Dobra publiczne AUTORZY MICHA BARASKI UKASZ BARASKI Co
Dobra publiczne AUTORZY: MICHAŁ BARAŃSKI ŁUKASZ BARAŃSKI
Co to są dobra publiczne? Dobra publiczne to dobra, które są dostarczane wszystkim konsumentom w ich strefie oddziaływania w tej samej ilości. Do dóbr publicznych możemy zaliczyć m. in. : Obronę narodową; Służbę zdrowia; Oświatę; Oświetlenie ulic; Usługi policji.
Analiza przypadku – tandem Dwóch przyjaciół, Artur i Bartek, planują zakup roweru dwuosobowego (tandemu), który będą wykorzystywać jako środek transportu; Obydwaj składają się na jego kupno; Zakładamy, że ten rower jest dobrem publicznym; Oznaczenia: g. A , g. B – wkłady Artura(A) i Bartka(B); ωA, ωB – zasoby początkowe Artura i Bartka; x. A, x. B – prywatna konsumpcja Artura i Bartka; c – koszt tandemu.
Analiza przypadku – tandem Ograniczenia budżetowe: Artura: g. A+ x. A= ωA; Bartka: g. B+ x. B= ωB; g. A+ g. B≥ c; Funkcje użyteczności (gdzie G=0 – brak roweru lub G=1 – rower zakupiony): Artura: UA(x. A, G); Bartka: UB(x. B, G).
Analiza przypadku – tandem I. Sytuacja, gdy kupno roweru jest obojętne: UA(ωA-r. A, 1)=UA(ωA, 0); UB(ωB-r. B, 1)=UB(ωB, 0); Gdzie r. A, r. B – ceny graniczne, które będą chcieli maksymalnie zapłacić Artur i Bartek za kupienie i używanie roweru.
Analiza przypadku – tandem II. Sytuacja, gdy Artur i Bartek kupią rower: x. A=ωA-g. A – konsumpcja prywatna Artura; x. B=ωB-g. B – konsumpcja prywatna Bartka; Aby rower był zakupiony muszą być spełnione poniższe nierówności: UA(ωA, 0)<UA(x. A, 1); UB(ωB, 0)<UB(x. B, 1); UA(ωA-r. A, 1)=UA(ωA, 0)<UA(ωA-g. A, 1); UB(ωB-r. B, 1)=UB(ωB, 0)<UB(ωB-g. B, 1).
Analiza przypadku – tandem Wnioski: ωA-r. A<ωA-g. A; ωB-r. B<ωB-g. B; Z tego wynika, że (warunek konieczny, poprawa Pareto): r. A>g. A; r. B>g. B; Warunek wystarczający, poprawa Pareto: r. A+r. B>g. A+g. B=c. Obaj zakupią tandem, gdy ich suma cen granicznych będzie większa od kosztu roweru (r. A+r. B>c)
Różne poziomy dobra publicznego Rys. 1 Określenie efektywnej ilości dobra publicznego
Free riding („pieczeniarstwo”, „jazda na gapę”) Sytuacja ta może wystąpić, gdy któraś z osób korzysta z dobra publicznego bez płacenia za nie. Przykłady: Mieszkańcy bloku składają się na usługi agencji ochroniarskiej. Pewna osoba uznaje, że nie będzie płaciła za ochronę. Usługi agencji obejmą ją w tym samym stopniu jak innych mieszkańców niezależnie od tego, czy zapłaci czy nie. Mieszkańcy pewnej dzielnicy w mieście składają się na sadzonki nowych drzew do pobliskiego parku. „Pieczeniarz” nie wesprze tej inicjatywy finansowo, mimo że drzewka widoczne w parku sprawią mu przyjemność, co zwiększy jego użyteczność. Powyższe przykłady pokazują, że nie da się wykluczyć „pieczeniarzy” z użytkowania dobra publicznego.
Dziękujemy za uwagę! Źródło: Hal R. Varian Mikroekonomia Kurs średni – ujęcie nowoczesne
- Slides: 10