dr Danuta Waka Uniwersytet im Adama Mickiewicza w

dr Danuta Wańka Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu Biblioteka Wydziału Pedagogiczno-Artystycznego w Kaliszu NOWOCZESNE FORMY PRACY I ZARZĄDZANIA BIBLIOTEKĄ NAUKOWĄ Z WYKORZYSTANIEM SYSTEMU RFID

RFID (Radio Frequency Identification) Ø RFID – identyfikacja obiektów za pomocą fal radiowych. Wykorzystuje się w tym celu dane zapisane w pamięci znacznika Ø znaczniki składają się z dwóch głównych elementów: układu scalonego (chipa) i anteny nadawczo-odbiorczej Ø chip zawiera pamięć, z której czerpiemy dane za pomocą bezprzewodowej transmisji realizowanej przez antenę Ø funkcje zarówno odczytu jak i zapisu danych są realizowane przez sterowany komputerem czytnik RFID Ø w znacznikach nie posiadających własnego zasilania (pasywnych) chip zasilany jest przez czytnik RFID za pośrednictwem anteny Ø znaczniki mogą pracować na różnych częstotliwościach, jak i realizować różne funkcje (jedynie odczyt, zapis i odczyt, funkcje alarmowe) Ø pojemność pamięci znacznika zależy od zastosowań Ø ważnym parametrem dla poprawnej pracy znaczników RFID jest maksymalna odległość z jakiej możemy przeczytać dane Ø na odległość tę wpływają zarówno częstotliwość pracy systemu, konstrukcje anten w znaczniku i czytniku i moc czytnika

SYSTEM BIBLIOTECZNY ARFIDO Ø system biblioteczny ARFIDO – nowoczesne rozwiązanie ochrony i identyfikacji materiałów bibliotecznych Ø każdy z modułów ARFIDO pracuje w oparciu o technologię identyfikacji przy pomocy fal radiowych RFID i wspiera wiele procesów bibliotecznych Ø wszystkie stanowiska ARFIDO są podłączone z istniejącym oprogramowaniem zarządzającym zbiorami bibliotecznymi (w bibliotece WP-A UAM z systemem Horizon) Ø moduły systemu ARFIDO służą ochronie i identyfikacji materiałów bibliotecznych, od rozpoznawania ich w bramce wyjściowej, po automatyczne porządkowanie zbiorów w wolnym dostępie do półek Ø system biblioteczny ARFIDO jest podzielony na strefy, w których uszeregowano poszczególne produkty, o podobnej funkcjonalności

STREFA ADMINISTRATORA Ø jest to oprogramowanie zarządzające dla użytkownika systemu Ø umożliwia zdalne testowanie systemu, tzn. sprawdzanie poprawności działania bramek oraz statystyk występowania alarmów na bramkach. Dzięki temu system pozostaje w stałej sprawności, a dodatkowa kontrola urządzeń przedłuża znacznie ich żywotność Ø uprawniona osoba z biblioteki ma możliwość przeglądania historii operacji kodowania, np. statystyki, który z użytkowników i kiedy zakodował książkę oraz uzyskanie informacji, które książki są zakodowane

STREFA BIBLIOTEKARZA Usprawnienie procesów bibliotecznych na stanowisku obsługi: Ø identyfikacja czytelnika Ø szybkie wypożyczenia i zwroty kilku książek równocześnie Ø przy wolnym dostępie do półek asystent ARFIDO zarządza i kontroluje zbiory Ø współpraca systemu z elektroniczną legitymacją studencką

A. Porządkowanie i kontrola księgozbioru przy pomocy asystenta ARFIDO Asystent ARFIDO – stanowisko służące do bezdotykowej identyfikacji zbiorów (sprawdzanie statusu książek – czy znajdują się na koncie czytelnika, czy biblioteki): Ø sortowanie według sygnatur Ø przeprowadzanie skontrum zbiorów i tworzenie arkuszy skontrowych Ø kontrola porządku na półkach Ø identyfikacja zagubionych pozycji Ø współdziałanie z systemem zarządzającym zbiorami bibliotecznymi Ø pomaga porządkować i kontrolować zbiory biblioteczne bez wyjmowania ich z półki (aby odczytać dane wystarczy przesunąć czytnik wzdłuż regałów bibliotecznych; zakres działania do 15 cm) Ø składa się z ręcznego czytnika i przenośnego komputera (typu I-PAQ)

Asystent ARFIDO

B. Kodowanie etykiet bibliotecznych – znakowanie i zabezpieczanie księgozbioru Ø wymagany jest czytnik RFID z uruchomioną aplikacją kodowania etykiet RFID (instaluje się go zwykle w dziale opracowania zbiorów) Ø oprogramowanie urządzenia pozwala na automatyczne konwertowanie danych z systemu bibliotecznego z jednoczesnym ustawieniem flagi zabezpieczającej (EAS Bit) Ø aplikację można wykorzystać do wprowadzania nowych pozycji do systemu

C. Wypożyczenia i zwroty księgozbioru przy stanowisku bibliotekarza Ø stanowisko bibliotekarza umożliwia sprawny, szybki i łatwy obieg materiałów bibliotecznych w skład wyposażenia tego stanowiska wchodzą: Ø czytnik RFID średniego zasięgu (w wersji sterownik podblatowy i antena nadblatowa lub podblatowa) Czytnik RFID

Ø czytnik kart bibliotecznych (legitymacji studenckich i kodów kreskowych) Czytnik kodów kreskowych Ø zasilacz sterownika RFID Ø oprogramowania stanowiskowe (kodowania etykiet, wypożyczania i zwrotów) Ø identyfikacja i odczyt danych o wypożyczanych i oddawanych książkach odbywa się przy pomocy stacjonarnych czytników RFID (na blacie i pod blatem) Ø jednocześnie można wypożyczać wiele książek – aby informacje zostały sczytane wystarczy zbliżyć wybrane pozycje w zakres działania czytnika Ø nie ma konieczności odszukania etykiety, jak odbywa się to w przypadku kodów kreskowych

Kody kreskowe (HORIZON) Ø nie ma potrzeby dezaktywacji książek, jak to ma miejsce w przypadku standardowych systemów zabezpieczających Ø identyfikacja karty bibliotecznej i elektronicznej legitymacji studenckiej Ø zintegrowane funkcje zabezpieczające (EAS Bit)

STREFA CZYTELNIKA wypożyczenia samoobsługowe – umożliwiają je specjalnie zaprojektowane urządzenia w postaci wolnostojącego stanowiska umożliwiającego użytkownikowi na: Ø samodzielne wypożyczanie bez udziału pracownika biblioteki Ø dostęp do swojego konta Ø informują o terminach zwrotów Ø drukują informacje o stanie konta oraz pokwitowania

Z wypożyczeń samoobsługowych mogą korzystać tylko użytkownicy posiadający aktualną elektroniczną legitymację studencką Urządzenie do samowypożyczeń Monitor urządzenia do samowypożyczeń

Ø samoobsługowe zwroty – są możliwe dzięki automatycznej wrzucie ARFIDO (wewnętrznej lub zewnętrznej) Ø wrzuta umożliwia użytkownikom na całodobowe oddawanie materiałów bibliotecznych w szybki i łatwy sposób Ø odciąża pracowników biblioteki od dodatkowych czynności związanych z kontrolą i obsługą zwrotów materiałów bibliotecznych Ø drukuje pokwitowania Ø wrzuta obsługuje tylko użytkowników nie zalegających wobec biblioteki z żadnymi opłatami; nie przyjmuje książek których termin zwrotu minął Wrzuta Ekran wrzuty

Wrzuta od wewnątrz

STREFA BEZPIECZEŃSTWA Ø etykiety zabezpieczające RFID Ø bramki wyjściowe RFID chroniące przed niekontrolowanym i bezprawnym wyniesieniem książek Etykieta biblioteczna Ø identyfikuje i chroni książki Ø jest samoprzylepna (biała); dane można odczytywać i zapisywać (read/write − możliwość wielokrotnego zapisu i odczytywania informacji); w polu anteny można odczytywać wiele etykiet jednocześnie (antykolizyjność) Ø wyposażona w chip pamięci (gwarancja na chip 10 lat lub 100 000 przeprogramowań etykiety), z którego można odczytywać informację za pomocą fal radiowych Ø zwiększa funkcjonalność wszystkich procesów bibliotecznych Ø zastępuje tradycyjny kod kreskowy oraz pasek magnetyczny (pojemność pamięci: 1024 bitów; rozmiar min. 49/76 mm) Ø integruje procesy identyfikacji, obiegu oraz ochrony materiałów bibliotecznych Ø w prosty sposób można ją nanieść na wszystkie materiały biblioteczne

Ø istnieje możliwość wykonania nadruku termotransferowego (polega na uzyskiwaniu obrazu na etykiecie poprzez podgrzewanie pigmentu zawartego w taśmie termotransferowej >odpowiednik taśmy barwiącej<) Ø standard ISO Ø różnorodność etykiet pozwala na oklejenie każdego nośnika informacji (książki, czasopisma, płyty CD, kasety, pudła, obiekty kartograficzne, itp. ) Etykiety biblioteczne ARFIDO Etykieta biblioteczna ARFIDO od wewnątrz

Bramka zabezpieczająca Ø system RFID umożliwia ochronę oraz identyfikację książek przenoszonych przez bramkę zabezpieczającą Ø bramka wyposażona jest w oprogramowanie zwane monitorem bramki, który rejestruje zdarzenia wyświetlane następnie na monitorach komputerów obsługi biblioteki (lub ochrony) Ø po zainstalowaniu programu zwanego raport z bramki istnieje możliwość monitorowania zdarzeń i alarmów z wszystkich zamontowanych bramek i tworzenia raportów Ø bramka wykrywa i identyfikuje wynoszone książki (sygnalizacja alarmu: świetlna i dźwiękowa) Ø w przypadku odłączenia systemu RFID od wewnętrznego systemu biblioteki, sterownik bramki rejestruje zdarzenia, które przekazywane są do systemu po nawiązaniu połączenia Ø bramka współdziała z innymi systemami zabezpieczeń, np. kontrolą dostępu Ø istnieje możliwość sterowania blokadą elektromagnetyczną drzwi i dodatkową barierą podczerwieni

Bramki zabezpieczające ARFIDO Blokada elektromagnetyczna drzwi wyjściowych

Fotodokumentacja Biblioteki Wydziału Pedagogiczno-Artystycznego UAM Budynek Wydziału Pedagogiczno-Artystycznego UAM (wejście główne)

Hol Wydziału Pedagogiczno-Artystycznego UAM

Budynek Biblioteki Wydziałowej

Wejście główne Biblioteki WP-A Sala komputerowa do użytku czytelników

Lada biblioteczna

Regały z czasopismami bieżącymi Księgozbiór podręczny

Strefa wolnego dostępu do półek Schemat układu książek na półkach w strefie wolnego dostępu

Tablica informacyjna o zawartości regałów w strefie wolnego dostępu Fragment księgozbioru w strefie wolnego dostępu do półek

Winda do użytku pracowników Biblioteki Jedno z pomieszczeń na zapleczu

Sala zebrań Sala multimedialna

Samoobsługa Kabiny do pracy indywidualnej (zbiory specjalne)

Jedna z kabin do pracy zespołowej Zapraszamy na stronę WWW Biblioteki Wydziału Pedagogiczno-Artystycznego UAM http: //www. bwpa. amu. edu. pl