3 ay içinde yeni işlem tesis edebilir. # Soruşturma süresi yönünden 657’de herhangi bir süre öngörülmemişken 2547’de görevlendirme yazısının tebliğinden itibaren 2 ay içinde dosya tamamlanmalıdır. # Cezanın özlük dosyasından silinmesi işleminde kademe ilerlemesinin durdurulması cezasında 657’de atamaya yetkili amir disiplin kurulunun mütalaasını aldıktan sonra karar verir. 2547’de atamaya yetkili amir doğrudan karar verir.

# Görevden uzaklaştırma kararı 657’de en çok 3 ay süreyle verilebilir. Bu sürenin sonunda bir karar verilmemiş olsa bile ilgili görevine iade edilmek zorundadır. 2547’de 3 ay süreyle verilebilir. Sürenin bitiminde tedbir alınmasını gerektiren nedenin devamı halinde 3 aylık süreler halinde en fazla soruşturma sonuna kadar uzatılabilir. Soruşturma sonunda verilen cezanın kesinleşmesiyle beraber tedbiri alan yetkili tarafından tedbirin derhal kaldırılması gerekir. 2547 sayılı kanunda yer alan disiplin hükümleri yükseköğretim personeli için özel kanun niteliğindedir ve öncelikle uygulanır. 657 sayılı kanundaki disiplin hükümleri 2547’de düzenlenmemiş konularda uygulama alanı bulur. Yukarıda gösterilen farklı uygulamalar İdaremiz bünyesindeki disiplin soruşturmalarında sık rastlanan hataların ve karışıklıkların altını çizmek ve bunları tekrarlamamak amacıyla gösterilmiştir.