Do Dr Perican BAYAR LETY HAZIRLAMA n Kendinin
Doç. Dr. Perican BAYAR
İLETİYİ HAZIRLAMA n Kendinin farkında olmak. Tam ileti vermenin, yarım ve karmaşık iletiden kaçınmanın tek yolu kendi içsel yaşantılarımızı incelemektir. Ne gözlemliyor, ne hissediyor ve ne düşünüyoruz? Bu iletişimin amacı ne ve neleri iletme gereksinimindeyiz?
n Başkasının farkında olma. Herhangi bir önemli iletiden önce belli bir oranda dinleyici analizi yapılmalıdır. Örn: Arkadaşınız işini kaybetmişse sizin düşük maaşlarla ilgili eleştirinizle ilgili olmayacaktır.
n Yerin farkında olma. Önemli bir ileti genellikle iki kişi sakin bir ortamda yalnızken verilir. Size kulak misafiri olunabileceği bir yerde konuşmak tam ileti vermeyi zorlaştırır.
Konuşmak için doğru ortama ilişkin kurallar: a) Biraz gizliliğe uygun bir ortam bulun. b) Konuşmanızın bölünmeyeceği bir yer bulun. c) Fiziksel olarak rahat bir yer bulun. d) Sakin ve çok az dikkat dağıtıcı öğenin olduğu bir yer bulun.
TAM İLETİ UYGULAMASI ALIŞTIRMA
ETKİLİ İFADENİN KURALLARI n İLETİLER DOLAYSIZ OLMALI: Kendini etkili bir şekilde ifadenin ilk koşulu neyin ne zaman söyleneceğini bilmektir. Buda insanların sizin ne düşündüğünüzü ya da hissettiğinizi varsaymaması demektir. Dolaylı olmak duygusal olarak pahalıya mal olabilir.
Örn: Kendisinden boşanan karısının onunla ilgili olarak duygularını gizliyor demesine kızan adamın bu tarz bir kızgınlık ya da şikayete hakkı yoktur. Onu sevdiğimi biliyordu sözü bir yanılgıdır. Sevdiğini yüzüne sözcüklerle söylemeliydi. Çünkü o duygularını dolaysız ifade etmediği için karısı duygusal olarak yoksun kalmıştır.
İLETİLER ANINDA OLMALI İncinmiş ya da kızgın iseniz ya da bir şeyleri değiştirmek ihtiyacındaysanız, iletişimi ertelemek yerine, ki bu duygularınızın şiddetini arttıracaktır, anında iletişime geçin. Ertelenmiş duygular bazen duygu patlaması şekline dönüşebilir ve bu ilişkilere kalıcı zararlar verebilir.
İLETİLER AÇIK OLMALI Açık ileti, düşünce, duygu, gereksinimlerimiz ve gözlemlerimizin eksiksiz ve doğru bir yansımasıdır. Bir şeyleri eksik bırakarak, üstü kapalı ve belirsiz konuşarak kimseyi yanıltmazsınız.
Açık ifadelerde bulunmak için bazı öneriler. a) Bir şeyler söylemek istediğinizde sorular sormayın. Örn: Neden okula dönmek zorundasın? Oysaki bu cümlede seninle daha uzun süre vakit geçirmek istiyorum. Okula dönersen seni yeteri kadar göremem mesajı vardır.
b) İletilerinizin kendi içinde tutarlı olmasını sağlayın. İletinin içeriği, ses tonunuz, beden diliniz birbiri ile tutarlı olmalı. Örn: Birisini başarısı için kutlarken sesiniz, yüz ifadenizde buna eşlik etsin.
c) Çifte iletilerden kaçının Bir köpeğe tekme atarken aynı anda onu okşamak gibi. Çifte iletiler birbiriyle çelişen şeyleri aynı anda söylediğinizde olur. Örn: Düğüne benimle gelmeni istiyorum. Ama çok sıkılacaksın. Burada satır arasında kişinin eşini düğüne götürmek istemediği var.
d) İstekleriniz ve duygularınız hakkında açık olun. Duygu ve gereksinimleriniz hakkında ipucu vermek söylemekten güvenli olabilir. Ancak sonunda dinleyicinin kafasını karıştırırsınız. Örn: Şu aptal ücretsiz klinikte niye çalışıyorsun? İletinin açık hali şu; karmaşa dolu bir ortamda kendini yoruyorsun. Bana ayıracak daha fazla zamanının olmasını istiyorum.
e) Gözlem ve düşünceleri birbirinden ayırın. Gördükleriniz ve duyduklarınızı, yargılarınız, kuramlarınızdan, inançlarınız ve düşüncelerinizden ayırmalısınız. Örn: Ali ile birlikte balık tuttuğunu gördüm (gözlem gibi ama arkasında memnuniyetsizlik olabilir)
f ) Bir defada yalnızca tek bir şeye odaklanın. Kızınıza erkek arkadaşının alkol alışkanlığına ilişkin yaptığınız konuşmanın ortasında, onun İngilizce notlarından şikayet etmeyin.
İLETİLER DÜRÜST OLMALI Dürüst iletişimin gerçek amacı ile belirtilen amacın birbiriyle aynı olduğu iletidir. Gizli niyetler ve gündemler yakınlığı engeller.
İLETİLER DESTEKLEYİCİ OLMALI Destekleyici olmak karşınızdaki insanın sizden uzaklaşmadan sizi dinleyebilmesini istemek anlamına gelir. Kendinize şunu sorun; verdiğim iletinin doğru bir şekilde mi yoksa bir savunma halinde mi dinlenmesini istiyorum? Amacım birini incitmek mi, kendimi daha güçlü göstermek mi, yoksa iletişim kurmak mı?
Sizi dinleyen kişiyi incitmek istiyorsanız aşağıdaki taktikleri kullanın. n Etiketleme: Aptal, çirkin, bencil, kötü vb. n İğneleme. n Geçmişi hatırlatma. n Olumsuz karşılaştırmalar. Örn: Neden sende kardeşin gibi çalışkan değilsin. n Yargılayıcı ‘‘SEN’’ iletileri Örn: Artık beni sevmiyorsun n Tehditler.
- Slides: 20