Dorota Tylek RODKI POETYCKIE Jak rozpoznawa INNE NAZWY

Dorota Tylek ŚRODKI POETYCKIE Jak rozpoznawać?

INNE NAZWY Zamiast określenia „środki poetyckie” używane są także nazwy: 1. środki stylistyczne, 2. tropy stylistyczne.

Po co środki poetyckie? Są używane w literaturze, gdyż: - mają na celu wywołanie u czytelnika określonych emocji, - pobudzają jego wyobraźnię.

Rola środków poetyckich „Środki stylistyczne nie są rodzynkami w cieście, bo mają nieco inne funkcje. Owszem, z nimi ciasto lepiej smakuje, ale np. w szarlotce nie spotyka się rodzynek, natomiast środki stylistyczne są w każdym utworze. Nie są one tylko do ozdoby czy dla smaku. Są jednym z nośników idei (przesłania) wiersza, elementem formy, która jest kształtem treści, tak jak ciało jest kształtem duszy, mówiąc nieco metafizycznie. Jednym słowem – w każdym wierszu muszą być. ” Źródło: http: //polskiwdwunastce. edu. pl/teoria-literatury/32/srodki-stylistyczne

Środki stylistyczne to zabiegi artystyczne na różnych poziomach języka: brzmienia, tworzenia wyrazu, słownictwa, składni zdania, znaczeń wyrazów.

fonetyczne rym rytm onomatopeja Celowe łączenie w wypowiedzi elementów brzmieniowych słowotwórcze zgrubienie zdrobnienie neologizm leksykalne (wyrazowe) składniowe archaizm dialektyzm pytanie epitet retoryczne metafora, powtórzenie animizacja anafora personifikacja refren porównanie ironia Czerpanie z określonych obszarów Specjalne językowych (gwara – Specjalne budowanie wykorzystanie jęz. wysoki, jęz. słowa poetyckiego konstrukcji współcz. – jęz. histor. ) przez cząstki składniowych (zabiegi lub specjalne słowotwórcze w obszarze zdania) nacechowanie emocjonalne słownictwa semantyczne (znaczenie) Specjalne zestawienia słów, budujące nowe znaczenia, utrwalone przez tradycję literacką

EPITET Wyraz, który pełni funkcję określenia rzeczownika. Jak znaleźć? 1. Wyszukać rzeczowniki. 2. Sprawdzić, czy przy rzeczownik nie ma określeń – pytania: jaki? który? czyj? czego? z czego? ile? Przykład: „tęczowa chłodnej rosy łezka” łezka (jaka? ) tęczowa łezka (czego? ) rosy chłodnej rosy (jakiej? )

PORÓWNANIE Zabieg polegający na skojarzeniu i połączeniu ze sobą podobnych lub wspólnych cech przedmiotów, osób, itd. Jak znaleźć? 1. Wyszukać słów: jak, jakby, niby, na kształt, jak gdyby. 2. Sprawdzić, czy przy tych słowach coś jest porównane do czegoś.

METAFORA (przenośnia) Zabieg polegający na niezwykłym połączeniu słów, zmieniającym ich podstawowe znaczenie v v Sens dosłowny: złote kolczyki (kolczyki ze złota) Sens metaforyczny: złote serce (dobry człowiek) Przykłady: płuca miasta rzeka ludzi

RODZAJE METAFOR UOSOBIENIE PERSONIFIKACJ A nadanie przedmiotom (itd. ) cech właściwych tylko ludziom „zadumane krzesło” „smutny deszcz” OŻYWIENIE ANIMIZACJA nadanie przedmiotom nieożywionym cech istot żyjących „chmura goni chmurę”