Dokuz Eyll niversitesi naat Mhendislii Blm N 4052
Dokuz Eylül Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü İNŞ 4052 UYGULAMALI HİDROLOJİ DERS NOTLARI Yrd. DoçDr. Gülay ONUŞLUEL GÜL E-mail: gulay. onusluel@deu. edu. tr
Dokuz Eylül Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü Bölüm 1 Giriş Hidrolojik Döngü Sistem Hidrolojik Sistem Modeli
Hidroloji su bilimidir. Yerkürede (yer yüzeyinde, yeraltında ve atmosferde) suyun çevrimini, dağılımını, fiziksel ve kimyasal özelliklerini, çevreyle ve canlılarla karşılıklı ilişkilerini inceleyen temel ve uygulamalı bir bilimdir. Hidrolojinin pratik uygulamaları Uygulamalı Hidroloji olarak adlandırılır.
Uygulamalı Hidroloji Suyun çeşitli amaçlar (içme ve kullanma suyu sağlama, sulama, hidroelektrik üretimi, akarsularda ulaşım gibi) için kullanılması, Su miktarı ve kalitesinin kontrolü için yapılan projelerin (baraj, savak, sulana projesi, taşkın kontrolü projesi, menfez, vb. )planlama, tasarım, inşaat ve işletme aşamalarında suyun miktarı ve özellikleri ilgili verileri sağlamak hidrolojinin alanı içine girer.
Uygulamalı Hidrolojinin Rolü Hidrolojik çalışmaların güçlüğü özellikle yağış olayındaki belirsizlikten kaynaklanır. Hidrolojik olayların modellenmesi için öncelikle doğal verilerin ölçülmesi gerekir. Yukarıdaki konularda yardımcı olması Su kaynaklarının yönetim ve planlamasında rehber oluşturması
Hidrolojik Çevrim Hidrolojik çevrim hidrolojinin odak merkezidir. Bu döngünün bir başı ya da sonu yoktur. Bu süreç sürekli oluşur.
Hidrolojik Döngü Hydrologicdöngü Cycle Hidrolojik Atmosfer Biriktirme Sistemi Yüzeysel Biriktirme Sistemi Yeraltı Biriktirme Sistemi
Sistem Kavramı GİRDİLER HİDROLOJİK SİSTEM y(t)=f(x(t)) x(t) Akarsu havzası ÇEVRE Su ayrım çizgisi ÇIKTILAR y(t)
Sistem Kavramı Hydrologic Buharlaşma Cycle ve Terleme Atmosfer Biriktirme Sistemi Yağış Yüzeysel Biriktirme Sistemi Yağış Buharlaşma Yüzeysel akış Sızma Zemin nemi Biriktirme Sistemi Buharlaşma Yüzeyaltı akışı Akarsu Biriktirme Sistemi Akarsu akışı Deniz ve Göller Biriktirme Sistemi Perkolasyon Yer altı Biriktirme Sistemi Yer altı akışı Mühendislik hidrolojisi açısından hidrolojik çevrim
Sistem Kavramı Mühendislik uygulamalarında hidrolojik çevrimin sınırlı bir bölümü göz önüne alınarak sistem olarak düşünülür. Bu genellikle akışını aynı çıkış noktasına gönderen bölge olarak tanımlanan bir su toplama (drenaj) havzasıdır. Girdi Havzayı komşu havzalardan ayıran su ayrım çizgilerinden geçen düşey yüzeyler sistemin sınırlarını oluşturur. Çıktı Hidrolojik sistem olarak havza
Hidrolojik Sistem Modelinin Temel Denklemleri Girdi (Yağış) Süreç (Havza) Çıktı (Akış) Basit Hidrolojik Sistem Modeli Genel bir hidrolojik sistem modeli olarak, sistemin durumunun herhangi bir anda sistemde depolanmış S su miktarı ile ifade edildiği modeli ele alalım. Sistemdeki suya kütlenin korunumu yasasının ifadesi olan süreklilik denklemini (su dengesi, su bütçesi) uygularsak I-Q=d. S/dt
SORU 1 Ankara’nın 20 km güneyinde yer alan Mogan Gölü hem bölgeye su sağlanması, hem de rekreasyon amacıyla kullanılmaktadır. Gölün havza alanı 926 km 2, güney kısmı şekilde gösterildiği gibi çevresel koruma alanı olarak belirlenmiştir. Mogan Gölü ve çevresinde kirlilik durumunun belirlenmesi için ODTÜ’den bir grup tarafında 1995 yılında bir çalışma yapılmıştır. Bu amaçla, göl su bütçesini oluşturmak için, yağış, buharlaşma, yer altı suyu, giren akım, çıkan akım ve göl seviyesi bilgileri düzenli olarak 2 meteoroloji ve 5 akım gözlem istasyonu ile ölçülmüş ve ilgili alanda gözlem kuyuları açılmıştır. 11 -17 Temmuz 1994 tarihleri arasında gölden çıkan ortalama akım miktarı 29 l/s ölçülmüştür. Aynı haftada Gölbaşı meteoroloji istasyonunda buharlaşma tavasında 72. 5 mm toplam buharlaşma ölçülmüş ve 0. 8 mm de yağış yüksekliği olduğu belirlenmiştir. Bu haftanın başında ve sonunda göldeki su seviyeleri 972. 51 m ve 972. 45 m, göl yüzey alanları da 7. 02 km 2 ve 6. 94 km 2 olarak ölçülmüştür. Gölden sızan ve yer altı suyuna olan katkılar 0. 096 m 3/s olduğuna göre aynı periyot için göle giren toplam akım miktarını hacim ve debi cinsinden belirleyiniz.
- Slides: 12