DSMIVe gre duygudurum bozukluklar Depresif bozukluklar Major depresyon

DSM-IV'e göre duygudurum bozuklukları • Depresif bozukluklar • Major depresyon § Tek dönem § Yineleyici • Distimik bozukluk • Başka türlü adlandırılamayan depresif bozukluk 1

DSM-IV'e göre duygudurum bozuklukları (devam) • Bipolar bozukluklar · Bipolar I bozukluğu · Bipolar II bozukluğu · Siklotimik bozukluk · Başka türlü adlandırılamayan bipolar bozukluklar · Genel tıbbi duruma ve madde kullanımına bağlı duygudurum bozuklukları · Başka türlü adlandırılamayan duygudurum bozukluğu 2

Majör depresyon sıklığı · · · § § · · Yaşam boyu yaygınlığı % 3. 5 -5. 8 kadardır Bir yıllık yaygınlık % 2. 6 -6. 2 kadardır. Yaygınlık cinsiyet farkı gösterir. Erkeklerde % 3 -12 Kadınlarda % 10 -20 kadardır. Ortalama başlangıç yaşı 27'dir % 12 -20 olgu süregenleşme eğilimindedir. Depresyon atağı geçirenlerin % 9'u mani öyküsü de verirler. Herhangi bir affektif bozukluğun yaşam boyu yaygınlığı % 7 -8 kadardır. 3

Depresyonun sonuçları · · · · · Mortalitede artış Fatal kaza olasılığında artış İkincil hastalıklara bağlı ölümler İntiharlar İş kaybı, üretkenlik kaybı İş ve okul performansında bozulma Madde kötü kullanımı Aile içi ilişkilerin bozulması Fiziksel sağlığın bozulması 4

Belirtileri · Çökkün duygudurum · İlgi ve zevk azlığı · Umutsuzluk · Karamsarlık, kötümserlik · Bunaltı, ajitasyon · Üzüntü · İrritabilite 5

Belirtileri (devam) · Kararsızlık · Benlik saygısında azalma veya kayıp · Değersizlik ve suçluluk düşünceleri · Çaresizlik duygusu · Günlük işleri yapamama 6

Belirtileri (devam) · İş, aile, para ve sağlık sorunları ile aşırı uğraş · Enerji azlığı, yorgunluk · Psikomotor yavaşlama · Bıkkınlık, isteksizlik · İntihar düşünceleri · İntihar girişimleri 7

Belirtileri (devam) · Konsantrasyon yetisinde azalma · Unutkanlık · Alkol ve diğer madde kullanımı · Var olan fiziksel hastalığı beliertilerinde artma · Fiziksel hastalığa yakalanma olasılığında ve mortalitede artma 8

Nörovejetatif belirtiler • • Enerji azlığı, yorgunluk Psikomotor ajitasyon, yavaşlama İnsomnia, hipersomnia Libido azlığı İştah bozukluğu, kilo değişiklikleri Duygulanımda diurnal değişme Kabızlık Baş ağrısı 9

Unipolar hastalarda relaps için risk etkenleri · Daha önceki atakların sayısı · Süregen seyir · Şu andaki atağın ağırlığı · Eşlik eden psikiyatrik ve tıbbi durumlar · Şimdiki atağın tedaviye yeterli yanıt vermemesi · Kalıntı belirtiler · Erken başlangıç · Kişilik sorunlarının varlığı 10

Unipolar hastalarda relaps için risk etkenleri (devam) · Nörotiklik · REM latansı kısalığı · TRH’a TSH yanıtında azalma · İlk non-REM döneminde delta uykusunun göreceli olarak azlığı 11

İntihar olasılığı • Başka ruhsal hastalığı olanlarda • Erkeklerde • Alkol ve diğer madde kullanım sorunları olanlarda • Önemli kayıp yaşayanlarda (sevilen birinin kaybı, iş kaybı, boşanma vb. ) • Sosyal desteklerin yetersiz olduğu olgularda 12

İntihar olasılığı (devam) • Emeklilik gibi önemli yaşam olayları yaşayanlarda • Bekarlarda, boşanmış olanlarda • Yaşam dönemlerinde değişiklikler • Daha önce intihar girişiminde bulunanlarda • İntihar tehdidinde bulunanlarda. 13

İntihar olasılığı (devam) • • • Organize intihar planı yapanlarda Aynı anda medikal hastalığı olanlarda Ağır bilişsel bozukluk gösterenlerde Psikotik özellik gösterenler Önceden beyin hasarı olanlarda Yaşlılarda olasılık daha fazladır 14

İntihar olasılığı (devam) • • • Organize intihar planı yapanlarda Aynı anda medikal hastalığı olanlarda Ağır bilişsel bozukluk gösterenlerde Psikotik özellik gösterenlerde Önceden beyin hasarı olanlarda Yaşlılarda olasılık daha fazladır 15

Hangi belirtiler intihar işareti sayılır? · Çaresizlik ve umutsuzluk gibi duyguların sık ifadesi · Bir insanın daha önceki davaranış biçiminden önemli ölçüde farklı davaranışların izlenmesi (dikkatli birinin düşüncesizce davranması gibi) · Ağır depresyon belirtileri 16

Hangi belirtiler intihar işareti sayılır? (devam) · Beklenmeyen bir rahatlama gösterenler: Bu intihar için kararlılığın işareti sayılmaktadır. · Akraba ve yakınlardan uzaklaşma · Miras, yaşam sigortası vb. konularında konuşmalar · Vasiyetini yazma · Ölüm ve ölmekle ilgili konuşmalar 17

Hangi olgular birinci basamakta tedavi edilemez? Hangi olguların psikiyatriste gönderilmeleri gerekir? • • • İntihar riski Gıda reddi varsa Ciddi fiziksel sorunlar varsa Dirençli olgular Süregenleşme eğilimi gösteren olgular Ek tedavi yöntemlerine gerek duyuluyorsa Ağır negativizm belirtileri varsa Homisid olasılığı varsa Psikoterapi gerekli görülüyorsa Çevresel destek sistemleri yeterli değilse 18

Hangi hastaların hastaneye yatması gerekir? · · · Ciddi intihar girişimi olanlar Ciddi intihar düşünceleri gösterenler İntihar planları yapanlar Kendine ve çevreye zarar verme eğilimi olanlar Gıda reddi olanlar Ayaktan tedaviyi sürdürme güçlükleri olanlar 19

Depresyon belirtileri- Özet • Emosyonel § Benlik saygısı düşüklüğü, yetersizlik ve güvensizlik § Üzüntü, hüzün § Anksiyete § İrritabilite § Apati § Anhedoni 20

Depresyon belirtileri- Özet • Psikolojik • • Suçluluk Umutsuzluk Çaresizlik, değersizlik Zevk alma yetisi kaybı 21

Depresyon belirtileri- Özet • Bilişsel • • Obsesif düşünce, ruminasyon Bellek bozukluğu Konsantrasyon bozukluğu İntihar düşünceleri 22

Depresyon belirtileri- Özet • Sosyal • • Sosyal geri çekilme, yalnızlık Sosyal-mesleki işlevlerde bozulma Evlilik ve iş sortunları Parasal sorunlar 23

Depresyon belirtileri- Özet • Nörovejetatif § § § § Enerji azlığı, yorgunluk Psikomotor ajitasyon, yavaşlama İnsomnia, hipersomnia Libido azlığı İştah bozukluğu, kilo değişiklikleri Duygulanımda diurnal değişme Kabızlık Baş ağrısı 24

Depresyon belirtileri- Özet • Psikotik belirtiler • Sanrılar • Varsanılar 25

Laboratuvar tetkikleri • Başlangıçta önerilen laboratuvar tetkikleri · · · · Tam kan sayımı Elektrolitler Glukoz BUN Kreatinin KCFT Kalsiyum, fosfat 26

Başlangıçta önerilen laboratuvar tetkikleri (devam) · · · VDRL İdrar tetkiki Serum ve idrarda toksik tarama Tiroid fonksiyon testleri EKG Koryonik gonadotropin 27

Özel laboratuvar Testleri • • • Serum B 12 ve folat Sedimantasyon Antinuklear antikor Seruloplazmin PPD LP Radyolojik tetkikler Göğüs filmi CT MRI 28

Özel laboratuvar Testleri (devam) · · · · Tek foton emisyon tomografisi PET Diğer tanısal testler DST TRH uyarım testi EEG Polisomnografi 29

Psikiyatrik ayırıcı tanı • • • Majör depresyon Bipolar bozukluk depresif dönem Distimi Siklotimi Kişilik bozukluğu, sınır kişilik Normal yas, çözümlenmemiş yas, kayıba karşı reaksiyonlar 30

Psikiyatrik ayırıcı tanı (devam) · · · Deprese duygudurumla birlikte uyum bozukluğu Şizofreni, post psikotik depresyon, negatif belirtiler Anksiyete bozuklukları Somataform bozukluğa bağlı depresyon Yeme bozuklukları 31

Psikiyatrik ayırıcı tanı (devam) · · · Madde kullanım bozuklukları Sanrılı bozukluklar Demans, diğer organik beyin sendromları Obsesif kompulsif bozukluk Şizoaffektif bozukluk 32

Nedenleri · · · · Monoamin kuramı Norepinefrin Serotonin Dopamin Adrenerjik kolinerjik denge hipotezi Reseptör duyarlılığı değişiklikleri NMDA sistemi GABA sistemi 33

Nedenleri (devam) · · · İkincil bilgi taşıyıcıları ile ilgili bozukluklar Biyolojik ritim bozuklukları Nöroendokrin nedenler İmmünolojik nedenler Serebrovasküler olaylar Duyarlılaşma (kindling) görüşü Genetik Dinamik nedenler Beck modeli Öğrenilmiş çaresizlik modeli Kişilik yapısı 34

Seyir ve sonlanım · · Olguların % 85 -95 kadarı bilinen yöntemlerden yararlanır. Tedavi edilmeyen olgularda doğal seyir 6 -24 aydır. Olguları % 50 -70 kadarı yineler. İlk ataktan sonra yineleme olasılığı % 50, 2. ataktan sonra % 70, 3. ataktan sonra % 90 kadardır. · Erken başlayanlarda yineleme olasılığı yüksektir. 35