DOKTER IS HET MIJN HART OF ZIJN HET

DOKTER, IS HET MIJN HART OF ZIJN HET MIJN LONGEN?

Vraag �Wie van u heeft COPD? �Wie van u heeft hartfalen? �Wie van u heeft wellicht beiden? �Zijn er wel eens problemen geweest bij u om te achterhalen of het uw hart of uw longen zijn?

Programma �Stellingen �Achtergrond �Pauze �Vragen

STELLINGEN

Stelling 1 � 25% van de COPD-ers ouder dan 65 jaar heeft tevens hartfalen

Stelling 1 � 25% van de COPD-ers ouder dan 65 jaar heeft tevens hartfalen Waar !

Achtergrond stelling 1 �Dit is ongeveer 3 x zo vaak als je op grond van leeftijd alleen zou verwachten �Andersom is het voorkomen van COPD bij patiënten met hartfalen 20 tot 30 % �COPD is een risicofactor voor het ontstaan van hartziekten �Diagnostiek van hartfalen is moeilijker in aanwezigheid van COPD

Stelling 2 �Wegen is erg belangrijk bij COPD en hartfalen

Stelling 2 �Wegen is erg belangrijk bij COPD en hartfalen Waar !

Achtergrond stelling 2 �Bij hartfalen belangrijk om dagelijks te wegen (vocht!) �Bij COPD is wegen belangrijk, maar hoeft niet dagelijks. Gewichtsverlies is veel voorkomend bij longaanvallen

Stelling 3 � 15 minuten bewegen per dag is de minimale norm bij COPD en hartfalen

Stelling 3 � 15 minuten bewegen per dag is de minimale norm bij COPD en hartfalen Niet waar!

Achtergrond stelling 3 �Bewegen minimaal �Voordelen: 30 minuten per dag ◦ U slaapt beter ◦ U voelt zich meer ontspannen ◦ U herstelt sneller van griep of verkoudheid �Houdt hart en bloedvaten in conditie en verlaagt de bloeddruk. Dat maakt de kans op hart- en vaatziekten en een beroerte kleiner �Verlaagt het cholesterolgehalte �Helpt bij het bereiken of behouden van een gezond gewicht

Achtergrond stelling 3 �COPD en bewegen: ◦ Uw klachten kunnen er door afnemen ◦ Uw conditie wordt beter, U heeft meer energie, dagelijkse bezigheden gaan makkelijker ◦ U bent minder snel benauwd ◦ Uw botten en spieren worden sterker ◦ U heeft een kleinere kans op een longaanval of een ziekenhuisopname

Stelling 4 �Bij hartfalen mag je geen zout eten

Stelling 4 �Bij hartfalen mag je geen zout eten Niet waar !

Achtergrond stelling 4 �Zout hebben we nodig ◦ Voor een goede vochtbalans, prikkelen van de zenuwen en samentrekken van de spieren �Te veel zout: ◦ Hoge bloeddruk ◦ Zout is Na. Cl> Natrium houdt vocht vast �Hoeveel zout hebben we nodig? ◦ 1 -3 gram per dag ◦ Gemiddeld krijgen we 9 gram per dag binnen> 80% in alledaagse producten zoals brood, kaas en vleeswaren ◦ Hartstichting adviseert niet meer dan 6 gram per dag

ZONDER ZOUT ETEN IS VIES

Minder zout eten - tips � Voeg geen zout toe � Gebruik geen bouillon, soeparoma, ketjap, mosterd, juspoeder of gemengde kruiden met zout � Gebruik niet meer dan twee plakken kaas of vleeswaren per dag � Gebruik geen bewerkte producten die veel zout bevatten: kant- en klare diepvriesproducten, pizza’s en magnetronmaaltijden, groenten uit blik/glas, soep uit blik/glas/pak en rode pastasauzen � Gebruik geen kant- en klare vleesgerechten � Eet geen zoutjes of gezouten noten � Eet geen schaal- en schelpdieren

Wat mag u wel? �Maak gebruik van knoflook, ui, tomaat en paddenstoelen om uw gerecht op smaak te brengen �Maak gebruik van verse, gedroogde of diepgevroren kruiden om uw gerecht op smaak te brengen �Gebruik gedroogde vruchten �Gebruik verse vis of eieren. Vermijd hierbij het gebruik van zoute vissoorten, zoals haring, gestoomde makreel of ansjovis �Gebruik eens tahoe �Gebruik eventueel dieetzout (met het opschrift ‘geschikt voor een natriumarm dieet’)

Stelling 5 �De oorzaak van COPD en hartfalen is roken

Stelling 5 �De oorzaak van COPD en hartfalen is roken Niet waar !

Oorzaken hartfalen �Hartfalen = verminderde pompfunctie van het hart �Hartinfarct �Hoge bloeddruk �Hartklepaandoening �Ritmestoornissen �Hartspierziekten �Virus �Aangeboren hartafwijking

Hartfalen = minder pompkracht

Oorzaken COPD �Roken �Astma, longontsteking, andere longziekten �Erfelijke ziekten �Schadelijke stoffen (houtstof, lijm, verfdampen) �Luchtvervuiling, fijnstof

Stelling 6 �De klachten bij hartfalen en COPD zijn hetzelfde

Stelling 6 �De klachten bij hartfalen en COPD zijn hetzelfde Niet waar

Klachten hartfalen ◦ Vermoeidheid ◦ Kortademigheid ◦ Opgezette benen en enkels/vocht vasthouden ◦ Onrustig slapen en ‘s nachts vaak plassen �Andere klachten: ◦ Hartritmestoornissen ◦ Opgeblazen gevoel, minder eetlust, moeilijke stoelgang ◦ Koude handen en voeten ◦ Prikkelhoest> vooral bij plat liggen ◦ Vergeetachtigheid en gebrek aan concentratie

Klachten COPD �Benauwdheid �Slijm �Hoesten �Vermoeidheid �Weinig spierkracht �Minder eetlust

Wat moet je doen bij toename van de klachten? � Hartfalen � COPD � Wegen � Luchtwegverwijders � Vaak of ander puffers ophogen � Verkoudheid behandelen � Koorts meten � Longaanval plan bespreken � Contact opnemen met POH/huisarts/longart extra plastabletten � Kijken naar de oorzaak � Contact opnemen met POH/huisarts/hartfal enpoli

Wat doet de hartfalenpoli of de huisarts? �Medicijnen ◦ Om hart rust te geven en klachten te verminderen ◦ Plastabletten ◦ Bloeddrukverlager �Zoutbeperking �Vochtbeperking �Balans activiteiten/rust �Leren omgaan met de klachten en beperkingen

Vochtbeperking - tips �Enkele tips: ◦ Vul eens een glas met ijsblokjes. Op deze manier kunt u lang doen met een beperkte hoeveelheid water. Een ijsblokje wordt gerekend als 15 ml ◦ Vries druiven in. Dit is fris, werkt dorstlessend en bevat weinig vocht ◦ Voeg wat citroensap toe aan een glas water ◦ Sabbelen op een zuurtje kan ook het dorstgevoel tegengaan

Hoe kun je verder nog uit elkaar houden of het van het hart of de longen komt? �Door goed naar de klachten te vragen en goed te onderzoeken �Door bloed te prikken (pro-BNP, ontstekingswaarden) �X-thorax: foto van hart/longen �Soms niet

Wat maakt het soms lastig? �Overlap in klachten zoals kortademigheid en minder kunnen inspannen �Overlap in de beoordeling van longgeluiden en bevindingen op ECG en thoraxfoto �Bij het maken van een echo van het hart kan het soms moeilijker beoordeeld worden door de toegenomen lucht in de longen

Kunnen de medicijnen voor hart of voor longen elkaar beïnvloeden? �Ja, kan �Maar meestal geen grote problemen �Sommige kortwerkende luchtwegverwijders: snellere hartslag �Corticosteroïden (prednison tabletten): kunnen soms vocht vasthouden

Wat kun je als omgeving doen? 1 �Belangrijkste: �Je bent er voor je partner/familielid/vriend �Je hebt begrip voor de (wisselende) klachten

Wat kun je als omgeving doen? 2 �Help hem of haar zijn of haar medicijnen te beheren en het behandelplan te volgen �Bied aan om regelmatig samen te bewegen �Als u ook rookt, probeer samen met uw partner of familielid te stoppen met roken �Bereid gezond, zoutarm voedsel dat u en uw partner of familielid lekker vinden, en herinner hem of haar er aan waarom het belangrijk is om het dieet aan te passen �Help hem of haar de klachten in de gaten te houden (bv bij dagelijks wegen)

HEBT U NAAR AANLEIDING VAN DIT VERHAAL VRAGEN?

Sites �Longfonds. nl �Inhalatorgebruik. nl �Hartstichting. nl